Култура
Предавање на француско-романскиот автор Матеј Вишниек

В среда, 20 март 2024 година, во 18 часот, во „Јуроп хаус“ ќе се одржи онлајн-предавањето на француско-романскиот автор Матеј Вишниек.
Матеј Вишниек е писател (драматург, новинар, поет и романописец), кој твори на француски јазик. Како и кај други уметници и интелектуалци кои се родени во Романија, но твореле во културата на дијаспората (како Константин Бранкуши, Емил Чоран, Мирча Елијаде, Ежен Јонеско, Норман Манеа, Херта Милер), уметничкото творештво и животот на Матеј Вишниек може да се поделат на: a) годините на академското и културното оформување во Романија, родната земја со нејзините жители, кои останаа негов главен извор на инспирација, независно од книжевниот жанр што го обработува и б) зрелоста и меѓународниот успех стекнати во француската култура во која живее и го објавува најголемиот дел од своето дело.
Двата значајни аспекта од годините на неговото творење и оформување во романската културна средина се следниве: студира историја и филозофија на Универзитетот во Букурешт и е основач на Понеделничкиот кружок, координиран од професорот Николае Манолеску. Неговите пиеси објавени од 1987 до 1997 година, иако цензурирани, тајно си го наоѓаат патот до читателите заинтересирани за неговиот израз и стил. На 31-годишна возраст, кога пристигнува во Париз, Матеј Вишниек ѝ остава на романската култура веќе значајно дело: еден роман, многубројни пиеси и неколку збирки поезија. Во 1987 година емигрира во Франција, во 1993 година станува француски државјанин, но продолжува да објавува паралелно на француски и на романски јазик. Живее во Париз и работи како новинар во Радио Франс ентернасјонал. Во Франција, земјата во чија култура ќе се истакне, тој дебитира со збирката поезија „Мудрецот во времето за пиење чај“, со која ја добива наградата за најдобра поетска книга во 1984 година. По декемвриската револуција од 1989 година, Матеј Вишниек станува најиграниот романски драмски писател, кој твори на француски јазик во својата родна земја, но и во уште триесет други земји.
Разликата меѓу реалноста и начинот на нејзиното претставување, меѓу зборовите и делата, светот како циркус и спектакл остануваат фундаментални теми на неговите пиеси, кои одржуваат совршена рамнотежа меѓу апсурдот и комичното. Матеј Вишниек ги сака надреализмот, дадаизмот, театарот на апсурдот, комичното и гротескното, фантастичната книжевност, магичниот реализам на латиноамериканскиот роман, англосаксонскиот реалистичен театар, но го мрази социјалистичкиот реализам.
Оваа исклучителна вечер ни го овозможува задоволството директно да откриеме некои од суштинските идеи на творештвото на драмскиот писател и новинар Матеј Вишниек, како и можноста да го откриеме уметникот и да му поставиме, иако онлајн, неколку прашања.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Дваесет и пет писатели доаѓаат во Охрид и Струга на конференцијата на Македонскиот П.Е.Н. центар

Од 19 до 21 јуни Македонскиот П.Е.Н. центар ќе ја одржи јубилејната ХХ Регионална конференција, на која ќе учествуваат дваесет и пет писатели од девет ПЕН центри. Темата на годинешниот Симпозиум е „Постхуманизам и книжевност“.
Писателите низ дијалог ќе се обидат да најдат одговори на низа актуелни прашања за статусот на книжевноста и уметноста во ерата на вртоглав технолошки развој поврзан со употребата на вештачката интелигенција. Излагањата од Симпозиумот ќе се сосредоточат на позитивните и негативните аспекти на примената на ВИ во книжевноста; ВИ и имагинацијата, ChatGPT и плагијаризмот; хуманистичкото образование и ВИ, со цел да се понудат одговори на прашањето за состојбата на човекот денес, односно: „дали сме веќе навлезени во добата на постхуманизмот?“
Во рамките на Конференцијата ќе се одржи состанок на Балканската ПЕН мрежа, посветен првенствено на перспективите на соработка, меѓусебното преведување, но и заедничка афирмација на балканските книжевности и културни достигнувања на меѓународен план. Програмата предвидува и две книжевни читања на делата на учесниците: во Меморијалната куќа на Григор Прличев во Охрид на 20 јуни, со почеток во 19ч., како и во Меморијалната куќа на Браќата Миладиновци во Струга на 21 јуни, со почеток во 13 ч.
Учесници на јубилејната конференција на Македонскиот П.Е.Н. центар се: Вида Огненовиќ и Владислав Бајац (од Српскиот ПЕН), Ентела Каси и Ахмет Пренчи (од Албанскит ПЕН), Петар Чухов и Иван Христов (од Бугарскиот ПЕН), Тарик Ѓунерсел (од Турскиот ПЕН), Драгана Кршенковиќ Брковиќ (од Црногорскиот ПЕН), Бинак Кељменди (од Косовскиот ПЕН), Иштван Турчи (од Унгарскиот ПЕН), Ванѓел Дуновски (од Влашкиот ПЕН), како и низа членови на Македонскиот ПЕН: Зоран Анчевски, Игор Анѓелков, Наташа Аврамовска, Бранко Цветкоски, Славе Ѓорго Димоски, Димитрие Дурацовски, Иван Џепароски, Лидија Капушевска-Дракулевска, Катица Ќулавкова, Ермис Лафазановски, Владимир Мартиновски, Александар Прокопиев и Соња Стојменска-Елзесер. Музичкиот дел од програмата ќе биде во изведба на Бранислав Николов, пејачот на составите „Фолтин“ и „Пијан славеј“.
Јубилејната Регионална конференција на Македонскиот ПЕН центар ќе се одржи со поддршка на Министерството за култура и туризам на РС Македонија, а програмата во Струга ќе биде изведена во соработка со Струшките вечери на поезијата.
Култура
На 21 јуни во Музејот на град Скопје ќе биде отворена изложбата „Зона фобија“

Во рамките на манифестацијата Скопско лето 2025 на 21 јуни во Музејот на град Скопје во 19 часот ќе биде отворена изложбата „Зона фобија“ од нашиот реномиран уметник Томе Аџиевски.
Трагајки по топосите на источноевропската авангарда авторот се потсетува на филмот Сталкер од режисерот Андреј Тарковски. Во „забранетата зона“ од филмот тој препознава многу сличност со „менталната зона“ денес во Македонија.
Уметникот ќе раскаже 5 визуелни приказни за первертираната перцепција кон вистината што перманентно ни се случува од бившата држава па се до денес.
Публиката ќе биде вовлечена во „Зона фобија“рушевина од старата железничка станица сместена меѓу модерни облакодери.Утопија среде анти утопија,вистинска метафора за нашиот постземјотресен менталитет.
На изложбата симболично ќе бидат раздавани каталози од разни изложби на авторот по симболична цена,а собраните сретстве ќе бидат донирани на здружението за заштита на животноте „Anima Mundi“.
Култура
МНТ гостува во Струга со претставата „Торонто експрес“

Македонскиот народен театар ќе гостува во Струга со претставата „Торонто експрес“, која ќе се изведе на 18 јуни (среда), со почеток во 20:00 часот, на летната сцена при Центарот за култура „Браќа Миладиновци“.
Ова сценско дело е работено по мотиви од збирката есеи „Тибам Штркот“ од авторот Зоран Спасов Ѕоф. Режијата е на Јордан Симонов, а адаптацијата на текстот е заедничко дело на Благоја Бошковски, Александар Микиќ и Јордан Симонов.
Во централната улога настапува актерот Александар Микиќ, кој на свој препознатлив начин ќе го оживее светот на авторот, полн со хумор, апсурд и животни контрасти.
Настанот е дел од програмата на Центарот за култура „Браќа Миладиновци“ – Струга.