Култура
Двајца познати унгарски автори гостуваат во Скопје
Двајца познати унгарски автори денеска гостуваат во Скопје. Промоцијата на романот „Спокој“ од Атила Бартиш во издание на „Икона“ ќе се одржи во 19 часот во Книготека Икона.
Наратор на романот „Спокој“ е писателот Андор Вер. Романот почнува со погребот на мајката на Андор. Петнаесет години живеат заедно во ист стан од кој таа одбива да излезе, петнаесет години мора да одговара на нејзиното прашање „Кадебешесине?“ и нејзината општа мизантропија. Сестрата на Андор, Јудит, била талентирана виолинистка, ѕвезда која пребегнува на Запад – бега од сопствената мајка и комунистичкиот систем. Нејзиното одбивање да се врати го продлабочува јазот меѓу неа и мајка ѝ, а со тоа завршува и актерската кариера на мајката. „Спокој“ е роман на трагични човечки односи, лажни писма, погребани празни ковчези, големи и необични љубови. Роман за станувањето писател.
Атила Бартиш е еден од најинтригантните унгарски писатели, роден во 1968 година во Романија во семејство на унгарско малцинство. Наоѓајќи се во немилост на режимот на Чаушеску, неговото семејство е принудено да се пресели во Будимпешта. Атила Бартиш е и успешен фотограф. За романот „Спокој“ објавен во 2001 година ги добил наградите „Тибор Дери“ и „Шандор Мараи“. Во 2008 година според романот е снимен истоимениот филм во режија на Роберт Алфелди. Авторот живее во Будимпешта и Бали, Индонезија.Ова е второ гостување на Атила Бартиш во Македонија, по гостувањето во 2017 година и промовирањето на неговиот последен роман „Крајот“ во издание на „Или-Или“.
Оваа година на Струшките вечери на поезијата гостува највлијателниот унгарски поет Иштван Кемењ. Во 21 часот ќе може да се проследи дел од неговата поезија на Меѓународното поетско читање во Музејот на современа уметност во Скопје.
Иштван Кемењ е роден во 1961 година во Будимпешта. Зад себе има повеќе книги поеми, романи и есеи. Неговите збирки поезија се издадени на повеќе светски јазици. Добитник е на сите значајни награди во Унгарија.
Кемењ е еден од најзначајните живи унгарски поети на преминот на 21 век. Кариерата му почнува во осумдесеттите години на минатиот век и неговата поетика влијаела на три генерации современи унгарски поети. На почетокот спротивставувајќи му се на „идеалот на поемата“, којшто се очекувал од социјалистичката културна политика, тој гради поинакви митови, легенди, внесува дури и елементи на научна фантастика во својата поезија, постепено создавајќи сопствена митологија. Успева од банални реченици да создаде поезија, па поради тоа е наречен „постмодерниот поет на 90-тите“.
Во унгарската културна средина Атила Бартиш и Иштван Кемењ се познати по нивното пријателство, сличната поетска/писателска идеологија и ставови за литературата и уметноста.
Препевот и преводот на делата од Кемењ и Бартиш ги направија Анамарија Цинеге-Панзова и Златко Панзов.Гостувањето на авторите е во рамките на Неделите на унгарска култура во Република Северна Македонија во организација на Министерството на надворешни работи и трговија на Унгарија и Амбасадата на Унгарија во Скопје.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Групна изложба на осум хрватски уметници „Инфраред – уметност на иднината“ во Скопје
Групна изложба на осум хрватски уметници: Дијана Назор Чорда, Ивана Ожетски, Марија Галиќ, Нада Жиљак, Јана Жиљак Гршиќ, Вилко Жиљак, Ивица Фиштер и Ивана Жиљак Станимировиќ со наслов „Инфра ред – уметност на иднината“ ќе биде отворена на 25 ноември, вторник, во Мала станица, со почеток во 20 часот. Куратор на изложбата е Санда Станаќев Бајзек.
Во рамките на Годишната програма на Националната галерија на Македонија, ќе биде отворена групната изложба под наслов „Инфра ред – уметност на иднината“. Изложбата, која е финансирана од Министерството за култура и туризам на Република Северна Македонија и Министерството за култура и медиуми на Република Хрватска, се реализира на иницијатива и во соработка со Хрватското здружение на ликовни уметници и критичари.
Куратор на изложбата е Санда Станаќев Бајзек, претседател на здружението, и истата претставува осум хрватски уметници: Дијана Назор Чорда, Ивана Ожетски, Марија Галиќ, Нада Жиљак, Јана Жиљак Гршиќ, Вилко Жиљак, Ивица Фиштер и Ивана Жиљак Станимировиќ.
Според кураторката Санда Станаќев Бајзек „Уметничкиот израз кој во себе носи особини на ново, и на формално и на изразно ниво, кој ја менува перцепцијата и ги разоткрива сликарските тајни претставувајќи своевиден визуелен феномен, се крие под името – InfraredArt (инфрацрвена уметност) и INFRAREDESIGN (инфрацрвен дизајн). Го претставуваме преку примери на уметници кои сликаат таканаречени „инфрацрвени слики“ или продуцираат со графички печат, како ново и различно создавање визуелно дело. Тоа создавање е втемелено на перцепцијата на бојата, односно на нејзините физички карактеристики, поточно на карактеристиките на светлината, а го има искористено и хрватскиот научен тим што ја создаде денес веќе добро познатата метода за продуцирање двојна слика – „infraredesign“ (инфрацрвен дизајн) и „InfraredArt“ (инфрацрвена уметност). Тоа се посебно креирани компјутерски графики и уметнички слики со двојна и различна содржина за визуелното и за инфрацрвеното подрачје. Едната е видлива со голо око на дневна светлина, а другата на инфрацрвена бранова должина само со помош на инфрацрвена ЗРГБ камера. Како нов начин за дизајнирање со помош на графиката, односно уметничкото сликање, иницираше и истражување на тоновите на стандардните бои и пигменти што се разликуваат по својството на апсорпција на инфрацрвената светлина, бидејќи секоја од сликарските бои може да се направи на безброј начини, а да го задржи истото својство на апсорпција на светлината во видниот спектар на човечкото око, а да има потполно различни својства во блиското инфрацрвено подрачје… Оттаму, “InfraredArt“ не е само презентација на технологија. Тоа е нов ликовен израз, сосема оригинален и единствен пристап на претставување, односно создавање слика.“
Во рамките на изложбата, на 26 ноември 2025 година (среда), во 19 часот (објект Мала станица), Ивана Ожетски ќе одржи презентација под наслов „InfraredArt – перцепција на бои надвор од видливиот спектар: презентација на инфрацрвено сликарство со проекција на филм за “InfraredArt“.
Култура
Изложба ART CODE на Маја Ралева-Миладиновски во Скопје
Изложбата „ART CODE“ на Маја Ралева Миладиновски ќе биде отворена во Културно-информативниот центар – Скопје, Продажен ликовен салон, на 25 ноември, со почеток во 20 часот.
Самостојната изложба „Арт Код― на мр. Маја Ралева Миладиновски, претставува концептуално истражување на секојдневното кодирање што нè опкружува и нè дефинира како современи човечки суштества. Авторката ја анализира идејата за човекот како жив систем на податоци — како биолошка и дигитална структура што постојано се кодира и декодира.
Во просторот се поставени јутани, минимални маици, секоја со апликации на луѓе, баркодови и визуелни интерпретации на генетски код. Овие дела висат поединечно во континуитет, формирајќи визуелна и симболичка мрежа. Просторот се претвора во тек на информации — како да се движиме низ низа ДНК низи или дигитални податоци што пулсираат во воздухот.
Маица, како интимен и секојдневен предмет, станува метафора за човечкото тело како површина на означување, а јутата внесува материјалност и органска текстура во контраст со ладната точност на баркодот. Во тие контрасти се создава дијалог меѓу природното и вештачкото, индивидуалното и колективното, телесното и системското.
Вклучувањето на генетскиот код отвора подлабока релација меѓу уметноста и науката — уметникот не само што ги набљудува технолошките структури, туку и го истражува кодот како универзална форма на живот. „Арт Код― го прикажува човекот како биолошки и дигитален организам во исто време, а уметноста како медиум што може да го поврзе тој двоен свет.
Маја Ралева Миладиновски дипломирала на ФЛУ – Скопје Педагошки оддел насока вајарство во 2006 г. Магистрирала на Академијата за ликовни уметности во Нови Сад (Србија) во 2014 г. Реализирала 11 самостојни изложби во земјата и странство
Изложбата ќе биде отворена до 09.12.2025 година.
Култура
Ретроспектива на Марк Рапорт во Кинотеката
Кинотеката на Македонија, во соработка со Ми Филм, со особена чест најавува ексклузивна ретроспектива посветена на легендарниот американски режисер, сценарист и пионер на експерименталниот есејистички филм – Марк Рапапорт. Ретроспективата ќе се одржи од 22 до 27 ноември 2025, со секојдневни проекции во 20:00 часот.
Рапапорт е еден од најоригиналните автори на независната кино-сцена, познат по својот уникатен пристап кон документарниот и играниот филм, своите револуционерни видео-есеи, како и по способноста да ги преосмислува историјата на филмот, актерските митологии и културните артефакти на Холивуд и Европа. Неговите филмови се прикажувани на најголемите фестивали во светот, а оваа ретроспектива претставува ретка можност македонската публика да види значаен дел од неговиот опус на големо платно.
Програмата ја истражува неговата фасцинација со историјата на филмот, митологијата на холивудските ѕвезди, фикцијата, архивата, и односот меѓу перцепцијата и идентитетот. Рапапорт сè уште останува уникатен глас во современиот филмски есеј – вешто комбинирајќи архиви, интерпретација, фикција и поп-култура за да создава дела што долгорочно резонираат.
Оваа ретроспектива претставува исклучителна можност домашната публика да се запознае со еден од најзначајните независни автори на нашето време.
Посебен настан во рамки на ретроспективата:
Еден од деновите ќе биде организиран видео кол со Марк Рапапорт, по кој ќе следи Q&A сесија со публиката — единствена шанса домашната публика директно да комуницира со авторот, да поставува прашања и да отвори разговор за процесот, естетиката и филмските идеи што го обликуваат неговиот опус.
Публиката исто така ќе има можност да ја купи неговата последна арт-книга со колажи, Book of Dreams — лимитирано издание штампано во Македонија, веќе претставено на меѓународни фестивали и книжарници.
ПРОГРАМА
22 НОЕМВРИ (САБОТА), 20:00 ч.
ЈАС, ДАЛИО (I, Dalio) – документарен филм (2015, 33′)
Портрет на Марсел Далио – славниот актер од „Правилата на играта“ и „Големата илузија“ – и длабока рефлексија за идентитетот, миграцијата и тоа како другите нè дефинираат.
СЦЕНИЧНА РУТА (The Scenic Route) – играна драма (1978, 76′)
Експериментална визуелна приказна за љубовен триаголник, раскажана преку оперски, сликарски и мелодрамски мотиви.
Возрасна категорија: 16+ | Влезница: 150 ден.
24 НОЕМВРИ (ПОНЕДЕЛНИК), 20:00 ч.
ИЗМАМНИЦИ (Impostors) – играна комедија/мистерија (1979, 110′)
Еден од најпознатите филмови на Рапапорт – добитник на „Златен Хуго“ во Чикаго – за двајца магионичари во потрага по египетски скапоцени камења.
Возрасна категорија: 16+ | Влезница: 150 ден.
25 НОЕМВРИ (ВТОРНИК), 20:00 ч.
ДЕБРА ПЕЈЏЕТ, НА ПРИМЕР (Debra Paget, for Example) – видео-есеј (2016, 36′)
Фасцинантен кино-портрет на актерката Дебра Пејџет и Холивудскиот систем на конструирање ѕвезди.
ВЕРИЖНИ ПИСМА (Chain Letters) – играен филм (1985, 96′)
Што се случува кога едно верижно писмо ќе промени животи? Комбинација од романса, случајност и трагедија.
Возрасна категорија: 16+ | Влезница: 150 ден.
26 НОЕМВРИ (СРЕДА), 20:00 ч.
ПОСЛЕДНАТА ГОДИНА ВО ДАХАУ (Last Year in Dachau) – документарен есеј (2020, 29′)
Моќен размислувачки филм што го поврзува филмот на Ален Рене „Минатата година во Мариенбад“ со трауматичната историја на конц-логорот Дахау.
ДОМАШНИТЕ ФИЛМОВИ НА РОК ХАДСОН (Rock Hudson’s Home Movies) – документарен филм (1992, 63′)
Револуционерен филм кој ги преиспитува холивудските митови и јавната слика на Рок Хадсон.
Возрасна категорија: 16+ | Влезница: 150 ден.
27 НОЕМВРИ (ЧЕТВРТОК), 20:00 ч.
БРАКОТ ПОМЕЃУ ГРЕТА ГАРБО И СЕРГЕЈ ЕЈЗЕНШТАЈН (The Marriage of Greta Garbo and Sergei Eisenstein) – играно (2023, 27′)
Замислена приказна – еден вид „што ако“ – за љубовта помеѓу две филмски икони кои никогаш реално не се сретнале.
ОД ДНЕВНИЦИТЕ НА ЖАН СЕБЕРГ (From the Journals of Jean Seberg) – документарен филм (1995, 97′)
Импресивен автобиографски документарец што го истражува животот на актерката Жан Себерг, политиката, Холивуд и митологијата на новиот бран.
Возрасна категорија: 16+ | Влезница: 150 ден
Америка постави невиден ултиматум до Украина: „Крајниот рок е четврток“
САД ѝ се заканија на Украина со прекин на снабдувањето со оружје и разузнавачката соработка со цел да го принудат...
Две 18-годишни момчиња осомничени за пожарот во „Вјесник“
Две лица на 18-годишна возраст се осомничени дека го предизвикале пожарот во зградата на „Вјесник“ во Загреб. Полициските службеници од...
Мицкоски: Суштината е во тоа да нѐ оценуваат за реформите, а не според билатералните прашања и спорови
Суштината е во тоа да нѐ оценуваат за реформите, а не според билатералните прашања и спорови, изјави премиерот Христијан Мицкоски,...
Нема повеќе вработувања со телефонски повик „сакам моето дете да биде ваков или онаков доктор“, Алиу ги преброи лекарите во државата
Тргнувајќи од ставот дека здравството не може да се реформира на слепо, министерот за здравство Азир Алиу денес презентира резултати...
Жена повредена на концерт во КИЦ кога од таван паднала вентилациска решетка
Жена на возраст од 46 години била повредена за време на концерт во Културно-информативниот центар во Скопје, кога врз неа...
(Видео) Манасиевски: Со барањето за зголемување на платите еден судија би примал 160.000 денари, а претседател на суд 360.000
Правосудството наместо да работи за граѓаните и во нивен интерес да ја носи правдата без тој целиот процес да трае...
Европа за планот на Трамп за Украина: „Тоа е списокот на желби на Путин“
Европските претставници го отфрлија најновиот предлог на американскиот претседател Доналд Трамп за мировен договор, што е во корист на Москва,...
Трамп силно го притиска Зеленски: бара предавање територии и двојно помала војска
Соединетите Американски Држави вршат силен притисок врз Украина што е можно побргу да го прифати мировниот план што администрацијата на...
ЦУК: Поради обилните врнежи, зголемени водостоите на реките, на некои места има излевања, поплавени се куќи и штали, има и одрони на патиштата
Поради обилните врнежи од дожд во последното деноноќие на повеќе локации во државата се регистрирани зголемување на водостоите на реките...
Регионалниот пат Охрид – Св. Наум пуштен по двете коловозни ленти
Утрово во 07:05 чaсот сообраќајот на регионалниот пат Охрид – Св. Наум е пуштен по двете коловозни ленти, извести АМСМ....
„Албанската опозиција денес личи на стар шатор што се кине штом ќе задува ветер“, велат од „Влен“
„Албанската опозиција денес наликува на стар шатор што се кине штом ќе задува ветер. Она за што ВЛЕН предупредуваше долго...
Жестоки експлозии во украински град: руски насочувани бомби убија пет лица
Во руски ноќен напад врз градот Запорожје загинаа најмалку пет лица, а осум беа повредени, соопштија локалните власти. Регионалниот гувернер,...
Објавен планот на Трамп за Украина: Безбедносни гаранции, тампон-зона, амнестија…
Планот на американскиот претседател Доналд Трамп за завршување на војната во Украина би барал од Украина да се откаже од...
Зеленски: Украина ќе работи напорно на мировните предлози
Украинскиот претседател Володимир Зеленски вчера изјави дека Украина ќе работи напорно за да бидат успешни мировните предлози на САД и...
(Видео) Трамп навреди новинарка; Белата куќа: Ова ја одразува неговата отвореност
Белата куќа синоќа застана во одбрана на претседателот Доналд Трамп откако тој нарече една новинарка „свиња“, велејќи дека изјавите на...
Трамп ги укинува царините на бразилското кафе, говедското месо, какаото и на овошјето
Американскиот претседател Доналд Трамп потпиша извршна наредба за укинување на увозните царини за бразилските прехранбени производи, вклучувајќи говедско месо, кафе,...
Го предупредувале газдата за инспекции, а неговиот син давал поткуп за тоа – инспектори и даночни контролори нови осомничени за пожарот во „Пулс“
Основното јавно обвинителство Кочани поведе постапка против вкупно 11 лица за коруптивни кривични дела поврзани со работата на клубот „Пулс”....
Пациент почина, две лекарки повредени по нагло сопирање на медицинско возило за да избегне судир во центарот на Скопје
Вчера околу пладне во полицијата во Скопје било пријавено дека на крстосницата меѓу улица „11 Октомври“ и булевар „Кочо Рацин“...
Минималните семејни трошоци во ноември 65.173 денари, со изнајмен стан надминуваат 80 илјади
Минималните месечни трошоци што едно четиричлено семејство ги има во ноември достигнуваат 65.173 денари, додека доколку семејството живее во изнајмен...
(Видео) Да ги пронајдеме мешетарите што го рушат имиџот на здравството: Мицкоски со најава за сериозни реформи
На неколку фронтови во здравството се работи и се вложува, а треба да се вложува уште многу повеќе од ова...
