Култура
Кинематограферката Елем Лотман на „Браќа Манаки“: Реалноста навистина не е доволна, затоа треба да се создава

жТретиот мастер клас во рамките на 43. ИФФК „Браќа Манаки“ во Битола го одржа Елен Лотман (Elen Lotman), кинематограферка од Естонија. Таа има реализирано повеќе од 20 играни, документарни и кратки наслови, снимени речиси низ целиот свет, од Јапонија, Тибет, Тајланд и Индија, до Никарагва, Костарика, Финска и Рускиот Артктик.
Добитничка е на низа признанија и учествувала во натпреварувачките програми на престижни фестивали низ светот, како IDFA, Tampere Film Festival, Black Nights Film Festival, Moscow International Film Festival… Со долгометражниот документарец „Драга мајко“ (Dear Mother; 2020 година) освои награда на Филмскиот фестивал во Торонто, а со долгометражниот игран „Збогум СССР“ (Good Bye Soviet Union; 2021) ја освои наградата на публиката на Black Nights Film Festival во Талин, Естонија.
Лотман активно се занимава со едукација и е професорка на Baltic Film, Media and Arts School на Универзитетот во Талин. По неколкугодишното учество во Управниот одбор на ИМАГО сега е копретседателка на оваа Европска федерација на кинематограферите.
Презентацијата на Елен Лотман беше насловено „Што е реалноста?“, и како што забележа таа, совршено се вклопува во годинешното издание на ИФФК „Браќа Манаки“, чие мото е „Реалноста не е доволна“.
Лотман го започна инспиративното и мошне едукативно предавање за кинематографијата видена низ „очите“ на неврологијата со забелешката дека сите филмски школи во светот имаат различни правила, но напомена дека ниту таа, ниту останатите, не би можеле да ги запомнат ако не ги разберат.
Цитирајќи го славниот сликар Пабло Пикасо – „Научете ги правилата за да можете да ги прекршувате!“ – Лотман ги поведе присутните, кои ја исполнија Малата сала на Центарот за култура во Битола, низ предавањето илустрирано со низа примери, пластично презентирани, за реалноста и нејзината перцепција. Нејзината докторска дисертација одбранета минатата година е насловена „Применета хевристика во играната кинематографија“ („Experiential Heuristics in Fiction Film Cinematography”). За илустрација, под хевристика се подразбира секој пристап кон решавањето проблеми со практични методи или разни кратенки за да се дојде до решенија, кои можеби не се оптимални, но се достаточни ако постои ограничен временски рок.
Лотман говореше за физичките и својства на светлината како широк електромагнетски спектар, кој меѓу останатото, ги покрива радиобрановите и инфрацрвените зраци. Но, човековата перцепција на светлината и предметите ги „раѓаат“ сликите во нашиот мозок.
-Сликите не постојат! Сликите не се складирани во нашиот мозок, туку тоа се електромагнетни бранови претворени во електрохемиски сигнали. Сликите во нашиот мозок не се слики, туку
сигнали, посочува Лотман, поентирајќи дека човекот го учи тој процес од бебешки стадиум. Бебињата не ги гледаат сликите, нагласува Лотман, туку „прогледуваат“ со растењето и учењето како да ги гледаат сликите.
Посочувајќи ја тезата на Маргарет Ливингстон дека гледањето не е трансформација на слики, туку информациски процес, Лотман низ низа примери илустрирани со видео-инсерти и графички прикази на разни студии за невролошките процеси кои ја создаваат човековата перцепција на реалноста. Една од нив, на пример, покажува дека дури 75 отсто од испитаниците, со мало скршнување на нивното внимание, нема да ја приметат промена на случајната, непозната личност со која разговарале во тој момент.
Лотман презентираше и примери за феномените на „слепата точка“ и постојаноста на бојата и големината на предметите во човековата перцепција на сликите.
-Мозокот е машина за предвидувања, поентираше Елен Лотман во нејзиното предавање, и тие предвидувања се слични на временските прогнози и(ли) предвидувања на историски/политички процеси…
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Промоција на „Ќумур смоквин млеч“, дебитантската стихозбирка на Стефан Спасовски

В четврток од 20:00 часот, во кафе-книжарницата „Буква“ ќе се одржи промоцијата на „Ќумур смоквин млеч“, збирката првенче на младиот поет Стефан Спасовски. Преку разговор и читање на дел од песните ќе биде претставена стихозбирката.
Промотор ќе биде Андреј Медиќ Лазаревски, кој во својот текст за стихозбирката пишува: „’Ќумур смоквин млеч’ е стегната и јасна стихозбирка, со избистрен јазик, структурно одлично обмислена, интертекстуална и интердискурзивна книга. Таа е во широк дијалог со современата, пред сѐ, македонска книжевност, рефлектирајќи прашања кои се земени од општото, традиционалното и перенијалното, вметнувајќи ги во личните прашања, современиот контекст на светот во кој живееме и длабоко интимните проблеми и ставови.“
„Ќумур смоквин млеч“ беше наградена со Антев часовник од Меѓународната поетско-културна манифестација „Анте Поповски – Антево перо“ за необјавена поетска збирка од млад автор и организаторите на манифестацијата за стихозбирката велат дека е интересно патување по сетилните меридијани на поетовата млада душа.
Стефан Спасовски е студент на Катедрата за македонски јазик на Филолошкиот факултет „Блаже Конески” во Скопје. Дел е од тимот на кафе-книжарницата „Илика“, а во Здружението за афирмација на младинската култура „Култура Бета“ работи врз јазично уредување и редакција на текстовите. Бил дел од уредничкиот одбор на студентското списание „In medias reѕ“. Се занимава со пишување есеи и поезија. Има учествувано на повеќе поетски читања („Поетска епизода“, Скопски поетски фестивал…).
Култура
Гала концерт на отворено „Од #MOБ за Скопје“

Националната опера и балет на 5 јули со почеток во 21 часот на Плоштадот Мајка Тереза (на платото пред МОБ) ќе одржи гала концерт „Од #MOБ за Скопје“,
Концертот ќе се одржи во чест на 200 годишнината од раѓањето на Јохан Штраус, еден од најзначајните композитори на виенската класика. Ќе настапи оркестарот при МОБ составен од 80 музичари, под диригентска палка на маестро Винценц Праксмарер и солистите Бригита Симон и Иван Наумовски, со репертоар составен од најпознатите валцери, арии и маршеви на Штраус.
Овој уникатен концерт е организиран во соработка со Австриската Амбасада во Скопје, со поддршка од институциите и приватниот сектор и ќе биде сниман и директно пренесуван на каналот на МРТ1.
Култура
Проекција на седум кусометражни играни филма во Кинотеката

На 2 јули (среда) со почеток во 20 ч., во летното кино „Мирно лето“ на Кинотеката на РСМ ќе се одржи проекција на седум кусометражни играни филмови работени според сценарија на македонски писатели.
На програмата се филмовите: „Сонце зад решетки“ од 1957 г., по сценарио и во режија на Славко Јаневски; „Твојот роденден“ од 1961 г., по сценарио на Илхами Емин, во режија на Здравко Велимировиќ; „Невољите на покојникот К. К.“ од 1963 г., по сценарио на Коле Чашуле, во режија на Здравко Велимировиќ; „Давид, Голијат и петел“ од 1960 г., по сценарио и режија на Славко Јаневски; „Лифт горе, лифт долу“ од 1967 г., по сценарио на Ташко Георгиевски, во режија на Душан Наумовски; „Човекот во црно“ од 1970 г., по сценарио на Мето Јовановски, во режија на Бранко Ставрев и „Споменик“ од 1968 г., по сценарио на Бошко Смаќоски, во режија на Вељо Личеноски.
Проекцијата е организирана од Кинотеката на РСМ, во соработка со Друштвото на писателите на Македонија, а селектор на програмата е вонр. проф. д-р Атанас Чупоски, вработен како филмолог советник во Кинотеката и член на ДПМ.