Економија
Три навики што ќе ги смениме во следните 5 години
 
																								
												
												
											Ниту една технолошка револуција не донесе толку неочекувано брзи и радикални транзиции, како што тоа го направи дигитализацијата. Тоа суштински ги промени нашите животи, нашите преференци, нашите навики, а исто така и нашите можности.
Дигитализацијата продолжува да се развива брзо, а веќе можеме да заклучиме и предвидиме како таа ќе ја обликува иднината на сите нас. The Digital Global Overview report за 2023 година покажува дека денес во светот има 5,16 милијарди корисници на интернет, што е речиси 65 отсто од вкупната светска популација, а меѓу нив дигитализацијата ќе донесе уште поголеми промени.
9 од 10 корисници на интернет користат и социјални мрежи
Очекувано, користењето на социјалните мрежи продолжува да расте, па така на почетокот на годината бројот на корисници достигна 4,75 милијарди, односно повеќе од 92 отсто од сите корисници на интернет се на социјалните мрежи. Тоа е годишен раст од три проценти, а просечниот корисник на интернет денес поминува шест часа и 37 минути онлајн дневно.
Покрај сите други навики, кои во голема мера ги усвоивме на глобално ниво, да видиме какви промени се одразиле на другите, функционални аспекти од нашето секојдневие во Македонија и што нѐ очекува во блиска иднина.
Истражувањето спроведено од компанијата Visa, за новите дигитални навики на потрошувачите во Македонија, покажува дека повеќе од 35 отсто од испитаниците веруваат дека нивните навики ќе станат подигитални, пред сѐ во областа на работата, проследено со транспорт и здравство, – и финансии со 23, односно 20 отсто. Интересно е што скоро 41 отсто од испитаниците имаат посочено дека нивниот живот значително ќе се подобри со поголема употреба на апликации и онлајн платформи за услугите на јавната администрација.
Приспособување на нови технологии бара време, но врз основа на моменталната состојба, можеме да таргетираме три навики, кои дефинитивно ќе ги промениме во следните пет години.
1. Дигитални паричници
Постарите веројатно непријатно се сеќаваат кога плаќаа на шалтери, во пошта. Трпеливо чекање во ред, гужви, купишта хартиени листови, кои треба да се пополнат рачно, сето тоа наскоро ќе биде сосема незамисливо.
Дигиталната трансформација влијаеше и на индустријата за платежни услуги и сега можеме да вршиме плаќања на безброј различни начини, каде било и во секое време. Истражувањето „Нови дигитални навики“ покажа дека секој втор испитаник најчесто користи електронско банкарство и дигитални плаќања. Покрај дигиталните картички и разните видови апликации за правење трансакции, нашите мобилни телефони и други паметни уреди сега можат да се користат и како платежно средство.
2. Дигитализација на услуги и администрација
Јавната администрација е сектор кој испитаниците во Македонија го сметаат за исклучително важен и во кој сакаат поголем степен на дигитализација, односно можност за полесно завршување на обврските онлајн или со апликација. Според тоа, граѓаните очекуваат поедноставно и побрзо да се регулираат даноците, разните давачки, здравствените услуги, вадењето документи и другите административни задачи, без разлика дали тоа се прави онлајн и преку некоја од апликациите или во живо, со плаќање со бесконтактна картичка или мобилни уреди.
Банките се добар пример за оваа практика бидејќи многу услуги се достапни со еден допир на прст, навиките на луѓето станаа толку дигитализирани што за некои дури и одењето во банка е веќе минато.
3. Дигитализација на процеси со AL технологија
Откако новиот chat bot – ChatGPT беше лансиран на крајот на ноември, AI технологијата стана топ тема. Без разлика дали се работи за системи што следат биометриски податоци, автомобили со самоуправување или софтвер, кој ги следи финансиите и пишува текстови, AI технологијата се шири низ многу индустрии.
Вештачката интелигенција може да се користи за автоматизирање на многу рутински задачи како што се внесување податоци, распоред и услуги на клиентите, што во иднина може значително да заштеди време и да ја подобри ефикасноста на многу работни места. Покрај ова, AI технологијата може да се користи и за анализа на големи количини на податоци и донесување одлуки за сложени процеси, како што се препознавање трендови, предвидување резултати и предлагање конкретни активности.
Колку и да се изненадувачки и ненадејни, промените што новите технологии и дигитализацијата ги носат во нашите животи, треба да се гледаат низ призмата на општествениот напредок, што до неодамна беше незамислив. Затоа нè очекуваат
возбудливи пресвртници во следните 5 години и секако значајни промени во начинот на кој ги поминуваме деновите.
(ПР)
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
 
																	
																															Економија
ЕВН Македонија учествуваше на 14-тиот Меѓународен форум за енергетика и одржлив развој
 
														Високи претставници на ЕВН Македонија земаа активно учество на 14-тиот Меѓународен форум за енергетика и одржлив развој, кој оваа година се одржа во Скопје под мотото „Од цели кон акција: Напојување на иднината со одржлива енергија“.
Настанот се организираше од Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини во соработка со Канцеларијата на Програмата за развој на Обединетите нации УНДП и петте регионални комисии на ОН.
На отворањето се обрати министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, која истакна: „Енергетската отпорност денес значи способност системот да издржи, да се прилагоди и да продолжи да функционира, дури и во услови на неизвесност и геополитички потреси.“
Тридневниот форум обедини над 500 учесници од 70 земји, вклучувајќи и претставници на влади, меѓународни организации, финансиски институции, како и експерти и претставници од бизнис зедницата.
Првиот човек на ЕВН Македонија, Волфганг Маиер се обрати за време на сесијата посветена на „Финансирање на енергетската ефикасност и обновливите извори“. Тој истакна дека нема зелена транзиција без силни, паметни и модерни дистрибутивни мрежи.
„Не можеме да градиме зелена енергетска иднина на мрежа од 20-ти век. Надградените и модерни мрежи се суштински за интегрирање на обновливата енергија, но тоа доаѓа со многу висока цена. Затоа, меѓународните фондови, поволните заеми и стабилната регулаторна рамка се клучни за да се остварат неопходните инвестиции.“
Менаџерот во ЕВН Македонија Електроснабдување, Беркант Шен, зборуваше за улогата на ЕВН во развојот на инфраструктурата за полнење на електричните возила во државата, со што директно се придонесува кон забрзување на електричната мобилност и заштитата на животната средина.
Во фокусот на годинешната водечка глобална платформа за унапредување на одржливата енергија се енергетската транзиција, новите технологии и пазарот, производството на енергија, како и меѓународната соработка за енергетска сигурност.
Економија
Од полноќ нови цени на горивата
 
														Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Северна Македонија (РКЕ) донесе Одлука со која се врши зголемување на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 0,59% во однос на одлуката од 29.10.2025 година.
Од 31.10.2025 година од 00:01 часот максималните цени на нафтените деривати ќе изнесуваат:
Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 95 73,50 (денари/литар)
Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 98 75,50 (денари/литар)
Дизел гориво ЕУРОДИЗЕЛ БС (Д-Е V) 70,00 (денари/литар)
Масло за горење Екстра лесно 1 (ЕЛ-1) 69,50 (денари/литар)
Мазут М-1 НС 36,057 (денари/килограм)
Малопродажната цена на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) се зголемува за 2,00 ден/лит.
Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98, како и на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) и на Мазутот М-1 НС не се менуваат.
Референтните цени на нафтените деривати на светскиот пазар во споредба со претходната пресметка бележат зголемување во просек: кај бензините за 3,480%, кај дизелот за 1,760%, кај екстра лесното масло за 5,965% и кај мазутот зголемувањето е за 3,830%.
Курсот на денарот во однос на доларот во изминатиот период по кој беа формирани цените со претходната пресметка е понизок за 0,0496%
Економија
СДСМ: Предлог-буџетот за 2026 година е признание за економската неспособност на Владата
 
														Предлог-буџетот за 2026 година е признание за економската неспособност на Владата, велат од СДСМ.
„По усвојувањето на Предлог-буџетот за 2026 година СДСМ изразува сериозна загриженост за насоката по која се движи фискалната политика и нејзините последици врз граѓаните и стопанството. Наместо ветената „строга фискална дисциплина“, Владата предлага дефицит од 3,5% од БДП и со тоа повторно директно го прекршува фискалното правило утврдено во Законот за буџети, кое поставува лимит од 3%. Не станува збор за дисциплина, туку отстапување од законската рамка што ќе ја платат граѓаните и економијата. Особено е проблематично што Владата буџетската рамка од 374,7 милијарди денари приходи и 413,9 милијарди денари расходи ја нарекува „развојна“, а истовремено ги намалува капиталните инвестиции. Со предлог-буџетот за 2026 година тие се планираат на 40,5 милијарди денари – речиси 7 милијарди помалку од 47,3 милијарди денари кои беа утврден со ребалансот за 2025 година“, велат од партијата.
Од СДСМ велат дека на денот на усвојување на предлог-буџетот, реализацијата на капиталните расходи изнесувала само 44,94%. „Со екстремно слаба реализација, тврдењето дека „капиталните проекти ќе бидат главен двигател на растот во 2026 година“ е контрадикторно и признание за неспособност“, смета СДСМ.
Проекцијата за раст на економијата (БДП) од 3,8%, велат од СДСМ, дополнително ја разоткрива суштината на промашените фискални политики на Владата.
„Станува збор проекција базирана на потрошувачка, поддржан со најавено зголемување на плати и пензии. Кога ова се случува во услови на намалени капитални расходи и во отсуство на структурни реформи, тогаш оправдано се поставува прашањето: дали се најавува уште една година во која економските промашувања се маскираат со краткорочни, популистички потези? Оваа буџетска стратегија за наредната година нема да донесе корист ниту за граѓаните, ниту за стопанството, затоа што ова ќе значи повисоки трошоци за камати, ново задолжување, притисок врз даночната база и истиснување на продуктивните инвестиции. Загрозената продуктивност на стопанството ќе донесе само повисоки цени на услуги и производи, односно намалена можност за реално зголемување на животниот стандард на граѓаните. Зголемените платите и пензиите ќе потонат во растечката месечна потрошувачка за основните животни потреби. Со Предлог-буџетот за 2026 година Владата не нуди развој, туку маска за економски промашувања“, обвини СДСМ.


 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											