Култура
Самостојна изложба на Иван Аџиевски во КСП Центар-ЈАДРО
„Форми на системот“ е мултимедијална концептуална изложба во која преку ликовната уметност, инсталациите, скулптурата, како и видеопроекција се прави обид на пошироката јавност да ѝ се покаже критицизам на реалната состојба на коруптивниот неправичен систем со праќање порака за надминување на таквата состојба.
Корупцијата се перципира како најголемо општествено зло и закана за правната држава. Феноменот на корупцијата се смета не само како морално штетен туку и како причина за нефункционирање на институциите на системот и како сериозен економски и политички проблем (la fraude erigee en systeme). Корупцијата го еродира владеењето на правото и сериозно ги повредува човековите права бидејќи со неа се врши пренасочување на јавните средства наместо за решавање на основните потреби на граѓаните, за коруптивни активности и за нелегално збогатување на поединци или групи (бизнисмени и други центри на моќ). Борбата против корупцијата значи заштита на основните човекови права, гарантирани со Универзалната декларација за човекови права, како што се правото на образование, здравствена заштита, социјална заштита, чиста животна средина, добра инфраструктура, сигурност и сл.
Изложбата „Форми на системот“ овозможува искористување на моќта на уметноста и културата за охрабрување на граѓанска акција против корупцијата. Таа процесира идеја/провокација кај уметниците, активистите и новинарите креативно да се вклучуваат во антикорупциските прашања, да изградат меѓусекторски релации и подобро да ја разберат улогата на креативната акција и како таа влијае врз перцепцијата на јавноста за корупцијата.
Цел на проектот е поттикнување на јавниот дијалог за надминување на корупцијата и неправичноста на централно и на локално ниво од правниот систем како социјален проблем, како и стимулирање повисока свест кај јавноста за овој проблем како пречка за евроинтеграција.
Уметничките слики претставени на изложбата се изработени во различни формати од алтернативни сликарски материјали на платно. На нив се застапени алуминиумски и бакарни плочи во неправилни форми на кои се принтани цитати /фрази од актуелното позитивно право, а јавноста може да се запознае со примери од судската правна практика и судската статистика. На дел од плочите се принтани и филозофски мисли на филозофи/мислители што имаат цел да потикнат креативен активизам против неправичноста на правниот состем.
Во централниот дел на галеријата е поставена скулптура – стилизирана претстава на божицата на правдата Јустиција изработена од кородиран метал симболизирајки го неправичниот корумпиран судски корозивен систем каде што правдата и правичноста се дефакторизирани и крајно маргинализирани. Сликите и скулптурата се придружени од инсталации – колаж од фотографии од пораки на активисти (CSU) против корупцијата поставени на јавен простор преку кои граѓаните на еден креативен начин го креваат гласот против овој општествен проблем.
Во видеопроекцијата се прикажуваат фрагменти од уметничките слики и таа завршува со приказ на скулптурата – божицата на правдата Јустиција.
Отворањето на изложбата „Форми на системот“ е на 9 декември – Светскиот ден за борба против корупцијата во КСП Центар-Јадро. Изложбата „Форми на системот“ е поддржана од Министерството за култура на Република Северна Македонија, дел од „Програмата за визуелни уметности од национално значење за 2023 година“.
Иван Аџиевски (Скопје, 1985) завршува правен факултет при Универзитетот Св. Кирил и Методиј во 2009 година. Во водите на сликарството влегува во 2018 година со реализација на својата прва самостојна изложба „Beauty Spot“ во галерија Концепт 37 каде беа изложени дела работени во комбинирана техника акрил на платно со престава на женски лик и акт во експесионистички и кубистички манир.
На својата втора самостојна изложбa „Beauty Spot II“ во 2022 година во КСП Центар-Јадро престави 24 слики работени во различни сликарски медиуми и материјали со делумна апстракција и енформел кои беа продолжување на претходната матрица на насликани портрети на девојки и женски акти кубистички претставени.
На третата самостојна мултимедијална концептуална изложба „Форми на системот“ која е дел од програмата за визуелни уметности од национално значење за 2023 година авторот се преставува со слики, инсталации, скулптура и видео проекција кои имаат за цел потикнување на јавен диалог и креативен активизам за надминување на корупцијата како економски и политички проблем.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Ретроспектива на Марк Рапорт во Кинотека
Кинотеката на Македонија, во соработка со Ми Филм, со особена чест најавува ексклузивна ретроспектива посветена на легендарниот американски режисер, сценарист и пионер на експерименталниот есејистички филм – Марк Рапапорт. Ретроспективата ќе се одржи од 22 до 27 ноември 2025, со секојдневни проекции во 20:00 часот.
Рапапорт е еден од најоригиналните автори на независната кино-сцена, познат по својот уникатен пристап кон документарниот и играниот филм, своите револуционерни видео-есеи, како и по способноста да ги преосмислува историјата на филмот, актерските митологии и културните артефакти на Холивуд и Европа. Неговите филмови се прикажувани на најголемите фестивали во светот, а оваа ретроспектива претставува ретка можност македонската публика да види значаен дел од неговиот опус на големо платно.
Програмата ја истражува неговата фасцинација со историјата на филмот, митологијата на холивудските ѕвезди, фикцијата, архивата, и односот меѓу перцепцијата и идентитетот. Рапапорт сè уште останува уникатен глас во современиот филмски есеј – вешто комбинирајќи архиви, интерпретација, фикција и поп-култура за да создава дела што долгорочно резонираат.
Оваа ретроспектива претставува исклучителна можност домашната публика да се запознае со еден од најзначајните независни автори на нашето време.
Посебен настан во рамки на ретроспективата:
Еден од деновите ќе биде организиран видео кол со Марк Рапапорт, по кој ќе следи Q&A сесија со публиката — единствена шанса домашната публика директно да комуницира со авторот, да поставува прашања и да отвори разговор за процесот, естетиката и филмските идеи што го обликуваат неговиот опус.
Публиката исто така ќе има можност да ја купи неговата последна арт-книга со колажи, Book of Dreams — лимитирано издание штампано во Македонија, веќе претставено на меѓународни фестивали и книжарници.
ПРОГРАМА
22 НОЕМВРИ (САБОТА), 20:00 ч.
ЈАС, ДАЛИО (I, Dalio) – документарен филм (2015, 33′)
Портрет на Марсел Далио – славниот актер од „Правилата на играта“ и „Големата илузија“ – и длабока рефлексија за идентитетот, миграцијата и тоа како другите нè дефинираат.
СЦЕНИЧНА РУТА (The Scenic Route) – играна драма (1978, 76′)
Експериментална визуелна приказна за љубовен триаголник, раскажана преку оперски, сликарски и мелодрамски мотиви.
Возрасна категорија: 16+ | Влезница: 150 ден.
24 НОЕМВРИ (ПОНЕДЕЛНИК), 20:00 ч.
ИЗМАМНИЦИ (Impostors) – играна комедија/мистерија (1979, 110′)
Еден од најпознатите филмови на Рапапорт – добитник на „Златен Хуго“ во Чикаго – за двајца магионичари во потрага по египетски скапоцени камења.
Возрасна категорија: 16+ | Влезница: 150 ден.
25 НОЕМВРИ (ВТОРНИК), 20:00 ч.
ДЕБРА ПЕЈЏЕТ, НА ПРИМЕР (Debra Paget, for Example) – видео-есеј (2016, 36′)
Фасцинантен кино-портрет на актерката Дебра Пејџет и Холивудскиот систем на конструирање ѕвезди.
ВЕРИЖНИ ПИСМА (Chain Letters) – играен филм (1985, 96′)
Што се случува кога едно верижно писмо ќе промени животи? Комбинација од романса, случајност и трагедија.
Возрасна категорија: 16+ | Влезница: 150 ден.
26 НОЕМВРИ (СРЕДА), 20:00 ч.
ПОСЛЕДНАТА ГОДИНА ВО ДАХАУ (Last Year in Dachau) – документарен есеј (2020, 29′)
Моќен размислувачки филм што го поврзува филмот на Ален Рене „Минатата година во Мариенбад“ со трауматичната историја на конц-логорот Дахау.
ДОМАШНИТЕ ФИЛМОВИ НА РОК ХАДСОН (Rock Hudson’s Home Movies) – документарен филм (1992, 63′)
Револуционерен филм кој ги преиспитува холивудските митови и јавната слика на Рок Хадсон.
Возрасна категорија: 16+ | Влезница: 150 ден.
27 НОЕМВРИ (ЧЕТВРТОК), 20:00 ч.
БРАКОТ ПОМЕЃУ ГРЕТА ГАРБО И СЕРГЕЈ ЕЈЗЕНШТАЈН (The Marriage of Greta Garbo and Sergei Eisenstein) – играно (2023, 27′)
Замислена приказна – еден вид „што ако“ – за љубовта помеѓу две филмски икони кои никогаш реално не се сретнале.
ОД ДНЕВНИЦИТЕ НА ЖАН СЕБЕРГ (From the Journals of Jean Seberg) – документарен филм (1995, 97′)
Импресивен автобиографски документарец што го истражува животот на актерката Жан Себерг, политиката, Холивуд и митологијата на новиот бран.
Возрасна категорија: 16+ | Влезница: 150 ден
Култура
Почина пејачката Бади Бекир
Денеска во Скопје почина пејачката на народна музика Небахат Бади Бекир.
Нејзиниот колега музичар Горан Алачки објави дека погребот ќе се одржи утре на градските гробишта „Бутел“.
Небахат Бади Бекир беше македонска пејачка на народна музика. Покрај соло кариерата, Бади понекогаш настапуваше со групата наречена „Четири грации“, каде покрај Бади беа и Благица Павловска, Адријана Алачки и Росана Тодоровска. Нарекувана е македонската Весна Змијанац.
Првите чекори на сцената ги прави во детските денови како член на играорна група изучувајќи го во исто време и македонскиот и турскиот фолклор. Како дебитант на музичката сцена се појавува во 1985 година на фестивал на забавни мелодии. Паралелно пее на турски, албански и македонски јазик. Најплоден период на нејзината кариера е за време на големите југословенски турнеи. По распадот на Југославија и се посветува на македонската фолк песна. Следат настапи на македонските фестивали, соработка со бројни автори и турнеја во австралија во 2002 година. Во 2004 година станува една од Грациите. Во 2006 година прославува 20 години постоење на естрадата.
Култура
„Емпатија во светлина“ – фотографска изложба на Милорад Милиќевиќ во Галерија „Рудиќ“
На 22 ноември (сабота) во 19 часот, во Галерија Рудиќ ќе биде отворена изложбата „Емпатија во светлина“ на фотографот Милиќевиќ. Портретите на Милиќевиќ не се студиски аранжирани кадри, туку сведоштва за луѓе вкоренети во својот простор, време и културна традиција на која ѝ припаѓаат.
Милиќевиќ не документира само лица – тој бележи приказни, традиција, верување, моменти на искреност кои не можат да се инсценираат. Неговите субјекти се спонтани, опуштени, прикажани во животни услови што ги дефинираат.
Портрет може да направи секој. Но добар портрет — оној што останува, што нè погодува таму каде што не сме очекувале — може да направи само оној што има вистинска емпатија кон другиот човек. Тоа не е прашање на занает, туку на карактер. Тоа или го носите во себе, или не. Милиќевиќ го носи. И го споделува со нас.
Изложбата „Емпатија во светлина“ ја опишува суштината на фотографскиот пристап на Милиќевиќ — тивка, но длабока присутност, каде светлината не е само визуелен елемент, туку медиум преку кој се открива човечноста, традицијата и искреноста на неговите субјекти.

