Култура
Костадиновска-Стојчевска: Новиот предлог-закон за културата се изготвува со јавна дебата и отворен пристап на сите засегнати субјекти

Во Кинотеката денеска се одржа јавна дебата за предлог-законот за културата, кој е јавно достапен на Електронскиот национален регистар на прописи.
Предлог-законот за културата го изготвија: Министерството за култура; експерти од областа на културата, на културните политики и на менаџментот; претставници од независната културна сцена; претставници од организаторите на настани (т.н. ивент-индустријата); претставници од двата репрезентативни синдиката во културата – СОНК и СКРМ и вработени во установите од областа на културата.
Пред почетокот на дискусијата присутните ги поздрави министерката за култура, Бисера Костадиновска-Стојчевска, која информира дека на предлог-законот за културата се работеше подолг временски период и им се заблагодари на сите што досега активно и конструктивно се вклучија во неговото изготвување.
„Овој закон е правна рамка, која е неопходна за да се уреди еден креативен и слободен простор, како што е културата, која ќе нè доближи до европските модели на остварување на културата и до современите тенденции за развој на уметноста и културата. Културата е важен двигател на промените во едно општество“, рече Костадиновска-Стојчевска.
Министерката за култура додаде дека Министерството за култура со години е отворено за сите забелешки и потреби што се јавуваат во тековното работење на институциите и на независната сцена и во минатото изготвуваше измени на постојниот закон за да се олесни работата во секојдневието, а сега, од 2017 година наваму, активно работи на овој предлог-закон, со кој, како што истакна, ќе постигнеме современа правна рамка како основа за развој и унапредување на условите за уметничко творење и за заштитата на културното наследство.
Во партнерска атмосфера во изминатите години искрено и посветено беа и се вклучени голем број експерти, а како што нагласи Костадиновска-Стојчевска, тоа уверува дека добиваме современа правна рамка, која ќе ја унапреди оваа сфера како темелна вредност за секоја држава.
„Искрено се надевам дека имаме стимулативна основа и поволен амбиент за остварување на културата, усогласена нормативна рамка, која ќе обезбеди професионално и правично остварување на сите облици на културата, на начинот и условите за финансирање, правата од работен однос во областа на културата и правата од работен однос во националните установи, како и други прашања од интерес за културата“, нагласи министерката за култура.
Таа изрази уверување дека со овој предлог-закон сме на вистинскиот пат приклучувајќи се кон современите тенденции што ја третираат културата како исклучително важен фактор на општествениот напредок.
Владимир Ангелов, член на работната група и директор на Кинотеката на Северна Македонија, го образложи текстот на новиот предлог-закон за културата.
Ангелов истакна дека со предлог-законот се уредуваат: остварувањето на јавниот интерес во културата во Република Северна Македонија; субјектите што го остваруваат јавниот интерес во културата; основањето, раководењето и управувањето со установите од областа на културата; начинот и условите за финансирање на јавниот интерес во културата; надзорот над спроведувањето на овој закон, како и други прашања од интерес за остварувањето на јавниот интерес во културата.
„Како новина, со овој предлог се утврдени мерливи, јасни и прецизни критериуми за избор на органите за раководење и за управување со јавните установи, со што ќе се придонесе за зголемување на професионалноста во раководењето и управувањето на установите од областа на културата. Исто така, со предлог- законот е даден правен основ за спроведување на втората фаза од децентрализацијата во културата, односно за пренесување на надлежностите на основачките права на дел од националните установи од државно на локално ниво, а тоа претставува една од основните претпоставки за темелна реформа во културата“, додаде Ангелов.
Во посебна глава од законот е уредено финансирањето на јавниот интерес во културата како еден од клучните сегменти на реформата во културата, со што ќе се овозможи поотчетно и потранспарентно финансирање на проектите и работата на установите од областа на културата.
„Како клучни прашања утврдени со овој предлог, меѓу другото, се и: донесување годишен план за финансирање на културата, со кој ќе се утврдат приоритетите за финансирање на културата за следната година и како новина е донесувањето план за финансирање на заштитата на културното наследство за период од пет години. Новина е утврдената обврска предлог-годишната програма за работа на националната установа, со исклучок на предлог-годишната програма за работа на национална установа од областа на заштитата на културното наследство, задолжително да содржи најмалку еден проект што ќе биде реализиран во партнерство/копродукција со автори, уметници, културни работници, самостојни уметници, здруженија и фондации од областа на културата, млади уметници и правни лица, кои вршат дејности или активности од областа на културата, како и проекти со кои се афирмира културата на припадниците на заедниците во Република Северна Македонија или да содржи најмалку еден проект на друг носител на проект што ќе се реализира во просторот што го користи националната установа. Новина во законот е министерот за култура да може да склучи и посебен договор/програма за повеќегодишно финансирање одреден проект или активност на националната установа во согласност со Законот за буџетите“, појасни Ангелов.
Други новини се: се дава можност и менаџери во културата, куратори и стручните работници во областа на заштитата на културното наследство да може да се стекнат со правото на поволности како самостојни уметници; стручната евалуација на проектите доставени на конкурсите на Министерството за култура да ја вршат оценувачи што ќе бидат избрани на јавен повик; можноста врз основа на конкурс да се склучи договор за период од три години за финансирање програми, односно проекти на приватни установи, здруженија и фондации и на други правни лица, чиј основач не е Република Северна Македонија, односно единиците на локалната самоуправа, односно кои не се основани со јавни средства; поимот даватели на услуги се заменува со поимот носители на дејност; наместо досегашната реаудиција, утврдено е дека во постапката за унапредување на уметникот му се врши проверка на уметничките способности за повисокото место за кое се унапредува и друго.
Новина со овој предлог-закон е пропишувањето постапка во која доколку при вршењето надзор над работата на органите на општината и на Градот Скопје, Министерството за култура констатира дека и покрај дадените укажувања и преземените мерки и активности, органите на општината и на Градот Скопје не го обезбедат извршувањето на работите, кои со закон се утврдени како нивна надлежност и за чие извршување се одговорни општината и Градот Скопје, по сила на овој закон може да им се одземе вршењето на соодветната надлежност.
Сите забелешки и предлози дадени на јавната расправа беа нотирани и ќе бидат разгледани, а некои од дискутантите најавија писмени сугестии.
Министерството за култура и работната група продолжуваат со работа на финализирање на предлог-законот за култура.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Изложба на Сашо Блажес „Нурни во мене“ во Куќата на Робевци

Самостојна изложба на ликовниот и визуелен уметник Сашо Блажес насловена „Нурни во мене“ ќе биде отворена на 01 август со почеток во 20 часот, во Куќата на Робевци.
После самостојните излагања во Париз и Венеција минатата година како и во и Австрија и Италија минатите години, оваа година се претставува со една исклучителна изложба која што дел беше претставена во Музеј на град Скопје, а на 01 август ќе биде поставена во Куќата на Робевци во Охрид.
Изложбата го носи насловот „Нурни во мене“, а куратор на изложбата е Маја Чанкуловска, виш кустос при Националната Галерија од Скопје.Критички осврт и текст за изложбата имаат напишано Камило Ракана, куратор од Париз и Маја Чанкуловска.
Сашо Блажес е роден во 1980 година во Охрид, каде живее и работи. Дипломирал во 2006-та година на Универзитетот за ликовни уметности во Букурешт, Романија, како еден од најдобрите студенти во својата генерација. За време на магистерските студии (2006-2008) бил вклучен од катедрата за графика во изготвувањето на неколку универзитески трудови од областа на графиката и графичките техники на Универзитетот. Зад себе има реализирано шестнаесет самостојни изложби во Македонија и во странство, а има учествувано на бројни групни изложби во Австрија, Германија, Романија, Шведска, Јапонија, САД, Канада, Италија, Бугарија. Негови дела се наоѓаат во приватни колекции во Норвешка, Франција, Германиј, Романија и Австрија.
Култура
Претставата „Приказната на Електра“ од Дејан Пројковски премиерно изведена во Јужна Кореја

Дејан Пројковски е првиот македонски режисер што поставил театарска претстава во соработка со национални институции во Јужна Кореја. Двете премиерни изведби, публиката во Инчеон ја испрати со стоечки овации.
На 26 јули во Инчеон, Јужна Кореа, се случи премиерата на театарската претстава „Приказната на Електра“ од Сашо Димоски, во режија на Дејан Пројковски. Претставата беше дел од програмата на Националниот театарски фестивал и привлече големо внимание на корејската културна јавност.
Станува збор за современа интерпретација на античкиот мит за Електра, во која јазикот на телото, минималните дијалози и прецизната визуелна естетика создаваат универзален сценски израз. Темите за семејството, насилството, меморијата и судбината се обработени низ емотивно концентрирана и визуелно изниансирана форма, својствена за естетиката на Пројковски и Димоски, веќе докажана на неколку меѓународни театарски проекти.
„Работата со корејски уметници беше вистински предизвик – не само поради јазикот, туку и поради нивниот прецизен и визуелно рафиниран пристап кон театарот. Но токму затоа, кога ќе успееш да се разбереш без зборови, сфаќаш дека темите што ги носи оваа претстава се навистина универзални. Тука престануваат да важат сите бариери и ограничувања што ни се наметнуваат во животот,“ – вели режисерот Дејан Пројковски.
Продукцијата е резултат на соработка помеѓу Театарската асоцијација на Јужна Кореја, Националниот театарски фестивал Инчеон и Артема – театарска лабораторија. Овој формат на копродукција овозможи вклучување на целосна корејска актерска екипа, селектирана преку национален кастинг, во која настапуваат признати имиња на локалната сцена: Ким Чоин, Ким Сеонг-ми, Чои Минхјок, Јанг Мин Ки и Ха Џин.
Авторскиот тим зад претставата е главно македонски: автор на текстот и драматург е Сашо Димовски, Сашко Костов (музика), Сергеј Светозарев (сценографија и видео-дизајн), Раде Василев (костимографија). Кореографијата е на Кјонг Џаеми Рјуи, дизајнот на светло на Џеонгсу Ли, а продукциското водство го потпишуваат Џинион Јун и Хје Јеонг Чунг. Асистент на режисерот е Мари Шин, а уметнички директор Џеонг Ву Сон.
„Ми значи што една ваква соработка и продукција покажува дека и во глобален контекст, македонските културни професионалци можат да бидат препознаени како партнери со висока естетика и став. Тоа не е чест случај, и токму затоа секоја ваква можност носи вредност и остава простор за идни соработки“, додава Пројковски.
Инаку, Дејан Пројковски е еден од нашите најнаградувани и најактивни театарски режисери. Неговите претстави „Ана Каренина“ и „Ричард Трети“ беа дел од јубилејната Театарска олимпијада во Унгарија. „Ана Каренина“ досега има освоено над 40 награди, а „Ричард Трети“ доби Гран при на Фестивалот во Кишварда. Во неговото портфолио се вбројуваат и „Дон Жуан“ (награда за најдобра претстава во Хрватска), „Ромео и Јулија“ (највисока театарска награда во Турција), „Скупљачи перја“ во Српско народно позориште, „Мајка Храброст“ во Нови Сад, како и „Падот на Масада“, „Инферно“ и „Нема струја за електричниот стол“ во македонските театри.
„Приказната на Електра“ ќе гостува и во Македонија на 20 август, на свеченото затворање на фестивалот „Охридско лето“. По одекот што го постигна во Кореја, ова гостување претставува ретка можност домашната публика да ја доживее претставата во нејзината полна сценска и емотивна сила – токму онаква каква што беше препознаена и надвор од нашите граници.
Култура
Концерт на македонскиот виолинист Емир Имеров и на израелскиот пијанист Ваг Папиjан на Охридско лето

Репертоарот на класична музика на „Охридско лето“ вчеравечер продолжи со концерт на македонскиот виолинист Емир Имеров и израелскиот пијанист Ваг Папиан.
Извонредните музичари ноќта ја започнаа со „Скерцо“ од Јоханес Брамс, а ја продолжија со композицијата „Фантазија во C-dur D934“ од Франц Шуберт. Репертоарот беше заокружен со прекрасна изведба на Бетовеновата „Соната бр.9 A-dur оп.47 „Кројцер“.
Емир Имеров е роден во Скопје, а живее во Германија од 1991 година. Студира на Музичката академија во Вурцбург со професорот Г. Жислин во чија класа дипломира во 2000 година. За време на студиите освојува прва награда на натпреварот „Ф. Менделсон“ и добива двегодишна стипендија. Долг период настапува со квартетот „Виртуози на Санкт Петербург“ на турнеи во САД, Австралија, поранешен СССР и Германија. Во 1998 година со неговото клавирско трио освојува прва награда на натпреварот во Тулуз, а истата година тој е добитник на втора награда на натпреварот за виолинисти во Ташкент. Од 2004 година е концерт-мајстор на Симфонискиот оркестар на театарот во Крефелд-Минхенглајдбах и од 2010 година на ансамблот „Европски солисти“ во Луксембург. Член е на клавирското трио „Бенџамин“ заедно со Ваг Папиан и Александар Кагановски.
-Ова е мој трети пат настап на фестивалот „Охридско лето“, еднаш со виолинистот Максим Венгеров, вториот пат со нашето трио „Бенџамин“, и еве, вечерва повторно ќе свирам за одличната публика. Многу ми значи овој подиум затоа што „Охридско лето“ е еден од најреномираните фестивали во Европа и пошироко. Со колегата Папиан често настапуваме со нашето трио, но и како дуо, рече виолинистот Имеров.
Реномираниот пијанист и диригент Ваг Папиан кариерата ја започнува во 1979 година по победата на Меѓународниот натпревар „Виана да Мота“. Дипломира пијано на Московскиот конзерваториум, а потоа студира и диригирање во класата на Иља Мусин на Конзерваториумот во Санкт Петербург. Во 1984 година станува асистент диригент на Ерменската филхармонија, а подоцна станува и уметнички раководител и шеф диригент на овој оркестар. Откако емигрира во Израел во 1990 година, како диригент работи со оркестарот во Бир Шива и со Симфонискиот оркестар во Ерусалим. Диригира со бројни оркестри низ светот, настапува на престижни фестивали, а како камерен партнер на виолинистот Максим Венгеров остварува бројни снимки за Еми Класикс. Во сферата на операта диригира продукции на „Кармен“, „Дон Џовани“ и „Норма“, а во моментот е гостин диригент во Националната опера во Ерменија и професор на академијата „Самуел Рубин“ во Тел Авив, а е гостин предавач на високи музички школи во неколку европски земји. Член е на клавирското трио „Бенџамин“.