Култура
(Видео) Објавена програмата на 12. Филозофски филмски фестивал
Со проекција на 40-тина филмови, 50-тина настани и 20-тина домашни и интернационални гости, Филозофското друштво на Македонија и тимот на Филозофскиот филмски фестивал (12. ФФФ) го најавија 12-тото издание на Фестивалот чијашто Главна програма ќе се одржи од 1 до 9 јуни, а пред тоа придружена и со традиционалната Ретроспектива, годинава на филмскиот корифеј Луис Буњуел од 19 до 27 мај во Кинотека.
По минатогодишното хибридно издание, годинава Филозофскиот филмски фестивал се враќа речиси целосно со физичко издание. Фестивалот ќе се одржи пред големото платно на кинотечната сала во Кинотеката, како и во Летното кино „Мирно лето“, во дворот на Кинотеката на С. Македонија.
Годинешното, 12. издание на Филозофскиот филмски фестивал е во знакот на надреализмот. Некаде помеѓу сонот и реалноста, сопоставувајќи ги имагинарното и стварното, поигрувајќи си со логичното и илогичното и овозможувајќи го будењето на сонот преку филмската уметност и филозофијата во едно надреалистичко (ре)осмислување на светот, годинава Филозофскиот филмски фестивал повторно ќе го разбуди сонот (и сонувањето, во најубавата смисла) низ филмот и философијата и ќе ја побуди имагинацијата да се нурне низ нови себеоткривања и толкувања на соновното, но и (не)реалното.
Фестивалот е поделен на шест сегменти: Ретроспектива Буњуел, Ревијална програма: филм-философија, Официјална селекција на долгометражни филмови и Официјална селекција на краткометражни филмови (обете со компетитивен карактер), Едукативна програма (составена од Средношколската видео лектира, Работилници за млади и Фил(м)ософија за деца) и Придружна програма.
Хронолошки, пред Главната програма, во периодот од 19 до 27 мај ќе се одржи ретроспектива посветена на еден од најголемите шпански синеасти од минатиот век, Луис Буњуел. Ретроспективата се одржува во соработка со Амбасадата на Кралството Шпанија во Скопје и Кинотеката на С Македонија и во нејзини рамки ќе се прикажат девет филмови на Буњуел од кои три краткометражни и среднометражни филмови предвидени за првата вечер и уште шест негови долгометражни филмски остварувања. На 19 мај, со почеток во 21 часот и со излагање на заменик-амбасадорот на Кралството Шпанија во Скопје, м-р Ернесто Хередеро дел Кампо, ќе биде отворена првата ретроспективна вечер со проекција на филмовите АНДАЛУЗИСКИ ПЕС (1929), ЗЕМЈА БЕЗ ЛЕБ (1932) и СИМОН ПУСТИНИКОТ (1965). Понатаму низ деновите предвидени за ретроспективата свои проекции ќе имаат и филмовите: ВИРИДИЈАНА (1961), АНГЕЛОТ ИСТРЕБУВАЧ (1962), ДНЕВНИКОТ НА ЕДНА СОБАРКА (1964), УБАВИЦАТА НА ДЕНОТ (1967), ДИСКРЕТНИОТ ШАРМ НА БУРЖОАЗИЈАТА (1972) и ТОЈ МРАЧЕН ПРЕДМЕТ НА ЖЕЛБАТА (1977). Секоја вечер е предвиден и соодветен вовед или излагање од еминентни професори или професионалци од областа на филмот, философијата, филм-философијата, уметноста, филмската критика итн. Па така, публиката ќе има можност да дискутира и со: Стојан Синадинов (филмски критичар и соработник на Кинотеката), Луис Мартин Ариас (професор по филм, историја на филм, комуникација и аудиовизуелна индустрија на Универзитетот во Ваљадолид, Шпанија), Златко Ѓелески (писател и филмски, музички и книжевен критичар), Даријан Пејовски (македонски режисер), м-р Мариглен Демири (философ и активист), проф д-р Јасна Котеска (писателка, философ и редовна професорка по хуманистика на УКИМ).
Отворањето, пак, на Главната програма на јуни ќе почне со музички перформанс на БРАНКО ФОЛТИН како дел од придружната програма на 12. ФФФ.. По официјалното отворање публиката ќе има можност да го погледне филмот ДОДЕКА ТРАЕ ВОЈНАТА (While at War, 2019) на шпанскиот режисер Алехандро Аменабар и со излагања на проф. д-р Алисија Вилар Ескудеро и проф д-р Серхио Фернандез, професори по философија од Шпанија, а сето ова како дел од Ревијалната програма: филм-философија. Исто така, во текот на вечерните проекции на Фестивалот, во рамките на истата програма, публиката ќе има можност да ги погледне и корејскиот филм БЕЗГЛАСЕН (Voice of Silence, 2020) со воведно излагање на м-р Снежана Младеновска-Анѓелков (писателка, есеистка, авторка/монтажерка на документарни филмови и репортажи), понатаму ФРАНКЕНШТАЈН (Frankenstein, 1931) со излагање на Тијана Петковска (м-р по философски науки и познавач од областа на естетиката на филмот). Публиката ќе има можност да го види и филмот МЛИНОТ И КРСТОТ (The Mill and The Cros, 2011) заедно со излагањето на проф. д-р Владимир Мартиновски (поет, прозаист, книжевен критичар, преведувач и универзитетски професор), филмот ХИРОШИМА, ЉУБОВ МОЈА (Hiroshima, My Love / Hiroshima, mon amour, 1959) со излагање на д-р Кица Колбе (философина и писателка), како и филмот за затворање на 12. ФФФ, НЕШТО КОРИСНО (Something Useful, 2017) на турската режисерка Пелин Есмер чииишто филмови имаат играно на светски познатите фестивали: Сан Себастијан, Трибека, Торонто, Сараево, Ротердам, Талин итн., проследено со првиот ФФФ дијалог во рамките на Фестивалот, помеѓу режисерката на филмот и професорот Сердар Озтурк од Турција.
Во рамките на Официјалната селекција на долгометражни филмови и во трка за еден од фестивалските „Златни бувови“ за најдобар филм според жирито и според публиката, ќе се натпреваруваат пет филмови: ЗАКЛЕТВАТА НА ХАСАН (Commitment Hasan, 2021) во режија на турскиот режисер Семих Капланоглу (Semih Kaplanoğlu), филм кој беше прикажан во селекцијата „Извесен поглед“ на Кан 2021 и кој претставува топла, морална прикaзна од турската конематографија којашто ги третира и прашањата за човековата деструкција на неговата непосредна животна
средина; КЛАРА СОЛА (Clara Sola, 2021) во режија на Натали Алварез Месен (Nathalie Álvarez Mesén), интимна приказна за духовното будење на помалку необичната Клара, филм кој беше дел од „Кензен“ програмата на Кан 2021; КОСТА БРАВА, ЛИБАН (Costa Brava, Lebanon, 2021) во режија на Мунија Акл (Mounia Akl), со Надин Лабаки (Хаос / Capernaum) во една од главните улоги, и приказна за едно семејство коешто се обидува да креира утописка заедница надвор од урбаната џунгла; ПО ЉУБОВТА (After Love, 2020) во режија на Алем Кан (Aleem Khan), филм кој нè води на трогателно патување низ загубата, тагата и потрагата по идентитетот, прикажан на Канскиот филмски фестивал 2020; и данскиот филм ПРЕТПОСЛЕДНИОТ (The Penultimate / Den Næstsidste, 2020) во режија на Јонас Керуп Хјорт (Jonas Kærup Hjort), филм кој премиерно беше прикажан на Меѓународниот фестивал „Црни ноќи“ во Талин, а сместен во дистописка и клаустрофобична атмосфера со елементи на драма на апсурдот на линијата меѓу делата на Франц Кафка и Луис Керол.
Во Официјалната селекција на краткометражни филмови годинава има 16 филмски остварувања од повеќе држави: Велика Британија, Германија, Данска, Иран, Либан, Литванија, Македонија, Полска, Португалија, Србија, Унгарија, Франција и Чешка. Фестивалската публика ќе има прилика да го погледне и СЕВЕРЕН ПОЛ (North Pole, 2021) во режија на македонската режисерка Марија Апчевска, филм кој премиерно беше прикажан во официјалната селекција на Канскиот филмски фестивал, има учествувано на повеќе од 40 меѓународни фестивали, а беше номиниран и за Европските филмски награди (ЕФА).
Годинешните жири-комисии за официјалните селекции повторно се составени од домашни и меѓународни експерти и познавачи од областа на филмот и философијата. Жирито за долгометражните филмови е во состав: Сердар Озтурк (Турција), професор на Катедрата за радио, телевизија и филм на Факултетот за комуникации при Универзитетот Анкара Хаџи Бајрам Вели (АХБВ) во Анкара, Турција. Тој е и издавач на The Journal of SineFilozofi, едно од ретките научни трансдисциплинарни списанија од областа на филмот и философијата; Кица Колбе (Македонија/Германија) која е писателка на романи, есеи и филмски критики и философија со поле на интерес од областа на естетиката; и Тони Гламчевски (Македонија/Франција) кој е новинар, преведувач и толкувач, предавач на Европскиот аудиовизуелен институт во Нанси (ИЕЦА) и претседател на Меѓународниот филмски фестивал во Нанси, Франција. Жирито за краткометражни филмови е во состав на: Васко Маглешов, новинар, филмски критичар и известувач од повеќе домашни фестивали; Тамара Тасевска, македонски истражувач, предавач и автор од областа на филм-философијата, постколонијалната феминистичка кинематографија и интермедијалноста, базирана во Њујорк, САД; и Ѓорѓи Јаневски, слободен медиумски и културен работник кој делува на полето на аудиовизуелната и радио документаристиката, а работи и како филмски критичар, музички промотер, куратор и е учесник во локалната независна сцена. Селектори се професорот од МСУ „Г. Р. Державин“, м-р Кирил Трајчев за долгометражната селекција и д-р Дејан Здравков, д-р по философски науки со поле на интерес од областа на естетиката и антропологијата, како селектор за селекцијата на краткометражните филмови.
Богатата Едукативна програма започна долго пред официјалниот почеток на Фестивалот. По едногодишна пауза, годинава повторно се одржа Средношколската видеолектира. Од 6 до 11 април во Младинскиот културен центар во Скопје за учениците од Скопје, Велес и Куманово и низ повеќе регионални културни или академски центри во Штип, Неготино, Битола, Гевгелија и Охрид се одржаа проекции на филмот 12 ГНЕВНИ ЛУЃЕ (Twelve Аngry Man, 1957) на Сидни Ламет. Во рамките на настанот во Скопје свое излагање имаше проф. д-р Ана Димишковска, која ги воведе учениците во годинешната тема за есејот „Правдата, гневот и предрасудите: Како да се суди непристрасно?“. Вклучени беа 15 професори од средните училишта, учествуваа околу 350 ученици од 16 училишта, пристигнати се 36 есеи на конкурсот, а од нив, тричлена стручна комисија во состав: проф. д-р Слободанка Марковска, Стефан Видиков и Марко Касапов, ќе ги одбере трите најдобри филмософски есеи за ова издание.
Во рамките на Едукативната програма на 7 и 14 мај во Кинотеката на С Македонија се одржа и работилницата „Естетика на филмскиот јазик“ под менторство на проф. д-р Атанас Чупоски (филмолог, писател и режисер) во чиишто рамки заинтересираните ученици (17-19 години) имаа можност да имаат средба, дискусија и читање на филмска приказна. Покрај оваа работилница, во Скопје, Свети Николе, Велес, Тетово и Кавадарци се одржаа и младински работилници од областа на филм-философијата под менторство на повеќе професори по философија (м-р Кирил Трајчев, Владимир Ѓуровиќ, д-р Вангел Ноневски, д-р Бошко Караџов, м-р Мариглен Демири, м-р Љатиф Мустафа и Стефан Видиков).
Годинава продолжи и уште еден од фестивалските редовни сегменти од Едукативната програма – Фил(м)ософија за деца. Оваа година на VoD платформата Cinesquare во периодот од 20 до 27 мај онлајн ќе може да се погледне анимираниот филм ДЕТЕТО ФАНТОМ (Phantom Boy, 2015), a дел од децата низ целата земја коишто ќе го изгледаат филмот ќе можат да се вклучат и на онлајн работилницата со д-р Мартин Поповски, реализатор на програми за философија со деца. Исто така, на 25 мај Поповски ќе одржи и физичка работилница со истиот филм и ќе поттикне философски разговор инспириран од филмот со учениците од три основни училишта во Скопје во Кинотеката на С Македонија. Како специјален дел од Едукативната програма се и трите работилници со проф. д-р Томас Вартенберг кој е истакнат американски професор на колеџот Маунт Холиоки во САД чии главни области на интерес се естетиката, философијата на филмот и философијата со деца. Вартенберг ќе одржи три онлајн настани, од кои два се од отворен тип: Отворено предавање од областа на философијата со деца и работа преку филм и Работилница наменета за наставници и друг образовен кадар, студенти и родители кои се заинтересирани за развојот на критичката рефлексија и креативната мисла кај децата. Покрај ова, тој ќе изведе и практична демонстрација со ученици од Американското училиште НОВА во Скопје.
Како дел од Придружната програма на фестивалот и ФФФ Doc. сегментот, на 14 мај 2022 се случи и кино проекција, во соработка со Амбасадата на Кралството Шпанија во Скопје, Музејот на современата уметност Скопје и Кинотеката на С. Македонија, на филмот ГЕНЕРАЦИЈА: БУЊУЕЛ, ЛОРКА, ДАЛИ (Generación: Buñuel, Lorca, Dalí, 2018) во режија на Хавиер Еспада (Javier Espada) и Алберт Монтон (Albert Montón). На настанот се обрати амбасадорот на Кралството Шпанија во Скопје, Н.Е. Хосе Луис Лосано Гарсија, а свое излагање имаше истакнатиот македонски философ и естетичар, проф. д-р Иван Џепароски од Филозофскиот факултет при УКИМ. Покрај овој настан, во рамките на Придружната програма, на 2 јуни во 12:00 на Универзитетот „Еуропа Прима“ ќе се одржи презентација на истражување од областа на естетиката на филмот: „Филмска објектологија (Моќта на невидливото)“ од страна на м-р Васил Михајлов.
На 8 јуни, пак, во кафе-барот „Мартини“ со почеток во 22:30 ќе се одржи музички перформанс на Андрија Хаџиќ, музички изведувач од Србија.
Свеченото отворање на Главната програма на фестивалот ќе се случи на 1 јуни во 20:30 со музички перформанс на БРАНКО ФОЛТИН во Летното кино „Мирно лето“ на Кинотеката. Крајот на фестивалот, на 9 јуни, очекувано ќе биде означен со пригоден настан, пред последната фестивалска проекција, на кој ќе бидат доделени наградите за најдобрите филмови од двете селекции.
12-то издание на Филозофскиот филмски фестивал се реализира во ко-организација со Филозофскиот факултет при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ и во соработка со Кинотеката на С Македонија. Институционални покровители се Министерството за култура, Агенцијата за филм и Градот Скопје, а програмите се овозможени преку соработките со Амбасадата на Кралството Шпанија во Скопје, Универзитетот „Еуропа Прима“, Факултетот за драмски уметности (ФДУ), Младинскиот културен центар (МКЦ), Музејот на современата уметност (МСУ), Културно информативниот центар (КИЦ), Францускиот институт, Cinesquare, Узенгија, Училница, Култура Бета и спонзорите Горска, Камник, Аз-Буки, Хотел Цара, Дукат, Мартини. Медиумски покровители на фестивалот се Телевизија 24, Наша ТВ, ТВ Шења, 103-ка, Нова Македонија, Слободен печат, Окно, Скала магазин и Умно.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
(Фото) Македонија со богата програма го одбележа Денот на независноста на ЕКСПО Осака 2025
Во рамките на еден од најголемите светски настани – ЕКСПО Осака 2025, Република Северна Македонија со специјална програма го одбележа 8 Септември – Денот на независноста. Настанот се одржа пред бројна меѓународна публика и понуди автентично претставување на нашата култура, традиција и современо уметничко творештво.
Во културно-уметничкиот дел настапија реномираните оперски уметници Ана и Игор Дурловски, придружувани од камерниот оркестар „Ајга“, кои изведоа македонски народни песни во современи обработки на композиторот Сони Петровски. Со својата интерпретација тие ја пренесоа магијата на македонската традиција на интернационалната публика.
Посебен интерес предизвика и концертот на познатиот џез-гитарист Владимир Василевски – Четкар, чие творештво претставува мост помеѓу македонската музичка душа и современите светски звуци, како и енергичниот настап на Кирил Џајковски со својот бенд, кој ја претстави Македонија во едно модерно и глобално прифатливо издание.
Значајна атракција беше изложбата посветена на јапонскиот архитект Кензо Танге, чиј план за реконструкција на Скопје по земјотресот во 1963 година претставува историски пример за архитектура и урбанистичко планирање, како мост меѓу културите и народите.
Во македонскиот павилјон, кој бележи просечно по 30.000 посетители дневно, гостите имаа можност да се запознаат со културното наследство, туристичкиот потенцијал, природните убавини, уникатното наследство под заштита на УНЕСКО, како и богатата гастрономска традиција. Со тоа, Македонија се претстави како атрактивна туристичка дестинација подготвена да понуди незаборавно искуство во духот на автентичноста и гостопримството.
Со ова претставување, Македонија испрати јасна порака за својата културна разновидност, уметничка креативност и современ дух, презентирајќи се пред светот како земја со богата традиција и отвореност кон иднината.
Култура
Почина Илинденка Петрушева, големата дама на македонското кино
По кратко боледување вчера почина Илинденка Петрушева, филмски критичар, истражувач на историјата на македонската кинематографија, публицист и одговорен уредник на единственото филмско списание „Кинопис“. Петрушева долги години беше раководител во Одделението за истражувачка, издавачка, јавна, меѓународна дејност, библиотечна дејност и филмска програма во Кинотека на Македонија.
Оттаму денеска изразија длабоко жалење и сочувство до семејството посочувајќи дека Кинотека на Македонија загубила искрен пријател и неуморен работник, вистински вљубеник во филмската уметност, а Република С. Македонија исклучително голем културен деец.
Петрушева беше родена на 4 август 1944 година во Пиринска Македонија, во Горна Џумаја, денешен Благоевград, во семејството на Кирил Петрушев, прв министер за внатрешни работи на Народна Република Македонија. По ослободувањето на Скопје, на четиримесечна возраст е донесена во Скопје каде се школува во гимназијата „Јосип Броз – Тито“ и во десетгодишното музичко училиште „Илија Николовски – Луј“. Дипломира на Филозофскиот факултет во Загреб, на катедрата по етнологија, каде изучува и италијански и шпански јазик и факултативно историја и теорија на филм.
Професионалните работни ангажмани ги започнува како советник за култура во Скопската организација на младите (1969-1972), а со отворањето на Домот на младите „25 мај“ во 1972 година (денес Младински културен центар) во првата редакциска постава е избрана за уредник за филм, музика и литература (подоцна само за филм). Во 1974 година е еден од основачите на Кинотеката на Македонија. Член е на привремениот извршен орган заедно со Ацо Петровски и Предраг Пенушлиски, каде стапува во редовен работен однос во почетокот на 1977 година и останува сѐ до пензионирањето во 2009 година. На 23 јануари 1998 година е избрана во звање советник филмолог.
Во 1979 година е еден од иницијаторите за формирање на Кинотеката на Хрватска. Учесник е, член на Советот и еден од организаторите во востановувањето на Фестивалот на филмската камера „Браќа Манаки“ во Битола во 1979 година и активно учествува во неговата реализација сѐ до 1995 година. Во повеќе мандати е претседател на Киносојузот на Македонија (асоцијација на филмските аматери) каде последниот мандат го „одработува“ со приемот на Киносојузот за полноправен член во УНИКА (Меѓународната унија на аматерскиот филм) во 1996 година.
Во периодот 1977-1979 година е генерален секретар на Сојузот на филмските критичари на Југославија. Во седумдесеттите, осумдесеттите и во првата половина на деведесеттите години на минатиот век е член на Друштвото на филмските работници на Македонија (секција на филмски критичари) и во истиот период е член и на ФИПРЕСЦИ (Меѓународна асоцијација на филмски критичари). Била член на жирија на бројни домашни и странски филмски фестивали (Пула, Белград, Москва, Ташкент и многу други). Во повеќе мандати е член на Претседателството на Културно-просветната заедница на Скопје (денес Дирекција за култура), на Самоуправната заедница за култура на град Скопје и на Македонија, на Републичката комисија за преглед на филмови, како и член на советодавниот Комитет за култура и уметност на Институтот „Отворено општество на Македонија“. Од 1999 до 2001 е советник на министерот за култура на Република Македонија, а во 2007-2008 е член на Советот за култура при ресорното министерство.
Во текот на својот работен век, Петрушева својот креативен ангажман го насочува кон неколку кинематографски сегменти – историографски истражувања на македонската кинематографија, развој на филмската култура – интензивно занимавање со филмска критика, осмислување и реализирање на други форми/програми на филмската култура и развој на филмскиот аматеризам и востановување на филмското воспитување во наставниот процес.
Уште за време на студиите во Загреб повремено објавува осврти за филмови од кинорепертоарот на брановите на Радио Загреб, а во почетокот на седумдесеттите години започнува професионално да се занимава со филмска критика, објавувајќи филмски рецензии, осврти, коментари и есеи во „Филм-фокус“, „Екран“, „Пулс“, „Просветна жена“ (1975-1988), „Културен живот“ (1983-1997), „Премин“ (2001-2003) и во други домашни и странски списанија меѓу кои култниот сараевски „Синеаст“, загрепска „Филмска култура“, белградски „Филмограф“, „Блимп“ во Виена, „Томбак“ во Истанбул и други.
Редовен филмски рецензент била во „Вечер“ (1980-1988), „Денес“ (1997-2003), „Македонија денес“ (1998-2003), како и на Скопската програма на МТВ (1987-1989). Главен и одговорен уредник беше на списанието „Кинопис“ (од број 1 до двобројот 45/46, односно од 1989 до 2014 година), како и член на редакциите на „Кинотечен месечник“ (1977-1988) и на меѓународното списание „Балкан Медиа“ (Софија/Виена, 1993-1996).
Покрај занимавањето со филмска критика, Петрушева од крајот на шеесеттите години иницира и активно учествува и во реализацијата на други форми за развојот на филмската култура: ги реализира познатите „Синеастички вечери“ кои од 1972 година се вдомуваат во Домот на младите, ги организира репризните програми во Скопје од Белградскиот ФЕСТ и Фестивалот на југословенскиот документарен и кусометражен филм, организира трибини и разговори со познати синеасти (Макавеев, Жилник, Зафрановиќ, Тихонов, Донској и многу други), иницира нови фестивали како на пример Југословенскиот фестивал на цртан и анимиран филм (Дом на младите, 1976), креативно учествува во активностите на фестивалите „Астерфест“ (2006-2010) и „Македокс“ (2010-2025), како и во реализација на Отворениот филмски универзитет на Естетичката лабораторија при Философскиот факултет (УКИМ) и Кинотеката на Македонија (1977/1978).
Во текот на седумдесетттите и осумдесеттите години на минатиот век, Петрушева, соработувајќи со хрватските професори по филмска теорија д-р Анте Петерлиќ и д-р Мирослав Врабец, реализира ТВ серија во десет продолженија „За филмското воспитување“ на брановите на Радио Скопје, потоа објавува бројни коментари, осврти и есеи во домашната периодика и иницира и учествува со свои соопштенија на повеќе советувања за оваа проблематика. Резултат од овој ангажман беше воведувањето на наставни единици за филмска уметност во основното и средното образование распоредени во пооделни наставни предмети – македонски јазик, философија или изборни предмети, како и реализација на аматерски филмови во училишните клубови. Во овој контекст Петрушева учествува во бројни стручни тела фомирани од тогашните Секретаријат за образование и Републички завод за школство, пришто реализира и повеќе нагледни предавања за просветните работници.
Учесник е на бројни домашни и странски научни симпозиуми, собири и трибини, а со свои авторски трудови учествувала во повеќе монографски изданија.
Во рамките на кинотечната дејност, Петрушева објави авторски студии за Столе Попов, Бранко Гапо и Љубиша Георгиевски, за македонскиот филм пишува во специјализирани изданија на Шпанската и Хрватската кинотека, а за потребите на Македонската кинотека, меѓу друготo, објавува авторски прилози и за бројни светски кинематографии.
Автор е на книгите: „Филмолошка библиографија 1944-1954“ (Кинотека на Македонија, 1991), „Филмографија на македонскиот аматерски филм 1935-2000“ (Киносојуз на Македонија, 2001), „Сонце на дирек – мали приказни за македонските филмски сонувачи“ (Македонска реч, 2005), „Време на игри и соништа – студија за аматерскиот филм во Македонија од 1935 до 2011“ (Кинотека на Македонија, 2011) и „Само сонот е стварност – од бележникот на еден филмолог“ (Македоника литера, 2014). Во ракопис во електронска форма го изработила истражувачкиот труд „Филмолошка библиографија 1897-1944“. Уредник е на книгата на д-р Александар Трајковски „Музиката во македонскиот игран филм – од ’Фросина’ до ’Лазар’“.
Добитник е на наградите „Почесен медал“ на УНИКА (Меѓународна унија на аматерскиот филм) за афирмација и популаризирање на аматерскиот филм (2000), „Златен објектив“ на Кинотеката на Македонија за исклучителен придонес во македонската кинематографија (2017) и престижната државна награда „11 Октомври“ (2017) за животно дело – за повеќедецениски значајни остварувања и ангажмани во областа на кинематографијата.
Култура
„Патување“ на Калиопи Трпчева во „Мала станица“
На 11 септември 2025 (четврток), во Мултимедијалниот центар Мала станица ќе биде отворена самостојната изложба на уметницата Калиопи Трпчева, во 20 ч. Поставката ќе биде достапна за широката публика во текот на две недели.
„Концептот на „Патување“ (проект – изложба) на Калиопи Трпчева е прикажување на уметниковите чувства преку ликови – портрети и фигури, а воедно е и експериментирање на мешавина од материјали, каков што е колажот и во сликите и во илустрациите. Насловот на изложбата – „Патување“ – сам по себе сугерира симбиоза на најважните вредности во животот, како и во уметноста. Со своите дела, како и во животот, Калиопи изнедрува продуховеност, промисленост и доследност, зрачејќи притоа со „уметност на радоста на животот“. Токму затоа, посебно би ја нагласиле „поврзаноста со детето“ на секое човечко битие, како нешто најдлабоко во секој од нас. Детето во човекот никогаш не мирува. Колку и да порасне, да се образува и да се труди да стане успешен, во својата душа човек останува немирно и наивно дете. Понекогаш се враќа во минатото и сфаќа дека сè се променило, но колку и да пораснал, во нeго секогаш постои тоа искрено дете што ќе живее вечно и кое ќе го тера да оди понатаму, ќе му зборува дека ништо не може да го запре и дека сè е можно.
Калиопи Трпчева е фасцинирана од процесот на изработка, кој претставува спој на хартијата и други материјали (златни ливчиња, салфетки, весници…), кои во тој процес се изедначуваат со бојата и стануваат една целина во сликите. Во постапката на создавање на илустрацијата следиме процес на вметнување на нови и нови цртежи, експерименти од дигитални четки и повторно, преку повеќе цртежи, составување на една конечна илустрација. Портретите и фигурите се одраз на уметниковите чувства, сеќавања од минатото, однесувањето, начинот на кој се доживуваме себеси во еден период од животот, своевидно патување низ животот. Во своите дела Калиопи Трпчева ни пренесува среќа, мир, тага и детали од секојдневието, а градот и куќите кои се претставени, се просторот и движењето на мислите, талкањето низ улиците со сопствените мисли, или, пак, темели на љубов, со кои ни го пренесува движењето низ времето на постоењето. Изворноста и едноставноста ги покажуваат човековата инспирација од животот и богатството на акумулирани сознанија, емоции, ставови и визии. Од оваа акумулација на податоци креативноста дава варијанти на отелотворение на човековиот дух низ творечка активност што се еманира во форма. Со искуството што го поседува, сликарката мошне умешно создава ликовна симбиоза. Кај Калиопи заживува ракопис што потсетува на детски цртеж, форми и предмети што се урбани генерациски постулати. Благодарение на сето тоа, енергијата проникната во овие дела, кои се прикажуваат за првпат, лесно го пронаоѓа вистинскиот пат до реципиентот и поведува на патување во вистинската смисла на зборот“, пишува во најавата за изложбата.
Родена на 16 март 1987 година во Кочани, Македонија, Калиопи Трпчева е сликарка и илустраторка. Дипломирала на Факултетот за ликовни уметности во Скопје во класата на професорот Благоја Маневски, отсек сликарство и насока моден дизајн кај професорката Лира Грабул. Додека активно се занимава со сликарство, таа интензивно работи и со илустрација, особено за книги за деца. Уметнички пристап ја спојува илустрацијата во нејзините слики на платно, создавајќи живи и имагинативни композиции. Има учествувано на повеќе ликовни колонии во Македонија, како и на групни изложби.
Куратор на изложбата е Горанчо Ѓоргиевски.
Два активни пожари во државата, два се под контрола, а 29 се изгаснати
Во текот на изминатото деноноќие, на територијата на Република Северна Македонија се регистрирани вкупно 33 пожари на отворен простор, од...
„И СДС и Димовски признаваат дека во период на изборни циклуси бил следен и прислушкуван Мицкоски“, велат од ВМРО-ДПМНЕ
„Скандалот со прислушкувањето на АНБ и АР на претседателот на ВМРО-ДПМНЕ, новинари, бизнисмени добива се поголеми размери. И СДС и...
(Видео) Силен земјотрес ја погоди Грција
Земјотрес со јачина од 5,3 степени го погоди грчкиот остров Евија во текот на ноќта и беше силно почувствуван во...
Посетата на САД ќе стане поскапа за странските патници од 30 септември
Патниците кои планираат да ги посетат Соединетите Американски Држави наскоро ќе се соочат со повисоки трошоци бидејќи повисоките такси за...
Голема победа за Трамп: Врховниот суд пресуди дека може да продолжи со рациите во Лос Анџелес
Врховниот суд на САД пресуди дека федералните рации за имиграција во Лос Анџелес можат да продолжат, укинувајќи ја претходната забрана...
Медведев обвини земја членка на ЕУ дека „подготвува напад врз Русија“
Заменик-претседателот на Рускиот совет за безбедност, Дмитриј Медведев, тврди дека денешна Финска, со поддршка на НАТО, води „конфронтациска политика на...
(Видео) Расте бројот на жртви во судирот на воз и автобус во Мексико: десетици повредени
Најмалку десет лица загинаа, а 61 се повредени откако товарен воз удри во двокатен автобус северозападно од Мексико Сити, соопштија...
Израел: Моќен ураган ќе ја погоди Газа, а покривите на терористичките облакодери ќе се тресат
Израел им порача на жителите на Газа веднаш да го напуштат градот откако предупреди дека ќе ги интензивира воздушните напади...
(Видео) Падна француската влада
Францускиот премиер Франсоа Бајру го изгуби гласањето за доверба што самиот го побара за својата влада. Француското национално собрание гласаше...
(Видео) Полицискиот хеликоптер денеска фрли повеќе од 30 тони вода врз дел од пожарите
Денеска полицискиот хеликоптер Бел 412 беше ангажиран во два наврати за гасење пожар во реон на село Русиново и во...
Шпанскиот премиер: Едно е да ја браниш својата земја, а друго е да бомбардираш болници и да ги изгладнуваш децата
Шпанскиот премиер Педро Санчез денес објави девет мерки против Израел, вклучувајќи ембарго за оружје, со цел „запирање на геноцидот“ што...
Се судрија четири возила и четири мотоцикли, петмина повредени: прекинат сообраќајот на патот Мавровска крстосница-Гостивар
Денеска во ОВР Гостивар во 15:56 часот пријавена е сообраќајна несреќа на магистралниот пат од Мавровска крстосница кон Гостивар, во...
Едно и полгодишно дете од Радовиш пренесено во Клиничката болница Штип, според таткото испило таблета
Вчера во 18:22 часот во Полициската станица Радовиш од Итната медицинска помош Радовиш е пријавено дека кај нив бил донесено...
Мицкоски за прислушуваните материјали: Ме следеле мене, но и моите деца, речиси исти луѓе блиски до некоја мината власт, оперираат со системот
Претседателот на Владата на Република Северна Македонија Христијан Мицкоски во своето обраќање по повод 8 Септември – Денот на независноста...
Шест активни пожари во државата, еден е под контрола
Денеска, до 12:00 часот, на територијата на Македонија регистрирани се вкупно девет пожари на отворен простор, од кои активни се...
Ахмети: Никаква опасност, на ниту еден Македонец, а уште помалку на нашата држава, не и се заканува од еднаквоста со Албанците
„Годишнината од прогласувањето на независноста на Северна Македонија е секогаш повод да рефлектираме за тоа како беше, како е и...
(Фото) Започна увидот во опожарената фабрика во Виница
Јавен обвинител од Основното јавно обвинителство Кочани го започна увидот по настанатиот пожар во фабриката „Макпрогрес-Винчини“ во Виница. Увидните дејствија...
(Видео) Филипче: Ова е држава на сите, мора да се бориме за нашиот дом
„Државата не е ничија сопственост. Не е сопственост на партиите, ниту на владата. Државата е на граѓаните. Таа е нашиот...
Сиљановска-Давкова по повод 8 Септември: Денес, 34 години потоа, сè уште водиме битка за суверена, рамноправна, модерна, стандардна, европска, правна држава, членка на Европската Унија
Претседателката на Македонија, Гордана Сиљановска-Давкова упати честитка по повод 8 Септември – Денот на независноста. „На 8 Септември 1991 година,...
Министерот Мисајловски со честитка до македонските граѓани по повод 8. Септември – Денот на независноста
Министерот за одбрана Владо Мисајловски им упатува честитки на македонските граѓани, по повод 8. Септември, Денот на независноста. Во честитката,...
