Култура
Отворено третото издание на КРИК – фестивал за критичка култура

На синоќешното отворање на третото издание на КРИК – фестивал за критичка култура во Музејот на современата уметност, Искра Гешоска рече дека во конципирањето на фестивалот сè уште е актуелна мислата на Ален Бадју дека заедницата што се заснова врз култура на критичко дејствување и соочување преку креативна конфронтација е култура на слобода што ги поместува хоризонтите на општеството.
„Токму оваа идеја е сè уште актуелна во нашето конципирање на фестивалот и тоа е она што ни треба, таквото поместување на хоризонтите во општеството и менување во општеството, создавање платформи што ќе бидат перманентно критични и ќе се борат против состојбите на вознемиреност и вонредност. КРИК беше замислен како отворена платформа и сè уште е, тој на некој начин е резиме кое почнува ново поглавје на целокупната работа не само на ‘Контрапункт’ туку и на сите други со кои заедно сме ги создавале нашите мислечки, општествени и политички наративи“, рече Гешоска.
Елена Вељановска ја претстави програмата на годинешното издание, која е поделена во три дела.
„Оваа година решивме да се занимаваме со актуелни, но поглобални теми, но кои исто така имаат влијание врз нашиот локален контекст. Оваа година не направивме изложба, имаме повеќе видеа и се занимаваме со уметноста на подискурзивен начин, но имаме музича содржина за која се надеваме дека повеќе ќе ја развиваме во иднина“, рече Вељановска.
За концептот на годинешното издание на фестивалот, Артан Садику рече дека насловот „АЛЕРТ! – пред портите на моќта очекувајте исклучување“ е единствениот начин на кој може да се опише содржината.
„Јас би го опишал како процес што сака да зборува за она што ние го искусуваме во секојдневието токму под нашата кожа, кое е многу политичко, ама не зборува. Ние сакаме да кажеме збор-два за она што се случува под нашата кожа, во нашето секојдневие, кога сме на улица, дома, кога сме во јавен простор, кога се соочуваме со политички настани, сето тоа што тлее под нашата кожа сакавме во овој КРИК да го отвориме и да го дискутираме“, рече Садику.
Тој го претстави и првиот гостин на фестивалот, Маврицио Лазарато, социолог, филозоф и професор на Универзитетот „Париз 8“, за кој рече дека е еден од водечките светски постмарксистички мислители кој ја револуционаризира денешната перспектива на трудот во капиталистичките општества.
Предавањето на Лазарато, со наслов „Помеѓу политиките на задолжување и неофашистичкиот бран во светот“, ги акцентира новите авторитарни, фашистички, недемократски движења, нивниот подем и влијанието на неолибералните економски политики врз таквата драстична промена во политичката мапа.
„Изборот на Жаир Болсонаро за претседател на Бразил е голем пресврт во историјата на светот. Овие избори покажуват што ќе се случува со светот во иднина. Неолиберализмот е само маска, вистинското лице на светот денес е фашизмот. Врската помеѓу неолиберализот и фашизмот не е нешто ново бидејќи апсолутната моќ е една од аспирациите на неолиберализмот“, истакна Лазарато.
Според него, економската криза, односно задолжувањето, бегалците и екологијата се трите клучни проблеми на светот денес, кои водат кон будење на новиот фашизам кој се крие зад маската на популистичкиот неолиберализам.
„Последните избори во Бразил покажуваат блиска врска помеѓу војната, нејзините артикулации (фашизмот, расизмот, сексизмот) и неолиберализмот. Ова не е ништо ново бидејќи подемот на неолиберализмот во Чиле почна помеѓу соработката на чилеанската војска и чилеанската група на економски либертаријанци, The Chicago Boys. Токму економската криза во Бразил беше предуслов за доаѓањето на Болсонаро на власт“.
Тој рече дека во Европа и во САД со Трамп се создава нов тип фашизам, кој нема бргу да заврши. Одговарајќи на прашањата на публиката, Лазарато истакна дека е потребно да се преосмисли концептот на револуција во 21 век бидејќи во фокусот на марксистичката мисла е само трудот и таа не го зема предвид феминистичкото движење како едно од највлијателните денес, а слично е и со расните политики, кои денес е изразуваат преку односот кон мигрантите и бегалците. „Потребна е револуционерна политика, а исто така и култура“, рече Лазарато.
Дел од отворањето на КРИК беше и перформансот на „Постглобал трио“ во киносалата на МСУ и диџеј-сетот на Тони Димитров.
За четврток (22 ноември) се планирани предавањето „За постанувањето поранешен“ и разговорот со Петар Милат од Хрватска, поврзано со општото прашање за тоа дали и колку уметничкото творештво и естетското промислување може да го надминат дисциплинскиот јаз – и во системот на уметноста и во општата рамка на општествениот живот. Милат во своето предавање ќе го акцентира постоењето на специфичната стратегија на трансверзалностa и на недисциплинатa: постанувањето поранешен.
Во разработката на оваа идеја ќе бидат презентирани примери од современата теорија на естетиката, експерименталниот филм и книжевноста, со цел да се укаже дека естетскиот еманципаторски капацитет се наоѓа во специфичната привременост на уметноста.
Потоа ќе се одржи презентација на уметнички видеа Das nackte Überleben („Гол опстанок“) и разговор со Катрин Бекер од Германија, директорката на n.b.k. видеофорумот и кураторка, Катрин Бекер, ќе претстави избор на видеодела од изминатите две децении, кои во однос на содржината реферираат на поимот состојба на исклучоци. Насловот на проекцијата Das nackte Überleben („Гол опстанок“) е инспириран од синтагмата гол живот на Џорџо Агамбен; голиот живот од кој суверената моќ може да се ослободи и располага по укинувањето на разликата помеѓу јавното и приватното. Во видеопроекцијата Бекер ги претставува и коментира делата што се однесуваат на поединецот во однос на состојбата на исклучоци – дали е тоа политичка, економска, еколошка или социјална, притоа осбрнувајќи се на разновидните аспекти, како: диктатурата (Марина Напрушкина), војната (Мозер и Швингер, Микола Ридниј) и окупацијата (Лариса Сансур), кои се исто толку важни прашања како што се и политичкото исклучување (Олег Кулик), еколошките катастрофи (Урсула Биман) или постоењето на кодексот на однесување (Френсис Алес, Мванги Хутер, Хирохару Мори), што ги регулираат општествените процеси на исклученост и вклученост.
В петок (23 ноември) случувањата ќе почнат напладне со првиот дел на работилницата за критичко пишување во сферата на визуелните уметности „Јасно и гласно“ на Маја Ќириќ од Србија. Од 19 до 20 часот е предвидено да се одржи предавањето, презентацијата и разговорот за картографските филмски наративи (Cine-Soma) со Ангела Мелитопулос од Грција. Со неа подоцна ќе дебатира Маврицио Лазарато, а вечерта звучно ќе ја обојат нејзините сонародници – CËRPA со музички сет, и Millions of dead tourists, кои ќе одржат концерт на КРИК.
Првиот дел од годинешното издание на Меѓународниот фестивал за критичка култура ќе биде заокружен в сабота со вториот дел од работилницата за креативно пишување и со предавање и разговор на тема „Кризата на неолиберализмот, кризата на демократијата“ од Алфредо Саад Фиљо од Велика Британија.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
„Јон Вардар против Галаксијата“ овој викенд на Grossmann Fantastic Film & Wine Festival во Словенија

Првиот македонски долгометражен анимиран филм „Јон Вардар против Галаксијата“ во сценарио и режија на Гоце Цветановски ќе биде прикажан на 21. издание на Фестивалот за Фантастични филмови и вино во Љутомер, Словенија. Проекцијата е закажана за сабота, 5 јули во Домот на културата.
Интересно е што фестивалот, покрај внимателно селектираната програма од жанровски филмови, има и посебен фокус на виното. Посетителите ќе имаат можност да дегустираат различни вина за време на фестивалските настани, создавајќи уникатно искуство кое ги спојува филмот и винската култура.
„Овој фестивал за мене има посебно значење, затоа што во 2016 година гостував со краток анимиран филм и тогаш ја имав честа да се запознаам со Јан Харлан, продуцентот на Стенли Кјубрик – еден од моите омилени режисери, чие влијание може да се забележи во повеќе сцени од ‘Јон Вардар’“, изјави режисерот Гоце Цветановски.
Култура
Марко Виденовиќ и „Мевлем“ вечерва на „Бит-фест“

Битолското културно лето „Бит фест“, вечерва во Офицерскиот дом во Битола со почеток во 21:00 часот, ќе биде домаќин на прекрасна вечер во која музиката низ Проектот „Мевлем“ ќе зборува за љубовта, болката и надежта…
Проектот „Мевлем“, претставува уникатен спој на авторска музика и поезија од композиторот и поет Марко Виденовиќ, кој наиде на извонреден прием и сериозен одек меѓу публиката и културната јавност, како во земјава така и надвор од неа.
Со секој од досега реализираните концерти, „Мевлем“ не само што ја потврдува својата уметничка автентичност, туку и се етаблира како проект со исклучителен емотивен и социјален капацитет. Неговата досегашна реализација покажа дека публиката, без оглед на културниот контекст, препознава искреност, длабочина и убавина.
Музичкиот состав „Мевлем“ е составен од музичарите: Памела Велкова – виолина, Верица Ајтовска – виола, Енис Аљи – виолончело, и самиот автор Марко Виденовиќ – пијано и глас, кои досега концерти одржале во: Загреб, Белград, Скопје, Битола, Охрид, Гевгелија и Велес.
Во вечерашната програма се вбројуваат композиции кои се специјално создадени за проектот „Мевлем“ и претставуваат иновативен пристап кон камерната музика и современата поезија.
„Мевлем“ е повеќе од концерт – тој е уметничка исповед, место каде поетскиот збор не се чита туку се чувствува, каде што музиката не се слуша туку се доживува. Создаден од композиторот и поет Марко Виденовиќ, овој проект е интимен дијалог помеѓу музиката и зборот, меѓу солистите и тишината, меѓу публиката и нејзините најдлабоки емоции.
Композициите, инспирирани од лична и колективна болка, љубов, надеж и тишина, се изведуваат од музичари кои со секој тон ја раскажуваат таа внатрешна вистина. Влијанието што овој проект го има врз публиката е од оние ретки, длабоки уметнички впечатоци што долго остануваат со човекот.
„Мевлем“ во својата суштина има потреба – да се понуди лековитост преку уметноста, да се овозможи допир со нешто исконско, нешто што ги надминува жанровите и формите.
„Целта никогаш не беше само да се приреди концерт, туку да се отвори простор за уметнички дијалог, за разбирање и заедништво. Резултатите од тоа не се само мерливи преку број на публика, аплаузи или медиумски интерес – туку преку тишината меѓу две композиции, преку солзите по последниот акорд, преку луѓето што приоѓаат по концертот не за да честитаат, туку за да споделат своја приказна. А токму тоа, всушност, беше и крајната цел“, вели Марко Виденовиќ, автор на Проектот „Мевлем“, кој вечерва ќе биде претставен пред публиката во Битола.
Култура
Концертна промоција на албумот „Егрерор“ на „ФИН проект“ и Тања Царовска

Концертната промоција на албумот „Егрерор“ на Никола Стојковски (ФИН Проект) и Тања Царовска ќе се одржи денеска со почеток во 20:30 часот во Куршумли ан.
На концертот, како гости ќе настапат и Петар Христов (саксофон и кларинет) и Горан Трајкоски – Готра, на пијано Билјана Петровска, бас и контрабас Андреа Мирческа, како и Илија Јовчев – виолина, Ева Ристеска – виолина, Ангела Винтовска – виола, Александар Ицковски – виолончело.
Албумот „FIN Project Orchestra“ е издаден во декември 2022 година од М-Сол Рекорд и е поддржан од Министерството за култура на Р.С. Македонија. Следуваше „FIN Project – Contemplation“ кој е издаден во јануари 2024 година.
Музичкиот материјал на албумот е подготвен во соработка со кларинетистот Петар Христов. А, како последно издание во 2024 година, FIN Project во соработка со светски реномираниот композитор и продуцент на извонредната Лиза Жерар, Марсело Ди Франсиши, го објави „Indie Monastery – One Big World (remixes)“ каде како вокален интерпретатор се појавува иранската дива Бахар Шах.