Култура
Златна гала-премиера за 𝟥𝟢 години од класикот „Пред дождот“ на Манчевски

„Пред дождот“, македонскиот светски признат класик на Милчо Манчевски, филмот што го градеше идентитетот и му даде лице на името Македонија, ќе ја прослави 30-годишнината со златна гала-премиера на реставрирана копија.
Овој настан, на 9 декември, во 20 часот, во Филхармонијата одбележува 30 години од најголемиот успех на Македонија – не само во културата, туку и воопшто. Oва е прв и засега единствен пат македонско дело да победи на најважен светски мегдан.
На златната премиера ќе присуствуваат авторот Манчевски и дел од домашната и странска екипа на филмот, меѓу кои и актерот Раде Шербеџија, дизајнерот на продукција и оскаровец, Дејвид Манс, монтажерот Николас Гастер, директорот на фотографија, Мануел Теран, композиторот Златко Ориѓански, актерите Петар Мирчевски, Катерина Коцевска, Силвија Стојановска и Сузана Киранџиска, а со видеопорака и Сајмон Пери, поранешниот директор на „Бритиш скрин“ и најзаслужен за можноста да се сними „Пред дождот“. Специјално за премиерата од Рим доаѓа и италијанскиот копродуцент на „Збогум, Копакабано“, новиот филм на Манчевски.
Присуството го потврдија дури 21 амбасадор во Македонија и личности од политичкиот и јавен живот. Со цел овој свечен настан да биде достапен и за сите љубители на филмот ограничен број бесплатни билети ќе бидат достапни на касата на Филхармонијата.
Одбележувањето на 30-годишнината во Скопје е организирано со приватни средства и со трудот на група професионалци, без учество на државата во организирањето, ниту во финансирањето на настанот.
Златната гала-премиера ја финансира „Витаминка“.
„Дајнерс“ и „Државна видеолотарија на Република Македонија – Касинос Аустриа ДОО Скопје“ ги поддржаа изданијата, биографската книга „Милчо за Манчевски“ и изданието на меморијалниот есеј, „Убавите работи долго траат“, кои ќе бидат бесплатно достапни за публиката, Британскиот совет го обезбеди доаѓањето на гостите од странство, а „Мајпринт“ печатарските услуги.
Појавувањето на „Пред дождот“ е дел од создавањето на државноста и на националното самочувство. Македонија и Македонците може да создадат дело што се смета за светски класик и дело преку кое многумина во светот првпат слушнаа за Македонија.
Или како што ќе каже заменик-амбасадорот на Велика Британија во Македонија, Даниел Филер, во 2024: „Уметници како Манчевски се оние што го градат идентитетот на оваа земја“.
„Пред дождот“ стана дел од светската културна баштина, стана класик со влегувањето во библиотеката на престижниот „Крајтерион колекшн“ и со тоа што „Њујорк тајмс“ го вброи во 1.000 најдобри филма во историјата.
За „Пред дождот“ е посветена интердисциплинарната академска конференција во Фиренца, има над 5.000 написи за филмот во светскиот печат, вброен е во академската програма на над 200 универзитети, како и во италијанските средни школи, освоил над 30 награди на меѓународни фестивали (меѓу кои и „Златен лав“, ФИПРЕСЦИ, „Индепендент спирит“ и номинацијата за „Оскар“), играл на 220 фестивали и има дистрибуција во над 60 земји, има десетици книги и поглавија во светската стручна литература посветени на овој велик филм.
Годинава, и Државниот филмски архив на Кина и Државната телевизија на Словенија го одбележуваат јубилејот со специјални проекции на „Пред дождот“, а повторно ќе се прикажува и во Бразил.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Прекрасна вечер на Бах со германскиот виолончелист Даниел Милер-Шот на Охридско лето

Еден од најбараните виолончелисти на денешницата, Даниел Милер-Шот од Германија, вчеравечер беше дел од концертната програма на фестивалот „Охридско лето“ изведувајќи дела од композиторот Јохан Себастијан Бах.
Тој е присутен на сите големи концертни подиуми и веќе неколку децении ја одушевува публиката како голем амбасадор на современата музика преку неговите идеи за обединување на музиката, литературата и визуелната уметност.
-Настапот на „Охридско лето“ значи многу за мене. Првпат сум во Охрид, вторпат во Македонија. Во Охрид преубава е природата, но и луѓето се извонредни, така што едвај чекав да ги споделам звуците на виолончелото со публиката, рече виолончелистот Милер-Шот.
Неговиот репертоар вклучува бројни дела од барокот, па сè до новосоздадени современи дела. Особено е посветен на проширувањето на репертоарот за виолончело преку сопствени аранжмани и преку соработки со современи композитори. Честопати сам ги претставува концертите и ги пишува текстовите за неговите бројни ЦД-а. На неговиот фестивал во Вевеј креира програма која ги вклучува делата на Бах придружувани со танцова кореографија во обид на визуелен начин да ја „преведе“ музиката. Неговите соработници за камерна музика ги вклучуваат: Кит Амстронг, Рено Капусон, Вероника Еберле, Џулија Фишер, Џанин Јенсен, Сабине Мејер, Нилс Монкемејер, Ан-Софи Мутер, Франческо Пјемонтеси, Емануел Тјекнавориан, Симон Трпчески, како и квартетот „Модиљани“ и др.
За него и за неговиот инструмент се напишани голем број дела.
-Почестен сум што неколку композитори сакале да напишат дела за мене и за мојот инструмент, и уживам во изведување на музиката од наше време и во работењето со моите пријатели, композитори,музичари. Се радувам што даваме живот на нова музика бидејќи е жив процес. Но исто така мислам и дека постарата музика како Бах треба да се свири како прва изведба бидејќи за многу луѓе кои не ја слушнале оваа музика на некој начин е и современа музика која се трансформира во времето пред 300 години и сите уживаат во неа, додаде германскиот уметник Милер-Шот кој свири на виолнчелото „Екс Шапиро“ изработено од Матео Гофрилер во 1727 година.
Оваа концертна сезона меѓу другото вклучува негова турнеја низ Германија со пијанистот Јан Лисецки и оркестарот „Ст. Мартин ин д филдс“, настапи со виолинистката Џулија Фишер, како и концерти со Камерниот оркестар на Концертгебау, Филхармонијата во Хелсинки, Оркестарот на шпанската РТВ и др., како и серија камерни концерти со пијанистот Давид Фре. Оваа година, Милер-Шот има уметничка резиденција на Фестивалот на Камерниот оркестар во Цирих, а на Фестивалот Мекленбург – Форпомерн одбележува 30 години од првиот настап.
Култура
„Сиљан“ на Тамара Котевска со премиера во Венеција

По историскиот успех на „Медена земја“ – со три награди на Sundance и две номинации за Оскар – и интернационалниот успех на документарецот „The Walk“, македонската режисерка Тамара Котевска се враќа на голема врата. Нејзиниот нов филм „Сиљан“ [The Tale of Silyan] ја доби честа да ја има својата светска премиера на престижниот филмски фестивал во Венеција 2025, во официјалната селекција Out of Competition.
„Сиљан“ е визуелно маестрална, поетска и емотивна приказна за животот на еден фармер од Македонија и неговата неочекувана врска со бел штрк со скршено крило. Филмот е длабоко вкоренет во македонскиот фолклор, инспириран од народната легенда за момчето Сиљан, кое по расправија со татко му, се претвора во штрк.
Со зачудувачка фотографија на кинематографот Jean Dakar, „Сиљан“ нè носи низ заборавените пејзажи и нежноста на секојдневието, преточени во кадри што би можеле да бидат изложени во музеј. Фармерите Никола и Јана, со нивната игрива љубов и тивка болка, стануваат живи сведоштва за тоа како економските сили ги разнебитуваат традиционалните животи.
Филмот е снимен во период од три години, и започна како лична идеја која Котевска ја развиваше и ја водеше до целосна реализација. Котевска е и режисерка и продуцентка на филмот, кој е реализиран во копродукција со американската компанија Concordia и британската The Cornershop. Останати продуценти се Jean Dakar и Јорданчо Петковски со кој моментално Котевска го снима нејзиниот прв долгометражен филм „Човек против јато“.
Том Пауерс, селекторот на документарни филмови на Меѓународниот филмски фестивал во Торонто и уметнички директор на најголемиот американски фестивал за документарци – DOC NYC за Котевска вели: „Котевска работи во свој сопствен поетски регистар, користејќи го филмот не за да поучува, туку за да отвори очи и срца кон животи кои инаку би останале невидливи.“
Култура
„Мајка“ на Теона Стругар-Митевска ја отвора селекцијата „Хоризонти“ на фестивалот во Венеција

Филмот „Мајка“ на Теона Стругар-Митевска ќе ја има честа да ја отвори програмата „Хоризонти“ на првиот натпреварувачки ден на годинешното издание на Венецискиот филмски фестивал.
Македонија повторно ќе биде дел од еден од најстарите и најпрестижни филмски фестивали во светот, а со „Мајка“ ќе се натпреварува за награди во повеќе категории – режија, сценарио, најдобар филм, актерски остварувања и други.
Ова е третпат како Теона Стругар-Митевска се претставува со свој филм во официјална програма на фестивалот во Венеција по „Најсреќниот човек на светот“ (селекција „Хоризонти“, 2022) и експерименталниот „Дваесет и еден ден до крајот на светот“ (селекција „Авторски денови“, 2023).
„‘Мајка’ е филм инспириран од животот на Мајка Тереза, особено од нејзината внатрешна борба да ги оствари својата визија и хумана мисија. Идејата за филмот почна да се развива пред повеќе од десет години за време на подготовките и снимањето на документарниот филм ‘Тереза и јас’, проект финансиран од Македонската радио-телевизија. Делото што го остави зад себе оваа жена, како и нејзината духовна енергија, што сè уште се чувствува во Колката, длабоко ја допре Теона и ја разбуди нејзината авторска потреба за ново филмско истражување. Оттаму почна нејзината соработка со еден од најистакнати македонски писатели, Гоце Смилевски, кој по години посветено истражување и пишување, го создаде сценариото за филмот ‘Мајка’“, изјави Лабина Митевска, продуцент на филмот.
Никола Ристановски ја толкува улогата на отец Фредерик покрај шведската актерка Номи Рапас („Девојката со тетоважа на змеј“, 2011) во улогата на Мајка Тереза и Силвија Фокс во улогата на сестра Агнешка.
Филмот е копродукција меѓу Македонија, Белгија, Шведска, Индија, Босна и Херцеговина и Данска. Поддржан е од Агенцијата за филм на Северна Македонија, „Креативна Европа – МЕДИЈА“, Данскиот филмски институт, Belgium Tax Shelter, Белгиската национална и регионална филмска поддршка, Белгиската национална телевизија, Шведскиот филмски фонд, шведски регионални фондови, Филмскиот фонд од Сараево и Индиската канцеларија за повраток на данок.
Директор на фотографија е Виржини Сен-Мартан од Белгија, долгогодишен соработник на Митевска. Сценографијата е дело на Вук Митевски, прв асистент на режија е Јане Ќортошев, сценариото го потпишуваат Гоце Смилевски, Теона Стругар-Митевска и Елма Татарагиќ.
Селекцијата „Хоризонти“ на Венецискиот филмски фестивал, која годинава ќе биде отворена со македонскиот филм „Мајка“, е наменета за филмови што внесуваат нови естетски и изразни правци во современата кинематографија. Особено се вреднуваат дела со иновативен пристап во раскажувањето, визуелниот стил и филмскиот јазик.