Култура
Охридско лето и македонските уметници со постхумен концерт му оддадоа почит на композиторот Томе Манчев

Фестивалот Охридско лето синоќа организира концерт со кој му оддаде почит на истакнатиот македонски композитор Томе Манчев. Ова е првиот постхумен концерт што ќе остане запаметен и како прво јавно обраќање кон публиката по неговата ненадејна смрт во април годинава, која се случи за време на пандемијата и здравствените рестрикции, поради што неговите блиски, колеги, пријатели и почитувачи на делото не можеа достојно да го испратат и да му се заблагодарат за сѐ што направи за македонската музичка култура.
„За жал, нашиот професор и композитор на македонската класична сцена нѐ напушти годинава и не го дочека својот 70-ти јубилеен роденден“, рече селекторката на музичката програма на фестивалот Охридско лето, Даница Стојанова, која најавувајќи го концертот во предворјето на духовниот храм „Света Софија“, ја повика публиката со едноминутно молчење да му оддаде почит на Манчев.
Модератори на вечерта посветена на композиторот Манчев беа обоистката Маја Чанаќевиќ, негова внука, како и композиторката Валентина Велковска-Трајановска, и двете негови студентки.
Како што истакна Чанаќевиќ, оние што го познаваа нејзиниот вујко Томе Манчев знаат дека тој навистина ја живееше музиката како ретко кој друг. До крајот на својот живот, додаде таа, Манчев се држеше до постулатот дека потребата да се твори е основниот мотив на неговото живеење.
„Да се зборува за една личност која беше толку сестрана во животот, а особено во полето на музичката уметност, истакнувајќи се, но и оставајќи трага, не само како композитор, туку и како музички педагог, истражувач и публицист е навистина тешка задача. Во текот на својот музички плоден живот напишал огромен опус на композиции, кои, верувам, ќе останат да живеат во рацете на многуте генерации музичари. Голем е бројот на студенти и композитори што ја имаа привилегијата да го учат музичкиот и композиторскиот занает од него. Зад себе остави и голем број публикации и истражувачка работа, во кои секогаш со огромен жар пишуваше за музиката“, рече Чанаќевиќ.
Според неа, Томе Манчев бил строг, но праведен професор, а знаењата што им ги пренесувал на студентите се бесценети.
„Како личност беше бескомпромисен во секоја смисла на зборот и кон себе и кон својата работа, но и кон сите оние што се обидуваше да ги научи на вистинските вредности за музиката и професијата. Специфичен дух, интелигентен, бескрајно музикален, чесен, педантен до совршенство во работата, но и во животот. Беше перфекционист и за него сѐ мораше да биде доведено до совршенство, звукот, изведбата, творењето, работата, секојдневието… Имаше огромна почит кон неговите учители, кон татковината, родната Македонија“, рече Чанаќевиќ.
Осврнувајќи се на обемното творештво на Манчев, композиторката Валентина Велковска-Трајановска рече дека тој беше и ќе остане истакнат композитор со маркантно творештво, педагог што целосно и несебично им се посвети на студентите до последниот момент од животот, музички писател и истражувач што поставуваше параметри каков треба да биде ликот на стручно и квалитетно изработен труд и општестествен деец, кој поаѓаше од парадигмата дека секој треба да ја сака татковината повеќе од себеси и да биде добар и искрен човек.
„Композиторот Томе Манчев беше голем човек со исклучителна професионалност, со целосна посветеност и неисцрпна инспиративност, ментор што несебично ги споделуваше своите идеи, искуства и огромно знаење. Композитор и професор што приоѓаше кон секој проблем со перфекционизам, со стремеж, тоа што ќе се изработи и создаде, да биде совршено и беспрекорно, а во неговите дела совршенството го исполнуваше со длабока емотивност, со силни чувства и јасна национална определба, која произлегуваше од неговата бескрајна почит кон музичкото наследство на македонското поднебје и мислата водилка да се осмисли нешто ново што не е досега создадено. Кон сите прашања, дела и трудови композиторот Манчев приоѓаше на единствен, за него препознатлив и непопустлив начин, секој збор, секоја мисла, секоја нота да бидат избрани откако најмалку дваесет пати ќе осмислат, проверат, прегледаат, сѐ дури не го добијат своето идеално значење“, рече Велковска-Трајановска.
Во рамките на постхумниот концерт истакнатите македонски уметници – баритонот Горан Начевски, Марјан Милошевски на фагот, пијанистките Весна Ангеловска-Христов, Елена Атанасовска-Ивановска и Маја Шутевска-Кировска, виолинистот Љубиша Кировски и Антоние Весковски на ударни инструменти – изведоа композиции од разни периоди во творештвото на композиторот Томе Манчев.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Затворен 13. „Џифони Македонија“ – избрани најдобрите филмови на фестивалот

Шведскиот филм „Престолонаследникот и враќањето на Тиранинот“ од Торд Даниелсон е најдобар кај јуниорите (шесто до деветто одделение), а рускиот „Од почеток“ од Полина Кондратева е најдобар за кадетите и сениорите (прва до четврта година средно) на 13. „Џифони Македонија“, што заврши синоќа.
Вообичаено, по изгледаните филмови во повеќе категории, жирито на фестивалот кое се состои од сите негови учесници, гласаат за наградите на фестивалот.
Кај јуниорите, најдобар краток ученички филм е прогласен „Безвредна борба“ (Combat de merda) од Нико Ферари и Таина Арагонес (Шпанија). Најдобар краток филм е „Метеора“ на Микеле Бучи од Италија.
Во категоријата на кадети и сениори најдобар ученички филм е „„Доста е!“ од Јоханес Брандвајнер и Ана Хилтгартнер (Австрија). Најмногу гласови за категоријата краток филм освои „Андромеда“ од Ана Меликјан (Русија). Најдобар анимиран краток филм е прогласен „17 часот“ од Флака Коколи (С. Македонија / Косово).
Неда Стојановиќ, Јана Петрушевска и Бисера Чоневска се првите учеснички на „Џифони Македонија“, избрани за наредното издание на „Џифони експериенс“ во 2026 година.
На последната вечер што се одржа во киното „Фросина“, видовме што креирале учесниците на фестивалот во изминатите денови, на нивните работилници. Мјузикл, фотоизложба, кратки филмови… го видовме раскошниот талент на нашите џифонци, предводени од нивните ментори. Фестивалот се одржа под мотото „Да се стане човек“.
Давиде Русо, директорот за институционална соработка на „Џифони експериенс“ му се заблагодари на тимот на „Џифони Македонија“ за добрата работа.
– Ги поздравувам италијанските учесници и поздрав до Дарко Башески, едниот дел е дрвено пиперче што се верува дека носи среќа, а другиот дел е симбол на градот Џифони. Благодарение на финансиската поддршка од Италијанското Министерство за култура, а од оваа година и италијанската агенција за млади, го организираме фестивалот и подобро – рече Русо.
Ви благодарам за целата поддршка и за големата мотивација. Џифони фестивалот е голем извор за мотивација и инспирација. Тие џифонци што ја посетуваат Италија го знаат тоа, истакна Дарко Башески, директор на фестивалот „Џифони Македонија“ во поздравниот говор.
Во изминатите шест дена Скопје беше домаќин на 400 учесници од Македонија, како и 30-ина од Италија, Швајцарија, Данска, Романија, Србија, Косово и Црна Гора. Младите учесници од другите земји се сместени во фамилиите на нивните врсници од Скопје.
Култура
„Танец“ ја заокружи својата балканска турнеја

Националниот ансамбл за народни игри и песни „Танец“, триумфално ја заврши својата Балканска турнеја, оставајќи зад себе трага од воодушевена публика и силни емоции.
Со наслов „Ритамот на душата, бојата на традицијата“, турнејата го потврди статусот на „Танец“ како ненадминат амбасадор на македонската култура.
Оваа турнеја не беше само серија настапи, туку и културна мисија. Таа успеа да ја премости географската оддалеченост, да поврзе генерации и да ја претстави виталноста и убавината на македонскиот фолклор.
Концертите во Валпово (Хрватска), Крањ (Словенија), Виена (Австрија) и Лакташи (Босна и Херцеговина) „Танец“ ја воодушеви публиката со енергични кореографии и раскошни носии, пренесувајќи ја богатата македонска култура и традиција. Експлозијата на бои и звуци, од нежните звуци на тамбурите до моќните удари на тапаните, создадоа магична атмосфера што ги спои гледачите и изведувачите во еден ритам.
Турнејата претставуваше повеќе од обични концерти-тоа беше културна мисија која ги поврза Балканот и Европа. Играорците, пејачите и оркестарот маестрално пренесоа порака за виталност, убавина и културно богатство кое заслужува светско внимание. Секој настап беше доказ дека традицијата не е само минато, туку жива, пулсирачка сила.
Со овој голем триумф, Ансамблот „Танец“ ја зацврсти својата позиција како еден од најзначајните чувари и промотори на културното наследство на Македонија.
„Срцето на Македонија чука во ритамот на нашите ора и песни. Каде и да одиме, носиме дел од таа душа и таа топлина“.
Култура
Диригентката Дијана Имери-Илкоска била дискриминирана од поранешниот директор Котевски

Комисијата за спречување и заштита од дискриминација (КСЗД) утврди дека диригентката Дијана Имери Илкоска била жртва на директна дискриминација во областа на работата и работните односи од страна на Александар Котевски, поранешен в.д. директор на НУ Филхармонија.
Случајот датира од почетокот на годинава, кога работниот однос на Илкоска не бил трансформиран од определено на неопределено време иако ги исполнувала условите. Само неколку дена подоцна, таа добила забрана за влез во институцијата, а нејзиниот уметнички профил бил избришан од официјалната веб-страница на Филхармонија.
Во своето мислење, КСЗД утврдила дека Котевски не дал оправдување за прекинот на постапката за трансформација на договорот, ниту за измената на ставот дека постои потреба од вработување на неопределено време. Дополнително, ограничувањето на влезот на Илкоска во институцијата било спроведено без легитимна цел, а бришењето на нејзиниот профил не може да се сведе на техничка грешка, бидејќи било направено токму по нејзината јавна реакција.
Комисијата заклучува дека преземените дејствија биле директно насочени кон Илкоска, ставајќи ја во понеповолна положба во однос на колегите, што претставува дискриминација согласно Законот за спречување и заштита од дискриминација.
КСЗД препорача Котевски во рок од 30 дена јавно да ѝ се извини на диригентката. Доколку не постапи по оваа препорака, Комисијата најавува барање за покренување прекршочна постапка пред надлежен суд.