Култура
Меморијата е креација: Современ израелски филм во Кинотека

Кога славниот колумбиски писател Габриел Гарсија Маркес (1927-2014), вистинска икона на Латинска Америка не само во културолошка туку и во цивилизациска смисла, пред неизбежниот крај на биолошкиот живот poради болеста започнал да го губи помнењето, неговите почитувачи со горчина се сеќаваа на максимата што го обележа творештвото на овој автор: „Меморијата е креација“ („La memoria es una creación“)!
Инспирацијата ќе ја најдеме секаде и во секое време, но меморирањето на дестилираните теми и идеи, вообличени во повеќе или помалку личен авторски ракопис – сетете се на романите „Сто години самотија“, „Есента на патријархот“, „На полковникот нема кој да му пишува“ – е токму онаа креација по која трагаат творците. Во годината кога државата Израел слави 70 години од постоењето, таа креација во нејзината кинематографија не случајно се потпира на меморијата.
Безбројните наслаги на колективното несвесно низ историјата и митовите на еврејскиот народ и личниот поглед на креаторот како ангажман се потребните состојки на оној амалгам што го посакува секоја култура.
Ако за некој народ важи предубедувањето дека ја негува меморијата за сопственото постоење, тогаш тоа е сигурно е еврејскиот народ. Не се потребни многу потсетувања за оваа теза, но дури и еден инстант преглед низ најпознатите филмски наслови на автори од еврејско потекло го потврдуваат тоа.
Стојан Синадинов
3 ДЕКЕМВРИ (ПОНЕДЕЛНИК), 20:00 ч.
ВРВКИ
( Sruchim/ Laces)
Игран филм, Израел
2018, 98 мин., колор, ДСП
Режија: Јаков Голдвасер (Jacob Goldwasser)
Сценарио: Хаим Мерин (Haim Merin)
Улоги: Нево Кимхи (Nevo Kimchi), Дов Гликман (Dov Glickman), Евелин Хагоел (Evelin Hagoel)
Гади е дете возрасен со благи пречки во развојот, со уникатна смисла за хумор, со заразно смеење и бескраен оптимизам. Ненадејната смрт на мајката го принудува привремено да се пресели во куќата на својот биолошки татко, од кого бил отуѓен речиси цел живот. Рувен, таткото на Гади, заглавен во сопствените проблеми, никогаш особено не ја сакал комуникацијата со својот чуден син. Но, скриената љубов меѓу таткото и синот се зацврстува сè повеќе како што повторно се запознаваат. Бескрајниот оптимизам на Гади ќе ги утешува во време кога ќе мора да се справуваат со турбуленциите на животот.
4 ДЕКЕМВРИ (ВТОРНИК), 20:00 ч.
НУЛА МОТИВАЦИЈА
(Efes be-yachasei enosh / Zero Motivation)
Игран филм, Израел
2014 г., 97 мин., колор, ДСП
Режија: Талија Лави (Talya Lavie)
Сценарио: Талија Лави (Talya Lavie)
Улоги: Дана Ивги (Dana Ivgy), Нели Тагар (Nelly Tagar), Шани Клајн (Shani Klein)
Во далечна пустинска воена база група млади жени војници, сите израелски регрути, служат војска играјќи компјутерски игри, пеејќи поп-песни и заговарајќи како да ги префрлат на служба во Тел Авив додека им служат кафе на мажите кои ги држат конците. Ова е израелски филм исполнет со интелигентни, бистри жени со смисла за хумор кои ги користат хефталиците како автоматско оружје. Ако постои војна, тогаш тоа е војна против досадата, лошите униформи, глупавите правила и правењето на една работа по трипати. Првиот филм на Талија Лави е одговорот на Израел на Лена Дунам, сценаристот на серијата Девојки на HBO: Нула мотивација освои урнебесни критики и огромна публика.
5 ДЕКЕМВРИ (СРЕДА), 20:00 ч.
СПАСУВАЈЌИ ГО НЕТА
(Lehazil еt Neta / Saving Neta)
Игран филм, Израел
2016 г., 90 мин., колор, ДСП
Режија: Нир Бергман (Nir Bergman)
Сценарио: Еран Бар Гил (Eran Bar Gil), Нир Бергман (Nir Bergman)
Улоги: Ротем Абухаб (Rotem Abuhab), Ема Алфи Ахарон (Emma Alfi Aharon), Наама Арлаки (Naama Arlaky)
Четири жени со хаотичен живот запознаваат мистериозен странец, Нета, чија чесност и чувствителност им помага повторно да се поврзат со нивните семејства. Кога животот на Нета ќе тргне во погрешен правец, тој прави сè што може за да се врати на вистинскиот пат. Неговата приказна се раскажува преку средбите што ги има со овие жени во текот на една година, во клучни пресвртници и за нив и за него. Секој лик е одраз на друг лик и прашањето што се поставува во една понекогаш се одговара во друга приказна.
6 ДЕКЕМВРИ (ЧЕТВРТОК), 20:00 ч.
СЛАТКАРОТ
(Haofeh mi Berlin / The Cakemaker)
Игран филм, Израел/Германија
2017, 105 мин., колор, ДСП
Режија: Офир Раул Грејзер (Ofir Raul Graizer)
Сценарио: Офир Раул Грејзер (Ofir Raul Graizer)
Улоги: Сара Адлер (Sarah Adler), Зохар Штраус (Zohar Shtrauss), Тим Калхоф (Tim Kalkhof), Сандра Саде (Sandra Sade), Рој Милер (Roy Miller)
Томас, млад германски пекар, има афера со Орен, женет Израелец, кој често патува во Берлин поради бизнис. Кога Орен ќе загине во сообраќајна несреќа во Израел, Томас патува во Ерусалим за да најде одговори за неговата смрт. Под измислен идентитет, Томас се инфилтрира во животот на Анат, вдовицата на неговиот љубовник, која е сопственик на едно кафуле во Ерусалим. Тој почнува да работи за неа – прави германски торти и колачи, кои ќе го вратат во живот нејзиното кафуле. Томас се вклучува во животот на Анат на начин на којшто воопшто не очекувал и за да ја скрие вистината, ја проширува лагата до граници од каде што нема враќање.
7 ДЕКЕМВРИ (ПЕТОК), 20:00 ч.
НА МАПАТА
(On the map)
Документарен филм, САД
2016, 85 мин., колор, ДСП
Режија: Дани Менкин (Dani Menkin)
Сценарио: Дани Менкин (Dani Menkin)
НА МАПАТА ја раскажува приказната за европскиот шампион во 1977 година, Макаби од Тел Авив, кој ја освојува титулата во време кога Средниот Исток сѐ уште заздравува од војната на Јом Кипур во 1973, олимпискиот масакр во 1972 во Минхен и киднапирањето на летот на „Ер Франс“ од Тел Авив во 1976. Преку призмата на спортот, НА МАПАТА зборува за тоа како еден тим успеа да ги освои срцата на нацијата сред домашни превирања и глобалните махинации на Студената војна.
Филмот раскажува како еден „аутсајдер“ израелски кошаркарски тим однесе победа над европските кошаркарски велесили, вклучувајќи го и ЦСКА Москва (на Западот познат и како „Црвената армија“), тим што одбивал да се натпреварува со Израелци. Веднаш по оваа историска и емотивна победа, израелско-американскиот херој Тал Броди стана нераскинлив дел од историјата на младата држава кога изјави: „Израел е НА МАПАТА, не само во спортот туку во сѐ“.
СИРИСКИОТ ПАЦИЕНТ
(Hapaтzua Hasuri / The Syrian Patient)
Документарен филм, Израел
2017 г., 61 мин., колор, ДСП
Режија: Рахели Шварц (Racheli Schwartz)
Под закрила на темнината, група војници пренесуваат ранети Сиријци во Израел.
Ова е нераскажаната приказна за херојство во тешки услови. Како што беснее војната во Сирија, ранети војници и цивили тајно се пренесуваат во Израел за помош. Овој филм за првпат ни дава можност да фрлиме поглед во комплексните и трогателни врски меѓу поранешните непријатели – пациентите и докторите. Сведоци сме на приказните на неколкумина Сиријци кои се будат во израелска болница. Можеби претходно би се чувствувале дека се на непријателска територија, но сега препознаваат дека хуманоста и надежта се можни во овој свет. Филмот ја прикажува хуманоста меѓу луѓето, Сиријци и Израелци, од различна перспектива: поранешните непријатели стануваат партнери во борбата за живот.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Новото издание на „Македокс“ почнува на 21 август во Куршумли ан

Отворањето на 16. „МакеДокс“ ќе се одржи на 21 август (четврток), од 20:30 часот, во Куршумли-ан. На програмата се краткиот документарен филм „Бардо“ на чешката авторка Вјера Чакањова и долгометражниот документарен филм „Само на земјата“ на Робин Петре.
Фестивалот на креативен документарен филм „МакеДокс“ ќе се одржи од 21 до 28 август со програма распоредена во Куршумли ан, Музеј на Македонија, Сули ан, МКЦ и „Лабораториум“ во Скопје. Мото на 16. „МакеДокс“ е „Кому му е гајле за реалноста?“. На фестивалот ќе бидат прикажани 75 документарни филмски остварувања, а се очекува присуство на околу 100 гости од странство.
Филмот „Бардо“ (Чешка, Словачка / 2025 / 27 мин.) носи длабок здив со искуства што навлегуваат уште подлабоко и темна амбиентална музика како придружник. Инспирирана од бардо, тибетско име за граничната состојба помеѓу смртта и повторното раѓање, авторката Вјера Чакањова тргнува на фасцинантно метафизичко патување кон темнината. Преку генеративна анимација, таа ги придвижува и материјата и мислите. На крајот, се чини дека најголемиот предизвик е враќањето во реалноста.
Долгометражниот документарен филм „Само на земјата“ (Данска, Шпанија / 2025 / 92 мин.) на Робин Петре е неверојатно примамливо и визуелно впечатливо патување во Јужна Галиција, една од најранливите зони на шумски пожари во Европа. За време на најжешкото лето досега, и луѓето и животните се борат со околностите како што наближуваат неизгасливите пожари.
На отворањето на фестивалот на 21 август во Куршумли-ан ќе биде поставена изложба на фотографии од Томислав Георгиев кои произлегоа од Патувачкото кино на „МакеДокс“ во Кочани.
Во музичкиот сегмент „Ноќни приказни“, со почеток од 23 часот, концерт ќе одржи гитаристот Мухамед Ибрахими.
Мухамед Ибрахими е мултиинструменталист на жичени инструменти од Скопје, познат по својот неконвенционален, интуитивен и длабоко инспиративен пристап кон гитарата, мандолината и сазот (традиционален долговратен жичен инструмент). Неговата музика спојува различни стилови – блуз, рок и амбиент – но останува цврсто вкоренета во ориенталната (суфи) традиција и албанско-балканскиот фолклор. Преку оваа смела, но елегантна фузија, Ибрахими создава уникатни звучни пејзажи каде што се појавуваат изненадни хармонии, нудејќи му на слушателот автентично и восхитувачко музичко доживување.
Полноќната музичка програма ќе продолжи со диџеј-сет на Шурбе.
Целосната програма може да се пронајде на официјалната веб-страница на „МакеДокс“ (www.makedox.mk), а може да се симне и фестивалската апликација.
Култура
Глаголицата во фокусот на 64. Струшки вечери на поезијата, манифестацијата почнува утре

64-тото издание на меѓународната поетска манифестација Струшки вечери на поезијата почнува утре, 21 август. Фестивалот, кој ќе трае до 25 август, со учество на 70 поети од Франција, Турција, Кина, Шпанија, Ирска, земјава и регионот, традиционално ќе почне со садење дрвце и поетско читање во Паркот на поезијата во чест на добитникот на „Златен венец“ на СВП за 2025 година, истакнатиот словачки поет, раскажувач, есеист и преведувач Иван Штрпка (10 ч).
Во 12.30 часот ќе се одржи прес-конференција со лауреатот.
Свеченото отворање на Фестивалот е закажано во 20.30 часот во Центарот за култура „Браќа Миладиновци“, а ќе продолжи со меѓународното поетско читање „Поетски меридијани“.
Фокусот на годинешното издание е глаголицата. Токму затоа, за негова промоција, подготвени се графички и видеосодржини, кои во себе ја обединуваат глаголицата како фонд, кој реферира на првата неофицијална кодификација на македонскиот јазик преку првите преводи на она што го знаеме како старословенски јазик.
Во сообразност на годинешниот концепт, на Фестивалот ќе биде и изложбата „Македонска глаголица – Визуелни рефлексии“ – Лазе Трипков, во хотелот „Дрим“, во салата „Пијано“ од 17.30 ч.
На програмата се меѓународни поетски читања на поетите од потесниот избор за наградата „Браќа Миладиновци“ за 2025. Неизоставен дел се и портретите на добитниците на „Златен венец“, традиционално во црквата „Света Софија“ во Охрид, „Мостови на Струга“, „Браќа Миладиновци“ за 2024 година и „Млада Струга“.
Новина годинава е враќањето на препознатливите содржини на Струшките вечери на поезијата, како што се читањата кај споменикот на свети Климент на плоштадот во Охрид и патувањето со брод и поетското читање на Свети Наум. Поетското матине годинава ќе биде во предворјето на црквата „Света Богородица Перивлепта“ во Охрид.
На 64. фестивалско издание ќе бидат презентирани врвни светски имиња, а ќе биде објавени и тројазична луксузна монографија на лауреатот Иван Штрпка, како и други значајни публикации. Меѓу нив е и книгата на добитникот на награта „Мостови на Струга“, Матеуш Шимчик, книгата на минатогодишниот добитник на нашата најзначајна книжевна награда, наградата „Браќа Миладиновци“ за најдобра поетска книга меѓу две изданија на фестивалот, на академик Катица Ќулавкова, „Небото ми е дома“, која излегува во превод на англиски јазик.
СВП годинава објавува една ретка антологија „Дионис и свети Трифун“, панорама на македонската винска поезија, која ќе биде презентирана во соработка со нашиот стратешки партнер „Тиквеш“, што е наш прилог во одбележувањето 140 години од постоењето на винарската визба „Тиквеш“.
Покровител на манифестацијата е претседателката Гордана Сиљановска-Давкова, а како национална установа е финансирана од Министерството за култура и туризам.
Култура
Потпишан меморандум за соработка помеѓу НУ Охридско лето и Театарската асоцијација на Јужна Кореја

НУ Охридско лето и Театарската асоцијација на Јужна Кореја денеска потпишаа меморандум за соработка во областа на културата.
Целта на потпишувањето на меморандумот е интензивирање на соработката помеѓу фестивалите, како и отворање простор за реализација на заеднички проекти и програми, размена на проекти, програми и искуства, како и зајакнување на културната соработка помеѓу земјите потписнички.
Спогодбата ја потпишаа директорот на НУ Охридско лето, Ѓорѓи Цуцковски, и претседателот на корејската Асоцијација, Сен Јеунг Ву.
Оваа соработка отвора нови перспективи за македонската уметност, смета директорот Цуцковски.
Инаку, со европска премиера на театарската претстава „Приказната на Електра“ од Сашо Димоски, во режија на Дејан Пројковски, копродукциски проект на Театарската асоцијација на Јужна Кореја, АРТЕМА – Театарска лабораторија и НУ Охридско лето, вечерва се спушта завесата на јубилејното 65. издание на фестивалот Охридско лето.