Култура
Премиерно прикажување на дигитално реставрираната верзија на „Мирно лето“
Синоќа во летното кино на Кинотеката, со свечена церемонија беше претставена дигитално реставрираната копија на македонската филмска комедија „Мирно лето“ на Димитрие Рули Османли.
На летната кинотечна сцена, токму со филмот по кој таа го носи името, директорот на Кинотеката Владимир Ангелов го претстави и веќе добро познатиот проект под име „Сезона на класични филмови“ (Season of Classic Films), кој веќе втора година по ред се организира од страна на Асоцијацијата на европски архиви ACE (франц: Association des Cinémathèques Européennes – ACE; анг: Association of European Cinematheques), каде што Кинотеката е членка уште од 1998 година. Во оваа ексклузивна ревија на архивски и реставрирани филмски класици вклучени се и филмските архиви од Брисел, Амстердам, Париз, Осло, Торино, Лозана, Болоња, Берн, Франкфурт, Будимпешта, Лисабон, Прага, Барселона, Даблин, како и филмските архивите од Загреб, Белград, Атина, Тирана, Софија.
„Целта на оваа иницијатива координирана од ACE и финансиски поддржана од програмата MEDIA на Европската комисија е да се доближи европското филмско наследство до публиката и да се запознае младата популација со она што за постарите претставува „филмска класика“, што повеќе луѓе да погледнат што повеќе наслови од европската филмска ризница – со проекции во живо и он-лајн, со лајв стрим пренос – а филмските архиви и институции да ги споделат со светот своите реставрирани филмови“, рече на почетокот на поздравната реч Ангелов.
Освен присутните гледачи кои го исполнија дворот на Кинотеката, проекцијата на „Мирно лето“ можеше да се следи и он-лајн преку лајв стримингот на Фејсбук и Инстаграм профилите на Кинотеката, како и од јутјуб каналот.
Филмот „Мирно лето“ нема целосни оригинални негативи, туку само позитив 35-мм копии кои останале од кино-дистрибуцијата во минатото, кои денес не се технички соодветни за проекции. Затоа тимот на Кинотеката – Игор Старделов, филмолог-советник и раководител на Архивот, Александар Трајковски, филмолог и Тихомир Кашмицовски, филмски техничар – го надгледуваа процесот на скенирање на интернегативи во 2К-резолуција, кои беа обработени од лабораторијата „Клик филм“ во Загреб, Хрватска. Звукот исто така беше дигитално обновен и завршен е новиот 2K мастер, од кој сега се достапни DCP и други дигитални верзии за прикажување и архивирање.
Изминативе месеци Кинотеката редовно на своите профили на социјалните мрежи постираше линкови од проектот „Сезона на класични филмови“, кои можеа бесплатно да се гледаат и тоа неколку денови по ред, збогатени со он-лајн дискусии, експериментални музички настапи како илустрации на некои од филмовите, видео-приказни за процесите на реставрација… Националните Филмски архиви/Кинотеки самостојно одлучуваат не само кој наслов ќе го прикаже во рамките на проектот, туку и со какви придружни содржини ќе го збогати искуството на гледање филмски класици.
На 16 јуни (среда) во 20 часот, Кинотеката на Македонија ќе го прикаже првиот македонски игран филм „Фросина“ на Воислав Нановиќ во летното кино и он-лајн.
Проектот на европските кинотеки започна со Југословенска кинотека во декември со немиот филм ГРЕШНИЦА БЕЗ ГРЕВ (Грешница без греха, 1930) на Коста Новаковиќ, потоа следуваше проектот на Филмотеката на Валенсија (Шпанија) – САНЗ И ТАЈНИТЕ НА НЕГОВАТА УМЕТНОСТ (Sanz y el secreto de su arte, 1918) на Максимилијано Тус и Франциско Санз (Maximiliano Thous & Francisco Sanz). До крајот на јуни 22 Кинотеки, члени на ACE, ќе ги претстават класичните филмски бисери од нивните (каталогот на „Сезоната на класични филмови“ можете да го симнете ТУКА).
Во духот на ведрина што веќе 60 години го емитува комедијата МИРНО ЛЕТО, публиката имаше можност да го проследи получасовниот концерт на квинтетот на пејачот Џон Илија Апелгрин, кој е и внук на актерот Илија Џувалековски, еден од главните ликови во филмот (Харалампие). Вокалистот Апелгрин, Гордан Спасовски – пијано, Кирил Туфекчиевски – контрабас, Гоце Стефковски – тапани и Кире Кузманов -алт саксофон исполнија неколку домашни и странски евергрин мелодии од втората половина на минатиот век, кога е создаван МИРНО ЛЕТО.
Ангелов ги пренесе срдечните поздрави од филмскиот сценарист и романсиер Томислав Осмални, син на Рули, а меѓу присутните беше и Димитар Рули Османли Помладиот, внукот на режисерот, како и наследниците на учесниците во МИРНО ЛЕТО.
Публиката во летното кино и гледачите на он-лајн преносот можеа да го проследат и десетминутното видео-обраќање на д-р Атанас Чупоски, филмолог-советник во Кинотеката, кој исцрпно ги запозна гледачите со историјатот на филмовите ФРОСИНА и МИРНО ЛЕТО. Со низа детали и по некоја анегдота Чупоски на гледачите им ги презентираше историските и естетските аспекти на овие пионерски наслови во македонската кинематографија.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Во Скопје концертна промоција на „Афро гитано“: албум снимен на три континенти
Во сабота, на 8 ноември, во Јавна соба, како дел од програмата на Skopje Design Week, македонската публика ќе има ретка можност да ја доживее концертната промоција на албумот „Afro Gitano“ ,заеднички проект на Тони Китановски, легендарниот Баба Сисоко од Мали и диџеј Гоце САФ.
Овој необичен спој на африкански ритми, балканска душа и урбан електронски грув претставува автентично музичко патување што ги руши границите меѓу жанровите и континентите. Китановски вели дека „’Afro Gitano’ е музика што се движи како реката, како луѓето, како слободата“.
Албумот, снимен во време на пандемијата на три континенти и во шест земји, ја носи енергијата на спонтаноста и заедништвото.
„Едноставно ќе пролета идеја што ни се чини добра, и тројцата се нафрламе на неа како мала глутница“, раскажува Китановски, откривајќи ја суштината на нивната уметничка хемија.
Африка, Балканот и урбаната сцена во едно
За Баба Сисоко, кого Китановски го опишува како „музичар од највисок ранг и гриот кој со музиката придонесува за мирот на земјата“, оваа соработка претставува спој на духовноста на западноафриканската традиција и џез-импровизацијата.
Во проектот се вклучува и диџеј Гоце САФ, кој со својата хип-хоп енергија внесува современа урбана димензија: „Џезот и хип-хопот се од иста мајка“, вели Китановски, додавајќи дека триото создава „компактна единица во која секој ја задржува својата музичка суштина, а заедно пловиме беспрекорно“.
Музика што ја почитува традицијата и ја прегрнува слободата
Во „Afro Gitano“, Китановски ја продолжува својата долгогодишна мисија – да создава музика што е истовремено прастара и современа, длабоко вкоренета и бескрајно слободна. „Музиката е секогаш онолку добра колку што е блиска до коренот“, вели тој, нагласувајќи дека искреноста кон себеси е единствениот пат до автентичност.
Албумот го издава лондонска издавачка куќа, а како што посочува Китановски, „само оригиналноста може да ја отвори портата кон светот“.
Настан што обединува музика, уметност и дизајн
Настапот е дел од Skopje Design Week – платформа што ги поврзува различните уметнички дисциплини. „Музиката е дизајн од невидливи треперења во воздухот и со тоа природно се вклопува во настанот“, додава Китановски.
Публиката може да очекува концерт исполнет со ритам, импровизација и слобода. „Сакам да си поминат убаво, да се изнаиграат без да им биде гајле за другите околу нив, и секој да си пее различна песна од нашиот репертоар на пат за дома – само тогаш ќе знам дека албумот е навистина добар“, вели Китановски.
Култура
„Андерфест 7“ – алтернативниот рок-фестивал се враќа со уште поголема енергија
„Андерфест“, еден од најпрепознатливите алтернативни рок фестивали кај нас, ја најавѝ програмата за своето седмо издание! Настанот ќе се одржи во петок на 7 ноември во Младинскиот културен центар (МКЦ) во Скопје, а и ова издание ветува вечер исполнета со моќна енергија, автентична музика и врвни настапи.
„Андерфест“ со годините изгради статус на фестивал што ги спојува најдобрите имиња од домашната алтернативна сцена, создавајќи уникатно музичко искуство за сите љубители на рокот и неговите поджанрови.
Оваа година, публиката ќе има можност да ги чуе и види LOST IN REVERIE, АУДИОЦИГЛА, ДИМИШ, ЗАНАДУ, ДЕМЕНСИ, ГОЛЕМАТА ВОДА и НОВИОТ ПОЧЕТОК – бендови кои носат свеж звук, различни емоции и препознатлив сценски настап.
Организаторите најавуваат уште повисоко ниво на продукција, динамична атмосфера и простор каде што ќе се слави вистинскиот дух на независната музичка сцена. За многумина, „Андерфест“ е повеќе од фестивал – тоа е традиција, движење и заедница што ја поттикнува домашната рок култура. Билетите се пуштени во продажба преку drugastrana.mk.
Изложби
Стигнавме ли веќе? Младите фотографи ги бараат патоказите кон Европа
Фото: Арбнора Мемети
Фото изложбата „Стигнавме ли веќе: Кои се патоказите кон ЕУ?“, ќе биде отворена в четврток, 6.11.2025 година, во 19 часот во Мултимедијалниот центар „Мала станица“.
Триесет млади фотографи (18-30 години) од целиот Западен Балкан се собрани на оваа изложба, која покажува како нивната генерација ја гледа идејата за Европа денес, поставува прашања и се поврзува со неа.
Создадена преку истоимениот регионален проект, инициран од амбасадите на Кралството Холандија во Западен Балкан, оваа изложба директно се осврнува на дезинформациите поврзани со процесот на интеграција во ЕУ. Додека Западниот Балкан се насочува кон членство во ЕУ, младите луѓе во регионот се соочуваат со спротивни наративи, дезинформации и стереотипи кои често ја замаглуваат вистинската реалност кон пристапувањето во ЕУ. Преку автентично визуелно раскажување приказни, овие триесет фотографи се спротиставуваат на лажните наративи и презентираат вистински гледишта за тоа што значи европската интеграција за нивните заедници, нивниот секојдневен живот и нивната иднина. Изложбата содржи визуелни приказни кои ја одразуваат различноста, креативноста и критичката свест на новата генерација.
Фото: Иво Велчевски
Учесниците на изложбата беа избрани од стручно жири врз основа на јавен повик – по пет фотографи од секоја земја. Овие триесет избрани фотографи учествуваа на онлајн мастер работилница со холандската фотографка Илви Њиокиктјен, а на оваа изложба го претставуваме резултатот од нивната работа.
Македонија на изложбата ја претставуваат авторите: Арбнора Мемети, Ана Ѓорѓиевска, Иво Велчевски, Каја Тасевска и Филип Лафазановски.
Од секоја од шесте земји учеснички ќе биде избран по еден победник кој во мај следната година ќе има привилегија да престојува во Амстердам во текот на неделата на објавување на победниците на најголемиот светски натпревар за новинска фотографија World Press Photo.
Изложбата ќе биде претставена во сите шест земји учеснички. Отворањето во Скопје е во четврток, 6 ноември, кога ќе биде објавен победникот од Македонија што ќе патува во Амстердам на World Press Photo.
Проектот е организиран од Амбасадата на Кралството Холандија во соработка со Македонски центар за фотографија.

