Култура
Изложба на Лудовико Елиа Персич и Ана Трајковска „Идентитески паралели“ во КИЦ -Скопје
Изложба на Лудовико Елиа Персич и Ана Трајковска насловена „Идентитески паралели“ ќе биде отворена во Културно-информативен центар – Скопје, Изложбен салон Империјал 2, на 04 ноември, со почеток во 20.00 часот.
Изложбата „Идентитетски паралели“ од уметниците Лудовико Елиа Персич ( Италија) и Ана Трајковска (Македонија) е дел од настанот „ Уметник во престој“ кој е во рамките на европскиот проект Креарт кој се одржува во КИЦ шеста година по ред а е финансирана од град Скопје.
Кон уметничките фузии на Лудовико Елиа Персич и Ана Трајковска
Традиционално во рамките на CreArt, проект кој е исклучителна платформа за запознавање и вмрежување на уметници, уметнички форми, истражувања и реализации од различни европски градови, во Културно-информативниот центар во Скопје со своја заедничка изложба се претставуваат визуелните уметници кои оствариле соработка во период од еден месец. Годинава, со свои дела изработени во текот на еден месец, се презентираат двајца млади уметници – Лудовико Елиа Персич од Венеција, Италија и Ана Трајковска од Скопје, Македонија. Двајцата автори, кои можеби млади според својата возраст, но зрели во однос на нивното доживување на креативните процеси, ни го претставуваат сопствениот интимистички и длабоко промислен творечки концепт преку неколку серии на дела изработени во комбинација на повеќе различни техники.
Ана Трајковска ни се претставува со трилогија, налик на мала ретроспектива, во која критички се осврнува на елементите круцијални за сопствениот досегашен творечки развој. Оваа трилогија започнува со серијата „Почетоци“ која е објаснета веќе преку самиот наслов, нудејќи ни увид во нејзиниот ран фигуративен сликарски период, при што експресивниот колоритен гест е одраз на тогашните влијанија во кои асоцијативно доминира човекот кој преку својата грчевита појавност, збунетост, напор, отпор…, го бара својот излез од позицијата на заглавеност во личните и колективни состојби. „Истражување“ е следната серија кога авторката го евоцира периодот отворен кон асоцијативно апстрактни експерименти во творештвото, бегството од фигурацијата, насоченоста кон истражувања на нови сликарско-графички комбинирани техники во кои линијата, темната боја, графизмот, разните елементи со својата симболичност (принтови, матрица, тарот карти) добиваат улога на носители на значење. Последната серија „Градот убав“ е носталгично навраќање кон детството, и, претставувајќи ја последната творечка преокупација кон целосно апстрактен израз и ослободување на објектноста (со елементи на реди-мејд), нуди нови наративи и индивидуални исчитувања на историјата на објектите во градот, идеализмот на нивното создавање наспроти запуштеноста, заборавеноста и конечната деструкција, но и пресоздавање преку авторска реинтерпретација. Во делата на Ана Трајковска бојата е постојано присутна од почетоците, а првичните мултиплицирани ликови и фигури сега се трансформираат во апстрактните фрагменти – боените фасадни плочки паднати од повеќекатниците на Скопје.
Лудовико Елиа Персич како појдовен момент во сопственото творечко истражување и презентирање користи две основни повторливи теми – автопортретот и лончето за кафе. Лончето за кафе, конкретно традиционалното октагонално италијанско „лонче“ за кафе, секојдневен употребен предмет, се восприема и како дел од италијанското културно наследство од 1933 година, но во случајов егзистира како метафора за уметничкиот процес кој се одвива во повеќе последователни фази: основата со кафе во која се наоѓа базата на уметноста, идеите кои се процесуираат во мозокот како низ филтерот во средишниот дел, горниот дел ја носи симболиката на „готовото“ кафе, а самата фузија на креативниот процес, односно претставувањето на уметноста конечно финишира во шољата за кафе преку која се конзумира подготвената содржина. Понатаму тој ги продолжува своите истражувања на кафето како медиум (со сопствена структура, текстура и тоналитет), па дури и претставувањето на различни перспективи на позицијата на лончето во мултиплицирани низи нуди асоцијации за безграничната игра на уметноста, при што ваквиот третман на продукт од конзумеристичкото општество добива поинаква намена, употреба и контекст. Неговите автопортрети се израз на различни емотивни моменти, додека, пак, фигурите (автопортретни, со попартистички призвук) се сместени во амбиент во кој доминира смиреност и опуштеност како на опкружувањето, така и на самата позиција на телото, и во кохезија со доминантната сина боја, одразуваат ефемерна, надреална, меланхолично-носталгична атмосфера за уметникот кој контемплира за уметноста со шоља кафе и своето куче.
Лудовико Елиа Персич ја подигнува секојдневната предметност на поинакво контемплативно-медитативно ниво во релација со интроспекцијата и авторефлексијата, додека кај Ана Трајковска пак, интроспекцијата се доживува како патека со рекогносцирање на творечкиот процес во сите лични развојни фази. Овие двајца автори се исклучително интересен креативен тандем бидејќи, не само што презентираат две уметнички перспективи и сензибилитети, тие се и сериозно посветени истражувачи кои експериментираат со различни изразни и технички средства, и поседуваат длабоко посветен аналитички и критички однос кон интроспекцијата во различни контексти.
Маја Чанкуловска-Михајловска
Лудовико Персич, италијански визуелен уметник, студирал графички уметности во средното училиште „Џовани Село“ во Удине. Потоа се стекнал со диплома по истата насока на Академијата за ликовни уметности во Венеција. Моментално посетува магистерски студии по конзервација на културното наследство и историја на современата уметност на Универзитетот „Ка’ Фоскари“ во Венеција. Своето место во светот на уметноста го зацврстил преку работа во две независни уметнички галерии, како и на Биеналето за архитектура и на Биеналето за филм.
Неговите главни интереси моментално се насочени кон постмодерната промена во западната свест, кафематите и автопортретите. Иако неговите уметнички дела тежнеат кон целосност и интегритет, Лудовико често ги остава фрагментирани, недовршени — како симбол на загубата на интегритетот на Западот по трагот на револуционерните емпиристички, егзистенцијалистички и постмодерни филозофи.
Ана Трајковска родена 1995, Скопје е интердисциплинарна уметница. Дипломирала и магистрирала на Факултетот за ликовни уметности во Скопје, во класата на проф. Зоран Јакимовски. Работи како асистент на Европски универзитет – Факултетот за арт и дизајн, а активно држи и часови по цртање и сликање. Нејзината уметничка практика е насочена кон експеримент во графичкиот медиум и неговата интеграција со други визуелни форми, трагајќи по нови начини на визуелна комуникација.
Зад себе има неколку самостојни изложби („Трансфигурации“, МКЦ; „Црно и бело“, Куманово; „Тоа е тоа што е“, Струга; „Flux – Revelations“, КИЦ) и ,,Системи на кршливост” изложба со Доротеј Нешовски во НГМ Мала станица 2025та. Има бројни групни учества во земјата и странство (Франција, Хрватска, Србија, Турција). Добитничка е на награди од Агенцијата за млади и спорт и од ДЛУМ. Во својата работа Трајковска го користи уметничкиот јазик како средство за општествен дијалог, истражувајќи теми како идентитет, култура и општествени промени.
Изложбата ќе биде отворена до 16.11.2025 година.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Ретроспектива на Марк Рапорт во Кинотека
Кинотеката на Македонија, во соработка со Ми Филм, со особена чест најавува ексклузивна ретроспектива посветена на легендарниот американски режисер, сценарист и пионер на експерименталниот есејистички филм – Марк Рапапорт. Ретроспективата ќе се одржи од 22 до 27 ноември 2025, со секојдневни проекции во 20:00 часот.
Рапапорт е еден од најоригиналните автори на независната кино-сцена, познат по својот уникатен пристап кон документарниот и играниот филм, своите револуционерни видео-есеи, како и по способноста да ги преосмислува историјата на филмот, актерските митологии и културните артефакти на Холивуд и Европа. Неговите филмови се прикажувани на најголемите фестивали во светот, а оваа ретроспектива претставува ретка можност македонската публика да види значаен дел од неговиот опус на големо платно.
Програмата ја истражува неговата фасцинација со историјата на филмот, митологијата на холивудските ѕвезди, фикцијата, архивата, и односот меѓу перцепцијата и идентитетот. Рапапорт сè уште останува уникатен глас во современиот филмски есеј – вешто комбинирајќи архиви, интерпретација, фикција и поп-култура за да создава дела што долгорочно резонираат.
Оваа ретроспектива претставува исклучителна можност домашната публика да се запознае со еден од најзначајните независни автори на нашето време.
Посебен настан во рамки на ретроспективата:
Еден од деновите ќе биде организиран видео кол со Марк Рапапорт, по кој ќе следи Q&A сесија со публиката — единствена шанса домашната публика директно да комуницира со авторот, да поставува прашања и да отвори разговор за процесот, естетиката и филмските идеи што го обликуваат неговиот опус.
Публиката исто така ќе има можност да ја купи неговата последна арт-книга со колажи, Book of Dreams — лимитирано издание штампано во Македонија, веќе претставено на меѓународни фестивали и книжарници.
ПРОГРАМА
22 НОЕМВРИ (САБОТА), 20:00 ч.
ЈАС, ДАЛИО (I, Dalio) – документарен филм (2015, 33′)
Портрет на Марсел Далио – славниот актер од „Правилата на играта“ и „Големата илузија“ – и длабока рефлексија за идентитетот, миграцијата и тоа како другите нè дефинираат.
СЦЕНИЧНА РУТА (The Scenic Route) – играна драма (1978, 76′)
Експериментална визуелна приказна за љубовен триаголник, раскажана преку оперски, сликарски и мелодрамски мотиви.
Возрасна категорија: 16+ | Влезница: 150 ден.
24 НОЕМВРИ (ПОНЕДЕЛНИК), 20:00 ч.
ИЗМАМНИЦИ (Impostors) – играна комедија/мистерија (1979, 110′)
Еден од најпознатите филмови на Рапапорт – добитник на „Златен Хуго“ во Чикаго – за двајца магионичари во потрага по египетски скапоцени камења.
Возрасна категорија: 16+ | Влезница: 150 ден.
25 НОЕМВРИ (ВТОРНИК), 20:00 ч.
ДЕБРА ПЕЈЏЕТ, НА ПРИМЕР (Debra Paget, for Example) – видео-есеј (2016, 36′)
Фасцинантен кино-портрет на актерката Дебра Пејџет и Холивудскиот систем на конструирање ѕвезди.
ВЕРИЖНИ ПИСМА (Chain Letters) – играен филм (1985, 96′)
Што се случува кога едно верижно писмо ќе промени животи? Комбинација од романса, случајност и трагедија.
Возрасна категорија: 16+ | Влезница: 150 ден.
26 НОЕМВРИ (СРЕДА), 20:00 ч.
ПОСЛЕДНАТА ГОДИНА ВО ДАХАУ (Last Year in Dachau) – документарен есеј (2020, 29′)
Моќен размислувачки филм што го поврзува филмот на Ален Рене „Минатата година во Мариенбад“ со трауматичната историја на конц-логорот Дахау.
ДОМАШНИТЕ ФИЛМОВИ НА РОК ХАДСОН (Rock Hudson’s Home Movies) – документарен филм (1992, 63′)
Револуционерен филм кој ги преиспитува холивудските митови и јавната слика на Рок Хадсон.
Возрасна категорија: 16+ | Влезница: 150 ден.
27 НОЕМВРИ (ЧЕТВРТОК), 20:00 ч.
БРАКОТ ПОМЕЃУ ГРЕТА ГАРБО И СЕРГЕЈ ЕЈЗЕНШТАЈН (The Marriage of Greta Garbo and Sergei Eisenstein) – играно (2023, 27′)
Замислена приказна – еден вид „што ако“ – за љубовта помеѓу две филмски икони кои никогаш реално не се сретнале.
ОД ДНЕВНИЦИТЕ НА ЖАН СЕБЕРГ (From the Journals of Jean Seberg) – документарен филм (1995, 97′)
Импресивен автобиографски документарец што го истражува животот на актерката Жан Себерг, политиката, Холивуд и митологијата на новиот бран.
Возрасна категорија: 16+ | Влезница: 150 ден
Култура
Почина пејачката Бади Бекир
Денеска во Скопје почина пејачката на народна музика Небахат Бади Бекир.
Нејзиниот колега музичар Горан Алачки објави дека погребот ќе се одржи утре на градските гробишта „Бутел“.
Небахат Бади Бекир беше македонска пејачка на народна музика. Покрај соло кариерата, Бади понекогаш настапуваше со групата наречена „Четири грации“, каде покрај Бади беа и Благица Павловска, Адријана Алачки и Росана Тодоровска. Нарекувана е македонската Весна Змијанац.
Првите чекори на сцената ги прави во детските денови како член на играорна група изучувајќи го во исто време и македонскиот и турскиот фолклор. Како дебитант на музичката сцена се појавува во 1985 година на фестивал на забавни мелодии. Паралелно пее на турски, албански и македонски јазик. Најплоден период на нејзината кариера е за време на големите југословенски турнеи. По распадот на Југославија и се посветува на македонската фолк песна. Следат настапи на македонските фестивали, соработка со бројни автори и турнеја во австралија во 2002 година. Во 2004 година станува една од Грациите. Во 2006 година прославува 20 години постоење на естрадата.
Култура
„Емпатија во светлина“ – фотографска изложба на Милорад Милиќевиќ во Галерија „Рудиќ“
На 22 ноември (сабота) во 19 часот, во Галерија Рудиќ ќе биде отворена изложбата „Емпатија во светлина“ на фотографот Милиќевиќ. Портретите на Милиќевиќ не се студиски аранжирани кадри, туку сведоштва за луѓе вкоренети во својот простор, време и културна традиција на која ѝ припаѓаат.
Милиќевиќ не документира само лица – тој бележи приказни, традиција, верување, моменти на искреност кои не можат да се инсценираат. Неговите субјекти се спонтани, опуштени, прикажани во животни услови што ги дефинираат.
Портрет може да направи секој. Но добар портрет — оној што останува, што нè погодува таму каде што не сме очекувале — може да направи само оној што има вистинска емпатија кон другиот човек. Тоа не е прашање на занает, туку на карактер. Тоа или го носите во себе, или не. Милиќевиќ го носи. И го споделува со нас.
Изложбата „Емпатија во светлина“ ја опишува суштината на фотографскиот пристап на Милиќевиќ — тивка, но длабока присутност, каде светлината не е само визуелен елемент, туку медиум преку кој се открива човечноста, традицијата и искреноста на неговите субјекти.

