Култура
Ева Натена, режисерка на филмот „Жена убиец“: Повеќето фемициди се случуваат денес бидејќи синот и сега расте со уверување – од татко му – дека неговата сопруга му припаѓа нему
Ева Натена е грчка режисерка чиј филм „Жена убиец“/ Фониса ќе биде прикажан на затворањето на Фестивалот на грчки филм кој ќе се одржи во Скопје од 7-9 април во Кинотека на Северна Македонија и во Битола од 8-10 април во кино Манаки. Родена е на Крит. Студирала на Атинската школа за ликовни уметности, а работела како асистент на сценографот Дионисис Фотопулос, а потоа и со театарски и филмски режисери како Коста Гаврас и Пантелис Вулгарис. Трипати била наградувана со Државна награда за костимографија.
Во филмот се прикажани многу локални обичаи од периодот кога се случува приказната и кои биле имплементирани дури и во законот. Еден од нив е многу клучен за животот на жената. Тоа е законот за мираз. Со цел да се спречат тајните убијци на женски деца, законот за мираз во Грција беше укинат во 1983 година. Какво е вашето мислење за традиционалните вредности? Дали тие би можеле да помогнат во современото општество или претставуваат пречка во развојот на современиот човек?
-Миразот уште од античко време се даваше на жените (од нивните татковци), како придонес во бракот, бидејќи работниот дел на жената беше ограничен во домот, со воспитувањето на децата. Тоа го изискуваше тоа време, секако изградено со патријархални стандарди. Во златното доба на Перикле, во античка Атина, машките владетели решиле да го прераспределат миразот, бидејќи се покажало дека жените ги имаат главните имотни средства во свои раце и тоа не им ја обезбедуваше моќта и власта што секогаш ја посакувале, во тие воинствени општества во кои живееле. И тогаш почнаа лошите случувања. Пападијамантис ни зборува за случувањата од пред 120 години, во 1903 година, односно за „родителската помош“, односно миразот, дури и како психијатриски поим, кој во својата крајност, се објаснува и толкува со митот за Едип. Со други зборови, античките предци ни го кажуваат она што денес го потврдуваат стручњаците, дека ако детето не добие од родителите „родителска помош“, ментална и материјална – кога постои таа моќност, тоа создава некомплетна возрасна личност. Со други зборови, човек со дефицит, кој никогаш нема да биде покриен со ништо во неговиот подоцнежен живот, ќе биде тоа и кога ќе умре: нешто што не е дооформено од неговите родители. (Судбината и историјата не сакаат „случајно“ раката на Едип да се сврти кон неговиот татко, кој го одврати и го избрка, без „родителска помош“). Целиот овој дел за миразот, кој е овековечен на погрешна основа, Пападијамантис го толкува и психијатриски и покажува колку го обезвреднува човечкото битие и особено жената. Секако, нашата ера во која жената активно придонесува во семејните приходи, остави вакви нееднаквости во минатото, но не на сите нивоа. Повеќето фемициди се случуваат денес, бидејќи синот расте и сега, со уверување – од неговиот татко – дека неговата сопруга му припаѓа нему, како и нејзиниот мираз и ако таа ја посака нејзината слобода, тој ја убива. Ова е и денес лошиот резултат на патријархалното општество во кое живееме и што се објаснува со миразот.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Поддршка за културата во Битола: MINT зад Шекспир фестивалот 2025
Денес официјално започнува Шекспир фестивалот во Битола, еден од најзначајните и најреномирани театарски настани во регионот, кој годинава повторно ги обединува највлијателните и најиновативните Шекспирови продукции од светот.
Организиран од Народниот театар Битола, фестивалот претставува платформа каде класичните драмски текстови добиваат современи интерпретации, а Битола станува центар на висока сценска уметност.
Во пресрет на свеченото отворање, денес се одржа работна средба помеѓу директорот на Народниот театар Битола, Васко Мавровски, и генералниот директор на MINT Fintech Group, Никола Јошевски. MINT е долгогодишен партнер и спонзор на Народниот театар Битола, а годинава ја проширува својата поддршка и како клучен спонзор на Шекспир фестивалот.
Средбата, одржана во фоајето на театарот, беше можност за разговор за заедничката визија, новите идеи и стратешкото планирање на програмските и културните иницијативи за 2026 година.
„MINT продолжува да вложува во културата не како обврска, туку како уверување дека уметноста ја гради заедницата, а силната културна сцена значи силно и одржливо општество,“ истакнаа од компанијата.
Вечерва, со кревање на завесата, Битола повторно ќе стане театарски центар чијашто традиција, енергија и визија ја прават препознатлива на културната мапа на регионот.
(ПР)
Култура
Објавен „Речник на псевдонимите во македонската книжевност од првата половина на ХХ век“ од Славчо Ковиловски
„Македоника литера“ објави нова книга на Славчо Ковилоски со наслов „Речник на псевдонимите во македонската книжевност од првата половинана ХХ век“.
Овој речник се надоврзува на „Речникот на псевдонимите во македонската книжевност од XIX век“, од истиот автор, публикуван во 2022 година. Покрај лажните имиња од сите видови (псевдоними, кратенки, знаци) овде се вклучени и одредници со прекари на публицисти, родените имиња на авторите, како и одреден број партизански псевдоними.
Во Речникот се наоѓаат книжевни псевдоними на 187 автори и 36 псевдоними од други области со вкупен број од 223 лица со скриени имиња. Исто така, има 19 родени (крстени) имиња на луѓе од книжевноста и културата, како и 37 автори чии прекари се споменуваат покрај нивните имиња. Вкупниот број на псевдоними изнесува повеќе од петстотини. Посебно поглавје е посветено на теорискиот пристап при објаснувањето на методологијата, односно постапките за дешифрирање и категоризирање на скриените имиња. Овој дел е особено важен, бидејќи без соодветен критички метод на потврдување или негирање на авторството препишано според псевдоним, не може да се добие релевантен одговор, прецизно дефиниран, елабориран според современите концепции на теоријата на книжевноста, но и на книжевно-историските односи и практики.
Славчо Ковилоски (Скопје, 1978) е македонски книжевен историчар, културолог, поет, прозаист. Автор е на неколку прозни, поетски и монодрамски дела, како и на повеќе монографии од областа на книжевноста, историјата и културологијата. Прикази и статии објавувал во повеќе македонски списанија и дневните весници. Има преведено шест белетристички и научни дела од хрватски и бугарски на македонски јазик и повеќе преводи од српски јазик објавени во периодиката. Делови од неговото прозно и поетско творештво се преведени и препеани на неколку европски јазици.
Работи во Институтот за македонска литература (Одделение за македонска литература во XIX век), при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје.
Култура
Пијано-рецитал „Скопје во петолиние 2028“
Културниот информативен центар – Скопје го најавува пијано рециталот „Скопје во петолиние 2028“ – македонска музичка приказна во чест на Скопје, Европска престолнина на културата 2028.
Овој уникатен рецитал ќе ја раскаже музичката приказна на нашиот град преку внимателно одбрани дела на македонски композитори, претворајќи го Скопје во вистинска партитура, а пијаното – во раскажувач. Рециталот претставува интимна пијанистичка нарација која го пренесува духот и енергијата на градот директно до срцето на публиката.
На пијаното ќе настапи Давид Павиќ, млад, но веќе признат пијанист кој го претставува новиот бран на македонски уметници. Со внимателно одбраниот репертоар, рециталот ќе го истакне генерацискиот премин на македонските композитори и континуитетот на музичкото изразување во Македонија.
Овој рецитал е прв целовечерен концерт од ваков вид воопшто кај нас, во кој младата надеж на македонската пијанистичка сцена, Давид Павиќ, преку својот личен уметнички израз ќе ги претстави делата на македонските композитори во ново светло.
Со внимателна интерпретација и емоционална длабочина, тој не само што ги оживува музичките дела на македонските композитори, туку и ги афирмира пред домашната и меѓународната публика.

