Култура
„Најважниот објектив е оној во главата“ – Ентони Дод Ментл добитник на Златната камера 300 за животно дело на „Браќа Манаки“
Реалноста не е доволна. Токму затоа од неа се раѓа копнежот по нова реалност, така ги создаваме уметничките светови, во кои ја наоѓаме ширината за сопствените соништа. Стануваме богови на нови светови, создадени само заради нашата сопствена недоволност. И тука почнува бескрајот. Од секоја идеја произлегува по една нова реалност и можеме да сонуваме, да ја обмислиме стварноста одново и така да се откриеме себеси одново.
Реалноста не е доволна и тоа е причината за постоењето на овој фестивал кој има голема традиција и е препознатлив во светски рамки како фестивал кој ја слави кинематограферската уметност.
-Битола овие денови ќе биде еден од главните центри на светската филмска мапа. По сите овие 43 фестивалски изданија реалноста не ни е доволна и секоја година фестивалот расте и се развива и сега веќе можеме да кажеме дека прерасна во еден од главните културни идентитети на Македонија. Фестивалот „Браќа Манаки“ е всушност еден голем мост што ја поврзува македонската со светската кинематографија. Ние во фестивалот „Браќа Манаки“ги направивме сите возможни и невозможни работи за 43. Фестивалско издание да биде гордост на публиката, а Битола во овие фестивалски денови да пулсира во знакот на филмската уметност, рече Симеон Мони Дамевски, директор на ИФФК „Браќа Манаки“.
Дамевски му додели на Најџел Волтерс, долгогодишен претседател на ИМАГО, посебна награда, Почесна златна камера 300, која досега не била доделена.
![]()
– Уште кога станав претседател на ИМАГО ми рекоа, мора да внимаваш на Фестивалот „Браќа Манаки“, затоа што тоа е фестивалот каде што се слави филмската камера. И оттогаш сите даваме се да се продолжи оваа традиција и соодветно да се прослават кинематограферите и во таа насока се одржува и Балканската конференција на ИМАГО, рече Волтерс заблагодарувајќи им се на Фестивалот и на Друштвото на филмски работници на Македонија.
Наградата „Голема ѕвезда на македонскиот филм“ ја додели претседатлот на ДФРМ, Игор Иванов Изи.
-Постојат навистина многу причини зошто токму Горјан Тозија треба да ја добие наградата „Голема ѕвезда на македонскиот филм“. Можеби најмалата од тие причини е тоа што тој е човекот кој ја измисли оваа награда. А во потрага по еден вистински систем на вредности во време кога некои вредности можеби беа заборавени, тој се одлучи да ја воспостави оваа награда и прв нејзин лауреат да биде Кирил Ценевски, токму во време кога беше малку заборавен. А потоа следеа многу значајни и големи имиња кои блескаат на големото или зад големото македонско филмско платно. И овој фестивал може да биде поделен на две епохи, пред и после Медо, затоа што оние кои се упатени многу добро знаат дека токму во време на неговиот мандат кога тој беше директор на овој фестивал, „Браќа Манаки“ од значаен и убав, но сепак регионален настан, прерасна во светски фестивал на кој ги гледаме најголемите имиња на светскиот филм и на филмската камера , рече Иванов.
![]()
Наградата на ДФРМ која постхумно му е доделена на Горјан Тозија, ја прими неговиот син.
– Откако знам за себе, паметам колку тој го сакаше филмот и живееше за филмот. Од него научив колку е тешка филмската професија и колкави жртви бара. Секогаш ми велеше дека нема краток пат до успехот. Знам дека понекогаш беше избувлив и гласен во своите идеи и ставови, но секогаш беше со најдобри намери. Неговата најголема желба беше да го одведе македонскиот филм и култура надвор од нашите граници, рече Гого, синот на Горјан Тозија кој се заблагодари за укажаната чест.
Фестивалот „Браќа Манаки“ сите изминати четири децении ги вреднува создавачите на нови светови, луѓето кои ни помагаат на сите нас преку окото на филмската камера да го гледаме филмскиот универзум.
Ентони Дод Ментл е филмски генијалец на нашето време, кинематограф кој со своите филмови ја создава современата историја на филмот. Добитник на Оскар и БАФТА, добитник на две награди на филмската академија, пионер на дигиталната кинематографија, член на британската, данската и американската асоцијација на кинематографери. Претседателот на РСМ, Стево Пендаровски му ја додели Златна камера 300 за животно дело на големиот мајстор на филмската фотографија, Ентони Дод Ментл.

-Најдлабоко им се заблагодарувам на организаторите за ова признание. Јас овде нема да запрам, нема да се откажам, иако оваа награда ја добивам во предвечерието на кариерата, но далеку ми е крајот. На сите млади луѓе кои посакуваат еден ден да стојат овде на ова место, без разлика дали се занимаваат со фотографија или со кинематографија, би им рекол дека најважниот објектив е оној во главата, а најважното нешто што треба да го кажат треба да дојде од срцето, сето друго е академско. Она што вие автентично го имате е во овие две точки, рече Ентони Дод Ментл.
Филмот е глас на комплексните значења на реалноста, бидејќи говори и во името на утопиите и на дистопиите, а уметноста е чин на храброст, бидејќи нејзината цел не е да ја репродуцира реалноста, туку да не соочи со неа, рече Пендаровски прогласувајќи го 43. издание на ИФФК „Браќа Манаки“ за отворен.
![]()
Свеченото отворање беше збогатено си музички настап на Трите тенори кои изведоа филмска музика од „Кум“, како и групата „Фолтин“, а се обратија министерката за култура Бисера Костадиновска Стојчевска и градоначалникот на Битола, Тони Коњановски.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Комичното оперско ремек-дело „Севилскиот бербер“ на 13 декември на сцената на Националната опера и балет
На 13 декември 2025 година, со почеток во 20.00 часот, на сцената на Националната опера и балет ќе се изведе комичното оперско ремек-дело „Севилскиот бербер“ од Џоакино Росини – опера која со својата духовитост, динамика и незаборавни арии со децении ја плени домашната и светската публика.
Изведбата е под диригентската палка на Џанлука Мартиненги (Италија), режијата е на Урсула Хорнер (Австрија), сценографијата на Марија Ветероска, а костимографијата на Марија Пупучевска. Концерт-мајстор е Јане Бакевски, а хор-мајстор Ѓурѓица Дашиќ.

Во солистичката екипа ќе настапат: Роберто де Кандиа (Италија), Николина Јаневска, Чанг Ванг (Кина), Владимир Саздовски, Јанoш Носек (Полска), Злата Тошевска Димовска, Драган Ампов, Кристијан Антовски, Никола Чедомировски, чембало: Анастасија Грговска заедно со хорот и оркестарот на МОБ.

„Севилскиот бербер“ е едно од најпрепознатливите дела на Росини – автор кој со својата музичка виртуозност и карактеристични брзи, ритмични фрази создава неповторлива енергија на сцената. Блеска со брзи дијалози, духовитост и незаборавни музички моменти, меѓу кои се истакнува славната арија „Largo al factotum“, со која Фигаро повеќе од два века го освојува светот. Делото ја раскажува љубовната приказна полна со неочекувани пресврти, тајни планови и духовити недоразбирања, претставени во препознатливиот Росиниев стил – брз, жив и раскошен.
Култура
„Музика.Сега!“ со Александар Гордон и Емил Табаков
Оркестарот на Македонската филхармонија в петок со почеток во 20 часот ќе го одржи концертот насловен „Музика. Сега!“ на кој како солист ќе настапи виолистот Александар Гордон од Германија. Диригент е маестро Емил Табаков, а на програмата се Концертот за виола и оркестар од Алфред Шнитке и суита од операта „Кавалер со ружа“ оп.59 од Рихард Штраус.
Маестро Александар Земцов зад себе има навистина богата кариера како виолист, но во последниве години тој е и успешен диригент. Всушност, неговиот дебитантски настап како диригент се одржал во Финска, во 2014 година со Симфонискиот оркестар на Лапеенранта, што му донел покани да диригира и со останатите оркестри во Финска. Во 2017 година следувал мошне значаен концерт којшто му донел покани за диригирање ширум светот, со Симфонискиот оркестар на Бугарското национално радио и со влијателниот виолончелист Миша Мајски како солист. Во 2018 година, маестро Земцов диригирал со Камерниот оркестар на Манхајм и OZM Дортмунд во Германија, како и во Оперскиот театар во Риека, Хрватска, со изведби на балетот на Чајковски – Оревокршачка“. По неговиот дебитантски настап во Кина, пак, во септември 2018 година со Симфонискиот оркестар на Лиаонинг, воспоставил соработка за неколку програми во следните сезони. Александар Земцов е член на програмата „LEAD!“, каде што соработува како ментор по виола и асистент-диригент на врвниот Јука-Пека Сарасте. Во 2020 година тој дебитирал и како оперски диригент со „Алеко“ од Рахмањинов во Украинската национална опера во Киев, што следеле повторни покани за следната сезона. Во април 2021 година, му асистирал на маестро Владимир Јуровски со Лондонската филхармонија, а истата година го имал и својот дебитантски настап како диригент на Лондонската филхармонија на турнеја во Мадрид и Барселона. Во 2015 година, Александар Земцов бил именуван за уметнички директор и диригент на Меѓународниот нов симфониски оркестар (INSO) во Лвив, давајќи му на овој мултинационален германско-руско-украинско-еврејски музичар улога на „Амбасадор на мирот“ во Украина, со цел да донесе мир и единство преку музиката. Инаку, на само 23 години, Александар Земцов бил именуван за главен виолист на Лондонската филхармонија. Во 2012 година, по десет години како лидер на виола-секцијата на ЛПО, тој заминал за да се посвети целосно на својата кариера како солист и диригент.

Маестро Емил Табаков (1947) од Бугарија се смета за еден од најзначајните диригенти на овие простори. Образованието го завршува на Бугарската државна академија студирајќи контрабас на Гудачкиот оддел, паралелно студира и дипломира на Одделот за диригирање, а во 1978 година дипломира и на Одделот по композиција. Една година пред тоа, Табаков ја освојува првата награда на натпреварот за млади диригенти „Николај Малко“ во Копенхаген и оттогаш неговата кариера рапидно расте. Од 1976 до 1979 работи како диригент на Филхармонијата во Русе, а од 1979 сè до 1988 година, тој е уметнички раководител и диригент на реномираниот камерен оркестар „Софиски солисти“, со кого остварува значајни концерти ширум светот. Во 1985 година станува диригент на Софиската филхармонија, од 1987-та е нејзин главен диригент, а од 1988 до 2000 година – музички директор и уметнички раководител. Од 1994 до 1999 година, маестро Табаков наедно е диригент и музички директор на Белградскиот филхармониски оркестар. Од 2002 до 2008 година, тој е главен диригент и музички директор на Билкент симфонискиот оркестар во Анкара, Турција, а од 2008 година и главен диригент на Симфонискиот оркестар на Бугарското национално радио. Покрај оркестрите во неговата родна Бугарија, како гостин диригент настапува со оркестри во Германија, Англија, Шведска, Полска, Франција, Италија, Русија, Шпанија, Романија, Австрија, Швајцарија, Данска, САД, Австралија, Канада, Јапонија, Јужна Кореја, Сингапур, Тајван, Израел, Холандија… Маестро Табаков диригирал и многу оперски спектакли во Венеција и во Торино, на пример, а на репертоарот на овој диригент се наоѓаат многубројни симфониски оперски дела, од класичните, романтичните и од современите композитори, диригирајќи концерти со национални оркестри на Франција, Русија, Грција, Турција. Досега реализирал повеќе од 250 симфониски и оперски записи за голем број музички куќи во Бугарија, Германија, Холандија, САД, а од нив се издвојуваат комплетните снимки на сите симфонии од Густав Малер (колекција од 15 цедеа), комплетни циклуси симфонии од Александар Скрјабин и од Јоханес Брамс, сите концерти за пијано и оркестар од Лудвиг ван Бетовен… Покрај иригентската кариера, Емил Табаков се издвојува и како еден од најинтересните бугарски композитори. Автор е на многубројни концерти за различни инструменти, на дела различни по форма за симфониски оркестар (девет симфонии) и други формации. Носител е на престижни награди и како диригент.
Култура
Иницирај промена! – изложба во „Сули Ан“ што ги охрабрува младите да зборуваат за емоциите и менталното здравје
На 10 декември 2025 година од 19:00 часот, во Галерија „Драгутин Аврамовски – Гуте“ (Сули Ан) ќе биде отворена изложбата „Иницирај промена! Креирај Гласно“, во организација на Здружението за промоција, едукација и заштита на човековите и здравствените права „БИДИ ЧОВЕК“, поддржана од Ротари Клуб Скопје Интернационал.
Изложбата претставува избор од уметнички дела создадени за време на специјализираната работилница за емоции и уметност, реализирана со 14 млади лица – девојки и момчиња, кои работеа под менторство на психологот Тина Чачоровска и уметникот Доротеј Нешовски. Преку процесот на креативно изразување, младите ги истражуваа своите емоции, учеа да ги препознаат, да ги именуваат и да се соочат со нив на здрав и конструктивен начин.
Настанот ја истакнува клучната порака дека менталното здравје и емоционалната благосостојба се основни човекови права. Емоциите – од страв, трема и вознемиреност до радост, љубопитност и надеж – се составен дел од нашето секојдневие. Препознавањето, правилното реагирање и справувањето со нив не се само лична потреба, туку и општествена обврска.
Дополнително, изложбата ја нагласува важната улога на семејството како прва и најзначајна алка во поддршката на менталното здравје. Многу родители често се чувствуваат неподготвени да се соочат со предизвиците кои ги носат тинејџерските години. Оваа иницијатива има за цел да ја засили свесноста за потребата од помош, водство и алатки за родителите – за подобро да ги разберат своите тинејџери, да ги поддржат во емоционалните тешкотии и да изградат здрави, отворени и доверливи односи.
Изложбата е дел од пошироките активности насочени кон поддршка на младите, унапредување на менталното здравје и промовирање на правата на сите деца и млади луѓе да живеат во средина која ги разбира, слуша и охрабрува.

