Култура
Синдикатот на културата: Да се повлече предлог-законот за култура и да се почне со транспарентна процедура за нов
Синдикатот на културата на Република Македонија (СКРМ) на прес-конференција обвини дека Министерството за култура изготвило нова нацрт-верзија на Закон за културата, во кој социјалниот дијалог со репрезентативните синдикати во културата е сведен на „осум дена за забелешки, мислења и предлози и доколку е потребно, состаноци за заедничка дискусија“.
Од Синдикатот бараат да се повлече предлог-законот за култура и да се почне со транспарентна процедура за нов, во кој ќе бидат вклучени и претставници од репрезентативните синдикати.
„Иако партнерски, искрено и конструктивно претходно договорени дека заеднички ќе учествуваме во изработката на новиот предлог-текст, кој сите ќе нè засега со години во иднина, нашите претставници, кои беа номинирани и доставени до Министерството за култура уште во февруари 2022 година, не беа повикани на ниеден состанок на работната група, која е формирана во април 2022 година. Впрочем, според нашите сознанија токму во овие моменти додека го држиме овој прес, се одржува еден од последните состаноци на работната група, на кој претставници на синдикатите повторно не се повикани.
Нетранспарентноста во донесувањето на Законот за културата од 2014 година од страна на претходната власт, но и неговата катастрофалната содржина, ги сплоти вработените во културата во еден чесен, искрен и одговорен синдикат, а тоа е Синдикатот на културата на Република Македонија, каде што императивот за нашата борба, покрај колективниот договор, стана нов и транспарентен Закон за културата.
Во годините што следуваа нашиот партнерски однос со Министерството за култура макотрпно беше граден преку процесите на нивелација и историскиот колективен договор, во кои активни фактори во нивната изработка постојано беа претставници на СКРМ. Наши претставници беа и дел од тимот што учествуваше во изработката на претходната предлог-верзија на Законот за јавен интерес во културата, која не помина на комисиската дебата во Собранието на РМ и според нашите информации, беше закочен со неколку илјади амандмани.
Повлекувањето на овој предлог-закон за јавен интерес во културата резултира со негово ревидирање од страна на работна група формирана од министерката за култура, која во новата верзија на законот ги отфрли речиси сите предлози на СКРМ што беа интегрирани во претходната верзија на законот.
И, така, повторно се вративме на старата пракса кога од трети лица дознавме дека без нас е изготвуван закон што ќе се однесува токму на нас. Преку целиот нетранспарентен процес на изготвување на предлог-текстот, кој суштински многу и не се разликува од скандалозниот закон од 2014 година и сам по себе заслужува посебна критичка прес-конференција, искрено и јавно се прашуваме дали некој намерно во тоа Министерство сака да го сруши партнерскиот однос, кој макотрпно го градевме толку време? Се прашуваме дали некој тивко и незабележно преку протнување на овој предлог-текст на закон се обидува да го саботира социјалниот дијалог? Се прашуваме дали не сме само ние жртва на нетранспарентноста на одредени поединци во Министерството за култура, туку и самата министерка како највисок претставник на власта во културата? Се прашуваме дали некој на мала врата и за ситни лукративни интереси сака сите нас повторно да нè врати онаму каде што бевме во 2014 година, па и пред тоа и да урне 6 години искрена и чесна соработка. Културата сме ние, а Министерството е сервис кој очигледно работи на наша штета, нè уназадува и ни го сопира напредокот.
Ја повикуваме министерката во знак на досегашниот коректен и партнерски однос да провери кој и зошто инсистира на штетниот закон од 2014 и ја урива праксата на квалитетен, европски принцип на социјално партнерство меѓу Министерството за култура и СКРМ, да го повлече овој предлог-закон и да почне транспарентна процедура за нов, во кој ќе бидат вклучени и претставници од репрезентативните синдикати.
СКРМ отсекогаш настапувал чесно и транспарентно и останува лојален партнер во фер, транспарентен и коректен социјален дијалог, но на секое отстапување од утврдената пракса ќе реагира соодветно, во насока на заштита на сите свои членови, но и фактори на процесите во културата“, истакнаа од Синдикатот.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Факултетот за музичка уметност го најави годишниот концерт „ОРИОН – каде што се раѓаат ѕвездите“
Факултетот за музичка уметност – Скопје го најави годишниот концерт насловен „ОРИОН – каде што се раѓаат ѕвездите“, кој ќе се одржи во петок, 5 декември, со почеток во 20:00 часот во Големата концертна сала на Македонската филхармонија. Настанот е дел од одбележувањето на 59-годишнината од постоењето на институцијата.
ФМУ – Скопје истакнува дека како алма матер на голем број уметници од земјата и регионот, останува централниот столб на музичкото и балетското образование, создавајќи генерации изведувачи, педагози и творци кои го обликуваат уметничкиот живот во Македонија.
На концертната програма ќе настапат Симфонискиот оркестар на ФМУ, Мешаниот хор „Драган Шуплевски“, Камерниот гудачки оркестар „ФМУ Солисти“, Оркестарот од народни инструменти со солисти, студенти од Катедрата за балетска педагогија, од Катедрата за џез и популарна музика, како и дувачкиот ансамбл на ФМУ, под водство на проф. м-р Цанев, проф. м-р Татарчевски и доц. м-р Спироски.
Публиката ќе има можност да слушне дела од Пурсел, Сен-Санс, Прокофјев, Тиле/Вајс, Коен, Сусато, Горецки, Гершвин, македонска традиционална музика, како и нови композиции од студентите А. Голчева и М. Цветановска.
Влезот на настанот е слободен.
Култура
Сè што ни е заедничко“ – во МСУ изложба што го иницира прашањето „Дали навистина го дишеме истиот воздух?“
Сè што ни е заедничко (Институција во дишење) – нова изложба во МСУ-Скопје од 27 ноември
Во Музејот на современата уметност – Скопје на 27 ноември 2025 година, со почеток во 20 часот, ќе биде отворена изложбата „Сè што ни е заедничко (Институција во дишење)“, кураторски проект на Мира Гаќина и Јованка Попова.
Во изложбата учествуваат Forensic Architecture, Денис Фереира да Силва и Арџуна Неуман, Дурмиш Ќазим, Џумана Мана, Зорица Зафировска и Палестинскиот музеј.
Проектот тргнува од прашањето дали навистина го дишеме истиот воздух. Изложбата го поставува воздухот како ресурс што формално го делиме, но не и еднакво, укажувајќи на токсичните атмосфери – буквални и политички – и на позицијата на маргинализираните заедници.
Инспирирана од концептот на Фанон за „борбено дишење“, поставката ги истражува уметничките практики што откриваат колонијални, империјални и капиталистички структури впишани во воздухот што го дишеме. Авторите визуелизираат токсични облаци, архиви на насилство и невидливи атмосфери што влијаат врз секојдневието.
Паралелно со изложбата, која ќе трае до крајот на февруари, ќе се одржат јавни програми. Во рамките на проектот „Институционални градини“ на Зорица Зафировска ќе има детски работилници за садење и изработка на семенски топчиња, активности за чистење и обновување на просторот околу МСУ, поставување компостна кутија и прикажување едукативни видеа.
Со оваа поставка МСУ-Скопје се претставува како „институција во дишење“ – отворена, инклузивна и ориентирана кон заедницата, со повик за заедничко размислување и акција. Визуелниот идентитет на проектот е дело на Албана Бектеши.
Култура
Промоција на монографијата „Рисима“ од Јасна Франговска
Во среда, 3 декември, со почеток од 19:00 часот во „Јавна соба“, Скопје, ќе се одржи промоцијата на монографијата „Рисима“ од Јасна Франговска, посветена на најпознатата и најуспешна македонска кореографка за современ танц ‒ Рисима Рисимкин. Изданието е на „ПНВ Публикации“ и објавено е со поддршка од Министерството за култура и туризам.
Монографијата низ разговор со Јасна Франговска и Рисима Рисимкин ќе ја претстави Јулијана Величковска, главен и одговорен уредник на „ПНВ Публикации“.
Во ова обемно и луксузно издание, на 180 страници, опфатени се сите значајни аспекти од 45-годишната кариера на Рисима Рисимкин ‒ од самите почетоци како балерина, со сите предизвици со кои се соочувала, до големите успеси што ја дефинираа како истакната кореографка од областа на современиот танц, којашто со нејзината едукациска работа зад себе остава нови генерации танчари и кореографи. Рисима Рисимкин е клучна фигура во македонската култура, а нејзиниот труд годинава беше крунисан и со високото признание ‒ Витез на францускиот ред на уметностите и книжевностите што го доделува државата Франција.
Покрај извонредно питкото писмо на Франговска, што на многу топол и непосреден начин го доближува животниот и професионалниот пат на Рисимкин, извадоците од позначајните рецензии за нејзините дела и обраќањата до читателот од самата Рисима, изданието е збогатено и со неверојатни фотографии од личната архива на Рисимкин и од архивата на „Интерарт културниот центар“, чиишто автори се: Андреј Гиновски, Драган Перковски, Сашо Димоски, Сердар Ајдин, Aнтонио Пиштолов, Ивана Тасев, Олга Ибатулина, Зоран Велјаноски ‒ Летра, Емил Петров и Борис Грдановски.
„Би ја опишала како македонската Пина Бауш, потпрена на белиот балет, којашто во еден момент посакува да излезе од таа рамка и да оди во слободата на движењето…“, ќе изјави Мирјана Радочевиќ за „Политика“, Белград во 2003 г.

