Култура
КРИК: Јазол – привремено постоење, анксиозност и загубена иднина
Од 31 август до 26 септември во Музејот на современата уметност ќе се одржи „КРИК 06“ – фестивал за кртичка култура.
Шестото издание на КРИК – фестивал за критичка култура навлегува во втората пандемиска година. И токму она што го живееме во овие две години како никогаш претходно не го засилило аргументот за потреба од јасна, бистра, критичка аргументација кон целокупните социо-културни динамики во кои се обидуваме да ги дефинираме концептите за заедницата што исчезнува и се претвора во сенка. Годинава „КРИК 06“, во текот на септември, но и понатаму, со својата програма ќе се обиде да рефлектира на повеќе теми што нѐ засегаат и едновремено нѐ ставаат во јазолот на политичкиот и културниот контекст.
Соживотот и заемната помош се откажани под режимот на рестрикции, затворања и изолација. Првото е притисок кон индивидуалното планирање за опстанок, второто е системска репресија на колективните практики. Ова е време кога перформативноста и вештините се сведени на гол живот. Политиката тргна по патот на силата и репресијата, а науката ретко се прашува во толку масивни глобални размери. Уметниците и поетите се вкочанети, а филозофите бргу изгореа во нивните толкувања и предвидувања, кои всушност имаа цел само да ги потврдат сопствените претходни теориски текови.
Одеднадеш нашиот свет го загуби значењето бргу и на драматичен начин. Во недостиг на какви било структури и механизми за поддршка, во недостиг на вистински практики на колективна солидарност и индивидуална полнота, ние разбираме дека привидот и лагата се најпрецизните именители на нашите животи.
Соочени со големите политички и економски лаги како најголеми вистини, можеме да продолжиме само кон една долготрајна и измачувачка привременост во постоењето. Со отсуство на една напрегнатост и мобилност што би довеле до ситуација за поинаква политичка опција и живот – вознемиреноста станува главната состојка на здивот што нѐ одржува живи.
Анксиозноста нѐ крие од светот ефективно станувајќи процес на уништување на концептите. Гориво на тој деструктивен процес е иднината. Иднината повеќе не е ветуваење ниту за надеж ниту за ужас. Едноставно не е. Кога не можеме да создадеме ништо за иднината, фрлени сме во поразувачката неопределеност на сегашноста, која нема насока. Самото постоење е извор на повторувачка и континуирана траума.
Во ваквата состојба на постоење дозволено е да се размислува надвор од умот, ирационално. Напуштете ги сите референци за светот што го знаете и вашите идеи нека се распрснат во повеќе насоки што не следат логичен тек кон иднината. Сега е можно, повторно, да се доживеат и да се обмислат француската и руската револуција, откривањето на Америка, пронајдокот на парната машина, електричната енергија, геномот, интернетот, сопственото раѓање и сопствената смрт.
Привременото постоење може да биде сѐ што посакува во оваа анархија на времето. Фестивалот за критичка култура 2021… или 1921 година ќе биде простор за повторно живеење на цело време и на сите настани за кои сметаме дека му припаѓаат на минатото или кои може да се случат во иднината. „Ако иднината е изгубена, тогаш сѐ е можно“. Годинешниот фестивал КРИК е посветен на сѐ она што е можно во нашите утопии, во нашите посакувани светови.
Програма
31.8.2021, вторник, Музеј на современа тауметност
20:00 Отворање
20:15 Artists Under the Big Top: Perplexed, 1968 – филмска проекција
Режија: Александар Клуге
Сценарио: Александар Клуге
22:00 Дискусија модерирана од Ѓорѓи Пулевски
1.9.2021, среда, Музеј на современата уметност
18:30 Катрин Малабу: Жена, женско, трансфеминизам: алтернативи или дилеми?: – хибридно предавање проследено со дискусија модерирана од Петар Милат и Славчо Димитров
2.9.2021, четврток, Музеј на современата уметност
20:00 Еспи Томичиќ Your Love is King – промоција на книга во разговор со Петар Милат. извадоци од текстот изведува Тамара Ристоска
21:30 DJ сет на AKA TESAUR
11.9.2021, сабота, Музеј на современата уметност
20:00 Интимен театар, Битола „Леонис и Лена“ – театарска претстава во режија на Софија Ристевска
21.9.2021, сабота, Музеј на современата уметност
20:00 Петар Халвард: Заедничката кауза: Предизвикот на масовниот суверенитет: – хибридно предавање, во разговор со дискусија модерирана од Артан Садику
22.9.2021, недела, КСП Центар-Јадро
20:00 Интерактивната изложба Übungsraum für Kritik/„Вежбална за критика“
– во соработка со Институтот „Гете“
23.9.2021, понеделник, Музеј на современата уметност
20:00 Михаел Хајнрих: Како да се чита „Капиталот“ на Маркс? Вредноста и фетишизмот: предавање
25.9.2021, четврток, Музеј на современата уметност
20:00: Landscapes of resistance/Пејзажи на отпорот: – премиерна проекција на филм
Режија: Марта Попивода
Сценарио: Марта Попивода и Ана Вујановиќ
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Кога тишината и допирот зборуваат погласно од сликите: Премиера на „Толку е тивко“ на Театар Пи во Ѓорче
На 27 декември со почеток од 19:00 часот, во Центар за култура Ѓорче Петров, ќе се одржи премиерата на најновата театарска претстава „Толку е тивко“ на Театар Пи.
„Толку е тивко“ е филозофска и длабоко сензитивна театарска исповед во која светот се открива низ внатрешниот поглед на девојче што го изгубило видот. Наместо визуелни слики, просторот се гради од звуци, допири, тишини и сеќавања, претворајќи ја сцената во жив лавиринт на чувства и мисли. Претставата ја води публиката низ детството, загубите и растењето на главниот лик, каде темнината не е празнина, туку место во кое се раѓаат светлина, пријателство и смисла.
Со несекојдневни сценски средства и силна емотивна нарација, „Толку е тивко“ ја преиспитува перцепцијата за гледањето, постоењето и значењето на тоа што навистина значи да се „види“ светот.
Режијата и концептот се на Златко Митрески и Македонка Илиевска Митреска, а претставата е работена по автобиографски разкази на Борка Тадиќ.
Проектот е поддржан од Општина Ѓорче Петров, а учесници се ученици од основните и средните училишта од Ѓорче Петров и корисници на ЦПЛИП Порака Скопје. Организаторите упатија благодарност до Александар Стојкоски, Сара фешн, ЦПЛУП – Порака Скопје.
Билети за претставата се достапни на: https://www.karti.com.mk/tolku-e-tivko-teatar-pi.nspx
Култура
Во Драмскиот театар се одржа комеморација за актерот Лазе Манасковски
„Кога заминува актер, не заминува само човек, заминува цел еден свет, цел еден универзум што тој го создавал на сцената. Со силен аплауз да го испратиме универзумот на Лазе Манасковски“ – со овие зборови во името на македонското глумиште директорот на Драмскиот театар Скопје, Роберт Вељановски, му оддаде последна почит на истакнатиот македонски театарски, филмски и телевизиски актер Лазе Манасковски.
Во присуство на семејството, министерот за култура и туризам, Зоран Љутков, голем број колеги, пријатели и почитувачи, денес во Драмскиот театар се одржа комеморацијата за актерот Лазе Манасковски.
Во телеграмата со сочувство испратена од претседателката Гордана Сиљановска-Давкова се истакнува дека: „Лазе Манасковски оствари незаборавни ролји во кои беспоштедно се вложуваше предавајќи ѝ се на божицата Талија. Ќе го помниме него, но и ликовите што со жар и со љубов ги толкуваше вдахнувајќи им живот и давајќи им уметнички печат“.
Министерот Зоран Љутков во телеграмата напиша: „Се простувам од човек со кого делев сцена, време и професија, од уметник, чија посветеност, тивка сила и длабока човечност оставија трајна и неизбришлива трага во македонскиот театар. Лазе Манасковски беше актер што не се штедеше себеси, кој со искреност и достоинство ја живееше уметноста и ѝ служеше со целото свое битие. Ќе недостигаат неговиот глас и енергијата што ја носеше со себе. Изгубивме колега од кој се учеше за професијата, но и за човечноста“.
Телеграми со сочувство беа испратени од колегите од повеќе македонски театри, како и од Факултетот за драмски уметности. На комеморацијата последен поздрав упатија актерот Благоја Чоревски, а со свое емотивно обраќање пред присутните се обрати синот на Лазе, актерот Симон Манасковски.
Актерот Лазе Манасковски е роден 27 март 1958 година во Скопје, а почина на 20 декември 2025 во Скопје. Дипломирал актерска игра на Факултетот за драмски уметности при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје во 1982 година. Во Драмскиот театар е вработен во 1983 година, каде што е професионално ангажиран сѐ до неговото пензионирање во 2022 година.
Во театрографијата на неговата матична куќа останува забележено дека Лазе Манасковски на сцената на Драмскиот театар дебитира уште како студент со улогата Тајниот пират во детската претстава „Џон Пиплфокс“ по која остварува улоги во повеќе од педесетина претстави.
Дел од ликовите што ги игра Манасковски во театарот се: Славко Милосавлевиќ во „Карамазови“, Јован во „Салома“, Стеван Савски во „Собирен центар“, Роже во „Балконот“, Калибан во „Бура“, Хеликон во „Калигула“, Били во „Маратонците го трчаат почесниот круг“, Даме во „Кумови“, Дезертер во „Вазна од порцелан“, Бејбифејс во „Ова не е американски филм“, Дон Гусман во „Свадбата на Фигаро“ или „Налудничав ден“, Помладиот брат во „Дунек“, Егеј и Гоце Гладник во „Сон на летната ноќ“, Херера во „Што е тоа што ги тера жените навечер да трчаат по улиците на Мадрид“, Брендан во „Поручникот од Инишмор“, Коле Сукало во „Сон на летната ноќ“, Духот во „Хамлет“, Киро Стап во „Чија си“, Димитрија во „Буре барут“, Раде Кепевски во „Како да се ограби банка?“, Поул во „Фестен“, и во последната негова претстава во продукција на Драмскиот театар го игра ликот на Мак-Бум во „Пантаглез“.
Манасковски остварува и повеќе филмски и телевизиски улоги. Публиката го памети по ликовите од филмовите: „Сенки“, „Исцелител“, „Врба“, „Хомо“, „Кајмак“ и во телевизиските серии: „Трст виа Скопје“, „Македонски народни приказни“, „Тврдокорни“, „Македонија може“, „Чудовиштата во нашиот град“, „Во светот на бајките“, „Заведени“, „Фамилија Марковски“, „Преспав“, „Бистра вода“ и многу други.
Македонскиот уметник, актерот Лазе Манасковски, беше погребан во понеделникот во присуство на семејството, многуте колеги и претставниците на македонската театарска и културна јавност.
Култура
„Лилјакот“ повторно на сцената на МОБ: спектакуларна оперета на 26 декември во Скопје
По три одлични изведби, „Лилјакот“ ќе се изведе повторно на големата сцена на МОБ за вечер исполнета со музика, хумор и емоции, културно доживување што ја освои пуб-ликата и критиката, соопшти организаторот.
„Македонската опера и балет со гордост ја најавува четвртата изведба на оперетата „Лилјакот“ (Die Fledermaus) од Јохан Штраус II, која ќе се одржи на 26 декември 2025 година. По две претходни изведби што предизвикаа бурни аплаузи, високи оценки од публиката и критичката фела, ова ремек-дело на класичната музика се враќа како еден од најочекуваните културни настани во декемврискиот репертоар.
„Лилјакот“ е светски позната оперета што ја слави радоста, музиката и ведрината на животот, со шармантни сцени, хумор и незаборавни арии. Оперетата ја освои публиката, која ја опиша како „возбудлива, духовита и емоционално живописна“ и која ја поздрави со овации и силни аплаузи“.
Оваа изведба, под диригентска палка на Бисера Чадловска и во режија на Љупка Јакимовска, нуди уште една можност за љубителите на уметноста да уживаат во празнична вечер исполнета со музика, раскош и многу смеа.
Доколку ја пропуштивте претходната изведба, ова е вашата можност да бидете дел од ова празнично културно искуство и да ја почувствувате магијата на „Лилјакот“ во живо, вели организаторот.

