Култура
Недела на шпански филм во Кинотека

Во рамките на одбележувањето на јубилејот 25 години од воспоставувањето на билатерални односи со Шпанија, амбасадата на Шпанија во соработка со Министерството за култура и Кинотеката на Македонија организира „Недела на шпански филмови“.
Свеченото отворање на манифестацијата е планирано да се одржи на 21 ноември во Кинотека на Македонија со проекција на филмот Requisitos para ser una persona normal (Requirements to be a normal person), 2015, во режија на Летисија Долера.
Сите филмови имаат превод на македонски и на англиски јазик.
Во прилог, репертоарот за проекциите.
21 НОЕМВРИ (ЧЕТВРТОК), 20:00 ч.
КАКО ДА СЕ БИДЕ НОРМАЛНА ЛИЧНОСТ
(Requisitos para ser una persona normal / Requirements to Be a Normal Person)
Игран филм, Шпанија
2015, 90 мин., колор, блуреј
Режија: Летисија Долера (Leticia Dolera)
Сценарио: Летисија Долера (Leticia Dolera)
Улоги: Летисија Долера, Мануел Бурк, Силвија Мунт (Leticia Dolera, Manuel Burque, Silvia Munt)
Марија има 30 години, посебна жена е и има една цел – да стане нормална личност. Поради тоа мора да открие што значи да се биде нормален. Марија е невработена и не платила кирија за станот, па мора го напушти и да се врати во куќата на родителите, со кои не е во добри односи. Нема врска со маж и во основа се смета себеси за неуспешна личност. Си ги поставува прашањата каква личност е. Дали е нормална? Што значи да се биде нормален? Тие прашања ја копкаат длабоко во душата, и откако ќе ги наведе сите услови да се стане нормална личност, ќе одлучи да ги постигне. На патот на осознавањето ќе ѝ помогне брат ѝ Алекс, 25-годишно момче со заостанат ментален развој.
Марија го запознава и Борја, момче опседнато со диети за слабеење. Двајцата ќе склопат необичен сојуз: Марија ќе му помогне на Борја да живее активен и здрав живот, а Борја ќе ѝ помогне на Марија да стане „нормална личност“.
Филмските критичари го истакнуваат префинетиот хумор на авторката и актерка Летисија Долера, препорачувајќи им го филмот на гледачите кои сакаат комедии поинакви од холивудските.
Возрасна категорија: 12 години
Влезница: бесплатен влез
22 НОЕМВРИ (ПЕТОК), 20:00 ч.
КИНЕСКА ПРИКАЗНА
(Un cuento chino – Chinese Take-Out)
Игран филм, Шпанија / Аргентина
2011, 93 мин., колор, ДЦП
Режија: Себастијан Боренштајн (Sebastián Borensztein)
Сценарио: Себастијан Боренштајн (Sebastián Borensztein)
Улоги: Рикардо Дарин, Муриел Санта Ана, Игнасио Хуанг (Ricardo Darín, Muriel Santa Ana, Ignacio Huang)
Во Буенос Ајрес живее огорчениот, но методичен Роберто, осаменик и сопственик на продавница за железарија. Хобито на Роберто е собирање бизарни вести од светот, а неговата познајничка Мари страда поради невозвратената љубов од Роберто, бидејќи тој постојано ја избегнува.
Еден ден, додека го гледа слетувањето на авионот на аеродром, Роберто здогледува Кинез кој е исфрлен од такси-возилото. Му помага да стане на нозе. Кинезот се вика Јун, но не говори шпански, туку само му покажува некоја адреса истетовирана на неговата рака. Роберто го носи Јун на наведената адреса и откриваат дека местото му припаѓало на Јуновиот чичко, кој го продал пред три и пол години. Роберто и Јун одат во полициска станица, во кинеската амбасада и во кинескиот кварт, во потрага по чичкото на Јун, но залудно.
Роберто го сместува Јун во неговата куќа и по низа инциденти го пронаоѓа доставувачот на храна кој на Роберто ќе му ја преведе од кинески на шпански јазик драматичната животна сторија на Јун…
Возрасна категорија: 12 години
Влезница: бесплатен влез
23 НОЕМВРИ (САБОТА), 19:00 ч.
АПОСТОЛ
(O Apóstolo / The Apostle)
Анимиран филм, Шпанија
2012, 80 мин., колор, блуреј
Режија: Фернардо Кортизо (Fernando Cortizo)
Сценарио: Фернардо Кортизо (Fernando Cortizo)
Улоги: Карлос Бланко, Хосе Мануел Оливеира Пико, Паул Наши (Carlos Blanco, Xosé Manuel Olveira ‘Pico’, Paul Naschy)
АПОСТОЛ е долгометражен анимиран првенец на Фернандо Кортизо, а воедно и прва шпанска дигитална бурлеска снимена со техниката на 3Д стоп-анимација.
Бегалец од затвор се враќа по пленот од грабежот што го скрил неколку години претходно. Но, наместо пленот, наоѓа нешто страшно, што не би помислил ниту на сон: злокобни претци, чудни појави, духови… сите тие ќе се најдат во приказната полна со тајни, хумор и фантазија.
Фернандо Кортизо е присутен на филмската сцена од почетокот на 1990-тите, најпрвин со краткиот игран филм ЧУДОВИШТЕ НА ПЛАЖА (El monstruo de la playa), а потоа му се посвети на анимираниот филм, претежно со техниката на стоп-анимација.
Возрасна категорија: 12 години
Влезница: бесплатен влез
23 НОЕМВРИ (САБОТА), 21:00 ч.
ДОЖДОТ ИСТО ТАКА
(También la lluvia / Even the Rain)
Игран филм, Шпанија / Мексико / Франција
2010, 103 мин., колор, блуреј
Режија: Исијар Болаин (Icíar Bollaín)
Сценарио: Пол Лаверти (Paul Laverty)
Улоги: Гаел Гарсија Бернал, Луис Тосар, Кара Елехалде (Gael García Bernal, Luis Tosar, Karra Elejalde)
Режисерот Себастијан и неговата филмска екипа започнуваат со снимање на контроверзен филм за Кристофер Колумбо во едно мало место во Боливија. Себастијан е од Шпанија, извршниот продуцент Коста и целата екипа се од Боливија, а темата на филмот е за истражувачкиот потфат на Колумбо и начинот на кој Шпанците се однесувале кон Индијанците пред повеќе од 5 века.
Коста го избрал токму тоа место за снимање бидејќи има тенок буџет, па планира да ангажира луѓе од локалното население како актери и статисти за малку пари. Снимањето се одвива според планираното сè додека локалното население не се побуни против приватизацијата на водените ресурси, поточно на изворите за чиста и питка вода. Еден од главните актери е на чело на протестите…
Возрасна категорија: 12 години
Влезница: бесплатен влез
24 НОЕМВРИ (НЕДЕЛА), 19:00 ч.
ЦРН ЛЕБ
(Pa negre / Black Bread)
Игран филм, Шпанија
2010, 108 мин., колор, блуреј
Режија: Агусти Виљаронга (Agustí Villaronga)
Сценарио: Агусти Виљаронга (Agustí Villaronga)
Улоги: Францеск Коломер, Марина Комас, Нора Навас (Francesc Colomer, Marina Comas, Nora Navas)
Десетгодишниот Андреа наоѓа мртви тела на еден човек и неговиот син во шумата. Локалните власти сакаат да го обвинат таткото на Андреа за ова убиство, бидејќи тоа најмногу им одговара, па детето по секоја цена се труди да го открие вистинскиот убиец.
Низ целата приказна се провлекува легендата за питоријули, духот од локалната пештера, со кого мештаните ги плашеле децата. Во личната потрага по вистината, Андреа најпрво открива дека целиот свет на возрасните е изграден на лаги, а дознава и дека духот од пештерата, всушност хомосексуалец, бил жртва на група локални силеџии. На крајот ќе открие кој ги убил сите тие луѓе и зошто, па целосно разочаран и повреден си заминува од селото. Една влијателна госпоѓа сака да го посвои и Андреа се согласува со тоа…
Драмата е сместена во Каталонија, уништена од граѓанската војна во 30-тите години од минатиот век, а режисерот посебно внимание им посветил на живописните каталонски предели. ЦРН ЛЕБ е добитник на девет национални шпански филмски награди „Гоја“. Филмот на Виљаронга е и прв филм на каталонски јазик кој ги добил овие признанија, меѓу кои и најдобар филм на Шпанија за 2010.
Возрасна категорија: 12 години
Влезница: бесплатен влез
24 НОЕМВРИ (НЕДЕЛА), 21:00 ч.
МАРТИН (ЈУНИОР)
(Martín Hache)
Игран филм, Шпанија / Аргентина
1997, 123 мин., колор, ХД
Режија: Адолфо Аристараин (Adolfo Aristarain)
Сценарио: Адолфо Аристараин, Кати Сааведра (Adolfo Aristarain, Kathy Saavedra)
Улоги: Федерико Лупи, Хуан Диего Бото, Еузебио Понсела (Federico Luppi, Juan Diego Botto, Eusebio Poncela)
Мартин Јуниор (или помладиот), викан „Хаш“ е 19-годишно момче кое, откако неговата девојка ќе го напушти, се предозира со дрога, речиси со фатални последици. Сепак тој преживува и мајка му ќе го испрати во Мадрид, да живее со татко му Мартин. Насловот на филмот алудира на терминот „јуниор“; буквата h (се изговара hache) во шпанскиот јазик е ознака за „hijo“, што значи син, а е еквивалент за „junior“ во англискиот јазик).
Мартин Сениор (или Постариот) е успешен филмски творец, но не сака да се грижи за син му бидејќи сака да живее сам, но и затоа што неговите двајца пријатели, Алисија и Данте, по малку експериментираат со уживањето во дрогите. Сепак, без оглед на тоа, го прима синот во домот, надевајќи се дека ќе ги спречи евентуалните лоши влијанија кои би можеле да предизвикаат Мартин Јуниор да ѝ се врати на дрогата и(ли) да изврши самоубиство.
Како што времето одминува, пријателствата на Мартин Постариот сè повеќе се затегнуваат и станува јасно дека Мартин Помладиот треба да го напушти татковиот дом и да си живее свој живот.
Возрасна категорија: 12 години
Влезница: бесплатен влез
25 НОЕМВРИ (ПОНЕДЕЛНИК), 18:00 ч.
ЖИВОТОТ ПРОДОЛЖУВА
(El mundo sigue / Life Goes On)
Игран филм, Шпанија
1965, 121 мин., црно-бел, ДЦП
Режија: Фернандо Фернан Гомез (Fernando Fernan-Gomez)
Сценарио: Фернандо Фернан Гомез (Fernando Fernan- Gomez)
Улоги: Лина Каналехас, Фернандо Фернан Гомез, Гема Куерво (Lina Canalejas, Fernando Fernán Gómez, Gemma Cuervo)
Низ приказната за две сестри кои се обидуваат да успеат во животот, да ја најдат љубовта и да стекнат статус во Мадрид во раните 60-ти години од минатиот век во Мадрид, режисерот Гомез дава силен и реалистичен портрет на Шпанија од тој период. Тоа е време исполнето со омраза, завист, бес, алчност, насилство, прељуби, коцкање, просторуција, измами, лоша позиција на жените во општеството…
Заедно со претходниот филм на Гомез, НЕОБИЧНО ПАТУВАЊЕ (1964) – инаку, еден од омилените филмови на Педро Алмодовар – ЖИВОТОТ ПРОДОЛЖУВА најпрвин бил забранет филм. Мелодрамата со елементи на неореализам на Гомез била тајно прикажувана. За познавачите на филмот, ЖИВОТОТ ПРОДОЛЖУВА е скапоцен камен во шпанската кинематографија и една од најсилните осуди на режимот на диктаторот Франциско Франко.
Возрасна категорија: 12 години
Влезница: бесплатен влез
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Од 20 до 24 октомври 16. издание на ЕХО – фестивал на планински филм

Од 20 до 24 октомври, во Кинотеката на Република Северна Македонија ќе се одржи 16. издание на ЕХО – Фестивал на планински филм, единствениот настан во земјава што ја слави планината преку уметноста на филмот.
Годинава, фестивалот ја става во центар поврзаноста меѓу човекот и природата, преку внимателно селектирана програма на документарни и авторски филмови од целиот свет.
Отворањето е резервирано за полскиот филм „Последната експедиција“ (The Last Expedition) на режисерката Елиза Кубарска – инспиративна приказна за жените-алпинистки кои тргнуваат по трагите на изгубените хероини од Хималаите. Публиката ќе има можност да ги погледне и филмовите „Девојка качувач“ (The Girl Climber) и „After Antarctica“ на оваа прва вечер.
Екологија, климатски предизвици и уметност за иднината
Посебен дел од програмата е посветен на еколошките филмови кои се селектирани целосно во соработка со МАКЕДОНСКОТО ЕКОЛОШКО ДРУШТВО – МЕД, долгорочен партнер на ЕХО, кои ги истражуваат последиците од климатските промени и човековото влијание врз природата. Меѓу нив се издвојуваат „Lupi Nostri (Our Wolves)“ – трогателна приказна за враќањето на волците во италијанските Апенини; „Treego of Life“ – визуелно патување низ симбиозата меѓу дрвјата и човештвото; и „WAO Zone“, кој преку планински авантури ја истражува границата меѓу природното и урбаното.
Во „Martha“ и „Plastic People“ авторите поставуваат прашања за односот кон отпадот и одржливоста, додека „Climate Art – From Protest to Utopia“ го прикажува уметничкиот отпор кон еколошките катастрофи. Ледените контрасти пристигнуваат со „Antarctica – Domain One“ и „Living Ice“, филмови што откриваат како се менува најсуровиот континент на Земјата. Програмата ја заокружуваат „Mont-Blanc Éternel?“ – поетска опсервација за топењето на глечерите во Алпите, и „Pot of Gold“ – документарец што трага по вистинската вредност во свет на материјална преизобилност.
Гостувања, презентации и живи приказни
Покрај филмската програма, ЕХО 2025 ќе понуди и предавања и презентации со врвни планинари, режисери и уметници од регионот и Европа.
Посебно внимание предизвикува гостувањето на словенечките алпинистки и документаристки, кои ќе ја претстават својата визија за женската перспектива во алпинизмот и современото истражување. Тимот Словенки – Ања Петек, Патриција Вердев и Урша Кешар – ја претставуваат женската експедиција на Лалунг во Индија и се добитнички на златниот цепин (Piolet d’Or), највисокото светско признание во алпинизмот, што ја зацврстува темата за родова видливост и меѓународен успех.
Ќе настапи и Филип Бабич, еден од најпознатите полски алпинисти, кој ќе сподели лични искуства од своите искачувања и етичкиот пристап кон планината. Филип Бабич е познат меѓу меѓународната алпинистичка сцена по неколку импресивни рекорди и подвизи кои ја покажуваат неговата вештина, храброст и етичкиот пристап кон природата. Тој го искачи Grand Capucin solo, без јаже и поддршка, за само 49 минути – насока од 570 метри која обично се искачува за околу осум часа.
Покрај тоа, во 2024 година Бабич ги помина сите четири гребени на врвот Матерхорн (Furggengrat, Hörnligrat, Zmuttgrat и Liongrat) – две на искачување и две на спуштање – во вкупно 7 часа и 43 минути, без користење на базна, логистичка или надворешна поддршка.
Публиката ќе има можност да присуствува и на македонски презентации – од искуства на локални планинари и документаристи, до разговори за еколошки иницијативи и развој на outdoor културата во земјава.
Во текот на фестивалот ќе се одржат и детски работилници посветени на креативноста, природата и екологијата, со локација во Europe House Skopje. Деталите за нивната програма се достапни на социјалните мрежи и официјалната веб-страница на фестивалот.
ЕХО е член на IAMF – International Alliance for Mountain Film, заедница што ги обединува најреномираните фестивали од овој жанр во светот – меѓу кои се Тренто, Грац, Катманду, Билбао и Телурајд. Со тоа, фестивалот се позиционира како дел од глобалната мрежа што го негува и промовира планинскиот филм како уметничка форма и културна вредност.
„ЕХО не е само фестивал, туку мост меѓу градот и планината, меѓу филмот и животот“, велат организаторите.
Во рамките на фестивалот ќе бидат промовирани и две значајни изданија на фестивалот како издавач: „Ванда — приказна за силата на животот и на смртта“ од Ана Каминска – која ја открива животната приказна на легендарната алпинистка Ванда Руткевич, и ремек-делото „Ѕвезди и бури“ (Starlight and Storm) од Гастон Ребуфа, првично објавено во 1954 година, кое нуди интимен увид во неговите искачувања, борбата со стихиите и страста кон височините.
Култура
Јубилејното 25. издание на „Есенски музички свечености“ почнува на 25 октомври

Јубилејното 25. издание на фестивалот „Есенски музички свечености“ ќе се одржи од 25 октомври и ќе трае до 10 ноември, информира Дирекцијата за култура и уметност на Скопје.
„Есенските музички свечености“ 2025 година свечено ќе се отворат со концерт на Националниот џез оркестар насловен „Македонски сновиденија“, под диригентската палка на Владимир Николов, на 25 октомври, сабота, со почеток во 20:00 часот на сцената на Малата сала на Филхармонија.
Билетите се во продажба на karti.com.mk.
Македонскиот национален џез оркестар го претставува проектот „Македонски сновиденија“ – енергична фузија од македонски фолклор и современ џез. Програмата ќе ја диригира Владимир Николов, кој ќе го предводи оркестарот низ музичко патување инспирирано од длабоките културни корени на македонскиот фолклор, прераскажани преку јазикот на џезот.
Македонскиот национален џез оркестар е симбол на врвна џез музика и високо ниво на уметнички перформанси. Овој Биг Бенд оркестар обединува врвни џез музичари од Македонија и меѓународно признати гости-уметници.
Основан како национална институција во 2024 година, тој брзо стана централна сила во културниот живот на земјата. Со иновативна програма и распродадени настапи, тој изгради репутација како национален џез бренд. Меѓу гостите солисти до сега се истакнуваат Курт Елинг, Марија Мендеш, Дони МекКаслин, Курт Розенвинкел, Дон Менца, Шеун Кути, Зиги Фајгл, Луис Бониља, Франческо Беарцати и други меѓународно признати уметници. Сите тие придонесоа за растечкиот меѓународен профил на оркестарот.
Култура
Љутков: Да изградиме индустрија што ќе создава игри со македонски печат и глобален потенцијал

Денес во Скопје беше отворена првата конференција за развој на видеоигри во Македонија „Game Dev Rev 2025“, во организација на Асоцијацијата на македонската индустрија за видеоигри (MGI).
Со своето обраќање пред присутните, министерот за култура и туризам Зоран Љутков нагласи дека оваа конференција не претставува само промоција на видеоигри, туку е симбол на креативноста, младинската енергија и новата културно-економска реалност за Македонија.
„Дали знаете што имаат заедничко една добра видеоигра и една успешна културна политика?“-праша министерот во своето обраќање. Двете почнуваат со идеја, момент на инспирација, што, ако е поддржан на вистински начин, може да прерасне во нешто големо. Некогаш дури и светски“, рече Љутков.
Министерот посочи дека индустријата за видеоигри денес е една од најбрзорастечките културни и економски гранки во светот, со годишен приход што го надминува оној на филмската и музичката индустрија. Таа индустрија, како што истакна, претставува спој на уметност, технологија, наратив и дизајн, и создава нови можности за младите.
Тој информираше дека Министерството за култура и туризам ја даде својата поддршка за иницијативата на асоцијацијата и за сите професионалци, ентузијасти и визионери вклучени во неа.
„Ова не е само конференција, туку повик до нашите млади креативци, дизајнери и програмери да го препознаат својот потенцијал, да се поврзат, да учат и да создаваат. Тука се гради иднината на македонската гејминг-индустрија,“ рече министерот.
Во своето излагање, министерот се заложи за поголема поддршка на новите културни индустрии, особено оние што го поврзуваат младинскиот потенцијал со глобалните трендови и носат нова економска вредност за земјата.
„Да го искористиме овој почеток за да создадеме заедница што ќе расте и ќе создава игри со глобален потенцијал–но со македонски печат,“ рече Љутков.
На конференџијата особено значајно беше присуството на претставници од Европската федерација за развој на видеоигри, како и поддржувачи од целиот регион и Европа, што претставува силен сигнал дека Македонија се позиционира како активен чинител на дигиталната и креативна мапа на Европа.