На 10 декември 2025 година од 19:00 часот, во Галерија „Драгутин Аврамовски – Гуте“ (Сули Ан) ќе биде отворена изложбата „Иницирај промена! Креирај Гласно“, во организација на Здружението за промоција, едукација и заштита на човековите и здравствените права „БИДИ ЧОВЕК“, поддржана од Ротари Клуб Скопје Интернационал.

Изложбата претставува избор од уметнички дела создадени за време на специјализираната работилница за емоции и уметност, реализирана со 14 млади лица – девојки и момчиња, кои работеа под менторство на психологот Тина Чачоровска и уметникот Доротеј Нешовски. Преку процесот на креативно изразување, младите ги истражуваа своите емоции, учеа да ги препознаат, да ги именуваат и да се соочат со нив на здрав и конструктивен начин.

Настанот ја истакнува клучната порака дека менталното здравје и емоционалната благосостојба се основни човекови права. Емоциите – од страв, трема и вознемиреност до радост, љубопитност и надеж – се составен дел од нашето секојдневие. Препознавањето, правилното реагирање и справувањето со нив не се само лична потреба, туку и општествена обврска.

Дополнително, изложбата ја нагласува важната улога на семејството како прва и најзначајна алка во поддршката на менталното здравје. Многу родители често се чувствуваат неподготвени да се соочат со предизвиците кои ги носат тинејџерските години. Оваа иницијатива има за цел да ја засили свесноста за потребата од помош, водство и алатки за родителите – за подобро да ги разберат своите тинејџери, да ги поддржат во емоционалните тешкотии и да изградат здрави, отворени и доверливи односи.

Изложбата е дел од пошироките активности насочени кон поддршка на младите, унапредување на менталното здравје и промовирање на правата на сите деца и млади луѓе да живеат во средина која ги разбира, слуша и охрабрува.

Богата, празнична програма на вечерашното 24. издание на фестивалот на европски филм „Синедејс“.

Во киното Фросина, со почеток од 20 часот ќе биде прикажан филмот „Бело се пере на деведесет” во режија на словенечкиот режисер Марко Набершник, во кој главната улога ја има легендарната српска актерка Аница Добра, која е и гостинка на вечерашната проекција. Филмот е македонска ко-продукција, каде учесник е продукцијата „Црна мачкa” од Скопје и продуцентот Томи Салковски.

По таа проекција, во киното ќе биде прикажан музичкиот документрен филм „Фанк-ЈУ” во режија на Бранко Дујмиќ, посветен на југословенската фанк сцена.

Во Денсинг салата со почеток од 19 часот, следи филмот кој ги освои регионалните кино сали, филмот за легендарниот хрватски музички состав „Хаустор” со наслов „Трет свет” во режија на Арсен Оремовиќ, каде гостин е режисерот на филмот.

Од останатите филмови на вечерашниот репертоар на фестивалот, следи и „Тајниот агент” во режија на Мендоса Фило, филм кој беше номиниран за наградата Златна Палма на овогодишниот Кански филмски фестивал, како и кратки филмови и филмови од натпреварувачките селеции.

Билети за фестивалот може да се набават на официјалната страница www.cinedays.mk.

Македонија може да стане дестинација со силен културен идентитет, одржлив туризам и препознатлив национален бренд – ако ја стави културата во центарот на развојот, ако ја модернизира презентацијата на наследството и ако ги поврзе градовите во единствена туристичка мрежа. Ова го смета министерот за култура и туризам Зоран Љутков, кој истакна дека државата мора да се претстави преку автентични приказни, силна гастрономија, археолошки богатства и современа креативна сцена. Тој вели дека Македонија има потенцијал да го удвои туристичкиот ефект доколку ја претвори културата во двигател на економијата, а транзитниот коридор Е75 во вистинска културно-туристичка рута.

Љутков нагласува дека нашето културно наследство е „најмоќниот ресурс што го имаме“, нешто што не може да се реплицира и што ја издвојува државата од сите околни дестинации. Според него, историјата, археологијата, занаетите, духовноста, современата уметност и гастрономијата не смеат да функционираат одвоено, туку како единствен национален производ.

Во таа насока, тој истакна дека Македонија треба конечно да почне да се претставува како земја во која историјата живее – преку дигитални водичи, модерни музејски наративи и обновени археолошки простори кои раскажуваат и му нудат на туристот доживување, а не само поглед.

Голем дел од неговите планови се однесуваат на туристичките пакети од 48 и 72 часа, кои, како што рече министерот во интервју за Медиумската информативна агенција, ќе овозможат логичен, привлечен и содржаен престој за секој посетител. Тие ќе комбинираат културни локации, гастрономски тури, винарии, уметнички програми и локални приказни – со јасна цел да го зголемат бројот на ноќевања и да креираат економска вредност во локалните заедници.

Министерот ја нагласи и улогата на гастрономијата, за која рече дека е „сетилниот доказ за нашиот идентитет“. Според него, храната не е самостоен атрактивен елемент, туку продолжение на културниот бренд, важен дел од приказната што туристот ја носи со себе. Во новиот концепт, традиционалната кујна ќе се врзува со културните точки: антички рецепти во Стоби, рударски специјалитети во Кратово, езерска гастрономија во Охрид – модел што, како што рече, дава извонредни резултати во земји како Словенија, Италија и Грузија.

Посебно внимание Љутков посвети на коридорот Е75, кој го оцени како „најмалку искористениот културно-туристички потенцијал на земјата“. Илјадници патници секој ден минуваат без да знаат дека на неколку километри се наоѓаат музеи, манастири, локалитети, винарии и уникатни домашни кујни. Тој додаде дека проектот „Stop and Discover“ треба да го промени тоа и да го претвори транзитот во економска и културна можност.

Дополнително, министерот се осврна и на ЕКСПО 2027 во Белград, за кој рече дека, иако Министерството за култура и туризам директно не ја води организацијата, настанот е голема шанса Македонија да се претстави со она што е суштински најсилно – културата и автентичноста. Тој истакна дека ЕКСПО не смее да биде само штанд со предмети или формални презентации, туку сцена на која државата ќе се покаже преку доживување, преку сетилни и емоционални содржини. „Македонија треба да се претстави преку чувството што го остава, преку приказните, преку наследството што зборува“, рече Љутков, додавајќи дека со вистински пристап секој посетител може да почувствува дека стапнал на земја која не личи на ниту една друга.

Во делот за институционалната поврзаност, министерот рече дека Македонија мора да изгради дигитална национална туристичка платформа која ќе ги обедини културните институции, општините и приватниот сектор. Таквиот систем, според него, ќе создаде чувство дека целата држава функционира како една мрежа и ќе го олесни патувањето и одлуките на посетителите.

На крај, Љутков го сподели и својот амбициозен поглед за 2028 година: Македонија да стане земја со силен туристички идентитет, модерни атракции, професионален систем и уникатни културни доживувања. Тој рече дека сака светот да ја гледа Македонија како место што ги почитува корените, но гради современа европска приказна – место кое се чувствува, се доживува и се памети.