Книгоиздавателството „Матица македонска“ ја објави монографијата „Монетоковањето на градовите во античка Македонија“ од Доне Таневски. Исклучително значајно издание во кое над 500 страници се посветени на фактографско претставување на градските заедници (полиси), нивната кратка историја, основните економско-политички процеси, а најмногу нивната монетарна дејност. Книгата ја опфаќа територијата и областите што некогаш ѝ припаѓале на античка Македонија, односно на нејзините градови и нивната монетарна продукција.

– Покрај сите ограничувања што ги наметнува работата на една ваква тема и содржина, пред нас е едно ретко дело, прво од ваков вид во нашата држава, кое во потребниот обем опфаќа повеќе од 40-тина градови, прегледно и стручно ни ја претставува градската монетарна продукција и другите активности поврзани со оваа дејност на градовите. Дадената историската содржина, соодветно дозирана, во голема мера го олеснува разбирањето на нумизматичките појави и процеси и ги детерминира во нивниот историски контекст, истакнуваат меѓу другото нумизматичарите Перо Јосифовски и Милица Шелдарова Василева, во рецензијата за монографијата.

Од содржините и материјалот што го опфаќа книгата „Монетоковањето на градовите во античка Македонија“, видливи се напорите и вложениот труд на авторот Доне Таневски при одредувањето на хронологијата и на историската интерпретација на монетите и монетоковањето на одделните гродови. Книгата ја следи појавата, хронологијата на монетоковањето, типологијата, иконографијата, тежинскиот стандард и историските услови и околности на постоењето монетарна продукција на секој еден град за кој е потврдено или за кој се поврзува постоење на градски изданија на пари. Делото хронолошки ја следи појавата на градските изданија уште од периодот кон крајот на VI-от век пр.н.е, (поточно) во текот на т.н. класичен период, па сè до рано-хеленистичко време во првата половина на III-от век пр.н.е., кога замира монетарната дејност на градовите, освен кога во некои од нив се одвивала продукција на пари сега за потребите и под контрола на кралевите.

Како што напоменуваат и Јосифовски и Шелдарова Василева, оваа монографија посветена на градското монетоковање во античка Македонија пополнува една многу побарувачка тематика, која побудува заинтересираност и насочено внимание на поширок круг на заинтересирани.

– Со својата структура, содржина и стручност, делото ќе биде неопходно и корисно помагало не само за пошироката публика, туку и за оние со повисока стручност и познавања од нумизматиката. Публикацијта заслужено ќе си го заземе своето местото, како еден неопоходен прирачник и едукациско помагало, кое дава издржан преглед на монетоковањето на градовите во античка Македонија, нагласено е во рецензијата.

Инаку, ова е втора олку обемна и значајна монографија на Доне Таневски од областа на нумизматиката. Претходната монографија, „Монетоковањето во античка Македонија“, „Матица македонска“ ја објави во 2019 година и претставуваше еден долго очекуван, неопходен и многу значаен настан во развитокот и историјата на нумизматиката во современата македонска држава.

– Денеска, неколку години подоцна, изработката и публикувањето на новата книга од истиот автор Доне Таневски, насловена „Монетоковањето на градовите во античка Македонија“, уште повеќе го потврди, го прошири и го маркира историското значење на појавата и на печатењето на овие нумизматички публикации. И покрај различните теми и предмети на обработка, овие две монографии меѓусебно се надоврзуваат и надополнуваат, сочинувајќи на еден свој начин мини енциклопедија за монетoковањето во античка Македонија. Првата книга е посветена, пред сè, на монетоковањето на македонските кралеви, а втората книга, која ја опфаќа монетарната продукција на градовите на територијата на античка Македонија, заедно или посебно, по својот карактер претставуваат своевидни учебници, прирачници или водичи низ монетарната историја и монетоковањето во античка Македонија, истакнуваат нумизматичарите Јосифовски и Шелдарова Василева.

Монографијата на Таневски, веќе е достапна за читателите во книжарниците на „Матица македонска“.

На покана на ChinaSPAF 2025 и Network of Silk Road Arts Festivals, Џез Фабрика Фестивалот и Народниот театар од Битола ја претставија Македонија на 24-тиот Меѓународен уметнички фестивал во Шангај, Кина, како дел од 5-та годишна конференција.

Како еден од највлијателните фестивали од ваков вид во Кина, CSIAF е годишен фестивал што трае еден месец и се одржува во Шангај од 1999 година. Фестивалот, кој се одржува од средината на октомври до средината на ноември секоја година, опфаќа сценски уметности, визуелни уметности, музика, танц итн.

Саемот за изведувачки уметности CSIAF (ChinaSPAF) е водечкиот годишен пазар за нови дела од Кина, кој ги поврзува уметниците и уметничките професионалци од целиот свет. По големиот успех на минатогодишното издание, оваа година понуди уште побогата содржина, подлабоки разговори и нови можности за соработка.

Оваа година, ChinaSPAF конференцијата се одржа од 17. до 20. октомври 2025 година во Шангај.

Џез Фактори фестивалот претставен од директорот на истиот, професорот Сашо Поповски и Народниот театар од Битола, претставен од долгогодишниот новинар од областа на културата, воедно и ПР, Неда Маретиќ, ја претставија Битола, Македонија, но и Југоисточна Европа, споделувајќи ја визијата за поврзување на културите преку џезот, театарот и креативноста.

„Нашето учество означува уште еден чекор во нашата мисија да „Одиме во светот“, а воедно да го донесеме светот во Битолa – градејќи мостови меѓу уметниците, публиката и заедниците ширум светот. Чест ни е што креативната енергија на Битолчани резонира на меѓународната сцена и сме благодарни на сите што го поддржуваат нашето патување на звук, соработка и културен дијалог. Оваа година можам да кажам дека организацијата на фестивалот е на многу повисоко ниво и зголемен е бројот на претставници кои ја посетуваат конференцијата, а од друга страна се сретнав со многу пријатели од минатата година, воспоставивме комуникација со нови лица и партнери. Една од тие соработки ексклузивно можам да откријам е со еден фестивал во Кина и еден фестивал во Куба, така што се надеваме следната година да биде доста плодна за нашиот фестивал“, изјави професорот Сашо Поповски, директор на Џез Фактори фестивалот.

„Кога не поканија на фестивалот благодарение на проф. Поповски, не се двоумевме за претставување на институција, па го избравме Народниот театар и неговата долгогодишна успешна дејност. Чест ми беше да можам пред толку голем аудиториум во Шангај, да зборувам за најстариот театар во Македонија, од првата претстава на македонски јазик токму во Битола, до претставувањата на повеќе светски сцени од Глоуб во Лондон до гостувањата два пати во Кина на светски реномирани театарски фестивали, за кои гостувања организаторите на конференцијата со задоволство се потсетија. Како долгогодишен новинар во областа на културата и следење и објавување на театарската дејност на Битолскиот театар, гордост е да се претстави 81 годишната работа на оваа институција, да се претстави Битола како град на културата и лулка на уметноста, што верувам со професорот Поповски достојно тоа го направивме“, изјави Маретиќ.

Покрај Џез фактори фестивалот и Народниот театар од Битола, учесник и претставник на Македонија беше и д-р Иванка Апостолова Баскар од Македонскиот центар на Интернационалниот театарски Институт.

Присуството на македонските претставници обезбеди одлична можност на уметниците и уметничките и медиумските професионалци, од овој сектор во светот да дознаат повеќе за културната сцена на Битола, Скопје и воопшто Македонија.

Во понеделник, 27 октомври во 20 часот, во Културно Информативниот Центар – Скопје, ќе се отвори изложба на дела настанати на работилниците за алтернативна фотографија кои се одржаа во село Смилево, во организација на фестивалот Зрно.

Од 17 до 23 јули, манастирот „Св. Петар и Павле“ во Смилево беше дом на едно од највпечатливите летни уметнички собирања каде колу педесет фотографи и млади автори од различни европски земји, заедно со волонтери од Македонија, Србија и Словенија, учествуваа на четвртото издание на Зрно, посветено на благородните фотографски процеси.

Оваа година, Зрно понуди осум работилници исполнети со експерименти, споделена страст, хемија и љубов кон уметноста. Учесниците заедно истражуваа и создаваа, градејќи искрен и креативен однос кон фотографијата.

Во Смилево се одржаа следниве седумдневни интензивни работилници под водство:

· Предраг Узелац (Нови Сад) – колодиумска фотографија
· Ивана Брезовац (Белград) – напредна црно-бела фотографија
· Мартина Павлоска (Милано) – креативна игра со Полароид
· Флориан Копр (Виена) – стратегии за развивање уметничка визија
· Вјеран Хрпка (Осијек) – Фоџо и хемиграм техники
· Дамијан Диаконеску (Темишвар) – гумоил и гум-бихромат принт
· Емилија Сандиќ (Белград) – експерименти со мордансаж
· Сашо Алушевски (Скопје) – цијанотипија и лумен принт

Оваа година, фестивалот Зрно ја збогати својата програма со исклучително значаен сегмент – изложба што вклучува негативи од опусот на браќата Манаки, љубезно отстапени и дигитализирани од Архивот на Македонија – одделение Битола. Овие ретки материјали, сведоштва на првите чекори на балканската фотографија, беа повторно оживеани преку нивна современа интерпретација во различни историски техники. На тој начин, им беше подарен нов живот – како поетски дијалог меѓу минатото и сегашноста, и како искрена почит кон визионерството и наследството на браќата Манаки, во рамки на овогодинешната соработка меѓу Зрно и Архивот на Македонија.

Оваа година Зрно со разни активности обедини над 250 фотографи од целиот свет. Зрно е повеќе од настан – тоа е движење што ја спојува уметноста, природата и луѓето во едно исконско искуство. Тоа е место каде фотографијата дише, инспирира и обединува – каде магијата се создава со светлина, време и љубов.