Култура
Двајца познати унгарски автори гостуваат во Скопје

Двајца познати унгарски автори денеска гостуваат во Скопје. Промоцијата на романот „Спокој“ од Атила Бартиш во издание на „Икона“ ќе се одржи во 19 часот во Книготека Икона.
Наратор на романот „Спокој“ е писателот Андор Вер. Романот почнува со погребот на мајката на Андор. Петнаесет години живеат заедно во ист стан од кој таа одбива да излезе, петнаесет години мора да одговара на нејзиното прашање „Кадебешесине?“ и нејзината општа мизантропија. Сестрата на Андор, Јудит, била талентирана виолинистка, ѕвезда која пребегнува на Запад – бега од сопствената мајка и комунистичкиот систем. Нејзиното одбивање да се врати го продлабочува јазот меѓу неа и мајка ѝ, а со тоа завршува и актерската кариера на мајката. „Спокој“ е роман на трагични човечки односи, лажни писма, погребани празни ковчези, големи и необични љубови. Роман за станувањето писател.
Атила Бартиш е еден од најинтригантните унгарски писатели, роден во 1968 година во Романија во семејство на унгарско малцинство. Наоѓајќи се во немилост на режимот на Чаушеску, неговото семејство е принудено да се пресели во Будимпешта. Атила Бартиш е и успешен фотограф. За романот „Спокој“ објавен во 2001 година ги добил наградите „Тибор Дери“ и „Шандор Мараи“. Во 2008 година според романот е снимен истоимениот филм во режија на Роберт Алфелди. Авторот живее во Будимпешта и Бали, Индонезија.Ова е второ гостување на Атила Бартиш во Македонија, по гостувањето во 2017 година и промовирањето на неговиот последен роман „Крајот“ во издание на „Или-Или“.
Оваа година на Струшките вечери на поезијата гостува највлијателниот унгарски поет Иштван Кемењ. Во 21 часот ќе може да се проследи дел од неговата поезија на Меѓународното поетско читање во Музејот на современа уметност во Скопје.
Иштван Кемењ е роден во 1961 година во Будимпешта. Зад себе има повеќе книги поеми, романи и есеи. Неговите збирки поезија се издадени на повеќе светски јазици. Добитник е на сите значајни награди во Унгарија.
Кемењ е еден од најзначајните живи унгарски поети на преминот на 21 век. Кариерата му почнува во осумдесеттите години на минатиот век и неговата поетика влијаела на три генерации современи унгарски поети. На почетокот спротивставувајќи му се на „идеалот на поемата“, којшто се очекувал од социјалистичката културна политика, тој гради поинакви митови, легенди, внесува дури и елементи на научна фантастика во својата поезија, постепено создавајќи сопствена митологија. Успева од банални реченици да создаде поезија, па поради тоа е наречен „постмодерниот поет на 90-тите“.
Во унгарската културна средина Атила Бартиш и Иштван Кемењ се познати по нивното пријателство, сличната поетска/писателска идеологија и ставови за литературата и уметноста.
Препевот и преводот на делата од Кемењ и Бартиш ги направија Анамарија Цинеге-Панзова и Златко Панзов.Гостувањето на авторите е во рамките на Неделите на унгарска култура во Република Северна Македонија во организација на Министерството на надворешни работи и трговија на Унгарија и Амбасадата на Унгарија во Скопје.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
„Силјан“ на Тамара Котевска е македонскиот кандидат за Оскар

Македонскиот филм „Силјан“, во режија на Тамара Котевска и во продукција на Конкордиа (Concordia), е годинашниот македонски кандидат за наградата „Оскар“ за најдобар интернационален филм, соопшти Агенцијата за филм.
Одлуката ја донесе Комисијата за избор при Друштвото на филмските работници, а во конкуренција покрај Силјан беа и филмовите „Ди Џеј Ахмет“ на Георги Унковски, продукција на Синема Футура, како и „Планината не оди никаде“ на Петра Селишкар – Cinepaqe Production.
При својот избор, комисијата се водеше од уметничката вредност на филмовите, квалитетот на нивната наративна и визуелна компонента, како и од актуелноста и длабочината на приказните кои ги обработуваат.
Агенцијата за филм ја поздрави оваа одлука и испрати честитки до целиот авторски, креативен и продукциски тим.
Култура
Премиера и во Подгорица: „Лов на дива свиња“ – женска борба за глас и правда

По успешната праизведба летово на сцената во Македонскиот народен театар, претставата „Лов на дива свиња“ на 7 септември премиерно ќе се одигра пред публиката и во Градското позориште Подгорица. Ден потоа е закажана и првата реприза.
Марија Сарап е современа писателка од Црна Гора, која од неодамна е уметнички директор на Црногорско народно позориште. Поплавска е македонска режисерка што на нашата публика ѝ донесе значајни претстави и долгогодишен соработник на МНТ, каде што ги постави мјузиклите „Чикаго“, „Мама миа“, „Архангелот над Скопје“ и многу други. Претставата „Лов на дива свиња“ е копродукција помеѓу Македонскиот народен театар, Градското позориште Подгорица и Здружението за развивање уметност и културна соработка „Арт Медиа“ од Скопје. Во претставата играат актери од двете земји: Ана Стојановска, Искра Ветерова-Славенска и Мина Јелушиќ-Јериниќ од Македонија, како и Ѓоргије Татиќ и Вукан Пејовиќ од Црна Гора.
Режисерката Поплавска која е претседател на „Арт медиа“, иницираше театрите на двете земји да потпишат Меморандум за соработка, а во јуни годинава директорите на двете театарски институции, Никола Кимовски на МНТ и Сандра Вујовиќ на Градско позориште Подгорица, по потпишувањето, решија веднаш да започнат со реализација на претставата „Лов на дива свиња“, што е првиот заеднички проект. Со тоа започнува културната размена што предвидува развој на современата театарска сцена во регионот, поинтензивна соработка и нови регионални иницијативи меѓу Македонија и Црна Гора.
„Лов на дива свиња“ е современа драма и симбиоза на два авторски текста потпишани од Марија Сарап – „План Б“ и „Лов на дива свиња“. Претставата се занимава со интимна и силна исповед за жените, кои преживуваат семејно насилство и фемицид, нивната борба за себеидентификација и начините на кои се соочуваат во токсичните околности каде што се губат себеси. Делата на Сарап, општо земено, се карактеризираат со длабока психологизација на ликовите и истражување на социјалните и семејните теми, често фокусирајќи се на женските перспективи и нивните борби во патријархалните општества.
„Ова е приказна за демоните што ги ловиме цел живот во себе и се обидуваме да ги избркаме од себе за да бидеме подобри луѓе“, вели Сарап.
Режисерката Поплавска додава дека се работи за „Женска тема со јасна порака, приказна за семејно насилство и семејни тајни, демони што се пренесуваат во фамилијата. Оваа претстава е женски крик на сите оние што доживеале дел од она што ние го поставивме на сцената. Претставата ја отвора темата фемицид и истовремено е апел до сите засегнати институции. Мисијата сме ја постигнале, доколку барем некој во публиката одлучи да каже: Доста е!“, истакнува Поплавска и додава: „Со оваа претстава создадовме простор каде што актерите, без разлика на националноста и јазикот, заедно креираат искрена, силна и емотивна приказна. Радоста, енергијата и креативноста се чувствуваа на секоја проба и изведба.“
Претставата се игра двојазично – на македонски и на црногорски јазик, а сензибилитетот на актерите од двете земји ѝ носи дополнителна динамика и културна тежина.
Во претстојниот период, претставата ќе продолжи да се изведува на сцените на Македонскиот народен театар и Градското позориште Подгорица, со ангажман на две технички екипи, додека актерите ќе патуваат на релација Скопје – Подгорица. Соработката меѓу двете институции ја поттикнува долгорочната културна размена и заедничкото творештво на современи автори и уметници од регионот. Покрај изведбите што се планирани во Македонија и Црна Гора, „Лов на дива свиња“ е подготвена и за учество на регионални и меѓународни фестивали, каде што ќе продолжи да ја пренесува својата универзална порака. Проектот е одличен пример за значењето на уметничката соработка и создавање заедничка театарска сцена, која ги надминува границите и промовира важни општествени теми.
Фото: Емил Петров
Култура
„Гола месечина“ 12. пат во Аеродром од 10 до 13 септември

Меѓународниот фестивал на комедијата „Гола месечина“, традиционално по 12-ти пат ќе се оджи од утре, 10 септември (среда) до 13 септември (сабота), во паркот Авионче во Општина Аеродром.
На првиот фестивалски ден со почеток во 20 часот ќе се одигра претставата „Брачно советување“ од Даниел Глатауер во режија на Жељко Стјепановиќ. Претставата е на Градско позориште Јазавац – Бања Лука, Босна и Херцеговина, во која играат Снежана Мишиќ, Жељко Еркиќ и Жељко Стјепановиќ.
На 11 септември (четврток) ќе се одигра претставата „За нас почнува живот“ од Ѓерѓ Шпиро, во режија на Дејан Пројковски. Во претставата, која е дел од Здружението МАНА – Скопје, играат актерите Биљана Драгиќевиќ Пројковска и Нино Леви.
На 12 септември (петок) на репертоарот е претставата „Вонбрачна комедија“ во режија на Иван Томашевиќ. Во претставата, која е дел од Сцена Маска – Шабац, играат актерите Анета Томашевиќ, Наѓа Ристиќ, Душан Симиќ и Иван Томашевиќ.
На 13 септември (сабота) ќе се одигра претставата „Ива и Глорија“ од Глорија Дубељ и Ива Шимиќ Шакороња, во режија на Јан Керекеш. Во претставата, која е дел од Театар Керекеш – Вараждин, Хрватска, играат актерките Глорија Дубељ и Ива Шимиќ Шакороња.
Истата вечер, од 21:20 часот, како дел од придружната програма, ќе настапи Бојан Велевски со својот стендап-настап.
Претставите годинава ги избра Роберт Ристов, а на последната фестивалска вечер ќе бидат доделени наградите, за кои ќе одлучува жири во состав Кристина Ласовска, Оливер Јосифовски и Мирјана Поповска Ристов.
Претставите почнуваат од 20 часот, а влезот е бесплатен за сите.