Култура
Клаудија Кардинале: Не останав во Америка, зашто Холивуд многу манипулира
Малата сала на Центарот на култура во Битола беше претесна да ги прими сите заинтересирани новинари, фоторепортери и обожаватели на филмската дива Клаудија Кардинале, кои присуствуваа на денешниот разговор што го водеше Микеле де Анџелис, режисер и продуцент од Италија.
Клаудија Кардинале како млада девојка и немала некоја посебна желба да стане актерка. Сестра и’ имала сини очи, и сите гледале идна актерка во неа, додека, пак, Клаудија, студирала педагогија и сакала да биде учителка. Како 19-годишна девојка победила на натпреварот „Најубава Италијанка во Тунис“ м(земјата каде што е родена и одраснала), освоила наградно патување на филмскиот фестивал во Венеција. Таму го добила првиот филмски ангажман.

,,Сите ми велеа дека треба да станам актерка, па на крајот го послушав татко ми, кој силно ме наговараше, и станав актерка, раскажуваше Кардинале на почетокот на разговорот.
Иако Кардинале станала позната актерка во Италија со филмот „Роко и неговите браќа“ (1960) на Лукино Висконти, нејзиниот глас бил нахсинхронизиран, како и во останатите улоги од тоа време, бидејќи Кардинале во родниот Тунис се школувала на француски јазик. Практично со улогата во филмот „8 ½“ (1963) на Федерико Фелини, Кардинале започнива да снима со нејзиниот глас.
Во 1963 таа го снимила и вториот важен филм на почетокот на нејзината кариера, „Леопард“ на Лукино Висконти.
,,Со Висконти снимов четири филмови, тој обично не сакаше жени, но ми рече дека јас сум невообичаена жена, па затоа снимаше со мене, вели Кардинале. Фелини, пак, сакал да ја види како русокоса жена за потребите на филмот, па затоа Кардинале, која имала долга и бујна црна коса, морала да се бојадисува на секои две недели.

,,Иако Висконти и Фелини беа доста различни карактери како луѓе и во пристапот на филмот, со нив ги снимив најзначајните филмови во тој период. Додека го снимавме „8 ½“, Фелини секој ден ме земаше од дома со автомобил, велејќи ми дека јас сум неговата муза, се сеќава Кардинале, истакнувајќи и италијанскиот режисер Пјетро Џерми („Факти за убиството“) како мошне значаен за автор во почетоците на нејзината актерска кариера.
,,Најсилното чувство во снимањето филмови е да се транформираш во друга личност, а по завршување на филмот, да и се вратиш на сопствената личност, објаснува Кардинале.
Кардинале доби громогласен аплауз од публиката на нејзината изјава дека секогаш одбвивала да се соблекува гола во филмовите.
,,Не сакав да го продавам моето тело, истакна Кардинале, која е позната и како борец и активист за женските права, а од 2000 година е Амбасадор на добрата волја на УНЕСКО.
На прашањето од публиката каков е нејзиниот коментар на актуелното женско движење „Me Too“ во Холивуд, кое се бори против сексуалната злоупотреба на актерките, Кардинале истакна дека таа секогаш се борела и ќе се бори за женските права.
Иако нема снимено многу комедии, многумина во неа препознавале голем комичен потенцијал. Токму со улогата во комедијата „Пинк Пантер“ на Блејк Едвардс, снимен во за неа судбински успешната 1963 година, Кардинале го освојува Холивуд. Подоцна не добивала ангажмани во комедии, но вечерашната проекција на фестивалот во чест на Кардинале – нејзиниот најнов филм „Благородни лаги“ (во режија на Антонио Пису) – е токму комедија, која го истакнува нејзиниот талент за овој жанр до максимум. Инаку, фестивалски гостин е продуцентот на филмот Паоло Роси.
Додека за време на разговорот одеа инсерти од „Пинк Пантер“, кардинале се смееше радосно како мало дете, а потоа сподели една мала тајна од снимањето на овој филм.
,,До „Пинк Пантер“ не пушев цигари, па на снимањето ми дадоа да запалам цигара, но тоа всушност беше марихуана, раскажува Кардинале. Иако имала огромна шанса за успешна холивудска кариера, Кардинале на понудите им одговорила дека таа е Европејка и се вратила во Италија.
,,Не сакав да останам во Америка, бидејќи Холивуд многу манипулира”, изјави Кардинале и повторно доби силен аплауз. Сепак, повремено снимала и холивудски филмови, како легендарниот „Професионалци“ (1966) на Ричард Брукс, како единствена женска ѕвезда меѓу величините како Берт Ланкастер, Ли Марвин, Џек Паланс, Роберт Рајан…
Кардинале е единствената женска ѕвезда и во култниот италијанско-американски епски „шпагети“ вестерн на Серџо Леоне, „Беше еднаш на Западот“ (1968), покрај Џејсон Робардс, Чарлс Бронсон и Хенри Фонда.
,,За мене секогаш било најважно сценариото, но и добриот режисер. Многу добро се сложував и со Брукс и со Леоне, но Леоне некако повеќе ми одговараше на карактерот заради заедничката италијанска нишка. Сепак, и „Професионалци“ е меѓу моите најзначајни филмови”, истакна Кардинале.
Иако играла со познати актери кои важеле за големи заводници, Кардинале нагласи дека никогаш немала љубовна афера на снимањата со ниту еден партнер. А покрај гореспоменатите, нејзини филмски партнери биле и Ален Делон, Марчело Мастројани…
,,Во 1960-та година го снимавме „Bell’ Antonio“ („Убавиот Антонио“) на Мауро Болоњини, со Мастројани во главната машка улога. Во филмот тој ја игра улогата на маж, Сицилијанец, кој е многу убав, но не може да води љубов со мене, па пред хотелот се собраа Сицилијанци кои тврдеа дека нема импотентни мажи кај нив, низ смеа раскажува згода од снимањето на филмот.
Кардинале ја истакна и соработката со мајсторот на филмската фотографија Џузепе Ротуно, еден од лауреатите на „Браќа Манаки“, во „Леопард“ на Висконти (1963). Сцената со балот ја снимале цели три недели.
,,Ротуно беше голем уметник”, истакна Кардинале. Таа раскажуваше и за искуството со режисерот Пасквале Сквитиери. За време на снимањето на филмот „Луција“ се вљубиле еден во друг, се венчале, а потоа снимиле уште 10 филмови. Нивната ќерка Клаудија Сквитиери ја придружува мајка си во Битола.
,,Татко ми често велеше дека филмот беше добар, но со текот на снимањето мајка ми станувала се поубава во неговите очи, бидејќи му го сменила животот”, раскажа Клаудија и заработи голем аплауз. На тоа одговори мајка и, која спомена дека таа го одбрала Пасквале за сопруг.
Во периодот на нејзината голема слава медиумите вештачки подгревале „натпревар“ меѓу тогаш најпопуларните актерки – Кардинале и Брижит Бардо, кој често го насловувале како „Војна на иницијалите – Б.Б. против К.К.“. По завршетокот на разговорот публиката направи вистинска медитеранска процесија со Клаудија Кардинале, пеејќи ја со неа популарната италијанска песна „Марина“, и ја испрати до хотелот „Епинал“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Повик за учесници на дводневен хакатон за филмски маркетинг на „Синедејс“ 2025
Фестивалот на европски филм „Синедејс“, во соработка со престижните европски маркетинг агенции Alphapanda и Luckytime, го објавува повикот за учесници на дводневниот хакатон за филмски маркетинг кој ќе се одржи од 4 до 6 декември во Младинскиот културен центар во Скопје.
Настанот е наменет за млади автори, продуценти, студенти и професионалци од областа на филмот, комуникациите и маркетингот, како и за сите љубители на визуелни приказни кои сакаат да научат како се создава ефективна и препознатлива промотивна кампања.
Во текот на првиот ден, на 5 декември, учесниците ќе работат во групи, развивајќи вистински стратегии за филмски маркетинг, под внимателно водство и насоки од меѓународните експерти. Работата ќе биде проследена со презентации и конструктивни коментари што ќе им помогнат на учесниците да размислуваат како професионалци во индустријата. Денот ќе заврши со проекција на филм од програмата на „Синедејс“, избран специјално од страна на експертите.
Вториот ден, на 6 декември, ќе биде посветен на продлабочување на знаењата: како се оформува приказната за еден филм за да допре до вистинската публика, што ја прави една кампања незаборавна, и на кој начин се создава содржина што ќе се споделува, клика и памети. Под менторство на водечките европски агенции Luckytime и Alphapanda, учесниците ќе работат на реални примери, ќе изведуваат практични вежби и ќе развиваат тимски стратегии. Денот ќе биде заокружен со презентации, анализа и детален feedback.
Секој ден од хакатонот ќе трае околу шест часа, со предвидени паузи и многу простор за креативност.
Пријавувањето е со пополнување на апликација која е достапна на профилите на фестивалот на социјалните мрежи.
Крајниот рок за пријавување е 21 ноември 2025 година. Бројот на учесници е ограничен, а избраните кандидати ќе добијат известување по е-пошта најдоцна до 25 ноември.
Агенцијата Alphapanda, со седиште во Берлин и тимови во Варшава, Лозана и Милано, веќе повеќе од една деценија е меѓу водечките имиња во европскиот филмски маркетинг. Нивното портфолио опфаќа соработка со компании како Warner Bros., 20th Century Fox, BFI, NEON, Curzon, European Film Awards и многу други. Од друга страна, париската агенција Luckytime се истакнува со својата специјализација во дигиталниот маркетинг за кино и аудиовизуелната индустрија, со клиенти меѓу кои се CNC, AFCAE, StudioCanal, MK2, Pyramide и Jour2Fête.
Хакатонот е организиран со финансиска поддршка од програмата „European film festival support“ на Европската унија, под имплементација на Cineuropa.org, Institut français и Goethe-Institut. Целта на програмата е да го поддржи развојот и да го подобри квалитетот на европските филмски фестивали што се организираат во различни земји ширум светот.
Фестивалот на европски филм „Синедејс“ по 24. пат ќе се одржи во МКЦ, во периодот од 3 до 10 декември 2025.
Култура
„Оган“ – изложба на слики од Бојана Артиновска во Скопје
Во Културно-информативниот центар – Скопје, Изложбен салон Империјал 2, утре, 18 ноември, со почеток во 20.00 часот, ќе биде отворена изложба на слики „Оган“ од ликовната уметница Бојана Артиновска.
„’Оган’ е мојот најнов циклус посветен на еден од најмоќните природни елементи – огнот како движење, страст и внатрешна сила. Процесот на создавање беше длабоко личен: свесно поврзување со елементот, со топлината во телото и со соларниот плексус како центар каде се раѓа волјата, самодовербата и личната моќ. Создавањето ме научи дека оганoт не е сила што ја освојуваме, туку енергија што се разбудува во нас.
Овие дела се сведоштво за тој процес. Боите не се употребени за опис, туку за вибрација – портокалови, црвени, жолти и црни слоеви се преплетуваат во различни интензитети низ непредвидливи слоевити текстури. Атмосферата се движи од меко, жарно чувство до поинтензивни огнени слоеви, во кои движењето природно се менува и се обновува. Се обидував да работам без наметнување, дозволувајќи ѝ на сликата сама да ја открие својата форма.
Отворањето на изложбата ќе биде живо и возбудливо. Ќе биде активирана атмосфера која го следи ритамот на самиот елемент. Посебен дел од програмата останува ненајавен – мал огнен момент што ќе го почувствуваат само оние што ќе присуствуваат.
Но со голема чест ја најавувам и соработката со двајца извонредни гости:
Емил Петро, визуелен уметник, дизајнер и истражувач кој работи со светлина, дигитална анимација и современи сценски визуелизации. Неговите светлосни интервенции се препознатливи по тоа што го менуваат просторот и создаваат ново слоевито доживување. За изложбата ОГАН, Емил ќе изведе светлосни проекции и движења врз делата, со што ќе внесе дополнителна динамика и енергетски импулс што природно се надоврзува на боите и текстурите.
Игор Темел –основач на Amon-dur Music Studio – Битола, чија музичка чувствителност и продукциско искуство ќе изградат звучна димензија што природно го следи визуелниот јазик на изложбата. Неговата музика ќе пулсира заедно со делата и со проекциите, создавајќи единствена атмосфера каде бојата, звукот и светлината дишат заедно.
„ОГАН“ е покана за будење и враќање кон животната енергија што ја носиме во себе — енергија што не уништува, туку буди, прочистува и создава. Покана за храброст да согориме старото и да се отвориме кон новото. Те повикува да го почувствуваш пламенот во живо, во моментот кога уметноста станува енергија, а енергијата – искуство“, напиша Бојана Артиновска.
Бојана Артиновска е визуелна уметница родена во Велес, а живее и работи во Битола. Дипломирала на Факултетот за ликовни уметности во Скопје, на отсек сликарство и сценографија. Како слободен уметник, од 2000 до 2003 година работи во САД, по што активно твори на македонската уметничка сцена.
Таа е член на трите национални здруженија на ликовни уметници – ДЛУБ, ДЛУП и ДЛУМ – и има долгогодишно искуство во сликарството, сценографијата, дизајнот и театарската визуелизација. Соработува со НУЦК „Марко Цепенков“ и со повеќе театарски работилници на проекти поврзани со сценографија, костимографија и шминка.
Артиновска има реализирано бројни групни настапи и девет самостојни изложби, меѓу кои „Во мене“ (2008), „Гозба“ (2011), „Трепет“ (2020), „Позадини“ (2021), „Земја“ (2022), „Вода“ (2023/2024) и „Парчиња живот“ (2024). Добитничка е на наградата за најдобра сценографија на фестивалот „Репасаж“ во Србија (2010) и на наградата „4-ти Ноември“ на ДЛУБ (2022).Во својата работа користи техники на боја, текстура и експериментални слоеви, а паралелно е активна и како инструктор по јога.
Изложбата ќе биде отворена до 03.12.2025 година.
Култура
Солистички концерт на пијанистката Дуња Иванова: „10 пурпурни ноктурна“ од Давор Јордановски – македонска премиера во Филхармонијата
На 19 ноември, среда со почеток во 20 часот, во Камерната сала на Филхармонија, ќе се одржи солистички концерт на пијанистката Дуња Иванова, на кој публиката ќе има можност ексклузивно да го слушне циклусот „10 Пурпурни Ноктурна за пијано“ од истакнатиот македонски композитор Давор Јордановски.
Овој концерт претставува прва македонска целосна изведба на циклусот во живо, по неговото студиско издание, и е значаен настан за современата македонска и светска пијанистичка сцена.
Програмата ги опфаќа десетте пиеси од циклусот: Alma, La romance, Matin pourpre, Alors c’est toi!, Pure, Illusion, Le rêve non gouverné, Violet et noir, Papillon, Elena – дела што ја спојуваат лиричноста, модерната хармонска мисла и впечатливата звучна естетика на авторот.
Настанот е дел од Годишната програма за култура на Град Скопје за 2025 година.
Влезот е слободен.

