Култура
Овации на премиерата на „Сава“ – филм за реката која ги обединува луѓето

Скопската премиера на англиско-македонската документарна копродукција со наслов „Сава“ (Велика Британија, Македонија, 2021, 74 мин.) беше пречекана со силни емотивни воздишки и бурни овации.
Станува збор за филм кој е снимен долж течението на реката Сава и носталгично потсетува на некои минати времиња. Со непретенциозно одбрани протагонисти, филмот го отсликува актуелното време на транзиција и поделеност со граници, а реката е метафора на спојувањето на луѓето од сите страни на границите. Гласот на реката во филмот го дава светски познатата актерка Мира Фурлан, која за жал, почина за време на правењето на постпродукцијата на филмот.
Режисер на филмот е Метју Сомервил, на сценариото работела Мира Фурлан, снимател е Дан МекКрум, а монтажата е на Горјан Атанасов. По проекцијата на филмот на 23 август во Куршумли-ан, пред публиката се претставија Метју Сомервил и Горјан Атанасов. Англискиот режисер веднаш потенцираше дека филмот го посветува на Мира Фурлан, бидејќи таа, како и филмот, пренесуваат пораки против национализмот и поделбите по која било основа.
– Во текот на снимањето на филмот шест недели патувавме во различни предели околу реката, пронајдовме многу луѓе со различни животни приказни и перспективи, но една работа што ги поврзува сите нив е реката Сава. Преку нив открив една социјална реалност што претходно не ја познавав – рече Сомервил.
Тој додаде дека некои документаристи прават филмови за конфликти, но неговата намера била да направи филм за река што ги обединува луѓето, објаснувајќи дека со македонскиот монтажер Горјан Атанасов се запознале преку заеднички пријател во фазата на продукција на филмот.
На 23 август на платото пред Куршумли-ан се одржа и премиерата на документарниот филм „Цвеќиња на водата“ (Македонија, 2021, 26 мин.) на македонската авторка и визуелна уметница Тања Балаќ. Филмот носи социјална тематика, а главни протагонисти се членовите на едно скопско семејство кое во поплавите во селото Стајковци во 2016 година го изгубило својот дом. Преку приказната на Ратка, жена што својата љубов кон животот и уметноста ја преточува во правење цветни аранжмани со кои си ја обезбедува егзистенцијата, е прикажана борбата на семејството да си го врати својот дом. Сценариото и режијата се на Тања Балаќ, камерата и монтажата се на Кирил Шентевски, на звукот работеа Кирил Шентевски и Сергеј Сарчевски, а користена е музика од Александар Пејовски, Дуке Бојаџиев и Владо Манчевски.
Во рамките на филмската програма на 22 август во МКЦ Парк се одржаа премиерите на три краткометражни филмови од школата „ДокуНикулци“ на „МакеДокс“. Станува збор за филмовите „Кино Мортус“ (11 мин.) на Ивана Цветаноска, „После Марко“ (21 мин.) на Мила Макаровска и „Уметност над уметностите“ (46 мин.) на Давид Стојановски. Младите филмски автори на „МакеДокс“ разработуваат различни тематики. Во „Кино Мортус“ преку соговорниците, познати филмофили и филмски критичари, Илинденка Петрушева и Влатко Галевски, младата Цветаноска потсетува на скопските кина, кои постоеле во времето пред таа да биде родена. Во документарецот „После Марко“, режисерката Макаровска заедно со членови на Македонското еколошко друштво е во планините во потрага по македонскиот рис. Со филмот „Уметност над уметностите“, во кој како главни протагонисти се појавуваат владиката о. Климент и музичарите Горан Трајкоски и Ристо Солунчев, режисерот Стојановски од световниот живот тргнува во потрага по Првоуметникот. Филмовите се реализирани со супервизија на сценаристката и режисерка Петра Селишкар и кинематограферот Бранд Ферро.
Во индустрискиот сегмент на 12.МакеДокс од 23 до 25 се одржува третото издание на МакеКоПроДокс форумот, кој има за цел да развие стратешки план за зајакнување на копродукциите на документарниот филм помеѓу земјите од Балканот. Форумот се одржува онлајн од студио сместено во Младинскиот културен центар. Првите два дена се одржаа четири сесии во кои беше вклучено претставување на филмските центри и поединечни проекти од Балканот, тематската сесија „Западно-источен начин на ’продавање на кромидот‘ – Добри практики за национална дистрибуција и промоција на документарци на интернационални пазари и фестивали“, како и пичинг на 11 проекти кои аплицираа за учество на форумот.
Во претставување на документаристичкиот амбиент на Балканот се вклучија Филмскиот центар на Србија, Филмскиот центар на Црна Гора, Словенечкиот филмски центар, Косовскиот центар за кинематографија, Агенцијата за филм на Република Северна Македонија, Грчкиот филмски центар и Бугарскиот национален филмски центар.
Модератори на форумот се Хеле Хансен (поранешен комесар за документарни филмови – Норвешки филмски институт), Бриџид О’Шеа и Зејнеп Ѓузел од „Документарна асоцијација на Европа“. Покрај претставници од националните филмски центри, пичингот на 11 проекти во фаза на продукција на 24 август го следеа и претставници на повеќе фестивали и мрежи за документарни филмови, продуценти, агенти за продажба, како и Хајно Декерт, еден од најпознатите европски дистрибутери на документарни филмови. Форумот е организиран и поддржан од „МакеДокс“, Агенција за филм на Република Северна Македонија, Гете институт Скопје и Младински културен центар Скопје.
Дванаесеттото издание на „МакеДокс“ е поддржано од Агенцијата за филм на Република Северна Македонија, Град Скопје, Гете институт Скопје, Институт „Јунус Емре“, Амбасада на Украина во Република Северна Македонија, Здружение на Украинци во Република Северна Македонија во име на Лесја Украинка, Норвешка амбасада Белград, Норвешки филмски институт, Француски институт Скопје, Амбасада на Кралството Шпанија, УНИЦЕФ, СПОНА, Амбасада на Република Чешка и Чешки културен центар Софија.
Партнери на 12. МакеДокс се „Петра Пан филм продакшн“, Младински културен центар, Кинотека на РСМ и мрежата на документарни филмски фестивали „Doc Around Europe“.
Медиумски покровители на 12. МакеДокс се Слободен печат, Нова Македонија, МТВ – Прв програмски сервис, МКД.мк, УМНО, СДК.мк (Сакам да кажам.мк), Плус Инфо, Окно, Офф.нет, Плагиј.ат, Е-магазин, Лице в лице, Радио МОФ, Радио Џез ФМ, Радио Канал 103, Радио Антена5, Радио Бубамара, Лајф Радио, Его, Поп-ап, Види Вака и Гледај.мк.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Доајенката на Битолски театар, Соња Михајлова добитник на награда за животно дело на 59. МТФ „Војдан Чернодрински“

По предлог на НУ. Народен Театар Битола актерката Соња Михајлова, доајенка на македонската театарска сцена и долгогодишен член на Народниот театар во Битола, е добитничка на наградата за животно дело доделена од Собранието на Македонскиот театарски фестивал „Војдан Чернодрински“ во Прилеп.
Ова признание претставува круна на нејзината плодна и инспиративна кариера, која трае повеќе од четири децении. Родена на 14 октомври 1958 година во Битола, Соња Михајлова дипломирала на Факултетот за драмски уметности во Скопје во 1983 година, во класата на проф. Љубиша Георгиевски. Истата година се вработила во Народниот театар – Битола, каде останала до нејзиното пензионирање во 2022 година. Иако во пензија, Михајлова изјави дека останува посветена на театарот, велејќи: „Глумата и театарот се засекогаш со мене и во мене“.
Соња Михајлова е добитничка на бројни награди и признанија, меѓу кои: -Награда за млад актер на Фестивалот „Војдан Чернодрински“, Прилеп. -Награда „Ристо Шишков“ за улогата на Петра фон Кант. -Награда за најдобро актерско остварување за улогите на Сандра Заум во претставата „Магна карта“ и Цвета во „Балканот не е мртов“. -Награда за најдобра женска епизодна улога за ликот Мирса во претставата „Бегалка“ -Награда „Златна маска“ за најдобра женска улога во претставата „Свирач на покривот“ -Награда за најдобра женска улога за ликот на Каесар во претставата „Јулиј Цезар“ на Фестивалот на античка драма „Стоби“ -И оваа година -награда за животно дело на Фестивалот „Војдан Чернодрински“.
Михајлова има богата кариера со улоги во театарски, филмски и телевизиски проекти. Некои од нејзините познати улоги вклучуваат:„Табакерата“ (1972), „Јужна патека“ (1982), „Бушава азбука“ (1985), „Трговецот од Солун“ (1985), „Девојките на Марко“ (1987), „Ѕвездите на 42-та“ (1987), „Еурека“ (1989) „Прекалени“ (1994), „Северо источно од југозапад“ (2000), „Што сонува кучето“ (2000), „Сенки“ (2007), „Збогум Румелија“ (2008), „Македонски народни приказни“ (2010), „Тврдокорни“ (2013), „До балчак“ (2014), „Лимоната“ (2015), „Големото прогонство во Кавкасија“ (2015-2016), „Обожение“ (2016), „Кајмак“ (2022), „Црвениот поет“ (2024) . Со околу 150 одиграни улоги Соња Михајлова не мирува. Иако пензионер таа настапува во НУ Народен театар Битола со концептуалната монодрама ,,Куфер.МК,, во која ја сумира нејзината животна и творечка приказна. Со својата оригиналност, неуморност и посветеност, Соња Михајлова остави длабок печат во македонската театарска уметност и останува инспирација за идните генерации актери. „Горди сме на тебе Соња. Ти благодариме .Поклон до земја“, изјавија од Битолски театар.
Покрај Михајлова наградата за животно дело ја добиваат и Снежана Конеска-Руси и Гоце Тодоровски. Оваа година девет претстави во официјална и пет во независна програма се селектирани за програмата на 59. МТФ „Војдан Чернодрински“ во Прилеп, што ќе се одржи од 6. до 13. јуни, а која програма ја објави уметничкиот директор на фестивалот, Ана Стојаноска.
Па така претставата „Црно семе“ од Ташко Георгиевски, во режија на Андреј Цветановски, продукција на Народен театар – Битола, ќе биде дел од годинешното издание на МТФ „Војдан Чернодрински“. Фестивалот ќе се одржи под мотото „Смеј се и осмели се“.
Култура
Себастијан Фицек доаѓа на Саемот на книга 2025

Во година кога слави 15 години љубов кон книгите и речиси 500 изданија, издавачката куќа „Сакам книги“ го носи во Скопје еден од најголемите современи автори на психолошки трилери – Себастијан Фицек.
Овој мај, Фицек ќе биде специјален гостин на Саемот на книга 2025, каде што на 10 мај ексклузивно ќе ги претстави своите две нови книги преведени на македонски: Девојката со свеќа и Мимики.
Настанот вклучува и лична средба со читателите, потпишување, разговор и инспирација – историски момент за македонската книжевна сцена и заслужена награда за верната читателска заедница.
„Не постои ништо поубаво од тоа да се запознаеш со твоите читатели, и тоа во град како Скопје, каде љубовта кон книгите е толку жива“, изјави Фицек пред посетата.
Култура
Актерката Снежана Коневски -Руси е добитник на наградата за животно дело на МТФ „Војдан Чернодрински“, Прилеп

По предлогот на НУ РСМ Македонски народен театар, наградата за животно дело на МТФ „Војдан Чернодрински“ за оваа 2025 година ѝ е доделена на Снежана Коневски-Руси (1952), актерка.
Снежана Коневски-Руси, легенда на македонскиот театар, филм и култура, повеќе од пет децении е дел од театарскиот филмски репертоар во земјава. Нејзината актерска кариера низ децении тивко и непрекинато ниже широк дијапазон на ликови на сцената на МНТ и на други сцени. А со самото тоа се огледува и се документира и голем дел од општата историја на театарот и на филмот во земјава. Нејзината кариера во бројки изгледа вака: 48 театарски улоги, 10 улоги во серии и во филмови и 20 режии и асистенции на режија.
Тука се и активностите како сценарист и водител на голем број детски музички фестивали, синхронизација на неброени цртани филмови и ТВ-проекти, образовни и контактни емисии и сл. Творец е и на голем број проекти за деца (од предучилишна и училишна возраст), позајмува гласови на ликови во серии за возрасни и за деца, реализатор е на голем број специјални програми на НВО и долгогодишен соработник на ФААТ и ДАФ, Кочани, како селектор, член на жири-комисија и уметнички директор, како и спикер-водител и член на голем број емисии од музички, забавен и водителски карактер и на Детската радиодрама во РТС. Постојаноста на сцената, одличната дикција, како нејзин клучен адут и секогаш убедливата актерска вештина ја прават Снежана Коневски-Руси една од најквалитетните актерки кај нас, секогаш барана од колегите режисери.
Прецизна е, докрај посветена на ликот и на неговото место во целото дејствие. Лесно и добро го наоѓа и го промислува секој код/знак што го носи ликот и со убедлива актерска вештина знае искреираниот (неретко комплициран) лик да го пренесе на лесно разбирлив, интелектуален начин пред публиката. Она што посебно ја истакнува од плејадата актери од највисок ранг е јасното говорење на текстот и прецизно (како со нож) изразената дикција.
Снежана Коневски-Руси искажува/прикажува чист сценски говор за да може секој јасно да ги чуе секој збор и значењето на текстот, на начин на говор што „везе“ на сцената и што треба да го има секој актер. Вредноста и посветеноста на Снежана Коневски-Руси кон театарот се забележани и се наградени од стручните театарски и театролошки лица.
Ги добива наградите: награда на МТФ „Војдан Чернодрински“ – Прилеп за најдобро актерско остварување за улогата на Маргарита во претставата „Ричард Трети“, 1991 г.; наградата „13 Ноември“ на Град Скопје за повеќегодишни значајни остварувања во областа на драмската уметност, 1992 г.; награда на МТФ „Војдан Чернодрински“ – Прилеп за епизодната улога на Слепата девојка во претставата „Крчма под зеленото дрво“, 1976; и награда на весникот „Млад Борец“ за најуспешен млад актер за улогата на Девојката во претставата „Димна Јуда, град градила“ и за монодрамата „Ана Франк”, 1974 г.