Култура
„Недела на полски филм: Светот на Кшиштоф Кјешловски“ во Кинотека
Ноемвриската програма на Кинотеката нуди филмови на славниот полски режисер Кшиштоф Кјешловски кои ќе бидат прикажани во рамки на „Недела на полски филм: Светот на Кшиштоф Кјешловски“ од 25 ноември до 2 декември.
Во прилог програмата за настанот.
25 НОЕМВРИ (ПОНЕДЕЛНИК), 20:00 ч.
ТРИ БОИ: СИНО
(Trois couleurs: Bleu / Three Colors: Blue)
Игран филм, Франција / Полска / Швајцарија
1993, 98 мин., колор, ДЦП
Режија: Кшиштоф Кјешловски (Krzysztof Kieślowski)
Сценарио: Кшиштоф Кјешловски, Кшиштоф Пјешевич, Агњешка Холанд, Славомир Иџиак (Krzysztof Kieślowski, Krzysztof Piesiewicz, Agnieszka Holland, Slavomir Idziak)
Улоги: Жилиет Бинош, Беноа Режан, Флоранс Пернел, Шарлот Вери (Juliette Binoche, Benoît Régent, Florence Pernel, Charlotte Véry)
Сензибилната Жули е во среќен брак со познатиот композитор Патрис, во кој имаат петгодишна ќерка. Додека семејството се вози во автомобил во ноќта, Патрис ја губи контролата над воланот и удира во дрво. Гинат Патрис и ќерката, а Жули е тешко повредена.
Уште додека заздравува во болница, Жули размислува за самоубиство, но сепак се решава да ја победи болката по изгубеното семејство на тој начин што ќе ги прекине сите врски од нејзиниот дотогашен живот. Ќе ја смести мајка си во старски дом, ќе ги изгори партитурите на неизведениот „Концерт за Европа“ на нејзиниот сопруг, ќе го продаде имотот на село, ќе си го врати моминското презиме и ќе се пресели во Париз. Сака да побегне од сè што ја врзува за спомените на семејството и болните емоции. Во Париз ќе се спријатели со сосетката Лусил, ќе дознае дека пријателот на Патрис сепак сочувал копија од партитурите на концертот на сопругот, но и дека тој (Патрис) имал љубовница која очекува негово дете.
„Три бои: Сино“ е првиот дел от трилогијата „Три бои“, кои ги симболизираат боите на француското знаме и паролите за слобода (сино), еднаквост (бело) и братство (црвено). Филмот доби „Златен лав“ и уште шест други награди на фестивалот во Венеција, три награди „Цезар“, номинација за „Златен глубус“… Визуелно перфектен, суптилно режиран, со импресивната музика на Збигњев Преснер, „Три бои: Сино“ спаѓа во ремек-делата на Кјешловски.
Возрасна категорија: 12 години
Влезница: Бесплатен Влез
26 НОЕМВРИ (ВТОРНИК), 20:00 ч.
ТРИ БОИ: БЕЛО
(Trois couleurs: Blanc / Three Colors: White)
Игран филм, Франција / Полска / Швајцарија
1994, 92 мин., колор, ДЦП
Режија: Кшиштоф Кјешловски (Krzysztof Kieślowski)
Сценарио: Кшиштоф Кјешловски, Кшиштоф Пјешевич (Krzysztof Kieślowski, Krzysztof Piesiewicz)
Улоги: Згигњев Замаковски, Жули Делпи, Јануш Гајос, Јежи Штир (Zbigniew Zamachowski, Julie Delphy, Janusz Gajos, Jerzy Stuhr)
Полјакот Карол е во големи неволји откако неговата сопруга Доминик, Французинка, поднесува барање за развод, бидејќи предизвикал пожар во нејзиниот фризерски салон. Доминик е незадоволна сопруга, додека, пак, Карол е стаствено влубен во неа и опседнат од нејзината убавина.
Карол, исфрлен од домот и без егзистенција, питачи во париското метро. Единствен излез гледа во бегство назад во татковината. Неговиот земјак Миколај ќе го прошверцува во Полска во багажникот од автомобилот, и сега Карол на улиците на Варшава се занимава со различни нелегални работи. Не го напушта надежта дека ќе се збогати и ќе ѝ докаже на Доминик дека е достоен за нејзината љубов. Се одлучува да ги тестира нејзините емоции и ќе ја инсценира сопствената смрт.
ТРИ БОИ: БЕЛО е црнохуморна крими-комедија за која Кјешловски доби „Сребрена мечка“ на Берлинале и номинација за Европската филмска награда.
Возрасна категорија: 12 години
Влезница: 100 денари
27 НОЕМВРИ (СРЕДА), 20:00 ч.
ТРИ БОИ: ЦРВЕНО
(Trois couleurs: Rouge / Three Colors: Red)
Игран филм, Франција / Полска / Швајцарија
1994, 99 мин., колор, ДЦП
Режија: Кшиштоф Кјешловски (Krzysztof Kieślowski)
Сценарио: Кшиштоф Кјешловски, Кшиштоф Пјешевич (Krzysztof Kieślowski, Krzysztof Piesiewicz)
Улоги: Ирен Жакоб, Жан-Луј Третињан, Фредерик Федар, Жан-Луј Лори (Irene Jacob, Jean-Louis Trintignant, Frédérique Feder, Jean-Pierre Lorit)
Младата и убава Валентина студира во Женева и работи како манекенка и фотомодел. Поради бројните обврски и честите патувања, сè поретко се гледа со нејзиното момче, Англичанец.
Кога еден ден со нејзиниот автомобил ќе удри едно куче, Валентина помогајќи му на животинчето го запознава неговиот сопственик, стариот Жозеф Керн, поранешен судија. Неговото студено и загадочно однесување ја интригира Валентина. Керн е циничен и осамен човек чие омилено хоби му е прислушкување на телефонските разговори на соседите. По почетните несогласувања, Валентина постепено ќе почне да гради пријателски односи со Керн, сфаќајќи дека се сродни души.
Од судијата ќе дознае дека тој некогаш бил лудо вљубен во девојка што го изневерила со друг маж, па отишла со него во Англија, но загинала во сообраќајна несреќа. Истовремено, во соседството на Валентина живее младиот студент Аугуст, чија судбина на необичен начин ќе се спои со таа на Валентина…
Романтичната драма на Кјешловски беше номинирана за Оскар (за режија, сценарио и фотографија), за „Златен глобус“, БАФТА, Европска филмска награда… Режисерот изјавуваше дека ТРИ БОИ: ЦРВЕНО ќе биде негов последен филм, бидејќи остатокот од животот сака да го мине изолиран од светот, пушејќи цигари во неговата соба: две години по неговата премиера, Кјешловски почина.
Возрасна категорија: 12 години
Влезница: 100 денари
28 НОЕМВРИ (ЧЕТВРТОК), 20:00 ч.
ДВОЈНИОТ ЖИВОТ НА ВЕРОНИКА
(La double vie de Véronique / The Double Life Of Veronique)
Игран филм, Франција / Полска / Норвешка
1991, 98 мин., колор, ДЦП
Режија: Кшиштоф Кјешловски (Krzysztof Kieślowski)
Сценарио: Кшиштоф Кјешловски, Кшиштоф Пјешевич (Krzysztof Kieślowski, Krzysztof Piesiewicz)
Улоги: Ирен Жакоб, Халина Григлашевска, Калина Једрусик, Александер Бардини, Владислав Ковалски, Јежи Гудејко (Irène Jacob, Halina Gryglaszewska, Kalina Jedrusik, Aleksander Bardini, Wladyslaw Kowalski, Jerzy Gudejko)
Две сосем еднакви девојки имаат исто име – Вероник(а) (Weronika и Véronique, ги глуми Жакоб), но едната живее во Париз, а другата во Полска. Девојката од Полска има прекрасен глас, пее во хор и чувствува дека живее и друг живот. Таа се сели во Краков и случајно здогледува една девојка која личи сосем исто како неа.
Девојката од Франција, пак, има чувство дека еднаш умрела. За време на посетата на татко ѝ на село запознава куклар (Александар Бардини) и се вљубува во него. Вероника, пак, победува на еден конкурс, но за време на концертот паѓа мртва на сцената. Вероник и кукларот изнајмуваат хотелска соба, каде што водат љубов, а Вероник има чувствтво дека ѝ умрел некој близок. Прогонета од тоа необични и мачно чувство, Вероник одлучува да ја премине кариерата на соло-пејачка, станува професорка по музика и пишува книги за деца. Притоа, на една фотографија од своето патување во Полска, таа ја забележува истоимената девојка…
Ирен Жакоб беше наградена со „Златна палма“ за најдобра женска улога на фестивалот во Кан, додека Кјешловски ја освои наградата ФИПРЕСЦИ и наградата на Екуменското жири. Филмот беше номиниран и за „Златен глобус“.
Возрасна категорија: 12 години
Влезница: 100 денари
29 НОЕМВРИ (ПЕТОК), 20:00 ч.
БЕЗ КРАЈ
(Bez konca / No end)
Игран филм, Полска
1985, 107 мин., колор, ДЦП
Режија: Кшиштоф Кјешловски (Krzysztof Kieślowski)
Сценарио: Кшиштоф Кјешловски, Кшиштоф Пјешевич (Krzysztof Kieślowski, Krzysztof Piesiewicz)
Улоги: Грацина Шаполовска, Марија Пакулнис, Александер Бардини, Јежи Радзивилович, Артур Барцис, Михал Бајор (Grazyna Szapolowska, Maria Pakulnis, Aleksander Bardini, Jerzy Radziwilowicz, Artur Barcis, Michal Bajor)
По смртта на сопругот, адвокатот Антек Зиро, преведувачката Уршула Зиро бара утеха за тагата посветувајќи им се на синот Јацек и на преведувањето на прозата на Џорџ Орвел. Добива повик од членовите на семејството на последниот клиент на мажот, притворениот организатор на штрајк Дарек Стах, на кои им требаат документи и правни совети за неговиот случај. Антек бил еден од ретките адвокати кои се одважиле да бидат бранители на политичките затвореници во Полска по 1981 година, а за да му помогне на Дарек, Уршула бара нов адвокат кој ќе ја продолжи работата на нејзиниот сопруг.
Дарек чека пресуда, во државата владее вонредна состојба, а движењето Солидарност е забрането. Уршула ќе го убеди колегата на Антек да се ангажира во случајот со Дарек, но тој бил во љубовна врска со Јоана, сопругата на затворениот Дарек. Уршула наскоро ќе сфати дека интензивното укажување на покојниот сопруг е некој вид предупредување…
По воведувањето на вонредната состојба во Полска повеќето режисери престанале да снимаат, а Кјешловски одел во судниците за да собира материјал за планираниот документарен филм за актуелните политички процеси. Така го запознал адвокатот Криштоф Пјешевич, кој ќе стане негов постојан соработник-сценарист. Драмата БЕЗ КРАЈ претставува и почеток на соработката на Кјешловски со композиторот Збигњев Преснер (Zbignew Preisner), чија музика ќе ги обележи сите подоцнешни дела на Кјешловски.
Возрасна категорија: 12 години
Влезница: 100 денар
30 НОЕМВРИ (САБОТА), 20:00 ч.
ЛУЗНА
(Blizna / The scar)
Игран филм, Полска
1976, 106 мин., колор, ДЦП
Режија: Кшиштоф Кјешловски (Krzysztof Kieślowski)
Сценарио: Ромуалда Караси, Кшиштоф Кјешловски (Romualda Karasi, Krzysztof Kieślowski)
Улоги: Франтишек Пјечка, Мариуш Дмоховски, Јежи Штур, Халина Виниарска, Станислав Игар (Franciszek Pieczka, Mariusz Dmochowski, Jerzy Stuhr, Halina Winiarska, Stanislaw Igar)
Амбициозен партиски војник со преговори и уцени успева да го протурка проектот за изградба на голема хемиска фабрика покрај малото провинциско гратче Олецка. За главен изведувач на проектот е именуван искусниот инженер Стефан Беднарз од Варшава, морален и чесен човек кој некогаш живее во Олецка. Тој ги познава локалните прилики и население, жена му била партиска активистка во тој крај, но враќањето во Олецка не буди убави спомени кај нив. Две децении претходно жена му била на чело на локалната организација на комунистичката партија и била во судир со мештаните, а враќањето во провинцијата не ѝ се допаѓа ниту на нивната ќерка Ева. Кога ќе почне со елан да работи на спроведување на проектот, Стефан ќе влезе во судир со мештаните кои го гледаат сопствениот интерес…
Социјаната драма на Кјешловски освоила награди на Полскиот филмски фестивал и претставува навестување на новата фаза во творештвотот на дотогаш успешниот документаристички автор. Кјешловски целиот негов авторски век сметал дека снимањето документарци е најблагородниот начин на занимавање со филм. Кјешловски практично во сите негови полски игран филмови го користи документаристичкиот инстинкт.
Возрасна категорија: 12 години
Влезница: 100 денари
1 ДЕКЕМВРИ (НЕДЕЛА), 20:00 Ч.
КИНОАМАТЕР
(Amator / Camera Buff)
Игран филм, Полска
1979, 112 мин., колор, ДЦП
Режија: Кшиштоф Кјешловски (Krzysztof Kieślowski)
Сценарио: Кшиштоф Кјешловски (Krzysztof Kieślowski)
Улоги: Јежи Штур, Малгоржата Забковска, Стефан Чизевски, Ева Покас (Jerzy Stuhr, Malgorzata Zabkowska, Stefan Czyzewski, Ewa Pokas)
Во провинцискиот град Вјелице кон крајот на 70-тите години од минатиот век фабричкиот работник Филип Мош добива ќерка и тој настан го обележува со купување на 8 мм филмска камера. Со неа започнува да го снима растењето на ќерката. Филип бил сираче и сега верува дека му се исполнил сонот кој го сонувал во сиропиталиштето, да има среќно семејство со сопругата Ирма.
Но, снимајќи го секојдневието наоколу, Филип ќе почне со поинакви очи да ја гледа реалноста околу себе. Дополнителните проблеми настануваат кога локалниот шеф на комунистичката партија ќе побара од него да ја сними прославата на јубилејот на локалната фабрика. Фасцинацијата од можностите филмската камера го менува животот на Филип, но неговите шефови грубо ќе интервенираат во краткиот филм што тој го снима за фабриката.
Кјешловски со КИНОАМАТЕР го привлекол вниманието на меѓународната филмска критика и филмот е награден на фестивалите во Москва (ФИПРЕСЦИ и Златна награда), Берлин и Чикаго. Во овој филм Кјешловски на извонреден начин го спојува документаризмот со фикцијата и им дава ефектна посвета на филмските сниматели. КИНОАМАТЕР е дело што на интелигентен начин се занимава со темата за цензурата во тогашна комунистичка Полска, како и со мотивот на политичката репресија на државата врз индивидуата со поинакви ставови и коментари.
Возрасна категорија: 12 години
Влезница: 100 денари
2 ДЕКЕМВРИ (ПОНЕДЕЛНИК), 20:00 ч.
СЛУЧАЈНОСТ
(Przypadek / Blind chance)
Игран филм, Полска
1987, 114 мин., колор, ДЦП
Режија: Кшиштоф Кјешловски (Krzysztof Kieślowski)
Сценарио: Кшиштоф Кјешловски (Krzysztof Kieślowski)
Улоги: Богуслав Линда, Тадеуш Ломницки, Збигњев Запасиевич, Богуслава Павелец, Марзена Трибала (Boguslaw Linda, Tadeusz Lomnicki, Zbigniew Zapasiewicz, Boguslawa Pawelec, Marzena Trybala)
Младиот Витек на железничката станица во Лоѓ се обидува да се качи на возот за Варшава. Витек трча по возот кој само што тргнал од перонот, и во зависност од тоа дали ќе се качи во него и кого ќе сретне во вагонот, ќе доживее три различни судбини. Во првиот случај ќе се качи во возот и ќе го запознае стариот сталинист и ќе ја сретне бившата девојка којашто сега е припадничка на илегалното антикомунистичко движење. Во вториот случај Витек ќе задоцни за возот, ќе го удри стражарот и ќе биде уапсен и осуден на еден месец затвор, по што ќе му се придружи на илегалното студентско движење и ќе започне љубовна врска со сестрата на стариот пријател од детството. Во третиот случај ќе задоцни за возот и ќе се врати на факултетот, а потоа ќе се ожени со Олга и ќе стане успешен лекар.
Оваа слоевита и интригантна омнибус драма е снимена во 1982 година, но заради цензурата премиерата ја доживеала пет години подоцна, со две награди на Полскиот филмски фестивал. Кјешловски во СЛУЧАЈНОСТ се манифестира како голем католички моралист, сензибилен уметник и општествен хроничар кои критичките опсервации ги пренесува низ фикцијата. Авторот ја тематизира неслободата на индивидуата и нејзината неможност да живее независно од политиката. На симболично ниво, критичарите во неговото дело ги препознале трите можни иднини кои стоеле пред Полска за време на снимањето на филмот.
Возрасна категорија: 12 години
Влезница: 100 денари
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Факултетот за музичка уметност го најави годишниот концерт „ОРИОН – каде што се раѓаат ѕвездите“
Факултетот за музичка уметност – Скопје го најави годишниот концерт насловен „ОРИОН – каде што се раѓаат ѕвездите“, кој ќе се одржи во петок, 5 декември, со почеток во 20:00 часот во Големата концертна сала на Македонската филхармонија. Настанот е дел од одбележувањето на 59-годишнината од постоењето на институцијата.
ФМУ – Скопје истакнува дека како алма матер на голем број уметници од земјата и регионот, останува централниот столб на музичкото и балетското образование, создавајќи генерации изведувачи, педагози и творци кои го обликуваат уметничкиот живот во Македонија.
На концертната програма ќе настапат Симфонискиот оркестар на ФМУ, Мешаниот хор „Драган Шуплевски“, Камерниот гудачки оркестар „ФМУ Солисти“, Оркестарот од народни инструменти со солисти, студенти од Катедрата за балетска педагогија, од Катедрата за џез и популарна музика, како и дувачкиот ансамбл на ФМУ, под водство на проф. м-р Цанев, проф. м-р Татарчевски и доц. м-р Спироски.
Публиката ќе има можност да слушне дела од Пурсел, Сен-Санс, Прокофјев, Тиле/Вајс, Коен, Сусато, Горецки, Гершвин, македонска традиционална музика, како и нови композиции од студентите А. Голчева и М. Цветановска.
Влезот на настанот е слободен.
Култура
Сè што ни е заедничко“ – во МСУ изложба што го иницира прашањето „Дали навистина го дишеме истиот воздух?“
Сè што ни е заедничко (Институција во дишење) – нова изложба во МСУ-Скопје од 27 ноември
Во Музејот на современата уметност – Скопје на 27 ноември 2025 година, со почеток во 20 часот, ќе биде отворена изложбата „Сè што ни е заедничко (Институција во дишење)“, кураторски проект на Мира Гаќина и Јованка Попова.
Во изложбата учествуваат Forensic Architecture, Денис Фереира да Силва и Арџуна Неуман, Дурмиш Ќазим, Џумана Мана, Зорица Зафировска и Палестинскиот музеј.
Проектот тргнува од прашањето дали навистина го дишеме истиот воздух. Изложбата го поставува воздухот како ресурс што формално го делиме, но не и еднакво, укажувајќи на токсичните атмосфери – буквални и политички – и на позицијата на маргинализираните заедници.
Инспирирана од концептот на Фанон за „борбено дишење“, поставката ги истражува уметничките практики што откриваат колонијални, империјални и капиталистички структури впишани во воздухот што го дишеме. Авторите визуелизираат токсични облаци, архиви на насилство и невидливи атмосфери што влијаат врз секојдневието.
Паралелно со изложбата, која ќе трае до крајот на февруари, ќе се одржат јавни програми. Во рамките на проектот „Институционални градини“ на Зорица Зафировска ќе има детски работилници за садење и изработка на семенски топчиња, активности за чистење и обновување на просторот околу МСУ, поставување компостна кутија и прикажување едукативни видеа.
Со оваа поставка МСУ-Скопје се претставува како „институција во дишење“ – отворена, инклузивна и ориентирана кон заедницата, со повик за заедничко размислување и акција. Визуелниот идентитет на проектот е дело на Албана Бектеши.
Култура
Промоција на монографијата „Рисима“ од Јасна Франговска
Во среда, 3 декември, со почеток од 19:00 часот во „Јавна соба“, Скопје, ќе се одржи промоцијата на монографијата „Рисима“ од Јасна Франговска, посветена на најпознатата и најуспешна македонска кореографка за современ танц ‒ Рисима Рисимкин. Изданието е на „ПНВ Публикации“ и објавено е со поддршка од Министерството за култура и туризам.
Монографијата низ разговор со Јасна Франговска и Рисима Рисимкин ќе ја претстави Јулијана Величковска, главен и одговорен уредник на „ПНВ Публикации“.
Во ова обемно и луксузно издание, на 180 страници, опфатени се сите значајни аспекти од 45-годишната кариера на Рисима Рисимкин ‒ од самите почетоци како балерина, со сите предизвици со кои се соочувала, до големите успеси што ја дефинираа како истакната кореографка од областа на современиот танц, којашто со нејзината едукациска работа зад себе остава нови генерации танчари и кореографи. Рисима Рисимкин е клучна фигура во македонската култура, а нејзиниот труд годинава беше крунисан и со високото признание ‒ Витез на францускиот ред на уметностите и книжевностите што го доделува државата Франција.
Покрај извонредно питкото писмо на Франговска, што на многу топол и непосреден начин го доближува животниот и професионалниот пат на Рисимкин, извадоците од позначајните рецензии за нејзините дела и обраќањата до читателот од самата Рисима, изданието е збогатено и со неверојатни фотографии од личната архива на Рисимкин и од архивата на „Интерарт културниот центар“, чиишто автори се: Андреј Гиновски, Драган Перковски, Сашо Димоски, Сердар Ајдин, Aнтонио Пиштолов, Ивана Тасев, Олга Ибатулина, Зоран Велјаноски ‒ Летра, Емил Петров и Борис Грдановски.
„Би ја опишала како македонската Пина Бауш, потпрена на белиот балет, којашто во еден момент посакува да излезе од таа рамка и да оди во слободата на движењето…“, ќе изјави Мирјана Радочевиќ за „Политика“, Белград во 2003 г.

