Култура
Потпишан тригодишен меморандум за вмрежување и соработка на актерите во регионот

За време на Деновите на индустријата CineLink во соработка со Сараевскиот филмски фестивал, директорите на филмските центри од Македонија, Словенија, Хрватска, Србија и Црна Гора потпишаа тригодишен Меморандум за соработка на 17. август 2022 година, кој беше создаден како резултат на успешно организираната прва меѓународна програма посветена на регионалните актери, поттикнувајќи вмрежување на актерите и зголемување на нивната мобилност и нивното присуство во европската филмска индустрија.
На иницијатива на словенечкиот филмски центар, во јуни оваа година во Крањ (Словенија, како дел од второто издание на филмскиот фестивал КРАФТ). Водителка на програмата е продуцентката Тина Хајон, која го дизајнираше овој проект под слоганот „глуми локално, делувај глобално“. Со потпишувањето на Меморандумот за соработка на овој проект, кој за прв пат ги собра сите регионални филмски фондови, овој слоган доби целосна смисла. Заедничката цел на ова партнерство е создавање можности за вмрежување и зголемување на препознатливоста на глумците од целиот регион.
Потписниците на Меморандумот за соработка се обврзаа да соработуваат меѓу себе во следните три години со цел зајакнување, унапредување и професионално усовршување на глумците од регионот.
„Средбата на филмските професионалци од земјите од регионот претставува добра можност за реализирање на нови проекти кои ќе делуваат како иницијатори за важни теми. Со потпишувањето на овој Договор се обврзуваме да обезбедиме континуитет за работа, со желба да бидеме фокусирани за глумците и на кастинг директорите. Ваквата соработка, сигурен сум дека ќе даде придонес за нашата и регионалната кинематографија“ – додава Бојан Лазаревски, директор на Агенцијата за филм на Северна Македонија.
„Мило ми е што идејата што се роди во словенечкиот филмски центар ги убеди моите колеги од регионот колку е важна оваа соработка. Потпишувањето на меморандумот е само потврда за тоа колку добро го организиравме првото издание на програмата „Реагираме како ѕвезда“. Досега актерите немаа вистински платформи преку кои ќе се претстават со цел да се зголеми видливоста на нивната работа, не само во регионот туку и во Европа. Нашиот регион навистина има талентирани глумци, а нашата соработка ќе понуди можност за презентација како и можност за стекнување нови знаења и искуства со цел да се овозможи соработка надвор од регионалната сцена.“ – изјави Наташа Бучар, директорка на словенскиот филмски центар.
Сите потписници на Меморандумот за соработка го истакнуваат големото значење на првото издание на програмата, како и учесниците кои деновиве престојуваа во Сараево и не го криеја својот ентузијазам за програмата ReActing, при што имаа можност да се сретнат нивните колеги актери, кастинг директори и агенти за таленти од регионот и пошироко и го споделуваат она што е навистина важно за нив, иновативни идеи кои водат до развој на локално и на регионално ниво.
„Со потпишувањето на Меморандумот за соработка меѓу земјите од регионот, убеден сум дека ќе работиме на повеќе полиња, а верувам дека пред се ќе има посилна соработка помеѓу глумците и режисерите. Отвореноста и можноста за работа надвор од државата каде актерите од кои доаѓаат е дополнителен бонус за сите идни учесници“- потенцира директорот на хрватскиот аудиовизуелен центар Крис Марчих.
Овој проект е наменет за актери и е прв од ваков вид во регионот. Сите потписници го изразуваат своето големо задоволство од повторно заедничката средба, но и од меѓусебните надградби на уникатната идеја, која по официјалното потпишување на документот почнува да се реализира.
Еден од потписниците на меморандумот за идна соработка е Гордан Матиќ, директор на Филмскиот центар на Србија, кој исто така ги изрази своите очекувања: „Како филмски центри во нашите земји, се грижиме да ги балансираме сите потреби на кинематографијата, што ги гледаме и што треба да се смени, каде да се инвестираат пари, како на пример стручна обука. Мислам дека преку оваа програма на работа со актерите ќе имаме видливи резултати на екранот во период од неколку години“.
Најмладиот центар што ќе придонесе со потпишување на Меморандумот за соработка е Филмскиот центар на Црна Гора. „Ние сме најмладиот центар во оваа соработка. Среќен сум што нашите глумци ќе имаат можност да работат и да соработуваат со глумци од регионот на сосема поинаков начин, дека на овој начин ќе се развиваат нивните вештини и дека на овој начин ќе придонесеме и за развојот на црногорската кинематографија. Поместувањето на сопствените професионални и приватни граници ќе биде предизвик и задоволство, а сето тоа преку континуирана работа“ – заклучи директорката на филмскиот центар на Црна Гора, Александра Божовиќ.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
„Букстар“ 2025: „За писателцките работи“ – кога се љуби и негува зборот

Моќни мисли и зборови на реномирани македонски и европски писатели можеа да се чујат на единаесетотто издание на фестивалот на европска литература „Букстар“, кој се одржуваше од 29 септември до 2 октомври.
Годинашниот фестивалски слоган гласeше „За писателцките работи“, а својот корен го има во делото на Крсте Мисирков (1874 – 1926), во пресрет на јубилејот сто години од неговата смрт (2026).
„За писателцките работи“ како мотив се провлекуваше низ целиот фестивал како мотив, концизно смислен со фокус на проблемите со кои се соочуваат писателите, кои говореа низ своја призма, како во интимистички, така и во општествен контекст.
Годинава гости беа голем број македонски имиња, па публиката имаше можност да чуе бројни разговори со Калина Малеска, Блаже Миневски, Александар Прокопиев, Ермис Лафазановски, Владимир Мартиновски, Оливера Ќорвезироска, Жарко Кујунџиски, Михајло Свидерски, Дијана Петрова, Иван Шопов, Сања Михајловиќ-Костадиновска, Иван Антоновски…
И годинава од фестивалот дел беа светски имиња од светот на книжевноста, па македонската публика имаше можност да ги види Петра Клабоухова (Чешка), Серај Шахинер (Турција), Шоле Резазаде (Холандија/Иран), Онджеј Штиндл (Чешка), Мајнхард Раухенштајнер (Австрија) и Ахмет Умит (Турција).
Првиот фестивалски ден, во полната сала на Културно-информативниот центар во Скопје, беше доделена наградата „Букстар“ за најактуелна книга меѓу двете изданија на фестивалот. За првпат оваа награда е доделена на македонски автор – Блаже Миневски за збирката раскази „Опаш во устата“ („Антолог“, 2025).
– Годинава, под слоганот „За писателцките работи“, поставивме една симболика што има длабоки корени во нашата културна историја и меморија. Слоганот е инспириран од делото на Крсте Мисирков, чиј јубилеј – сто години од неговата смрт – ќе го одбележиме следната година. Со ова сакавме да укажеме дека книжевноста не е само уметнички вид, туку и чин на одговорност, на визија, на заедништво и на храброст. Сакаме да проговориме за интимната и често невидлива битка зад секое дело, за силата на зборот кој може да го обликува, не само животот на авторот, туку и целото општество – истакна на отворањето основачот на фестивалот „Букстар“, Жарко Кујунџиски.
Последниот фестивалски ден публиката имаше можност да присуствува на еден ексклузивен настан „На кафе со Ахмет Умит“, кој се одржа во „Рамстор мол“, а вљубениците во крими-романите имаат можност да добијат автограм, да се фотографираат и да разговараат со овој автор со светска слава.
На Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ беше доделена и наградата за најдобар книжевен превод на македонски јазик „Драги“ за 2025 година, која ја доби Лидија Танушевска, за превод од полски јазик на делото „Емпусион“ од авторката Олга Токарчук во издание на „Антолог“.
Комисијата за доделување на наградата во состав проф. д-р Анастасија Ѓурчинова, претставник од Филолошкиот факултет „Блаже Конески“, д-р Јана Михајловска, член од семејството на Драги Михајловски и Иван Шопов, претставник одбран од издавачката куќа „Антолог“, имаше пет финалисти за оваа награда.
Покрај Лидија Танушевска, меѓу финалистите беа и Ермис Лафазановски за преводот од романски јазик на „Летото во кое мама имаше зелени очи“ од Татјана Цибуљак, издание на „Три“, 2024 година; Јасминка Марковска за преводот од норвешки јазик на „Утро и вечер“ од Јун Фосе, издание на „Артконект“, 2024 година; Калина Малеска за преводот од англиски јазик на „Слобода: созревање на крајот на историјата“ од Леа Ипи, издание на „Или-или“, 2024 година и Милан Дамјановски за преводот од англиски јазик на „Десет раскази“ од О. Хенри, издание на „Светла комора“, 2024 година.
Фестивалот заврши со книжевниот настан „Правда за кратката проза!“, кој се одржи во кафе-книжарницата „Буква“, а на кој беа учесници Мајнхард Раухенштајнер (Австрија), Владимир Мартиновски, Сања Михајловиќ-Костадиновска и Иван Шопов.
Култура
Затворен 13. „Џифони Македонија“ – избрани најдобрите филмови на фестивалот

Шведскиот филм „Престолонаследникот и враќањето на Тиранинот“ од Торд Даниелсон е најдобар кај јуниорите (шесто до деветто одделение), а рускиот „Од почеток“ од Полина Кондратева е најдобар за кадетите и сениорите (прва до четврта година средно) на 13. „Џифони Македонија“, што заврши синоќа.
Вообичаено, по изгледаните филмови во повеќе категории, жирито на фестивалот кое се состои од сите негови учесници, гласаат за наградите на фестивалот.
Кај јуниорите, најдобар краток ученички филм е прогласен „Безвредна борба“ (Combat de merda) од Нико Ферари и Таина Арагонес (Шпанија). Најдобар краток филм е „Метеора“ на Микеле Бучи од Италија.
Во категоријата на кадети и сениори најдобар ученички филм е „„Доста е!“ од Јоханес Брандвајнер и Ана Хилтгартнер (Австрија). Најмногу гласови за категоријата краток филм освои „Андромеда“ од Ана Меликјан (Русија). Најдобар анимиран краток филм е прогласен „17 часот“ од Флака Коколи (С. Македонија / Косово).
Неда Стојановиќ, Јана Петрушевска и Бисера Чоневска се првите учеснички на „Џифони Македонија“, избрани за наредното издание на „Џифони експериенс“ во 2026 година.
На последната вечер што се одржа во киното „Фросина“, видовме што креирале учесниците на фестивалот во изминатите денови, на нивните работилници. Мјузикл, фотоизложба, кратки филмови… го видовме раскошниот талент на нашите џифонци, предводени од нивните ментори. Фестивалот се одржа под мотото „Да се стане човек“.
Давиде Русо, директорот за институционална соработка на „Џифони експериенс“ му се заблагодари на тимот на „Џифони Македонија“ за добрата работа.
– Ги поздравувам италијанските учесници и поздрав до Дарко Башески, едниот дел е дрвено пиперче што се верува дека носи среќа, а другиот дел е симбол на градот Џифони. Благодарение на финансиската поддршка од Италијанското Министерство за култура, а од оваа година и италијанската агенција за млади, го организираме фестивалот и подобро – рече Русо.
Ви благодарам за целата поддршка и за големата мотивација. Џифони фестивалот е голем извор за мотивација и инспирација. Тие џифонци што ја посетуваат Италија го знаат тоа, истакна Дарко Башески, директор на фестивалот „Џифони Македонија“ во поздравниот говор.
Во изминатите шест дена Скопје беше домаќин на 400 учесници од Македонија, како и 30-ина од Италија, Швајцарија, Данска, Романија, Србија, Косово и Црна Гора. Младите учесници од другите земји се сместени во фамилиите на нивните врсници од Скопје.
Култура
„Танец“ ја заокружи својата балканска турнеја

Националниот ансамбл за народни игри и песни „Танец“, триумфално ја заврши својата Балканска турнеја, оставајќи зад себе трага од воодушевена публика и силни емоции.
Со наслов „Ритамот на душата, бојата на традицијата“, турнејата го потврди статусот на „Танец“ како ненадминат амбасадор на македонската култура.
Оваа турнеја не беше само серија настапи, туку и културна мисија. Таа успеа да ја премости географската оддалеченост, да поврзе генерации и да ја претстави виталноста и убавината на македонскиот фолклор.
Концертите во Валпово (Хрватска), Крањ (Словенија), Виена (Австрија) и Лакташи (Босна и Херцеговина) „Танец“ ја воодушеви публиката со енергични кореографии и раскошни носии, пренесувајќи ја богатата македонска култура и традиција. Експлозијата на бои и звуци, од нежните звуци на тамбурите до моќните удари на тапаните, создадоа магична атмосфера што ги спои гледачите и изведувачите во еден ритам.
Турнејата претставуваше повеќе од обични концерти-тоа беше културна мисија која ги поврза Балканот и Европа. Играорците, пејачите и оркестарот маестрално пренесоа порака за виталност, убавина и културно богатство кое заслужува светско внимание. Секој настап беше доказ дека традицијата не е само минато, туку жива, пулсирачка сила.
Со овој голем триумф, Ансамблот „Танец“ ја зацврсти својата позиција како еден од најзначајните чувари и промотори на културното наследство на Македонија.
„Срцето на Македонија чука во ритамот на нашите ора и песни. Каде и да одиме, носиме дел од таа душа и таа топлина“.