Економија
„Темна флота“ танкери испорачува руска нафта низ светот
Тие се наречени „дух“, „сенка“ или „темна флота“ на Русија во Азија, сето тоа поради ценовните ограничувања од страна на Г7 чија цел е да ги спречи руските приходи од нафта во странска валута.
Бродовите често користат тактики дизајнирани да ја сокријат нивната локација или потеклото на суровата нафта што се транспортира од руските пристаништа, која подоцна може да се рафинира во Индија и други земји, па дури и да се реизвезува во западните земји санкционирани од Кремљ, пишува „Гардијан“.
Тајните тактики вклучуваат „AIS празнини“, создадени со исклучување на транспондерот на системот за автоматска идентификација на бродот; трансфери од брод на брод во меѓународни води надвор од надзор; промена на знамето или промена на земјата на регистрација на бродот; и „комплексни сопственички и управувачки структури кои се менуваат секој месец“, според Мишел Виз Бокман, виш аналитичар во разузнавањето на Лојдс Лист, која опширно известуваше за руската мрачна флота.
Некои бродови се издржаа и се сметаат за небезбедни, како во случајот со „Пабло“, 27-годишен танкер регистриран во Габон, кој претрпе голема експлозија кај Малезија во мај. Според француски „Монд“, се вели дека бродот претходно носел санкционирана иранска нафта и можеби само што испорачувал руска нафта до кинеското пристаниште пред несреќата.
Бокман проценува дека скоро 12% од глобалниот пазар за испорака сега е „темен“ и способен да ги искористи регулаторните дупки.
Улогата на темните бродови ќе стане поважна откако вредноста на нафтената марка Урал ќе се искачи над границата од 60 долари за барел. Ограничувањето, воведено минатиот декември, им забранува на западните компании да транспортираат, сервисираат или посредуваат товари со руска сурова нафта во вредност поголема од таа цена.
Танкери со грчко знаме обезбедени од големи компании можеби сочинувале 50 отсто од посетите на пристаништата пред забраната, рече Бокман. Сега тие сочинуваат само мал дел, веројатно поради страв од ограничувања и поради тоа што Русија го намали извозот. Тие се очекува да бидат заменети со пловни објекти кои се помалку внимателни за регулативите.
Транзицијата кон мрачен транспорт се подготвуваше со месеци. „Кога беше сосема очигледно дека доаѓаат санкции, пазарот на искористени и дотраени танкери стана популарен. Имаше стотици трансакции и сите се приклучија на оваа темна флота и почнаа да испраќаат руска нафта“, рече Бокман.
Вредноста на 16 или 17-годишниот танкер со средна големина Aframax се удвои за шест месеци, рече Бокман, иако повеќето големи нафтени компании одбиваат да изнајмуваат танкери постари од 15 години. Гатик Шип Менаџмент, претходно непозната компанија, потроши 1,5 милијарди долари за приближно 12 месеци за да купи флота од стари бродови кои тргуваа исклучиво со руска нафта и производи.
„Никогаш не сум го видел тоа и ја следам оваа индустрија 25 години“, изјави Бокман за „Гардијан“. Извештајот на Фајненшл тајмс посочи дека Гатик најверојатно е поврзан со Роснефт, рускиот нафтен гигант. Минатата недела Бокман објави дека четири компании наследници на Гатик биле регистрирани во Турција. Темната флота укажува само на некои потешкотии во одржувањето на енергетското ембарго.
„Постојат регулаторни празнини, дупки и недостатоци кои ја спречуваат неговата примена“, рече Бокман, додавајќи:
„Ако вашиот танкер е регистриран во Панама, вашата компанија со школка има адреса во Либерија, менаџерот на вашиот брод е во трговски центар во Индија, имате слабо платен екипаж од Филипините, пристаниште за поаѓање во Русија и истовар во Кина, и користите сомнителна осигурителна компанија со седиште на Сејшелите и сето тоа и покрај меѓународните регулативи, и покрај сите правила и конвенции“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Претставени новите правила за учество на пазарот на електрична енергија
Националниот оператор на пазар на електрична енергија – МЕМО ДООЕЛ Скопје, одржа презентација и јавна расправа за „Правилата за регистрација на учество на пазарот на електрична енергија и уредување на пазарот на билатерални договори“. На настанот беше презентиран и Извештајот за работа на МЕМО за тековната година.
На расправата присуствуваа претставници од Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини, Регулаторната комисија за енергетика, МЕПСО, ЕСМ, како и компании снабдувачи, трговци и производители на електрична енергија. Стручните тимови на МЕМО и раководството презентираа и беа отворени за дискусија со учесниците на настанот.
Управителот на МЕМО, Зоран Ѓорѓиевски, истакна дека во тековната година активно се реализираат зацртаните цели на Операторот, кој ги интегрира функциите поврзани со управување со пазарот на билатерални договори, интеграцијата на обновливите извори на пазарот на електрична енергија како и Македонската берза за електрична енергија.
„Расте бројот на компании кои тргуваат на домашната берза, како и истргуваната количина, што претставува показател за поголема ликвидност и транспарентност. Веќе 39 компании активно тргуваат и споредено со 2024 година забележуваме раст на истргуваната количина од 40%. До октомври годинава истргувани се над 1 TWh електрична енергија,“ истакна Ѓорѓиевски.
Тој додаде дека е забележан раст и во производството од обновливи извори кај 178 повластени производители, што го зголемува учеството на зелената енергија во националната енергетска структура. Воедно, значително расте и бројот на издадени Гаранции за потекло – од април до денес издадени се 127.907 гаранции.
Во делот на идните активности, Ѓорѓиевски најави дека се работи на воспоставување на пазар во тековниот ден (Intraday Market), кој се очекува да стане оперативен до крајот на вториот квартал од 2026 година, како и на подготовките за пазарно спојување со европскиот пазар.
Во однос на новите Правила за регистрација на учество на пазарот на електрична енергија и уредување на пазарот на билатерални договори, беше истакнато дека нивната цел е обезбедување ефикасен, конкурентен и финансиски одржлив пазар, заснован врз транспарентност и недискриминација, согласно законската регулатива од областа на енергетиката и обновливите извори.
Правилата ја утврдуваат целокупната организација, функционирање и регулирање на пазарот на електрична енергија, вклучувајќи ги условите, постапките, правата и обврските на сите учесници, начинот на тргување – домашно и прекугранично – како и уредувањето на набавките, евиденциите и односите со повластените и виртуелните производители.
Новитет во Правилата се воведувањето на Оператор на складиште и Агрегатор како нови учесници на пазарот на големо, согласно новиот Закон за енергетика. По јавната расправа следи процес на одобрување на Правилата од страна на Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги од јавен интерес.
Економија
Димитриеска-Кочоска: Есенскиот извештај на ЕК сигнал дека се движиме во позитивна насока
Есенските економски проекции на Европската комисија, кои што се објавени вчера, се јасен сигнал дека се движиме во позитивна насока, оценува министерката за финансии Гордана Димитриеска-Кочоска.
Во објава на Фејсбук наведува дека проекцијата за раст на македонската економија е зголемена за 2025 и 2026 година, што е потврда за стабилноста, издржливоста и довербата во нашите економски политики.
Како што стои во објавата во Извештајот е нотирано дека во првата половина од годината растот на БДП беше повисок од очекуваното, поддржан од инвестиции, приватна потрошувачка и подобрени извозни перформанси. Инвестициите во инфраструктурата и приватниот сектор се позиционираат како двигатели на растот во следните години, а стабилизирањето на инфлацијата дополнително ја зајакнува економската предвидливост. Дополнително, реализацијата на големите инфраструктурни проекти и спроведувањето на реформите од Планот за раст на ЕУ ќе имаат поголем придонес за уште побрз развој.
Како што пишува министерката ова се позитивни сигнали од ЕК коишто се силен поттик да продолжиме со одговорни политики што ја зајакнуваат економијата и го подобруваат животниот стандард на граѓаните.
„Како Влада и како Министерство за финансии, остануваме посветени на стабилни јавни финансии, фокусирани инвестиции и реформи што го забрзуваат економскиот развој“, истакнува министерката во објавата.
Имено, во Есенскиот извештај на Европска комисија (ЕК) проекцијата за економски раст за 2025 година изнесува 3,2% и истата е зголемена за 0,2 п.п. во однос на претходниот извештај. Исто така, проекцијата за 2026 година ЕК ја ревидираше нагоре, односно истата е зголемена на 3,3% и за 2027 година предвиден е раст од 3,3%.
Економија
Кузманоска: Домашните капитални инвестиции во 2026 година ќе бидат мотор за економскиот раст на земјата
Биљана Кузманоска, пратеничка од редовите на ВМРО-ДПМНЕ во Собранието, на денешната комисиска расправа за Предлог-буџетот за 2026 година порача дека Предлог-буџетот за 2026 година носи ред, мерливи резултати и стабилен економски раст, со силен фокус на инфраструктурата и инвестиции кои треба да отворат нови работни места.
,,Буџетот за 2026 година не е само финансиска рамка, тој е одраз на новиот начин на работа, на новата политика што ја ветивме, политика на одговорност, ред и чесност“, рече Кузманоска и додаде:
,,Воведуваме јасни прагови за реализација, и тоа не на хартија туку со мерливи рокови. До крајот на првиот квартал, 15% до вториот 40% до третиот 65% и најмалку 70% до 15 ноември“.
Кузманоска посочи дека фокусот на Предлог-буџетот за 2026 година е и инфраструктурата.
,,Фокусот е на инфраструктурата што ја поврзува Македонија. Патишта, железници, училишта, болници, локални проекти. Со овој буџет имаме реален раст и стабилност. Буџетот е поставен на реални и внимателни проекции. Раст на економијата од 3,8% проекти, инфлација стабилна на 2,5%, и дефицит кој е намален н 3,5% од БДП“, истакна Кузманоска.
Таа дополни дека во 2025 година Македонија имаше рекордни странски инвестиции, што според неа, покажува стабилност, а истакна и дека во 2026 година се очекува инвестициите заедно со домашните капитални вложувања да бидат мотор на економскиот раст и да отворат нови работни места.
,,Минатата година го достигна највисокото ниво на странски директни инвестиции во својата историја, над 1 милијарда евра. Тоа не се бројки, туку доказ дека инвеститорите гледаат стабилност, предвидливост и волја за работа. Во 2026 година, заедно со домашните капитални вложувања очекуваме инвестициите да бидат мотор што ќе го движи економскиот раст и ќе отвора многу нови работни места“, кажа Кузманоска.

