Култура
Познати полуфиналистите од традиционалните годишни награди на ДПМ за 2024

Тричлените жири-комисии задолжени за избор на добитниците на традиционалните годишни награди на ДПМ за 2024 година со анонимно гласање ја направија првата селекција на дела што влегуваат во вториот круг од конкурсот.
За наградата „Стале Попов“, за најдобра прозна книга објавена во 2024 г. од страна на писател член на ДПМ, од вкупно пријавените 11 дела, во полуфиналниот круг влегуваат следните 7 наслови:
1. „Ветрилиште“ (Игор Анѓелков, „Или-или“)
2. „Собирачите на пластични шишиња“ (Љубинка Донева, „Современост“)
3. „Кој го уби Едгар Алан По“ (Владо Јаневски, „Или-или“)
4. „Леска Брезоска“ (Симона Јованоска, „Или-или“)
5. „Човек глагол (Homo-verbum)“ (Елизабета Јончиќ, „Слово љубве“)
6. „Приказничар“ (Жарко Кујунџиски, „Антолог“)
7. „Јод“ (Снежана Младеновска-Анѓелков, „Или-или“)
За наградата „Ацо Шопов“, за најдобра збирка поезија објавена во 2024 г. од страна на автор член на ДПМ, од вкупно 16 дела, во полуфиналниот круг влегуваат следните 8 наслови:
1. ,,Рајсфершлус“ (Јулијана Величковска, „ПНВ Публикации“)
2. „Бог на ба(к)терии“ (Митко Гогов, „Макавеј“)
3. ,,Јазикот што само ние го разбираме“ (Зоран Јакимоски, „ПНВ Публикации“)
4. „На грбот на неповратот“ (Владо Јаневски, „Агенција за иселеништво“)
5. „Светлината во нашите вени“ (Стефан Марковски, „Современост“)
6. „Одглас (на нечуеното)“ (Сузана Мицева, самиздат)
7. „Непронајдено прибежиште“ (Сашо Огненовски, „Антолог“)
8. „Посвети и пофалби“ (Ивица Џепароски, „Дијалог“)
За наградата „Ванчо Николески“ за најдобра книга за деца и млади објавена во 2024 г. од страна на автор член на ДПМ, од вкупно 9 конкуренти, во полуфиналниот круг влегуваат следните 6 наслови:
1. „Бакнежи на небото“ (Иван Антоновски, „Светулка“)
2. „Играме, растеме“ (Владо Димовски, „Арс Ламина“)
3. „Саканија“ (Љубинка Донева, „Панили“)
4. „Со големо Д (прозен воспев на Другарството)“ (Александар Кујунџиски, „Антолог“)
5. „Очи во очи“ (Ели Маказлиева, „Едука Мак“)
6. „Првото жарче Љ У Б“ (Велко Неделковски, „Арс Ламина“)
За наградата „Димитар Митрев“ за најдобра книга критика или есеистика, од вкупно пријавените 6 книги во вториот, истовремено и финален круг влегуваат следните 3 наслови:
1. „Книжевни паметници“ (Наташа Аврамовска, Институт за македонска литература)
2. „Жени во македонската книжевност од XIX век“ (Славчо Ковилоски, Институт за македонска литература)
3. „Дом во тишина“ (Никола Маџиров, „Арс Ламина“)
За наградата „Мост“, која се доделува на книга објавена на некој од јазиците што ги зборуваат националностите во Македонија, се пријавени следните 3 дела:
1. „Била једном једна кућа“ („Беше еднаш една куќа“, Гордана Јовиќ Стојковска, „Слово љубве“),
2. “Vetëtimat e heshtjes” („Молњи на молкот“, Делвина Крлуку, самиздат) и
3. “Kopeja Me Zgjebe ndjek autorin” („Шугавото стадо го брка авторот“, Каљош Челику, самиздат)
Делата-финалисти за секоја од петте награди ќе бидат објавени на 4 февруари, а тоа е воедно денот кога на секој член на жири-комисија ќе му биде обзнанет составот на тричлената жири-комисија. Во следните неколку дена, петте жири-комисии ќе се состанат и ќе одлучуваат за победниците, кои ќе бидат обзнанети на 11 февруари на прес-конференција во Друштвото на писателите на Македонија. Наградите на ДПМ за 2024 г. ќе бидат свечено врачени на 13 февруари 2025 г., денот на кој ДПМ ќе одбележи 78 години од своето основање.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Лазар Ристовски, лауреат на фестивалот „Преку езерото“: наградата „Мето Јовановски“ е значајна бидејќи носи име на еден голем актер

Лазар Ристовски, годинешниот лауреат на наградата „Мето Јовановски“, што ја доделува фестивалот на балкански и медитерански филм „Преку езерото“, денеска на прес-конференција изрази благодарност за високотo признание и жалење што никогаш не работел на проект заедно со Мето Јовановски, чие име ја носи наградата што му ја додели фестивалот.
„Роден сум во Војводина, татко ми е од Мариово. Оваа награда е и голема и значајна бидејќи носи име на еден голем актер, Мето Јовановски, кого го познавав, со кој бев пријател, но никогаш не сум играл со него во ист проект. И жалам поради тоа. Почестен сум и среќен што сум во Македонија на овој мошне интересен и оригинално конципиран фестивал ‘Преку езерото’“, истакна лауреатот.
Во поглед на процесот на работа истакна дека секогаш го интересирал токму самиот процес, каде што секогаш давал сѐ од себе.
„Кога ќе дојде премиера, црвен килим, тука не се чувствувам пријатно и не се оптоварувам со тоа. Кога бев помлад – да, но како што поминував сѐ повеќе време во оваа работа, а еве веќе 50 години работам како актер, режисер и продуцент, сѐ она што доаѓа потоа не ме интересира“, рече Ристовски.
Вели дека во овие 50 години глумата била негов живот.
„Актерството е многу тешка професија, бидејќи наша алатка е нашето тело и нашата психа и разликата меѓу актерите се состои во тоа колку се храбри да ископаат во себе по својата психа. Оние кои се храбри да копаат подлабоко, пожестоко- тие се поголеми актери. Тоа не значи дека тоа ќе се види на нивните лица, некој глуми лесно, без оглед колку копал во себе и што се нашол. На некои актерски имиња тоа се гледа во смисла на напор и грч, има актери кои се потат, има некои кои лесно минуваат низ тоа… Јас сум некаде помеѓу- не се потев премногу, но доживував тежок процес, Во последно време малку глумам, но и немав некои понуди кои би ме мотивирале. Имав среќа да работам со некои што се светска елита и во театар и на филм, така што таквите актерски предизвици ги поминав, бидејќи актерот глуми најмногу за режисерот, тој му е огледало додека ја работи својата работа и во театар додека траат пробите, актерот со едно око гледа во режисерот како реагира“, раскажа Ристовски.
Првпат во животот ќе одржи мастер-клас токму на фестивалот „Преку езерото“ во Дојран.
„На фестивалот ќе одржам мастер-клас првпат во мојот живот. Никогаш не сум сакал никому да му солам памет или да држам предавања и затоа никогаш не сакав да бидам професор по глума. Јас како ученик и во основно, и во средно училиште, и на факултет никогаш целосно не им верував на професорите. Секогаш наоѓав некое поинакво мислење, секогаш бев критичен и често поради тоа ме бркаа од часовите. И сега јас како таков некому да давам памет не ми одеше и затоа не се занимавав со педагошка работа“, рече Ристовски.
Лазар Ристовски има одиграно повеќе од седумдесет улоги на филм и телевизија, во сите жанрови, на сите јазици на некогашната заедничка земја.
„Играше на српски, играше на англиски, на француски, на германски, a во филмот `Бело одело`, иако сите знаеме дека пишува `Не нагињи се кроз прозор`, тој висеше од надворешната страна на возот во движење се додека на сто јазици не кажа `Те сакам`! Во Македонија играше на македонски во филмовите `Јазол` и `Збогум на дваесеттиот век`. Но, она што е поважно е дека Лазар Ристовски во сите свои карактери играше со јазикот на љубовта, играше на јазикот на среќата, играше на јазикот на тагата, играше на јазикот на надежта, за сите разбирлив како универзален јазик на уметноста на филмот“.
Му благодрам на мајсторот на филмот Лазар Ристовски, кој со своето актерско, но и човечко достигнување, направи во светот на филмот соништата на илјадници деца, илјадници тинејџери, илјадници студенти, а подоцна илјадници филмаџии по овие балкански и медитерански светови на сонот да создаваат свет составен од приказни за тоа како се расте, како се живее, како се страда, како се љуби, и како се создава свет на идеали, свет на совршената причина да постоиме и да создаваме свои соништа во форма на подвижни слики! Нека му е честита наградата `Мето Јовановски` за високо актерско достигнување во уметноста на филмот“, рече на денешната прес-конференција Јани Бојаџи, директорот на фестивалот „Преку езерото“.
Култура
Снимањето на новата серија на „Ејч-би-о“ било толку трауматично што студиото платило терапија за филмската екипа

Бруталното силување и убиство на четири тинејџерки во Остин, Тексас, во 1991 година е тема на новата документарна серија на HBO „Убиства во продавница за јогурт“, во режија на Маргарет Браун.
Иако Браун веќе била запознаена со случајот, идејата за серијата во четири дела дошла од актерката Ема Стоун и нејзиниот сопруг Дејв МекКери, кои го предложиле проектот на продуцентската куќа A24. Браун работела на серијата повеќе од три години, собирајќи сведоштва од истражители и родители и браќа и сестри на жртвите.
Работата на толку тешка тема имала длабоко емоционално влијание врз филмската екипа. Браун, која имала искуство со трауматски приказни, признава дека не била подготвена за емоционалната тежина на случајот:
„Бев преплашена. Не знаев колку разговорите со семејствата ќе ме погодат. Ако мене ми беше тешко, што е со нив?“
Режисерката успеала да собере архивски снимки претходно подготвени од други документаристи. Снимките на документаристката Клер Хуи, која се откажала од снимањето на свој документарец бидејќи приказната ја скршила емоционално, биле особено вредни. Меѓу тие материјали е интервјуто со Роберт Спрингстин, еден од осудениците кој бил затворен откако дал лажно признание.
„Без тие снимки, серијата не би била иста“, нагласи Браун.
Поради исклучително тешката содржина, било одлучено да не се прикажуваат слики од местото на злосторството.
„Ми рекоа: Никогаш не гледај во нив. Беа толку ужасни што го трауматизираа и уредничкиот тим“, се присети режисерката.
Емоционалниот притисок бил толку голем што студиото А24 обезбедило терапија за сите членови на тимот. Браун заклучува: „Иако темата беше мрачна, филмот покажа како семејствата се справуваат со загубата“
Култура
Дајте му Оскар додека сè уште знае кој е: семејството на Брус Вилис бара награда за актерот додека е жив

Брус Вилис беше еден од најпрепознатливите и најсакани актери во Холивуд во последните неколку децении.
Неговата кариера опфаќа разновидни жанрови – од напнати трилери и незаборавни акциони класици, до емотивни драми кои оставија длабока трага во филмската историја. Но, додека здравјето на 69-годишниот актер се влошува со брзо темпо, неговите најблиски сè погласно бараат неговото филмско наследство да биде официјално признато – додека уште може да го доживее тоа.
На чело на оваа тивка, но решителна борба за признание стои Деми Мур – поранешната сопруга на Брус Вилис и мајка на нивните три деца. Заедно со ќерките, веќе со години се обидува да ја убеди Американската академија за филмска уметност и наука да му додели почесен Оскар. Според извори блиски до семејството, фрустрацијата расте бидејќи, и покрај неговиот огромен придонес кон современата кинематографија, признание сè уште изостанува – признание кое, според нив, одамна му припаѓа.
„И таа и девојките веруваат дека придонесот на Брус за модерниот филм е неспорен. Сите знаат дека одамна заслужи таква чест, а времето истекува“, изјавил неименуван извор.
Она што ја прави оваа иницијатива уште поважна е здравствената состојба на Вилис. Во февруари 2023 година, неговото семејство објави дека му е дијагностицирана фронтотемпорална деменција – прогресивна и неизлечива болест која влијае на говорот, однесувањето и когнитивните функции. Претходно му беше дијагностицирана и афазија, што значително ја ограничуваше неговата способност за понатамошна работа.
По овие дијагнози, Брус се повлече од светот на филмот. Неговата последна улога беше во 2023 година, во филмот „Assassin“, каде што го играше шефот на воена корпорација. Иако повеќе не се појавува на филмски сетови, неговото име и понатаму е синоним за акциониот жанр, во кој беше пионер и еден од највлијателните актери.
Поретко, но болно, се појавува споредба со други холивудски великани, што дополнително ја засилува горчината кај семејството. Кога, на пример, Том Круз и Семјуел Л. Џексон добија почесни Оскари, семејството на Вилис не можеше да го сокрие чувството на неправда.
„Секако, Том има со што да се гордее – го врати народот во кино со ‘Top Gun: Maverick’, но Брус е подеднакво важен за историјата на акциониот филм. И тој има снимено класики“, вели изворот.
Тој додава дека е неправедно што Академијата годинава одлучила да ги награди оние што сè уште се активни, додека Брус, не по своја волја, е принуден да се повлече поради сериозна болест.
„Академијата згреши што ја истакна заслугата на Том, но не и на Брус. Тоа само го зголемува притисокот врз семејството да преземе нешто додека сè уште има време“, додава изворот.
Деми Мур и Брус Вилис беа во брак 13 години, но останаа блиски и по разводот. Нивната семејна динамика со години се истакнува како пример за пријателство и заемна почит. И додека Деми денес ужива во критичкиот успех на нејзиниот филм „Субстанца“, нејзината лична амбиција не го засенува она што го смета за своја мисија – поранешниот сопруг да биде овековечен додека е сè уште жив.