Култура
КРИК: Јазол – привремено постоење, анксиозност и загубена иднина
Од 31 август до 26 септември во Музејот на современата уметност ќе се одржи „КРИК 06“ – фестивал за кртичка култура.
Шестото издание на КРИК – фестивал за критичка култура навлегува во втората пандемиска година. И токму она што го живееме во овие две години како никогаш претходно не го засилило аргументот за потреба од јасна, бистра, критичка аргументација кон целокупните социо-културни динамики во кои се обидуваме да ги дефинираме концептите за заедницата што исчезнува и се претвора во сенка. Годинава „КРИК 06“, во текот на септември, но и понатаму, со својата програма ќе се обиде да рефлектира на повеќе теми што нѐ засегаат и едновремено нѐ ставаат во јазолот на политичкиот и културниот контекст.
Соживотот и заемната помош се откажани под режимот на рестрикции, затворања и изолација. Првото е притисок кон индивидуалното планирање за опстанок, второто е системска репресија на колективните практики. Ова е време кога перформативноста и вештините се сведени на гол живот. Политиката тргна по патот на силата и репресијата, а науката ретко се прашува во толку масивни глобални размери. Уметниците и поетите се вкочанети, а филозофите бргу изгореа во нивните толкувања и предвидувања, кои всушност имаа цел само да ги потврдат сопствените претходни теориски текови.
Одеднадеш нашиот свет го загуби значењето бргу и на драматичен начин. Во недостиг на какви било структури и механизми за поддршка, во недостиг на вистински практики на колективна солидарност и индивидуална полнота, ние разбираме дека привидот и лагата се најпрецизните именители на нашите животи.
Соочени со големите политички и економски лаги како најголеми вистини, можеме да продолжиме само кон една долготрајна и измачувачка привременост во постоењето. Со отсуство на една напрегнатост и мобилност што би довеле до ситуација за поинаква политичка опција и живот – вознемиреноста станува главната состојка на здивот што нѐ одржува живи.
Анксиозноста нѐ крие од светот ефективно станувајќи процес на уништување на концептите. Гориво на тој деструктивен процес е иднината. Иднината повеќе не е ветуваење ниту за надеж ниту за ужас. Едноставно не е. Кога не можеме да создадеме ништо за иднината, фрлени сме во поразувачката неопределеност на сегашноста, која нема насока. Самото постоење е извор на повторувачка и континуирана траума.
Во ваквата состојба на постоење дозволено е да се размислува надвор од умот, ирационално. Напуштете ги сите референци за светот што го знаете и вашите идеи нека се распрснат во повеќе насоки што не следат логичен тек кон иднината. Сега е можно, повторно, да се доживеат и да се обмислат француската и руската револуција, откривањето на Америка, пронајдокот на парната машина, електричната енергија, геномот, интернетот, сопственото раѓање и сопствената смрт.
Привременото постоење може да биде сѐ што посакува во оваа анархија на времето. Фестивалот за критичка култура 2021… или 1921 година ќе биде простор за повторно живеење на цело време и на сите настани за кои сметаме дека му припаѓаат на минатото или кои може да се случат во иднината. „Ако иднината е изгубена, тогаш сѐ е можно“. Годинешниот фестивал КРИК е посветен на сѐ она што е можно во нашите утопии, во нашите посакувани светови.
Програма
31.8.2021, вторник, Музеј на современа тауметност
20:00 Отворање
20:15 Artists Under the Big Top: Perplexed, 1968 – филмска проекција
Режија: Александар Клуге
Сценарио: Александар Клуге
22:00 Дискусија модерирана од Ѓорѓи Пулевски
1.9.2021, среда, Музеј на современата уметност
18:30 Катрин Малабу: Жена, женско, трансфеминизам: алтернативи или дилеми?: – хибридно предавање проследено со дискусија модерирана од Петар Милат и Славчо Димитров
2.9.2021, четврток, Музеј на современата уметност
20:00 Еспи Томичиќ Your Love is King – промоција на книга во разговор со Петар Милат. извадоци од текстот изведува Тамара Ристоска
21:30 DJ сет на AKA TESAUR
11.9.2021, сабота, Музеј на современата уметност
20:00 Интимен театар, Битола „Леонис и Лена“ – театарска претстава во режија на Софија Ристевска
21.9.2021, сабота, Музеј на современата уметност
20:00 Петар Халвард: Заедничката кауза: Предизвикот на масовниот суверенитет: – хибридно предавање, во разговор со дискусија модерирана од Артан Садику
22.9.2021, недела, КСП Центар-Јадро
20:00 Интерактивната изложба Übungsraum für Kritik/„Вежбална за критика“
– во соработка со Институтот „Гете“
23.9.2021, понеделник, Музеј на современата уметност
20:00 Михаел Хајнрих: Како да се чита „Капиталот“ на Маркс? Вредноста и фетишизмот: предавање
25.9.2021, четврток, Музеј на современата уметност
20:00: Landscapes of resistance/Пејзажи на отпорот: – премиерна проекција на филм
Режија: Марта Попивода
Сценарио: Марта Попивода и Ана Вујановиќ
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Изложба „Пурпурна имагинација“ на Сафет Спахиу во Чифте амам
На 11 ноември во 19 часот, во Чифте амам при Националната Галерија на Македонија ќе се отвори самостојната изложба на ликовниот уметник и редовен професор на тетовскиот Државен универзитет, Сафет Спахиу, со наслов „Пурпурна имагинација“.
Ќе бидат изложени педесет дела од овој негов последен циклус на слики изработени во комбинирана техника. Изложбата ќе ја отвори директорот на Национална Галерија на Македонија, Али Синани.
Кустос на изложбата е Маја Крстевска и истата ќе биде отворена до 24 ноември.
„ПУРПУРНА ИМАГИНАЦИЈА“
Изложбата од циклусот „Боја на пурпурот“ на ликовниот уметник Сафет Спахиу во Националната галерија на Македонија, ни го открива неговиот творечки пат преку неколку поетични кругови во кои – низ силен индивидуален израз кој доминира во формирањето на неговата моментална преокупација – е даден белег на поетски приказ. За реализација на комплексната идеја на содржината и начинот на кој ја прикажува темата, поетиката на пурпурната боја ја визуализира во графикон со експресивен тоналитет на заднина со јасни контури и константен впечаток на наративни симболи, со јасно изразена рефлексија. Со истакнати претстави, со студиозно и прецизно обликување на дадените проблеми на творечката способност за креација, Спахиу исцрпно ја конципира својата идеја на правилно изведена композиција.
Во овој Циклус одлика на авторот се јаки контрасти со потези во полутонови и големата желба да се избегне, да се одмине денешницата. Тоа на гледачот му овозможува чувство на контакт со делото, како и допир со радоста на неговото творештво. Патем уметникот ни ја демонстрира својата чиста сведеност на необични, имагинарни и поетски слики, како и уметничката посветеност која води, пред сѐ, кон синтеза врз сопствените искуства. Со својата современа интерпретација и со интензивната употреба на различни вредности во преминот на колоритот кон пурпурната боја, Спахиу постигнува рамноправен уметнички и стилски сроден импакт.
Со својата фокусираност на сепаратно поставени експресии, во еден нов духовен амбиент, со веќе постигнат дигнитет, уметниковата поетска импресија е претставена како универзална информација. Потребата да се пренесе пораката, мислата или идејата, преку исчитување на уметничкото дело, овде е јасна сензација на знакови и симболи, преку формирање наратив кој е продолжение на природата на реализацијата.
Спахиу со изразена динамичност ни ја открива емоцијата во секој свој потег, а со преплетот на боите придонесува спонтано втемелување во единствена приказна, со која ни отелотворува дел од своето битие, ни ги открива своите внатрешни визии, но и доживувањето на надворешниот свет.
Анализирајќи го прикажаното, можеме да заклучиме дека Спахиу со посебна леснотија и прецизност на наративот кохезира до поетичната пурпурна која, впрочем, апстрактно експресионистички ја втемелува како главен принцип, воедно успевајќи да ја задржи виталноста на композицијата.
Маја Крстевска Виш кустос
БИОГРАФИЈА
Роден е 1960 во Призрен – Република Косово, од 1994 година живее во Гостивар.
Образование 1981 – 1985 Дипломирал на Факултетот за уметности при Универзитетот во Приштина, отсек – графички дизајн, во класата на проф. Шиќри Нимани.
Постдипломски студии, 2000 постдипломски студии завршил на Факултетот за уметности на катедрата за графички дизајн во класата на проф. Шиќри Нимани при Универзитетот во Приштина.
Самостојни изложби
Призрен:
1986 Дом на културата
1988 КУД „Агими“
1991 Галерија „Ватра“
1992 КУД „Агими“
1993 Уметничка галерија „РАДА“
1996 Уметничка галерија „РАДА“
2018 Градска галерија „АМАМ“
Гостивар:
1996 Кафе галерија „La Mrage“
1996 Кафе галерија „La Mrage“
2005 Културен центар „АСНОМ“
2018 Галерија КУЛТ
2025 Галерија КУЛТ
Скопје:
2000 Арт клуб „Алтернатива“
2007 Културен информативен центар
2009 Национална галерија „Чифте амам“
2015 Културен информативен центар
2025 Национална галерија „Чифте амам“
Њујорк, САД:
2009 Галерија МЦ во Њујорк
2019 Галерија МЦ во Њујорк
Пула, Р. Хрватска:
2023 Галерија Цвајнер
Истанбул, Р. Турција
2023 Културен информативен центар
Групни изложби
Учествувал на многу колективни изложби во земјата и странство, како што се: Косово, Албанија, Хрватска, Германија, Франција, Турција, Бугарија, Аргентина, САД, Јужна Кореја, Обединети Арапски Емирати итн.
Награди:
1995 Награда “Flaka e Janarit” Гнилане
2000 Награда “Истакнат педагог” ФЛУ, ДУТ-Тетово
2000. Награда “Арс Албаника” Приштина
2007 Награда “Лаза
2008 Награда за давање придонес во ДУТ – Тетово
2010 Награда “Ноемвриска награда” ДЛУМ Драудакум
2012 Награда “Глобален натпревар на уметноста” КОСОВА АРТ Приштина
Култура
„Једен ансамбл“ од Турција в недела во КИЦ
Дирекцијата за култура и уметност на Скопје информира дека во рамките на јубилејното 25-то издание на фестивалот „Есенски музички свечености“ ќе се одржи концерт на „Једен ансамбл“ од Турција на 9.11. 2025 г. (недела), со почеток во 20 часот, во Салон 19.19 (Културно-информативен центар).
На концертот ќе учествуваат: Руи Азиз – каманча, Халил Ибрахим Доѓан – неј, Реџеп Белен – тамбура, Наваф Хамед – канун и Бураг Месробјан – перкусија.
Једен Ансамбл е основан во Виена во 2018 година и организира концерти во различни делови на Европа, специјализирајќи се за класична турска и турска суфиска музика. Групата е единствена во Австрија и една од ретките во Европа со ваков фокус. Репертоарот обединува дела од 10 век до денес, во разни форми и структури, изведени на акустични инструменти како неј, танбура, уд, канун, кеменче и бендир, а понекогаш настапуваат и гостински уметници. Ансамблот изведува инструментални, побожни и вокални форми со соодветни инструменти, а бројот на изведувачи се прилагодува според проектот. Настапуваат во Австрија и низ Европа, вклучувајќи Германија, Унгарија, Чешка и Полска, учествувале на многу меѓународни фестивали, а нивните настапи биле прикажани и на значајни телевизиски канали како ТРТ.
Публиката во Скопје ќе има ретка можност да ужива во извонреден музички спој на историја, духовност и уметничка прецизност, кои го одразуваат богатството на ориенталната музичка традиција, вели организаторот.
Настанот е поддржан од Турскиот културен центар – Институтот „Јунус Емре“ во Скопје.
Култура
Во македонскиот КИЦ во Загреб отворено првото издание на Фестивалот на современата македонска книжевност
Пред бројна публика во македонскиот КИЦ во Загреб беше отворено првото издание на Фестивалот на современа македонска книжевност којшто македонскиот КИЦ го реализира во соработка со реномираната македонска издавачка куќа ,,Македоника литера“ .
Фестивалот го отвори директорката на Македонскиот културно-информативен центар во Загреб, Мими Ѓоргоска Илиевска која истакна дека, целта на Фестивалот е да ја покаже важноста на книжевниот превод како уметнички и творечки чин и како поттик за книжевна размена и културен дијалог. Фестивалот е осмислен како простор за разговор, соработка и нови инспирации на авторите, преведувачите, издавачите и читателите. Тој е отворена културна прилика да им оддадеме признание на оние кои ја создаваат книжевноста, на оние кои ја преведуваат и на оние кои ја читаат и ја сакаат.
Пред присутната публика се обрати македонскиот амбасадор во Хрватска Н.Е. Драган Ѓурчевски кој ја истакна важноста на македонскиот КИЦ за културната македонско-хрватска соработка.
Директорот на издавачката куќа “Македоника литера” , Нове Цветаноски, ги претстави изданијата од хрватски автори преведени на македонски јазик, а од името на хрватските автори се обрати Драго Гламузина, писател и уредник.
Во присуство на авторите беа промовирани и хрватските изданија на книгите „Сезона на глуварките“ од Блаже Миневски и „Чувар на тајната“ од Ранко Младеноски кои неодамна беа публикувани на хрватски јазик. На промоцијата покрај авторите учествуваа и Дијана Бахтијари од издавачката куќа „Тим прес“, Томислав Ровичанац, преведувач, како и Жарко Милениќ, издавач и преведувач. Модератор на промоциите беше Владимир Илиевски.
Книжевниот фестивал треба да придонесе за афирмација на совремната македоснка книжвност и за продлабочувањето на македонско-хрватските културни врски, посебно во полето на книжевноста.
Во рамките на годинашната фестивалска програма беше отворена изложба на книги од хрватски автори преведени на македонски јазик, објавени од Друштвото за издавачка дејност ,,Македоника литера“, која досега има публикувано близу 50 наслови од хрватската книжевност.
На отворањето на првото издание на Фестивалот присуствуваа еминентни хрватски автори, преведувачи и издавачи, истакнати претставници на македонските и хрватските институции и организации во Загреб, бројни загрепчани, Македонци кои живеат, работат или се школуваат во Загреб, студенти на Филозофскиот факултет во Загреб, како и претставници на државната и локалната самоуправа во Република Хрватска.
Вториот ден од Фестивалот продолжува со трибина ,,Хрватско-македонските културни врски низ призмата на книжевниот превод и промоции на академик Горан Калоѓера, проф. д-р Борјана Прошев Оливер и фототипното издание на ,,Бели мугри” од Кочо Рацин.

