Култура
Објавена студијата „Психофилозофемите во повеќеслојните структури на романите Папокот на светот од Венко Андоновски и Еретички писма од Стефан Марковски“ на Верица Мукоска
![](https://makfax.com.mk/wp-content/uploads/2023/11/дг.jpg)
Деновиве од печат излезе книжевно-теориската студија „Психофилозофемите во повеќеслојните структури на романите Папокот на светот од Венко Андоновски и Еретички писма од Стефан Марковски (компаративна анализа)“ на авторката Верица Мукоска.
Со употреба на компаративна методологија, Мукоска на 156 страници ја анализира потребата за воведување на новиот поим психофилозофема, која според истражувањето, произлегува од длабинското испреплетување на психолошките и филозофските компоненти во приказните, но и ликовите во двата романа.
Како што се вели во самото истражување: „Овој труд се обиде да ја демонстрира оправданоста на концептот психофилозофеми кога станува збор за испреплетувањето на психолошките и филозофските компоненти како кај комплексно изградените ликови, така и во рамки на повеќеслојните приказни. Тоа е остварено преку воведувањето сложени заплети во приказните, умешни детализации и развојот на сугестивни хронотопи, при што се овозможува смел и успешен продор во психата на ликовите, вклучувајќи ги и ликовите кои не се главни. Изборот на овие два романа е заради нивната погодност за иследување на еден таков нов концепт кој се втемелува врз присуството на филозофски елементи и развиените психолошки конституции на ликовите за кои се врзани нивните филозофски светопоимања, а кои се книжевно остварени и кои се книжевно можни како такви токму заради нивната испреплетеност во рамки на повеќеслојноста на ниво на приказна, но и на ниво на ликови. Истражувањето ги зеде предвид тековите на приказните во рамките на двете централни наративни линии кои, една во однос на друга конвергираат кон судирот меѓу материјалната наспроти идејната реалност што преминува во хармонија или пак, кулминира преку љубовта. Во таа смисла се изградени и врските со себеси и светот – љубовта наспроти егзистенцијалните вредности и неопходности. Љубовта се етаблира како централна тема преку која се утилизираат некои од „алатките“ на егзистенцијалистичката филозофија: чувство на отуѓеност, пронаоѓање на себеси и сопствена слобода. […] Напорите при пишувањето на овој труд беа вкоренети во надежта дека овој тип компаративни проучувања на повеќеслојни книжевни дела од современата македонска литература чиишто автори припаѓаат на поновите, а сепак различни творечки генерации може да инспирираат натамошни интердисциплинарни проучувања низ призма на психологијата и филозофијата, нужни за проникнување во барем еден позначаен сегмент од таа повеќеслојност, која се рефлектира како на ниво на изградбата на приказната, така и во изградбата на самите ликови кои учествуваат во таа изградба.“
Проф. д-р Кристина Николовска, автор на рецензијата кон студијата, пишува: „Конкретен научно-истражувачки фокус на ова сериозно и студиозно истражување е филозофемата која спаѓа во вредности (или оценки), а тие спаѓаат во индиции, според моделот на Ролан Барт. Оттаму Мукоска, преку длабинска анализа, има можност да ги идентификува, дефинира, анализира и толкува филозофемите како вредности (според Барт). Според тој модел псхизмите и филозофемите спаѓаат во индиции, што значи во класата на единици кои се на страна на ликот и описите. Индициите припаѓаат кон „полот“ на описот, а не на дејството. Тие се главен агенс, мотор или движечка сила на ликот, размислувањата на ликот, филозофскиот универзум на ликот, ставовите, но и емотивниот свет, чувствата.
Делото „Психофилозофемите во повеќеслојните структури на романите Папокот на светот од Венко Андоновски и Еретички писма од Стефан Марковски (компаративна анализа)“ од Верица Мукоска е релевантна научна студија која ги проучува филозофско-психолошките дискурси во овие две дела и низ валидни аргументи покажува и докажува дека ентитетот психофилозофеми е вистински клуч, разгатка за можно растолкување на суштинските процеси во делата. Со тоа психофилозофемите, во нашиот контекст имаат студиозен, акрибичен и аргументиран научен третман како важен, еден од стожерните ентитети на делото. Тоа значи дека не може да се расплете суштината на делото, не може да се изоди патот кон планината и сознанието, патот кон папокот на светот, доколку не се навлезе во срцевината на психофилозофемите. […] Потрагата по смислата на убавината, смислата на животот, смислата на смислата, смислата на бесмислата и обесмислувањето – се само дел од брилијантните љубопитства на авторите Андоновски и Марковски, љубопитства кои тие им ги доверуваат на своите ликови, а ликовите – нам. Тој синџир е – сјаен, инспиративен, еминентно психо-филозофски по својот зафат, но и по природа, суштина и по идеја. Потрагата на ликовите – е и наша мисија. Во која неуморно откриваме и преоткриваме слоеви и слоеви на значења и значења.“
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
![](https://makfax.com.mk/wp-content/uploads/2022/08/makfax_logo_350px.jpg)
Култура
Објавена програмата на 36. поетска ноќ во Велестово
![](https://makfax.com.mk/wp-content/uploads/2024/07/thumbnail_velestovo-poster-mkD-1.jpg)
36. Поетска ноќ во Велестово ќе се одржи од 16 до 18 август на локации во Велестово и Охрид. Со поетски портрет годинава ќе биде претставено творештвото на Елизабета Баковска, а во интернационалната програма ќе гостуваат поети од шест земји, и тоа: Велика Британија, Ирска, САД, Хрватска, Србија и Македонија.
‒ Од годинава, за наредниот 4-годишен циклус имаме неколку концепциски промени, имено, наместо преку беседа, творештвото не поетот во фокус ќе биде претставувано преку разговор, во дослух со современите трендови. Исто така, се воведува настанот „Поетско интермецо“ преку кој странските поети ќе имаат можност да читаат и пред публиката во Велестово, а не само во Охрид ‒ истакна програмскиот директор на фестивалот, Јулијана Величковска.
Годинешното издание ќе биде отворено на 16 август од 21 часот на сретсело во Велестово со „Езеро“ ‒ мал музички концерт на хрватската кант-авторка Нина Ромиќ во придружба на Јелена Галиќ. Ќе следува поетскиот портрет на Елизабета Баковска, а потем и настанот „Поетско интермецо“. Вечерта ќе биде затворена со изложбата на фотографии „Паметници на заборавот“ од Сашо Димоски, во тремот на црквата „Успение на Пресвета Богородица“. Автор на постерот за годинешното издание е Андреј Павлов.
На 17 август со почеток од 19 часот во кафе и бар „Шила“ во Охрид ќе се одржи интернационалното поетско читање „Мозаик“ на кое ќе настапат: Патрик Котер (Ирска), Фиона Сампсон (Белика Британија), Иван Херцег (Хрватска), Марко Ѓорѓевиќ (Србија), Минг Ди (Кина/САД), Елизабета Баковска, Владимир Мартиновски и Христина Цветаноска од Македонија, а по читањето, публиката ќе има можност да ужива во уште еден настап на Нина Ромиќ и Јелена Галиќ.
Фестивалот ќе заврши на 18 август со организрано разгледување на културно-историското наследство на градот Охрид и природните убавини на планината Галичица, придружено со неформални поетски читања.
Фестивалот го овозможија Министерството за култура, Општина Охрид, Традуки и Комерцијална банка АД Скопје, а негови помагатели се Хрватското друштво на писатели (ХДП), кафе и бар „Шила“ од Охрид, Пелистерка АД Скопје, вила „Сансет“ од Велестово, ресторан „Домаќинска куќа Велестово“ и пицерија „Немо“ од Охрид.
Култура
Поетски фестивал и изложба во рамките на одбележувањето 61 година од скопскиот земјотрес
![](https://makfax.com.mk/wp-content/uploads/2018/02/MKC.jpg)
Во рамките на одбележувањето 61 година од катастрофалниот земјотрес се одржуваат повеќе активности и манифестации.
Со почеток во 19 часот, во ЈУ Младински културен центар ќе се одржи првиот интернационално традиционален поетски фестивал „Заедно за Скопје“, посветен на земјотресот од 1963 година, а учество зедоа 130 поети од 40 држави.
Во Музејот на Град Скопј,е во 20.30 часот ќе биде отворена изложбата „Културните институции во Скопје по земјотресот во 1963 година“, која е подготвена по повод одбележувањето 61 година од катастрофалниот земјотрес, кој се случил во Скопје на 26 јули 1963 година. Изложбата зборува за земјотресот во Скопје од 26 јули 1963 година и состојбата на културните институции. Поголемиот дел од скопските музеи претрпеле големи и неповратни штети. Народната и универзитетска библиотека, Народниот театар и други културни институции биле толку многу оштетени што немале ни најелементарни услови за работа. Разурнатите згради на издавачките и новинско-издавачките претпријатија до крајни граници го отежнувале нормалното работење. Многу од спомениците на културата, како и тврдината Кале, биле целосно разурнати. Ударот уништил многу значајни историски документи и уникатни експонати. Под урнатините останале значајни артефакти – сведоци на многубројни цивилизации, кои опстојувале на скопската почва.
Изложбата по повод одбележувањето на овој значаен датум од поновата историја на градот Скопје е посветена на културата и културните институции, на последиците од земјотресот и на нивното функционирање во постземјотресни услови.
Култура
Докуметарецот „Лука“ прикажан на мултимедијалниот алтернативен фестивал „ГИГА фест“
![](https://makfax.com.mk/wp-content/uploads/2024/07/thumbnail_850_2513.jpg)
На втората фестивалска вечер од мултимедијалниот алтернативен фестивал „ГИГА фест“, која се одржа на платото пред Градскиот музеј, беше прикажан документарниот филм „Лука“, во продукција на „Транзен“, а потоа следуваше музичкиот перформанс „Ставро и Џејд“.
Режијата на документарецот „Лука“ е на Ице Виранов, сценариото на Бинева Џејд, костимограф е Столе Ангелов, камерман Иво Јанков, а музиката ја потпишуваат Ставро Ангелаков и Љубен Маџиров.
Филмот, кој веќе е прикажан на повеќе фестивали и има освоено специјална награда од жирито на Jeju Movie Concert Festival во Јужна Кореја, е бунт против конзумеризмот и против отпадот и ѓубрето во уметноста наспроти уметноста што се создава од отпад и ѓубре во обид млади музичари од Струмица да најдат место и израз за своите креативни идеи.
„Сигурно дека ова време што го живееме носи свои ѓубриња. Мислам дека во секој жанр на музика и во секоја уметност воопшто 99 проценти од она што се создава не чини, а оној еден процент е она што вреди, тоа е мое лично мислење“, изјави Ставрос Ангелков, музичар.
По проекцијата на филмот, следуваше музичка вечер на авторска музика со Ставро (гитара), еден од главните протагонисти во документарецот, и Џејд (вокал), која всушност е и сценаристка на ова филмско остварување.
Јулската фестивалската програма на „ГИГА фест“ продолжува на 31 јули со проекција на документарно-музичкиот филм The Hip – Brainstorm , во режија и продукција на Јане Алтипармаков, по оригинална идеја на Љубиша Петрушевски. Камерата е на Наташа Гелева и Ања Илиева, а монтажата на Михаил Димитров. Во август следуваат нови фестивалски вечери посветени на ликовната и музичката уметност.
Мултимедијалниот алтернативен фестивал „ГИГА фест“ е посветен на прерано починатиот режисер Глигор Цветковски, а е поддржан од Општина Крива Паланка. Годинава се реализира во рамките на Кривопаланечко културно лето и манифестацијата „Крива Паланка – град на културата“.