Култура
Изведени повеќе од 240 претстави и пет премиери во МНТ во 2019 година

Македонскиот народен театар успешно ја заврши 2019 година со изведени повеќе од 240 претстави и настани, посетени од над 84.500 гледачи.
На големата и малата сцена се реализираа пет премиерни изведби, и тоа: „Макбет“ во режија на Нела Витошевиќ, „Мој термин“ на режисерот Синиша Евтимов, „Бесачи“ на бугарскиот режисер Јавор Грдев, „Најкратки драми на светот“ во режија на Трајче Ѓоргиев и „Отело“ во режија на Нина Николиќ.
По повод 74-годишнината од првата премиера на сцената на Македонскиот народен театар – Скопје, на 3 април во фоајето на театарот беше отворена изложбата со наслов „Од текст до претстава: македонски драми на сцената на МНТ“. Изложбата е сè уште активна и актуелна и секојдневно ја посетуваат голем број посетители, меѓу кои студентите и учениците на основните и средните училишта.
Освен големата посетеност од страна на домашната публика во МНТ, изведбите на претставите ги следеше и театарска публика надвор од државата. МНТ реализира поголем број гостувања, меѓу кои се издвојуваат: „Разговори во четири очи“, која гостуваше на „НИТ-фест“, Шилпи театар во Катманду и на „Паралел фестивал“, Театарот во Покхара – Непал; комедијата „Кец на десетка“ во октомври 2019 година беше изведена на Меѓународниот фестивал на хуморот и сатирата „Ин Виница веритас“, кој се одржува во Домот на културата „Тошо Арсов“ во Виница; а во рамките на 54. издание на МТФ „Војдан Чернодрински“ во Прилеп, МНТ гостуваше со претставите „Макбет“ и „Силјан Штркот шанца“. Претставата „Макбет“ од Вилијам Шекспир, а во режија на Нела Витошевиќ, пред прилепската публика се одигра на отворањето на фестивалот (во официјалната натпреварувачка програма) на 7 јуни 2019 година. На затворањето на фестивалот, 15 јуни 2019 година, a во чест на наградените, каде што „Макбет“ ги доби наградите за костимографија и сценографија, се одигра и претставата „Силјан Штркот шанца“ по текст на Дејан Дуковски, а во режија на Срѓан Јаниќиевиќ.
На 27 јуни, на големата сцена во МНТ, претставата „Макбет“ настапи и на 40. јубилејно издание на Скопско лето. Претставата „Галеб“ во јуни гостуваше на 27. издание на Интернационалниот театарски фестивал „Варненско лето“ во Варна и на 13. издание на платформата „Светскиот театар во Софија“ Софија, Р. Бугарија. Актуелната хит-претстава „Мој термин“ гостуваше на 22. издание на меѓународниот театарски фестивал Денови на комедијата во Куманово во октомври, „Еден месец на село“ на 1 ноември 2019 година гостуваше на сцената на Црногорското народно позориште, Подгорица, Р. Црна Гора, и беше изведена во ревиjалниот дел, а во рамките на затворањето на Биеналето на црногорските театри 2019 година, како и по повод прославата за Денот на Црногорскиот народен театар. Во рамките на билатералната соработка помеѓу Македонскиот народен театар и Народното позориште, Белград, Р. Србија, на 8 декември 2019 година се реализира и гостувањето на претставата „Животот е прекрасен“, каде што МНТ од страна на директорката Ивана Вуиќ го прими печатот од Народното позориште – Белград.
Гостувањата продолжуваат со уште едно патување во Кина во следниот период.
На големата сцена во МНТ гостуваше „Будење“ во изведба на Guangdong Song & Dance Theater – Народна Република Кина, потоа „Зона Замфирова“, мјузикл на Позориште на Теразијама, Р. Србија, Српското народно позориште од Нови Сад со претставата „Духот кој оди (Патот на Прометеј)“, поставена според текст на Дејан Дуковски, во режија на Александар Поповски, и претставата „Ноќ на боговите“ по текст на Миро Гавран, во режија на Марко Манојловиќ, а во изведба на Воин Ќетковиќ, Дејан Луткиќ и Небојша Илиќ, како и традиционалниот јапонски НО Театар „Јамамото“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Објавени конкурсите за државните награди „11 Oктомври“ и „22 Ноември“ за 2025 година

Министерството за култура известува дека Одборот за доделување на државната награда „11 Октомври“ распиша Конкурс за доделување на државната награда „11 Октомври“ за 2025. Со оваа награда се оддава највисоко признание за животно дело во областа на науката, уметноста, стопанството и во другите дејности од јавен интерес на Република Северна Македонија. Наградата се доделува на поединци, група творци, екипи, установи, трговски друштва и здруженија на граѓани од земјава.
Воедно, Одборот за доделување на државната награда „22 Ноември“ распиша Конкурс за доделување на државната награда „22 Ноември“ за 2025 година. Со оваа награда пак, се оддава признание на личностите од политичкиот, културниот и општествениот живот во Република Северна Македонија кои дале свој придонес во унапредување на меѓучовечкиот соживот и меѓусебно разбирање меѓу припадниците на различните заедници, култури и вери во земјава.
Конкурсите за државните награди „11 Oктомври“ и „22 Ноември“ за 2025 година траат од 1 до 31 мај 2025 година.
Култура
Нова книга „Културата и траумата – Писмо до бугарскиот пријател“ од проф. д-р Златко Крамариќ

Во издание на „Матица македонска“ од Скопје излезе од печат книгата „Културата и траумата“ од познатиот македонист од Хрватска, д-р Златко Крамариќ. Воведниот текст од книгата е во форма на „Писмо до бугарскиот пријател“. Како редок познавач на балканските состојби тој во овој прилог ја нагласува смислата за добрососедството и заемната почит меѓу државите, посочувајќи дека „еден од битните детали во тие визии на идните посакувани односи во Европа е и односот спрема соседите. Можеби токму тој детаљ и е еден од најважните. Има ли нешто поубаво отколку да се живее крај среќен и задоволен сосед. Неговата среќа и задоволство и нас би требало да не прави среќни“, констатира авторот.
Во книгата „Културата и траумата“ посебен акцент е ставен и на улогата на Штросмаер и македонскиот идентитет, на модернизмот во мрачните времиња, на создавањето на македонската интелигенција и на новите политики кон новите идентитети.
Златко Крамариќ (Осиек, 1956) е познат хрватски научник, универзитетски професор, книжевен критичар, врвен теоретичар на литературата и долгогодишен дипломат. Автор е на триесетина книги, преведени на повеќе јазици. Во изминатите четири децении со особена љубов и континуирана посветеност, тој ја афирмира македонската литература, поставувајќи високи критериуми при анализирањето на дела од најзначајните македонски писатели. Со својот континуиран ангажман, Златко Крамариќ застанува на чело на проучувачите, проследувачите, толкувачите и аниматорите на процесите на македонската историја, традиција и култура и на македонскиот јазик и богата литература. Член е на Друштвото на хрватските книжевници, на Хрватското филозофско друштво, на Матица Хрватска, а во 2015 година беше избран за член на Македонската академија на науките и уметностите.
Култура
Филмовите на Кустурица на програмата на Кинотеката

Во мај 2025 година Кинотеката ја претвора својата проекциска сала во вистинско светилиште на сликата, мислата и сеќавањето. Богатата и внимателно курирана програма ја слави моќта на филмот да размислува, сведочи, предизвикува и да возбудува.
Со акценти врз авторски поетики, политичка историја и философска рефлексија мајскиот репертоар претставува редок пример на културна програма, која истовремено е и уметничка прослава и интелектуална провокација.
Балканот и сонот: Емир Кустурица
Програмата почнува со два антологиски филма на Емир Кустурица – „Подземје“ и „Аризона дрим“, кои ја отелотворуваат неговата единствена авторска визија. „Подземје“ е епопеја за историјата на поранешна Југославија, раскажана како гротескен театар на апсурдот, каде што реалноста и илузијата коегзистираат во еден подземен лавиринт на заблуди. „Аризона дрим“, пак, е своевидна бајка за американскиот сон низ погледот на балканскиот емигрант, обоена со магичен реализам, иронија и меланхолија. Филмовите на Кустурица не се само приказни – тие се блуз, балада и политичка сатира во едно.
Ин мемориам: Џин Хекман
Во чест на неодамна починатиот Џин Хекман, Кинотеката приредува омаж со проекции на два негови незаборавни филма: „Разговорот“ на Френсис Форд Копола и „Непростено“ на Клинт Иствуд. Првиот го прикажува Хекман во улога на интровертен експерт за прислушување, фатен во мрежа на параноја и морална дилема, а вториот го претставува како насилен шериф што го преиспитува митот за херојството. Хекман останува синоним за актерска прецизност, длабочина и човечка кревкост.
Пазолини: Поетот на радикалното
Мајската програма вклучува и ретроспектива на култниот италијански режисер Пиер Паоло Пазолини, чија филмографија претставува постојан судир помеѓу поезијата и политиката, телесното и божественото, порокот и светоста. Неговите филмови сведочат за бескомпромисната борба против културната хомогенизација и буржоаската хипокризија.
Солидарност на големото платно: Полската совест
Во соработка со Амбасадата на Полска, Кинотеката претставува избор на филмови со наслов „Солидарност на големото платно“, посветен на едно од највлијателните демократски движења во Источна Европа. Преку дела на Кшиштоф Кишловски, Агњешка Холанд и посовремени автори гледачите ќе може да ги почувствуваат драмите на политичката совест, отпорот и колективната меморија. Овој циклус не е само историска ретроспектива – тој е и потсетник на улогата на филмот како сведок и фактор на општествени промени.
Во рамките на мајскиот циклус „Солидарност на големото платно“, Кинотеката на Македонија со гордост ќе ги угости двeте извонредни имиња од современата полска документаристика – режисерот Куба Микурда и визуелната уметница и филмска монтажерка Лаура Павела.
Куба Микурда е полски режисер и филмски теоретичар, чија работа се одликува со уникатна психоаналитичка перспектива и иновативен пристап кон архивските материјали. Иако нема формално филмско образование, неговата стручност произлегува од современата психоанализа – како поранешен студент на Славој Жижек, тој е автор на книга за поимот „не-се-сè“ кај Жак Лакан. Микурда е автор на високо оценетите документарци „Love Express: Исчезнувањето на Валеријан Боровчик“ (2018), „Бегство на сребрениот глобус“ (2021) и „Соларис, моја љубов“ (2023), а предава и на престижната Филмска академија во Лоѓ.
Павела, пак, е визуелна уметница, скулпторка и монтажерка со богато искуство во областа на уметничкиот и документарниот филм. Таа е авторка на многубројни изложби во Полска и светот и предавачка на предметот found footage на филмска академија. Павела е долгогодишна соработничка на Микурда со кого го има снимено филмот „Соларис, моја љубов“, а заедно со Изабела Пајонк беше номинирана за престижната награда „Орел“ за монтажата на „Бегство на сребрениот глобус“ во 2022 година. Нејзината работа се одликува со префинето чувство за асоцијативна монтажа на архивски материјали – тема на нејзините неодамна завршени докторски студии.