Култура
Во спомен-домот на Блаже Конески во Небрегово промовирана книгата „Погледи во минатото“ од Људмил Спасов

Делегација од Општина Прилеп и Советот, предводена од градоначалникот Илија Јованоски, од основното училиште „Блаже Конески“, денеска положија свежо свеќе и се поклонија пред спомен-плочата во домот на основоположникот на современиот македонски јазик – Блаже Конески . Целта на дешешната посета на спомен-домот на Блаже Конески во Небрегово беше промоција на книгата „Погледи во минатото/ Избарни теми од македонскиот писмен јазик“ од проф. д-р Људмил Спасов. Промоцијата на овој научен труд, во кој се собрани дела од великанот Конески, е во рамките на одбележувањето на 5 Мај, Денот на македонскиот јазик.
„Институтот за македонки јазик со особена чест, денеска, доаѓа во посета на спомен-куќата на великанот Блаже Конески, сето ова е во чест на 5 Мај, Денот на македонскиот јазик, утврден оваа година и првпат чествуван оваа година. Чест ни што заедно со колегите од Филолошкиот факултет во Скопје, со градоначалникот на општина Прилеп и Советот за македонки јазик при Владата имаме можност да му одаддеме почит на Блаже Конески и да присуствуваме на промоцијата на последното дело на професорот Људмил Спасов. Од ова што го видовме можеме ние и целата македонска јавност да се гордееме за тоа колку Прилеп се грижи за куќата на Блаже Конески. Институтот секоја година на сите собири има постојана тема за придонесот на Блаже Конески во лингвистиката. Темата за Конески ни е перманентна, постојана и секогаш имаме гости надвор од нашата држава кои сакаат да се навратат на неговото дело. Да не беше Конески и неговиот влог, прашање е за каков јазик ќе зборувавме денеска, всушност, тој е стожерот на современата азбука, правописот на речникот на македонскиот јазик. Еден од главните што помогнаа да се формира Институтот за македонски јазик пред 66 години“, истакна проф. д-р Елена Јованова-Груевска, директор на Институтот за македонски јазик.
Во книгата „Погледи во минатото/ Избарни теми од македонскиот писмен јазик“ станува збор за историјата на македонскиот писмен јазик и она што е многу важно, станува збор за дел од предавањата што Блаже Конески ги има држено пред своите студенти на Филозофскиот факултет во Скопје.
„Јас како наследник на неговите предмети, овде во неговата куќа, на духот на Конески сакам да му покажам дека има книга од неговите предавања, дека го одржуваме неговиот предмет. Како претседател на Советот за македонски јазик се надевам дека не само што ќе го поддржиме споменот на Конески туку и ќе го развиеме, ќе го афирмираме, бидејќи Конески е еден од столбовите вградени во македонската култура. Сакам да порачам дека нам ни останува да го чуваме и чествуваме македонскиот јазик, 5 мај да го користиме како ден кога ќе оддадеме почит, особено во основните и средните училишта и на факултетите и да се потсетиме дека сме Македонци и дека со македонскиот јазик не се служат само оние што се Македонци, туку и сите државјани на Република Северна Македонија и пошироко надвор од нејзините градници“, истакна проф. д-р Људмил Спасов, автор на книгата „Погледи во минатото/ Избарни теми од македонскиот писмен јазик“.
Промотор на делото „Погледи во минатото“ од проф. д-р Људмил Спасов беше професор Лидија Аризанкоска од Филолошкиот факултет во Скопје.
„Се работи за избрани поглавја од историјата на македонскиот писмен јазик, многу е важна оваа монографија. Како што рече професорот Спасов, составена е од неколку дела, добар дел авторски трудови, но исто така на добар дел од трудовите автор е и самиот Блаже Конески“, истакна професор Лидија Аризанкоска од Филолошкиот факултет во Скопје.
Градоначалникот на општина Прилеп, Илија Јованоски, упати благодарност до сите институции што се грижат за зачувување на спомен-домот и делото на великанот Конески.
„Ни преставува чест да бидеме во куќата на великанот Блаже Конески и да го одбележиме Денот на македонската азбука 5 Мај. Ова е прва година на овој начин да се одбележи овој празник и се надевам дека во иднина одбележувањето на 5 Мај ќе биде посодржајно и тематски побогато“, рече градоначалникот на општина Прилеп, Илија Јованоски.
На промоцијата од страна на НУ Завод за заштита на спомениците на културата и музеј Прилеп беа доделени пофалници на сите заслужни иституции и поединци кои со својата работа придонесоа во одржувањето и зачувувањето на родната куќа на Блаже Конески како културен споменик.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Фестивалот „Културен амалгам“ почна во Скопје, а вечерва продолжува во Крива Паланка

Првата вечер од второто издание на фестивалот „Културен амалгам“ започна во Културно информативен центар – Скопје на 15 јули со впечатлив настан во Скопје, обединувајќи фотографија, документаристика и уметнички експеримент во еден културен мозаик. Публиката во КИЦ Скопје имаше ретка можност да ја проследи изложбата „ФотоСинтеза“, која претстави над 40 автори од Романија специјализирани за алтернативни фотографски техники како цијанотипија, вандајк и гум-бихромат. Делата беа силно поетични, но и технички прецизни, нудејќи свежа перспектива на историските процеси во современ контекст.
Веднаш потоа, беше прикажан документарниот филм „Манaки – Приказна во слики“, режиран од Роберт Јанкулоски, кој со внимателно истражена нарација и автентични фотографии нè врати во времето на првите балкански кинематографери, преку факти кој ретко кој ги знаел. Филмот остави силен печат врз публиката со својот достоинствен пристап кон културното наследство, давајќи историски контекст на приказната.
Со ова, фестивалот започна како што и најави: со јасна визија, културна длабочина и отвореност кон интердисциплинарна уметност.
Вечерва Крива Паланка станува нова станица на патувачкиот фестивал „Културен амалгам 2025“. Во просториите на Градскиот музеј, од 20 часот, публиката ќе има можност да ја проследи ревијалната изложба „ФотоСинтеза“, која прикажува редок избор на алтернативна фотографија од фотоклубот „Ирис“. Техники како цијанотипија, гумоил и вандајк ќе бидат изложени преку дела на над 40 автори, кои го оживуваат минатото со современа чувствителност.
По изложбата ќе следува и проекција на документарниот филм „Манаки – прикзна во слики“, посветен на животот и делото на пионерите на балканската фотографија – браќата Манаки.
Настанот е бесплатен и отворен за сите љубители на уметноста, културата и фотографијата.
Следна станица на естивалот е Куманово на седми август во Центарот за култура „Трајко Прокопиев“.
Со овие активности Културно-информативниот центар – Скопје настојува да поттикне децентрализација на културата во Македонија и да воспостави трајна соработка меѓу културните институции низ земјата.
Целта е да се заживеат локалните простори преку изложби, проекции, работилници и трибини, како и да се создадат нови услови за самоорганизирано културно делување. Годинешната тема е фотографијата, со фокус на нејзиниот историски развој и алтернативни техники кои повторно стануваат актуелни. Проектот има и амбиција да се прошири на регионално и меѓународно ниво.
Фестивалот е поддржан од Министерството за култура и туризам.
Култура
14. издание на Интернационалниот детски театарски фестивал „Битолино“

Под мотото „Театарот го менува светот“ од 3 до 7 август во НУ Центар за култура – Битола ќе се одржи 14. издание на Интернационалниот детски театарски фестивал „Битолино“.
Во традиционалниот термин на две сцени во Центарот за култура ќе се одиграат десет претстави. А покрај официјалната натпреварувачка програма, фестивалот оваа година подготви богата придружна програма.
Шест претстави од Грузија, Унгарија, Хрватска, Бугарија, Албанија и Македонија ќе се натпреваруваат за фестивалското Гран-при за најдобра претстава во целина. Дел од програмата се театрите „Нодар Думбадзе“ и „Пиро Ќеци“, национални установи од Грузија и Албанија. А ни доаѓаат и признатите независни продукции: „Колибри“ од Унгарија и „Мала сцена“ од Хрватска кои важат за најстари и водечки театри за деца во своите земји. На програмата е и куклениот театар „Сенџу“ од Бугарија кои ни носат јапонски куклен театар по методот на Такеда а за прв пат на „Битолино“ ќе учествува и Театарот „Сенки и облаци“ од Скопје.
„Нашите сцени се место каде што детската насмевка, фантазијата и искрените емоции се во центарот на вниманието. Преку театарот ние не само што раскажуваме приказни, туку и ги воспитуваме идните генерации – во духот на емпатија, разбирање и љубов кон уметноста. Срдечно им се заблагодарувам на сите театари од целиот свет кој изразија интерес да учествуваат. А особено – на децата, нашата верна публика изминатите тринаесет години кои се срцето на сè што правиме.“ – истакна Филип Етмишовски, директор на Бабец театар и Интернационалниот детски театарски фестивал „Битолино“.
Во годината кога Драмскиот аматерски фестивал во Кочани, кој важи за носечка платформа за театарските аматери, е оправдано одложен. „Битолино“ одлучи да ја отстапи својата сцена на аматерските театри и театарски школи од земјата. Оваа година во придружната програма ќе бидат Театар Чекори од Скопје и Театарот при ЈОУ Дом на култура „Иван Мазов – Климе“ од Кавадарци. Фестивалот ќе го отвори и затвори Театарската школа „Бабец“ со претставите „Зборови“ и „Аудиција“. Токму со премиерата на младинската постановка на „Аудиција“ по текст на Александар Галин, Бабец театар ќе го одбележи и својот јубилеен 15. роденден.
Во придружната фестивалска програма е и дводневна театарска работилница за куклен театар „Светот на куклите“ со бугарската режисерка и актерка Ефимиа Павлова. Токму директорката на Државниот куклен театар во Сливен, Бугарија ќе биде претседател на фестивалското жири. Останатите два члена се македонските актери со интернационална театарска, филмска и телевизиска кариера: Тони Наумовски и Мартина Тапарчевска.
Фестивалот е поддржан како проект од национален интерес во рамки на Годишната програма на Министерстовото за култура и туризам на Македонија, Годишната програма за култура на Општина Битола а генерален спонзор е Комерцијална банка АД Скопје.
Култура
Пет книги влегоа во потесен избор за наградата „Браќа Миладиновци“ на Струшките вечери на поезијата за 2025

Пет книги влегоа во потесен избор за наградата „Браќа Миладиновци“ на Струшки вечери на поезијата за 2025.
„Жири-комисијата за доделување на наградата „Браќа Миладиновци“ на СВП за 2025 година одржан на 18 јули 2025 година По завршување на првата, поединечна фаза на работа, во согласност со Правилникот за наградата, Во текот на првиот дел на состанокот, во согласност со Правилникот, едногласно ја усвои следнава листа на потесен избор од пет поетски книги (наведени по азбучен ред, според презимето на авторот):
– „Рубедо“ од Андреј Ал-Асади (Скопје: ПНВ Публикации, 2025)
– „Рајсфершулс“ од Јулијана Величковска (Скопје: ПНВ Публикации, 2024)
– „Маслина и младост“ од Гордана Михаилова Бошнакоска (Скопје: Макавеј, 2025)
– „На ти со Ерос и Танатос“ од Виолета Танчева-Златева (Скопје: Три, 2025)
– „Вообразби: лирски етиди за некој друг свет“ од Бранко Цветкоски (Скопје: Макавеј, 2025)“, се истакнува во информацијата.
На конкурсот, според соопштеното, се пристигнати 37 книги од исто толку автори, кои влеголе во конкуренција.
Согласно планираните програмски активности, читањето на застапените автори во потесниот избор ќе биде на 22 август, додека добитникот на наградата „Браќа Миладиновци“ за најдобра поетска книга меѓу две фестивалски изданија, објавена на македонски јазик, што ја доделува СВП ќе биде прогласен на 23 август.
„На конкурсот пристигнаа вкупно 35 наслови. Покрај паричниот износ, како дел од наградата од 2012 година во издание на СВП наредната година наградената книга ја објавува во превод на еден странски јазик и ја претставува преку промоција и портрет на добитникот“.