Култура
Октомвриската програма на Кинотеката: филмска ризница меѓу традицијата и современоста
Кинотеката на Македонија и овој октомври нуди програма која на јасен начин сведочи за нејзината улога како централна институција на филмската меморија и културното сеќавање во земјата. Преку внимателно селектирани проекции, репертоарот гради мост меѓу јстарите традиции на кинематографијата и современите изрази, покажувајќи ја динамичната врска помеѓу историското и актуелното, помеѓу локалното и глобалното.
Месецот започнува со содржини од Фестивалот на нем и класичен филм. Токму преку оваа перспектива, Кинотеката ја истакнува континуираната важност на архивското кино како културен документ и како естетска матрица што постојано се реинтерпретира.
Во рамките на програмата, ќе биде оддадена почит на неодамна починатиот актер и холивудска легенда Роберт Редфорд, чија кариера го дефинираше модерниот американски филм од втората половина на 20 век. Неговата актерска и продуцентска дејност отвори пат кон нови наративи, а неговото присуство во киното претставуваше симбол на харизма, интегритет и авторска визија.
Современата светска кинематографија е претставена преку избор на култни филмови кои ја одбележаа поновата филмска историја: францускиот „Омраза“ (La Haine) на Матје Касовиц, силна социјална драма која останува актуелна и денес; експлозивниот и стилски радикален „Убиј го Бил“ на Квентин Тарантино, кој ја демонстрира постмодерната игра со жанровите; и поетичната интимност на „Изгубени во преводот“ на Софија Копола, филм кој ја постави новата естетика на меланхоличниот урбан минимализам.
Особено место имаат и македонските филмови – од реставрираната класика „Македонска крвава свадба“, која како темел на националната кинематографија и натаму го задржува својот културен и симболички капитал, до чествувањата на значајни јубилеи: 45 години од „Оловната бригада“ (1980) и 50 години од „Јад“ (1975), двата во режија на Кирил Ценевски – автор кој со својот творечки опус изгради специфичен визуелен и идеолошки јазик. Со нивното повторно прикажување, Кинотеката не само што потсетува на клучните дела од историјата, туку ги репозиционира во современиот културен дијалог.
Октомвриската програма вклучува и проекции на „Волчја ноќ“, кој оваа година одбележува 70 години од своето создавање, како и други дела што го обликуваа профилот на македонската кинематографија: „Среќна Нова 1949“ на Столе Попов, „Денови на искушение“ на Бранко Гапо и „Ангели на отпад“ на Димитрие Османли.
Истовремено, репертоарот нуди и увид во поновите македонски продукции, кои ја рефлектираат динамиката на современите теми и жанрови: „Војната заврши“ на Митко Панов, „Три дена во септември“ на Даријан Пејовски, „Џган“ на Вардан Тозија, „Снежана на крајот умира“ на Кристијан Ристевски и урбаниот омнибус „Скопје ремикс“ на колективот Ново Македонско Видео. Овие остварувања ја претставуваат македонската кинематографија како поле на жанровска разновидност, креативна енергија и уметничка храброст.
Покрај редовниот репертоар, Кинотеката ќе биде домаќин на Фестивалот на етнолошки филм, Деновите на словенечки филм и Ехо фестивалот, со што програмата добива дополнителна интеркултурна димензија. Тие манифестации ја отвораат Кинотеката кон поширокиот регионален и европски контекст, нагласувајќи ја идејата за киното како точка на културна размена и дијалог.
Со ваквиот избор, октомври во Кинотеката се позиционира како месец на културна платформа што го артикулира значењето на филмот како уметност и меморија, како медиум што го чува минатото, го коментира сегашното и го предвидува идното.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Новогодишен концерт на Зарина Првасевда, „Кадифено“, во Македонската филхармонија
На 20 декември со почеток во 19 и 30 часот во Македонската филхармонија концерт ќе одржи македонската вокална интерпретаторка и музичарка Зарина Првасевда.
На денешната прес-конференција беа споделени детали за концертот „Кадифено“, кој претставува уникатно музичко патување што ги спојува традицијата, современиот звук и светската музичка виртуозност.
Овој проект ја означува премиерата на новиот музички опус на Зарина Првасевда, каде интимниот и длабоко емотивен израз се испреплетуваат со македонската и ориенталната традиција, добивајќи современа звучна форма низ импровизација и модерен сензибилитет.
„Овој концерт за мене е многу личен процес и еден вид враќање кон корените, но и нивно преосмислување. Материјалот што ќе го изведам произлегува од македонската и ориенталната музичка традиција, но е создаван низ слобода, импровизација и современ звучен јазик. Сакав публиката да го почувствува овој концерт како интимен простор – како заедничко доживување во кое музиката не е само изведба, туку разговор, емоција и трансцедентност“, изјави Евгенија Здравевска, позната под својот уметнички псевдоним Зарина Првасевда.
Гостите од Турција, Џенк Еродоган, светски познатиот виртуоз на фретлес гитара и Греми награден уметник како и перкусионистот и мултиинструменталист Ахмет Алан, беа оправдано отсутни поради доцнење на нивниот лет за Скопје од повеќе од два часа, предизвикано од густата магла над Скопје, изјавија организаторите.
Џенк Ердоган е Греми награден композитор и еден од највлијателните фретлес-гитаристи во светот. Како дипломец со First Class Honours и предавач на Berklee College of Music, тој е врвно интернационално име. Добитник е на Yeşilçam награда за Најдобар саундтрак, настапувал со светски музичари како светски познатиот индиски перкусионист Трилок Гурту и американскиот џез фјужн тапанар Дејв Врекл како и турнеи низ Европа и САД.
Ахмет Алан е турски перкусионист кој свири традиционални инструменти како бендир. Гордо го комбинира богатството на турската фолклорна музика со современи ритми, давајќи му свеж, жив звук на традиционалниот перкутерски израз. Неговите настапи често се мешавина од енергија, игра и ритам — што ги прави привлечни и за публиката што ја обожава класичната етно-музика, и за оние кои бараат модерни звучни искуства. Со тоа, Алан е мост помеѓу минатото и сегашноста во светот на турската перкусиона музика.
„Кадифено“ е концерт кој ќе понуди искрена емоција, длабока музичка нарација и редок спој на домашна и меѓународна уметничка енергија – вистинско предновогодишно културно доживување.
Билетите за концертот се достапни на веб страната другастрана.мк.
фото/Кристијан Арсовски
Култура
Гоце Цветановски со специјална награда во Белград за придонес во филмската уметност и индустрија
Македонскиот режисер и сценарист Гоце Цветановски доби специјална награда за придонес во филмската уметност и индустрија на 19. издание на Српскиот фестивал за фантастични филмови, еден од најзначајните регионални фестивали посветени на жанровскиот и авторскиот филм.
Свеченото отворање на фестивалот се одржа во Културниот Центар во Белград, во присуство на бројни филмски автори, професионалци и љубители на фантастичниот филм. На настанот присуствуваше и директорот на македонскиот Културно-информативен центар во Белград, Васко Шутаров.
Наградата на Цветановски му беше врачена по проекцијата на оскаровецот „Поплава“, по што следеше панел-дискусија на тема иднината на анимираниот филм во регионот. На панелот, покрај Цветановски, учествуваа и истакнатите автори Растко и Ивана Чириќ, Никола Мајдак и Алекса Гајиќ, кои разговараа за предизвиците, новите технологии и можностите за регионална соработка во современата анимација.
При примањето на наградата, Цветановски се наврати на своите почетоци и емотивната врска со фестивалот:
„Мојата прва награда во кариерата ја добив токму на овој фестивал, за краткиот игран филм ‘Мал дисконтинуитет во време-просторот’ во 2014 година. Затоа ова признание за мене носи особена емоционална и професионална вредност.“
Наградата доаѓа како признание за долгогодишната авторска работа на Цветановски и неговиот придонес во современиот филм, со посебен акцент на фантастичниот и анимираниот жанр.
Култура
Во Центарот за култура „Трајко Прокопиев“ втора меѓународна изложба на уметничка фотографија „Мотус 2025“
Здружението за промоција на интелектуални, мултикултурни и спортски вредности – Мотус од Куманово, преку својот Фото клуб – Мотус, во период од 18 декември (четврток) 2025 во просториите на Центар за култура „Трајко Прокопиев“ во Куманово, ќе ја организира втората Меѓународна изложба на уметничка фотографија Мотус 2025.
На изложбата ќе бидат изложени пеесетина фотографии. Учество зедоа 249 автори од 50 земји.

Финансиер на изложбата е Општина Куманово, преку програмата за подршка на културни манифестации за 2025 година, а истата е под патронат на Меѓународната Федрација на Фотографска Уметност (ФИАП 2025/393), (Фото Сојуз на Македонија (ФСМ 2025/003) и Меѓународна Фото Асоцијација Дунав (ДИПА 2025/054).
Изложбата ќе биде отворена на 18 (четврток) декември 2025 во 19:30 часот во просториите на Центар за култура „Трајко Прокопиев“ во Куманово.

