Култура
(Видео) Објавена програмата на 12. Филозофски филмски фестивал
Со проекција на 40-тина филмови, 50-тина настани и 20-тина домашни и интернационални гости, Филозофското друштво на Македонија и тимот на Филозофскиот филмски фестивал (12. ФФФ) го најавија 12-тото издание на Фестивалот чијашто Главна програма ќе се одржи од 1 до 9 јуни, а пред тоа придружена и со традиционалната Ретроспектива, годинава на филмскиот корифеј Луис Буњуел од 19 до 27 мај во Кинотека.
По минатогодишното хибридно издание, годинава Филозофскиот филмски фестивал се враќа речиси целосно со физичко издание. Фестивалот ќе се одржи пред големото платно на кинотечната сала во Кинотеката, како и во Летното кино „Мирно лето“, во дворот на Кинотеката на С. Македонија.
Годинешното, 12. издание на Филозофскиот филмски фестивал е во знакот на надреализмот. Некаде помеѓу сонот и реалноста, сопоставувајќи ги имагинарното и стварното, поигрувајќи си со логичното и илогичното и овозможувајќи го будењето на сонот преку филмската уметност и филозофијата во едно надреалистичко (ре)осмислување на светот, годинава Филозофскиот филмски фестивал повторно ќе го разбуди сонот (и сонувањето, во најубавата смисла) низ филмот и философијата и ќе ја побуди имагинацијата да се нурне низ нови себеоткривања и толкувања на соновното, но и (не)реалното.
Фестивалот е поделен на шест сегменти: Ретроспектива Буњуел, Ревијална програма: филм-философија, Официјална селекција на долгометражни филмови и Официјална селекција на краткометражни филмови (обете со компетитивен карактер), Едукативна програма (составена од Средношколската видео лектира, Работилници за млади и Фил(м)ософија за деца) и Придружна програма.
Хронолошки, пред Главната програма, во периодот од 19 до 27 мај ќе се одржи ретроспектива посветена на еден од најголемите шпански синеасти од минатиот век, Луис Буњуел. Ретроспективата се одржува во соработка со Амбасадата на Кралството Шпанија во Скопје и Кинотеката на С Македонија и во нејзини рамки ќе се прикажат девет филмови на Буњуел од кои три краткометражни и среднометражни филмови предвидени за првата вечер и уште шест негови долгометражни филмски остварувања. На 19 мај, со почеток во 21 часот и со излагање на заменик-амбасадорот на Кралството Шпанија во Скопје, м-р Ернесто Хередеро дел Кампо, ќе биде отворена првата ретроспективна вечер со проекција на филмовите АНДАЛУЗИСКИ ПЕС (1929), ЗЕМЈА БЕЗ ЛЕБ (1932) и СИМОН ПУСТИНИКОТ (1965). Понатаму низ деновите предвидени за ретроспективата свои проекции ќе имаат и филмовите: ВИРИДИЈАНА (1961), АНГЕЛОТ ИСТРЕБУВАЧ (1962), ДНЕВНИКОТ НА ЕДНА СОБАРКА (1964), УБАВИЦАТА НА ДЕНОТ (1967), ДИСКРЕТНИОТ ШАРМ НА БУРЖОАЗИЈАТА (1972) и ТОЈ МРАЧЕН ПРЕДМЕТ НА ЖЕЛБАТА (1977). Секоја вечер е предвиден и соодветен вовед или излагање од еминентни професори или професионалци од областа на филмот, философијата, филм-философијата, уметноста, филмската критика итн. Па така, публиката ќе има можност да дискутира и со: Стојан Синадинов (филмски критичар и соработник на Кинотеката), Луис Мартин Ариас (професор по филм, историја на филм, комуникација и аудиовизуелна индустрија на Универзитетот во Ваљадолид, Шпанија), Златко Ѓелески (писател и филмски, музички и книжевен критичар), Даријан Пејовски (македонски режисер), м-р Мариглен Демири (философ и активист), проф д-р Јасна Котеска (писателка, философ и редовна професорка по хуманистика на УКИМ).
Отворањето, пак, на Главната програма на јуни ќе почне со музички перформанс на БРАНКО ФОЛТИН како дел од придружната програма на 12. ФФФ.. По официјалното отворање публиката ќе има можност да го погледне филмот ДОДЕКА ТРАЕ ВОЈНАТА (While at War, 2019) на шпанскиот режисер Алехандро Аменабар и со излагања на проф. д-р Алисија Вилар Ескудеро и проф д-р Серхио Фернандез, професори по философија од Шпанија, а сето ова како дел од Ревијалната програма: филм-философија. Исто така, во текот на вечерните проекции на Фестивалот, во рамките на истата програма, публиката ќе има можност да ги погледне и корејскиот филм БЕЗГЛАСЕН (Voice of Silence, 2020) со воведно излагање на м-р Снежана Младеновска-Анѓелков (писателка, есеистка, авторка/монтажерка на документарни филмови и репортажи), понатаму ФРАНКЕНШТАЈН (Frankenstein, 1931) со излагање на Тијана Петковска (м-р по философски науки и познавач од областа на естетиката на филмот). Публиката ќе има можност да го види и филмот МЛИНОТ И КРСТОТ (The Mill and The Cros, 2011) заедно со излагањето на проф. д-р Владимир Мартиновски (поет, прозаист, книжевен критичар, преведувач и универзитетски професор), филмот ХИРОШИМА, ЉУБОВ МОЈА (Hiroshima, My Love / Hiroshima, mon amour, 1959) со излагање на д-р Кица Колбе (философина и писателка), како и филмот за затворање на 12. ФФФ, НЕШТО КОРИСНО (Something Useful, 2017) на турската режисерка Пелин Есмер чииишто филмови имаат играно на светски познатите фестивали: Сан Себастијан, Трибека, Торонто, Сараево, Ротердам, Талин итн., проследено со првиот ФФФ дијалог во рамките на Фестивалот, помеѓу режисерката на филмот и професорот Сердар Озтурк од Турција.
Во рамките на Официјалната селекција на долгометражни филмови и во трка за еден од фестивалските „Златни бувови“ за најдобар филм според жирито и според публиката, ќе се натпреваруваат пет филмови: ЗАКЛЕТВАТА НА ХАСАН (Commitment Hasan, 2021) во режија на турскиот режисер Семих Капланоглу (Semih Kaplanoğlu), филм кој беше прикажан во селекцијата „Извесен поглед“ на Кан 2021 и кој претставува топла, морална прикaзна од турската конематографија којашто ги третира и прашањата за човековата деструкција на неговата непосредна животна
средина; КЛАРА СОЛА (Clara Sola, 2021) во режија на Натали Алварез Месен (Nathalie Álvarez Mesén), интимна приказна за духовното будење на помалку необичната Клара, филм кој беше дел од „Кензен“ програмата на Кан 2021; КОСТА БРАВА, ЛИБАН (Costa Brava, Lebanon, 2021) во режија на Мунија Акл (Mounia Akl), со Надин Лабаки (Хаос / Capernaum) во една од главните улоги, и приказна за едно семејство коешто се обидува да креира утописка заедница надвор од урбаната џунгла; ПО ЉУБОВТА (After Love, 2020) во режија на Алем Кан (Aleem Khan), филм кој нè води на трогателно патување низ загубата, тагата и потрагата по идентитетот, прикажан на Канскиот филмски фестивал 2020; и данскиот филм ПРЕТПОСЛЕДНИОТ (The Penultimate / Den Næstsidste, 2020) во режија на Јонас Керуп Хјорт (Jonas Kærup Hjort), филм кој премиерно беше прикажан на Меѓународниот фестивал „Црни ноќи“ во Талин, а сместен во дистописка и клаустрофобична атмосфера со елементи на драма на апсурдот на линијата меѓу делата на Франц Кафка и Луис Керол.
Во Официјалната селекција на краткометражни филмови годинава има 16 филмски остварувања од повеќе држави: Велика Британија, Германија, Данска, Иран, Либан, Литванија, Македонија, Полска, Португалија, Србија, Унгарија, Франција и Чешка. Фестивалската публика ќе има прилика да го погледне и СЕВЕРЕН ПОЛ (North Pole, 2021) во режија на македонската режисерка Марија Апчевска, филм кој премиерно беше прикажан во официјалната селекција на Канскиот филмски фестивал, има учествувано на повеќе од 40 меѓународни фестивали, а беше номиниран и за Европските филмски награди (ЕФА).
Годинешните жири-комисии за официјалните селекции повторно се составени од домашни и меѓународни експерти и познавачи од областа на филмот и философијата. Жирито за долгометражните филмови е во состав: Сердар Озтурк (Турција), професор на Катедрата за радио, телевизија и филм на Факултетот за комуникации при Универзитетот Анкара Хаџи Бајрам Вели (АХБВ) во Анкара, Турција. Тој е и издавач на The Journal of SineFilozofi, едно од ретките научни трансдисциплинарни списанија од областа на филмот и философијата; Кица Колбе (Македонија/Германија) која е писателка на романи, есеи и филмски критики и философија со поле на интерес од областа на естетиката; и Тони Гламчевски (Македонија/Франција) кој е новинар, преведувач и толкувач, предавач на Европскиот аудиовизуелен институт во Нанси (ИЕЦА) и претседател на Меѓународниот филмски фестивал во Нанси, Франција. Жирито за краткометражни филмови е во состав на: Васко Маглешов, новинар, филмски критичар и известувач од повеќе домашни фестивали; Тамара Тасевска, македонски истражувач, предавач и автор од областа на филм-философијата, постколонијалната феминистичка кинематографија и интермедијалноста, базирана во Њујорк, САД; и Ѓорѓи Јаневски, слободен медиумски и културен работник кој делува на полето на аудиовизуелната и радио документаристиката, а работи и како филмски критичар, музички промотер, куратор и е учесник во локалната независна сцена. Селектори се професорот од МСУ „Г. Р. Державин“, м-р Кирил Трајчев за долгометражната селекција и д-р Дејан Здравков, д-р по философски науки со поле на интерес од областа на естетиката и антропологијата, како селектор за селекцијата на краткометражните филмови.
Богатата Едукативна програма започна долго пред официјалниот почеток на Фестивалот. По едногодишна пауза, годинава повторно се одржа Средношколската видеолектира. Од 6 до 11 април во Младинскиот културен центар во Скопје за учениците од Скопје, Велес и Куманово и низ повеќе регионални културни или академски центри во Штип, Неготино, Битола, Гевгелија и Охрид се одржаа проекции на филмот 12 ГНЕВНИ ЛУЃЕ (Twelve Аngry Man, 1957) на Сидни Ламет. Во рамките на настанот во Скопје свое излагање имаше проф. д-р Ана Димишковска, која ги воведе учениците во годинешната тема за есејот „Правдата, гневот и предрасудите: Како да се суди непристрасно?“. Вклучени беа 15 професори од средните училишта, учествуваа околу 350 ученици од 16 училишта, пристигнати се 36 есеи на конкурсот, а од нив, тричлена стручна комисија во состав: проф. д-р Слободанка Марковска, Стефан Видиков и Марко Касапов, ќе ги одбере трите најдобри филмософски есеи за ова издание.
Во рамките на Едукативната програма на 7 и 14 мај во Кинотеката на С Македонија се одржа и работилницата „Естетика на филмскиот јазик“ под менторство на проф. д-р Атанас Чупоски (филмолог, писател и режисер) во чиишто рамки заинтересираните ученици (17-19 години) имаа можност да имаат средба, дискусија и читање на филмска приказна. Покрај оваа работилница, во Скопје, Свети Николе, Велес, Тетово и Кавадарци се одржаа и младински работилници од областа на филм-философијата под менторство на повеќе професори по философија (м-р Кирил Трајчев, Владимир Ѓуровиќ, д-р Вангел Ноневски, д-р Бошко Караџов, м-р Мариглен Демири, м-р Љатиф Мустафа и Стефан Видиков).
Годинава продолжи и уште еден од фестивалските редовни сегменти од Едукативната програма – Фил(м)ософија за деца. Оваа година на VoD платформата Cinesquare во периодот од 20 до 27 мај онлајн ќе може да се погледне анимираниот филм ДЕТЕТО ФАНТОМ (Phantom Boy, 2015), a дел од децата низ целата земја коишто ќе го изгледаат филмот ќе можат да се вклучат и на онлајн работилницата со д-р Мартин Поповски, реализатор на програми за философија со деца. Исто така, на 25 мај Поповски ќе одржи и физичка работилница со истиот филм и ќе поттикне философски разговор инспириран од филмот со учениците од три основни училишта во Скопје во Кинотеката на С Македонија. Како специјален дел од Едукативната програма се и трите работилници со проф. д-р Томас Вартенберг кој е истакнат американски професор на колеџот Маунт Холиоки во САД чии главни области на интерес се естетиката, философијата на филмот и философијата со деца. Вартенберг ќе одржи три онлајн настани, од кои два се од отворен тип: Отворено предавање од областа на философијата со деца и работа преку филм и Работилница наменета за наставници и друг образовен кадар, студенти и родители кои се заинтересирани за развојот на критичката рефлексија и креативната мисла кај децата. Покрај ова, тој ќе изведе и практична демонстрација со ученици од Американското училиште НОВА во Скопје.
Како дел од Придружната програма на фестивалот и ФФФ Doc. сегментот, на 14 мај 2022 се случи и кино проекција, во соработка со Амбасадата на Кралството Шпанија во Скопје, Музејот на современата уметност Скопје и Кинотеката на С. Македонија, на филмот ГЕНЕРАЦИЈА: БУЊУЕЛ, ЛОРКА, ДАЛИ (Generación: Buñuel, Lorca, Dalí, 2018) во режија на Хавиер Еспада (Javier Espada) и Алберт Монтон (Albert Montón). На настанот се обрати амбасадорот на Кралството Шпанија во Скопје, Н.Е. Хосе Луис Лосано Гарсија, а свое излагање имаше истакнатиот македонски философ и естетичар, проф. д-р Иван Џепароски од Филозофскиот факултет при УКИМ. Покрај овој настан, во рамките на Придружната програма, на 2 јуни во 12:00 на Универзитетот „Еуропа Прима“ ќе се одржи презентација на истражување од областа на естетиката на филмот: „Филмска објектологија (Моќта на невидливото)“ од страна на м-р Васил Михајлов.
На 8 јуни, пак, во кафе-барот „Мартини“ со почеток во 22:30 ќе се одржи музички перформанс на Андрија Хаџиќ, музички изведувач од Србија.
Свеченото отворање на Главната програма на фестивалот ќе се случи на 1 јуни во 20:30 со музички перформанс на БРАНКО ФОЛТИН во Летното кино „Мирно лето“ на Кинотеката. Крајот на фестивалот, на 9 јуни, очекувано ќе биде означен со пригоден настан, пред последната фестивалска проекција, на кој ќе бидат доделени наградите за најдобрите филмови од двете селекции.
12-то издание на Филозофскиот филмски фестивал се реализира во ко-организација со Филозофскиот факултет при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ и во соработка со Кинотеката на С Македонија. Институционални покровители се Министерството за култура, Агенцијата за филм и Градот Скопје, а програмите се овозможени преку соработките со Амбасадата на Кралството Шпанија во Скопје, Универзитетот „Еуропа Прима“, Факултетот за драмски уметности (ФДУ), Младинскиот културен центар (МКЦ), Музејот на современата уметност (МСУ), Културно информативниот центар (КИЦ), Францускиот институт, Cinesquare, Узенгија, Училница, Култура Бета и спонзорите Горска, Камник, Аз-Буки, Хотел Цара, Дукат, Мартини. Медиумски покровители на фестивалот се Телевизија 24, Наша ТВ, ТВ Шења, 103-ка, Нова Македонија, Слободен печат, Окно, Скала магазин и Умно.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Приказната за Брижит Бардо и синот што не го посакувала: се помириле дури во подоцнежните години
Филмската икона Брижит Бардо, која почина на 91-годишна возраст, зад себе остави еден син – Никола-Жак Шарије, дете чијшто доаѓање никогаш не го посакувала. Нивниот однос со децении бил исполнет со горчина, дистанца и судски спорови.
Бардо го родила синот во 1960 година, во брак со актерот Жак Шарије, нејзин колега од филмот „Бабет оди во војна“. Бременоста ја доживувала како најголема трагедија во животот и никогаш целосно не ја прифатила улогата на мајка. Во тоа време абортусот во Франција бил нелегален, а актерката, преплашена и очајна, безуспешно се обидувала да најде лекар што би ѝ помогнал да ја прекине бременоста.
Во своите мемоари „Initiales B.B.“ од 1996 година, Бардо го опишала детето што го носела како „мал тумор“. Напишала: „Го гледав мојот рамен, виток стомак во огледало како драг пријател, на чиј ковчег токму требаше да го спуштам капакот“. Во едно интервју изјавила дека „подобро би родила мало куче“.
За време на бременоста се удирала во стомакот, а од лекарите барала морфиум со надеж дека ќе предизвика абортус. Патела од мачнини и депресија и се криела од јавноста, бидејќи не сакала никој да ја види бремена.
Породувањето било вистински медиумски циркус што дополнително ја трауматизирало. „Беше лудило. Во мојата куќа беше поставена импровизирана породилна сала, фотографи зад прозорците, некои маскирани како лекари. Немаше никаква приватност. Беше ужасно“, напишала таа. Само осум месеци по породувањето, Бардо се обидела да си го одземе животот.
По разводот со Шарије во 1962 година, целосното старателство над синот му припаднало нему. Никола со години не ја гледал мајка си, а кога на 12-годишна возраст побарал да живее со неа – таа го одбила.
Односот со децении бил напнат. Никола не ја поканил мајка си на својата свадба во 1984 година, а по објавувањето на нејзината автобиографија целосно го прекинале контактот. Поради навредливите изјави ја тужел и добил отштета. Во 1990-тите се судриле и поради алиментација, кога судот ѝ наложил да му исплати 250.000 франци.
Сепак, во подоцнежните години односите се подобриле. Во интервју за „Var Matin“ во 2018 година, Бардо изјави: „Редовно се слушаме. Живее во Норвешка и ме посетува еднаш годишно, сам или со семејството, сопругата и моите внуки“. Додаде: „Го сакам на посебен начин. И тој ме сака мене“.
Никола-Жак денес има 65 години, живее во Норвешка со сопругата, има две ќерки и во меѓувреме станал и дедо.
Фото: Илустративна фотографија (Pexels)
Култура
Герасимовски: „Џез под ламба“ ги сплоти скопјани, незаборавна џез вечер и празнична магија во Центар
На пјацетата пред Италијанската амбасада граѓаните уживаа во музика, греано вино и печени костени.
Настанот „Џез под ламба“, во организација на Општина Центар, создаде пријатна празнична атмосфера, исполнета со џез верзии на познатите божиќни песни и стари шлагери во изведба на бендот на Мартина Елиора.
„Ме радува што настанов и годинава привлече голем број посетители. Овие радосни и среќни луѓе се доказ дека на градот му недостигаат вакви содржини. Џез под ламба прерасна во убава традиција, која ја збогати културната сцена во градот“, рече градоначалникот, Горан Герасимовски, кој заедно со скопјани уживаше во празничниот амбиент и џез атмосферата.
Герасимовски, ја искористи можноста да ги покани сограѓаните на централниот предновогодишен настан во организација на Општина Центар.
„Ги поканувам сите скопјани на 29 декември на големата предновогодишна забава “Вечер под ѕвездите” на Боемска улица! Преку ден подготвивме богата детска програма, а во вечерните часови музичка журка со Brass Brothers и Либеро бенд. Ветувам добра забава за сите генерации“, порача градоначалникот.
Култура
Почина Брижит Бардо
Француската актерка Брижит Бардо починала денеска на 91-годишна возраст, пренесе „Гардијан“.
Бардо, француска актерка и пејачка која стана меѓународен секс-симбол, а подоцна ѝ го сврте грбот на филмската индустрија и се посвети на борбата за правата на животните, починала во 91. година од животот.
Меѓународната слава ја стекна со филмот And God Created Woman од 1956 година, кој го напиша и режираше нејзиниот тогашен сопруг Роже Вадим. Во наредните две децении, Бардо беше олицетворение на архетипскиот „секс-симбол“. На почетокот на 1970-тите, таа објави дека се повлекува од глумата и стана сè поактивна во јавниот и политичкиот живот.
Нејзината отворена поддршка за правата на животните со текот на времето беше проследена и со контроверзни изјави за етничките малцинства и јавна поддршка на францускиот крајнодесничарски Национален фронт, поради што беше осудувана за расна омраза.
Родена во 1934 година во Париз, Бардо пораснала во богато, традиционално католичко семејство. Како талентирана танчерка, ѝ било дозволено да студира балет и добила место на престижниот Париски конзерваториум. Паралелно работела како манекенка и во 1950 година, на само 15 години, се појавила на насловната страница на списанието „Ел“.
Манекенската кариера ѝ ги отворила вратите кон филмот, а на една аудиција го запознала Роже Вадим, за кого се омажила во 1952 година, откако наполнила 18 години. По неколку помали улоги, се истакна и во филмот Doctor at Sea од 1955 година, кој беше голем хит во Велика Британија.
Филмот And God Created Woman, во кој ја играше улогата на ослободена тинејџерка во Сен Тропе, го зацврсти нејзиниот имиџ и ја претвори во светска икона. Филмот доживеа голем успех во Франција и во светот и ја лансираше Бардо меѓу најголемите француски филмски ѕвезди.
Во 1960-тите години, Бардо се појави во низа значајни француски филмови, меѓу кои The Truth на Анри-Жорж Клузо, номиниран за Оскар, Very Private Affair на Луј Мал и Contempt на Жан-Лик Годар. Подоцна прифати и холивудски понуди, како Viva Maria! и вестернот Shalako со Шон Конери.
Во интервју за „Гардијан“ во 1996 година, Бардо изјави дека притисокот од славата го доживувала како товар, велејќи дека никогаш не била подготвена за живот на ѕвезда. Од глумата се повлече во 1973 година, на 39-годишна возраст. Потоа целосно се посвети на активизмот за заштита на животните, учествуваше во протести против ловот на фоки и во 1986 година ја основа Фондацијата „Брижит Бардо“.

