Култура
КРИК: Јазол – привремено постоење, анксиозност и загубена иднина
Од 31 август до 26 септември во Музејот на современата уметност ќе се одржи „КРИК 06“ – фестивал за кртичка култура.
Шестото издание на КРИК – фестивал за критичка култура навлегува во втората пандемиска година. И токму она што го живееме во овие две години како никогаш претходно не го засилило аргументот за потреба од јасна, бистра, критичка аргументација кон целокупните социо-културни динамики во кои се обидуваме да ги дефинираме концептите за заедницата што исчезнува и се претвора во сенка. Годинава „КРИК 06“, во текот на септември, но и понатаму, со својата програма ќе се обиде да рефлектира на повеќе теми што нѐ засегаат и едновремено нѐ ставаат во јазолот на политичкиот и културниот контекст.
Соживотот и заемната помош се откажани под режимот на рестрикции, затворања и изолација. Првото е притисок кон индивидуалното планирање за опстанок, второто е системска репресија на колективните практики. Ова е време кога перформативноста и вештините се сведени на гол живот. Политиката тргна по патот на силата и репресијата, а науката ретко се прашува во толку масивни глобални размери. Уметниците и поетите се вкочанети, а филозофите бргу изгореа во нивните толкувања и предвидувања, кои всушност имаа цел само да ги потврдат сопствените претходни теориски текови.
Одеднадеш нашиот свет го загуби значењето бргу и на драматичен начин. Во недостиг на какви било структури и механизми за поддршка, во недостиг на вистински практики на колективна солидарност и индивидуална полнота, ние разбираме дека привидот и лагата се најпрецизните именители на нашите животи.
Соочени со големите политички и економски лаги како најголеми вистини, можеме да продолжиме само кон една долготрајна и измачувачка привременост во постоењето. Со отсуство на една напрегнатост и мобилност што би довеле до ситуација за поинаква политичка опција и живот – вознемиреноста станува главната состојка на здивот што нѐ одржува живи.
Анксиозноста нѐ крие од светот ефективно станувајќи процес на уништување на концептите. Гориво на тој деструктивен процес е иднината. Иднината повеќе не е ветуваење ниту за надеж ниту за ужас. Едноставно не е. Кога не можеме да создадеме ништо за иднината, фрлени сме во поразувачката неопределеност на сегашноста, која нема насока. Самото постоење е извор на повторувачка и континуирана траума.
Во ваквата состојба на постоење дозволено е да се размислува надвор од умот, ирационално. Напуштете ги сите референци за светот што го знаете и вашите идеи нека се распрснат во повеќе насоки што не следат логичен тек кон иднината. Сега е можно, повторно, да се доживеат и да се обмислат француската и руската револуција, откривањето на Америка, пронајдокот на парната машина, електричната енергија, геномот, интернетот, сопственото раѓање и сопствената смрт.
Привременото постоење може да биде сѐ што посакува во оваа анархија на времето. Фестивалот за критичка култура 2021… или 1921 година ќе биде простор за повторно живеење на цело време и на сите настани за кои сметаме дека му припаѓаат на минатото или кои може да се случат во иднината. „Ако иднината е изгубена, тогаш сѐ е можно“. Годинешниот фестивал КРИК е посветен на сѐ она што е можно во нашите утопии, во нашите посакувани светови.
Програма
31.8.2021, вторник, Музеј на современа тауметност
20:00 Отворање
20:15 Artists Under the Big Top: Perplexed, 1968 – филмска проекција
Режија: Александар Клуге
Сценарио: Александар Клуге
22:00 Дискусија модерирана од Ѓорѓи Пулевски
1.9.2021, среда, Музеј на современата уметност
18:30 Катрин Малабу: Жена, женско, трансфеминизам: алтернативи или дилеми?: – хибридно предавање проследено со дискусија модерирана од Петар Милат и Славчо Димитров
2.9.2021, четврток, Музеј на современата уметност
20:00 Еспи Томичиќ Your Love is King – промоција на книга во разговор со Петар Милат. извадоци од текстот изведува Тамара Ристоска
21:30 DJ сет на AKA TESAUR
11.9.2021, сабота, Музеј на современата уметност
20:00 Интимен театар, Битола „Леонис и Лена“ – театарска претстава во режија на Софија Ристевска
21.9.2021, сабота, Музеј на современата уметност
20:00 Петар Халвард: Заедничката кауза: Предизвикот на масовниот суверенитет: – хибридно предавање, во разговор со дискусија модерирана од Артан Садику
22.9.2021, недела, КСП Центар-Јадро
20:00 Интерактивната изложба Übungsraum für Kritik/„Вежбална за критика“
– во соработка со Институтот „Гете“
23.9.2021, понеделник, Музеј на современата уметност
20:00 Михаел Хајнрих: Како да се чита „Капиталот“ на Маркс? Вредноста и фетишизмот: предавање
25.9.2021, четврток, Музеј на современата уметност
20:00: Landscapes of resistance/Пејзажи на отпорот: – премиерна проекција на филм
Режија: Марта Попивода
Сценарио: Марта Попивода и Ана Вујановиќ
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
„Јон Вардар против Галаксијата“ со белгиска премиера во Бриж
Анимираната научно-фантастична комедија „Јон Вардар против Галаксијата“ на Гоце Цветановски денес има белгиска премиера на Razor Reel Flanders Film Festival во Бриж. Фестивалот е дел од Мелиес организацијата — европска мрежа на филмски фестивали посветени на фантастичниот филм, именувана по пионерот на кинематографијата Жорж Мелиес, француски режисер кој уште на почетокот на 20 век ги постави темелите на филмската фантазија и специјалните ефекти со класични дела како „Патување на Месечината“ (1902).
![]()
Основан во 2008 година, Razor Reel е препознатлив по својата посветеност на фантастиката, хоророт, анимацијата и независниот филм, промовирајќи авторски дела што ги поместуваат границите на жанрот.
Режисерот Гоце Цветановски вели: „Октомври беше многу активен за Јон Вардар: имавме десет фестивалски прикажувања, меѓу кои премиери во Тајван, Австралија, Турција, Канада, Германија, и мило ми е што ритамот не успорува ни во ноември. Наскоро ќе објавиме уште возбудливи новости.“
Филмот е во сценарио и режија на Гоце Цветановски, арт директор е Михајло Димитриевски – Тхе Мичо, продуцент е Алан Кастиљо, а главните улоги ги толкуваат Жарко Димоски, Емилија Мицевска и Дамјан Цветановски.
Култура
Oбјавен романот „За мајките се’ најдобро“ на хрватската писателка, Сања Пилиќ
„Македоника литера“ неодамна го објави романот за млади „За мајките сè најдобро“ на познатата и најчитаната хрватска писателка за деца Сања Пилиќ. Ова е нејзиниот прв роман, првпат објавен во 1990 година, за кого ја доби книжевната награда „Григор Витез“ и долг период е задолжителна лектира во основното образование во Хрватска.
Овој роман зборува за проблемите на пишувањето, за техниката, ликовите, заплетот, но и за животот на писателот, за неговиот социјален и финансиски статус и за проблемот на усогласување на пишувањето како професија и за семејниот живот. Зборува за мајчинството, но од перспектива на мајка која чувствува дека прерано пораснала и дека нејзиниот „возрасен“ живот ѝ забранува многу работи за кои копнее. Тоа се некои детски желби и фантазии, но и време за себе и за сопствените интереси.
Романот зборува и за семејното секојдневие, за обичните мајчински проблеми, за готвењето ручек, детските игри и проблеми, брачните врски и пријателствата. Сепак, сè е раскажано од перспектива на мајката која, како и сите други, има свои индивидуални потреби, проблеми и соништа што се во спротивност со нејзиниот мајчински идентитет.
„За мајките сè најдобро“ нема силен заплет, што значи дека во преден план не се заплетите, интригите и општите настани, туку романот е многу „разигран“ и непредвидлив, но не толку поради настаните во него, колку поради начинот на кој е напишан. Писателката често си игра со зборови, како на пример во следните реченици: „Лицемерите не се мерачи на лицето…“, „Валдемар има полутетка. Затоа тој ја полуслуша“… Таа, исто така, измислува свои зборови, користи сленг изрази, си игра со поговорки, со правопис и пишување со големи букви, со графички приказ или со празниот простор на страницата.
Сања Пилиќ (1954 година, Сплит, Хрватска) дипломирала на Факултетот за применети уметности, отсек фотографија. Работела како фотограф, трик-снимател и колорист на цртани филмови. Живее и работи во Загреб.
Објавила повеќе од осумдесет книги, вклучувајќи сликовници, книги за деца и млади и книги за возрасни. Добила бројни награди и признанија за својата работа. Неколку нејзини книги се задолжителна лектира за основните училишта, меѓу кои и овој роман, а повеќе наслови се толку популарни што се објавени во повеќе од десетина изданија.
Нејзини најпознати дела се: „За мајките сè најдобро“, „Немам време“, „Трошки од дневната соба“, „Па, не ми е жал“, „Женски песни“, „Фактор на успех“, „Мала торба, голема слобода“, „Ми одиш на нерви!“, „Се гледаме на Фејсбук!“ и други. За своите дела добила повеќе награди и признанија. Освоила над дваесет награди, а номинирана е за двете највисоки меѓународни награди за книжевност за деца „Ханс Кристијан Андерсен“ и Меморијалната награда Астрид Линдгрен (АЛМА).
Нејзини книги и текстови се преведени на повеќе јазици, а ова е втора нејзина книга на македонски јазик, по „Баш сум хепи!“, книга со куси раскази, исто така во издание на „Македоника литера“.
Сања Пилиќ (1954) е автор на повеќе од седумдесет книги, меѓу кои сликовници, книги за деца и за млади и книги за возрасни. На списокот на задолжителни лектири за основните училишта во Хрватска има повеќе наслови, а повеќето од нив се публикувани по десетина изданија. Нејзини најпознати дела се: „Сè најдобро за мајките“, „Немам време“, „Трошки од дневната соба“, „Е, баш не ми е жал“, „Женски песни“, „Фактор за успех “, „Мала торба, голема слобода“ „Ми одиш на нерви!“, „Се гледаме на Фејсбук!“, „Баш сум хепи!“ и многу други.
Добитничка е на дваесетина награди и е номинирана за меѓународната награда „Ханс Кристијан Андерсен“ за 2024 година, како и за наградата АЛМА (Astrid Lindgren Memorial Award) за 2024 година.
Нејзини текстови се преведени на словенечки, англиски, германски, холандски, италијански и унгарски. Нејзини книги се преведени на словенечки, бугарски и албански јазик. „Баш сум хепи!“ е прва нејзина книга објавена на македонски јазик. Дипломирала на Факултетот за применета уметност, отсек фотографија. Работела како фотограф, снимател на кинематографски ефекти и сликар на сцени за цртани филмови. Живее и работи во Загреб.
Култура
Концерт на Дуо Лазар Соколов & Емилија Кабранова Филипова во Скопје
На 4 ноември во Салон 19:19 со почеток во 19:19 часот, концерт ќе одржи Дуо Лазар Соколов & Емилија Кабранова Филипова.
„На 04 ноември 2025 година, со почеток во 19:19 часот, во Културно Информативен Центар – Скопје, салон 19:19, ќе настапи дуото Лазар Соколов (саксофон) и Емилија Кабранова Филипова (пијано). Публиката ќе има можност да ужива во програма составена од дела на реномирани композитори: Claude Bolling, Dimitrije Buzarovski, Roger Boutry, Jana Andreevska, Roberto Molinelli и Pedro Itturalde – спој на француска елеганција, медитеранска експресивност и современа македонска уметничка мисла“, се вели во најавата.

