Контакт

Култура

Ретроспектива на филмовите на Јиржи Менцл: смешната страна на тоталитаризмот, со и без мустаќи

Објавено пред

Од 1 декември до 11 декември – Кинотеката, во соработка со Амбасадата на Чешката Република – организира голема ретоспектива на легендарниот чешки режисер и глумец Јиржи Менцл (Jiří Menzel). Оваа ретроспектива ќе биде отворена со филмот СТРОГО КОНТРОЛИРАНИ ВОЗОВИ (Ostře sledované vlaky/Closely Observed Trains), дебитантски долгометражен игран филм на Менцл (1938-2020), со кој освои „Оскар“ за најдобар странски филм во 1967 година.

dobivaj vesti na viber

До 11 декември, во термините од 20 часот, во кинотечната сала ќе бидат прикажани уште осум наслови на Јиржи Менцл: СТРИЖЕНО-КОСЕНО (Postřižiny/Cutting It Short), ЛАСТОВИЧКИ НА ЖИЦА (Skřivánci na niti/Larks on a String), омнибусот БИСЕРИ НА ДНОТО (Perličky na dně/Pearls of the Deep) во кој Менцл е еден од четирите автори, СНЕЖEН ФЕСТИВАЛ (Slavnosti sneženek/Snowdrop Festivаl), СЕЛО МОЕ МАЛО (Vesničko má středisková/My Sweet Little Village), КРАЈОТ НА СТАРИТЕ ВРЕМИЊА (Konec starých časů/The End of Old Times), ПРЕКРАСНИ ЛУЃЕ СО КАМЕРА (Báječní muži s klikou/Those Wonderful Men with Crank) и САМОТИЈА ВО ШУМАТА (Na samotě u lesa/A Cottage Near the Woods).

„Не можеш, брат, да се бориш против сила што не ја знаеш и не ја гледаш“, велеше Кудуз, главниот лик во истоимениот филм КУДУЗ на Адемир Кеновиќ од 1989 година. А можеш ли и како да се бориш против силата што ја гледаш? На пример, ако таа сила најчесто е некој недемократски, тоталитарен режим?

Одговори на ова прашање има многу, но едно од нив има посебен шмек: се работи за хуморот во чешка верзија, кој обилно го користеа писателите и режисерите во некогашна Чехословачка во периодот од завршетокот на Втората светска војна, па до падот на Берлинскиот ѕид и распадот на СССР, во чија геополитичка орбита принудно гравитира оваа земја.

Со должната почит кон дузина автори од чешкиот нов бран – од средината на шеесеттите, па сè до крајот на осумдесеттите години од минатиот век – се чини дека филмовите на Јиржи Менцл, чија честа сценаристичка предлошка се литературните дела на Бохумил Храбал, се најдобар пример на тој луциден хумор со кој се рушат тоталитарните бастиони. И тука не се работи само за комунистичкиот режим во Чехословачка. Барем според книгите и филмовите, меѓу кои најпластичен пример е романот „Името на розата“ (1980) на Умберто Еко и истоимената екранизација (1986) во режија на Жан-Жак Ано, смеата била прогонувана уште од најстарите државни уредувања, од античко време па до ден-денес. Затоа кај Еко и Ано се актуализира случајот со изгубениот спис на Аристотел – „За комедијата“ и зошто останал непознат за човештвото: смеата е најголемиот кошмар на тирани(и)те.

Кај Менцл таа борба со помош на хуморот можеби не е директно брцнување прст во „окото на тоталитарната власт“, туку потег што може фигуративно да се опише како потсмешлива иронична интервенција во стилот на цртање мустаќи или големи уши на иконичните слики на големите диктатори. Всушност, Хитлер и Сталин веќе имаа мустаќи – па во борбата со првиот јунак од СТРОГО КОНТРОЛИРАНИ ВОЗОВИ мораше да ја подметне главата – но, Менцл им ги црташе мустаќите на нивните наследници…

Менцл знаел и да склучи пакт со властодршците од тогашниот комунистички режим за да може да снима, во одреден период снимал неполитички“ филмови но одново му се враќал на неговиот стил со кој остана препознатлив во чешката и светската кинематографија.

Завршил режија на прочуената академија ФАМУ во Прага, кај професорот и режисер Отокар Вавра. По СТРОГО КОНТРОЛИРАНИ ВОЗОВИ, снимен според истоимениот роман на Бохумил Храбал (Bohumil Hrabal), почнала плодната соработка со култниот писател. Меѓу другите наслови, Менцл го сними и филмот МУ СЛУЖЕВ НА АНГЛИСКИОТ КРАЛ, според прозата на Храбал.

Во 1969 го сними филмот ПТИЦА НА ЖИЦА, кој беше забранет до 1990. Таа година филмот беше прикажан на Берлиналето и ја доби наградата на филмската критика ФИПРЕСЦИ, а Менцл рамноправно ја сподели главната награда „Злетна мечка“ со Коста Гаврас (за филмот МУЗИЧКА КУТИЈА).

Во кинематографскиот опус на Менцл се забележани 20-ина наградувани наслови. Менцл вторпат бил номиниран за „Оскар“ во 1987 година за филмот СЕЛО МОЕ МАЛО, а во 2003 година ја доби и Наградата за посебен придонес во филмот на фестивалот во Карлови Вари. Глумел во повеќе од 80 филма, а познат е и по своите поставки на театарските сцени во Чешка и светот.

Во 2000 година Менцл беше гостин на промоцијата на неговата книга преведена и објавена на македонски јазик во Скопје, каде што ја прими наградата за животно дел на Интернационалниот фестивал на филмската камера „Браќа Манаки“ во Битола.

Во 2009 година Јиржи Менцл беше гостин на Кинотеката и беше прогласен за Doctor Honoris Causa на Универзитетот за аудиовизуелните уметности ЕСРА (денешен „Европа прима“) во Скопје. Церемонијата се одржа во киносалата на Кинотеката.

Програмата ТУКА.

Култура

Концерт на италијанска пијанистка на Скопско лето

Објавено пред

Утре, 22 јули, со почеток во 20:30 часот во Музејот на македонската борба за самостојност ќе се одржи концерт на италијанската пијанистка Цинзија Бартоли.

dobivaj vesti na viber

Бартоли студирала и дипломирала со почести на Конзерваториумот „Н. Паганини“ во Џенова (Италија). Откако се стекнала со „Diplome Superieur d’enseignement“ на Ecole Normale de Musique „Алфред Корто“ во Париз во училницата на Жан Мико (последниот помошник и поважен ученик на големиот пијанист Алфред Корто), таа посетувала курсеви за усовршување кај професорите Пол Бадура-Шкода и Стефан Аскеназе на Музичката академија „Оторино Респиги“ во Асизи (Италија).

Од 1986 до 1990 година, Цинзија Бартоли ги продолжила студиите кај г-ѓа Илонка Декерс во Милано, една од потомците на Унгарската школа за пијано на Франц Лист. Во текот на студиите, таа е наградена со награди и признанија на бројни национални и меѓународни натпревари, вклучувајќи ги натпреварите Албенга и Стреза во Италија (1-ва награда), натпреварот „Ф. Шуберт“ и музичките натпревари во Франција (2-ра награда) и добила заслуга на Меѓународниот натпревар „Златна палма“ во Финале Лигуре (Италија). Настапувала во 24 земји во најважните градови и концертни сали од нив (Франција, Германија, Швајцарија, Белгија, Полска, Унгарија, Романија, Србија, Црна Гора, Хрватска, Грција, Албанија, Шпанија, Португалија, Норвешка, САД, Канада, Аргентина, Бразил, Уругвај, Парагвај, Јапонија, Австралија, Кина, Јужна Кореја).

Таа настапувала и во цела Италија во најважната концертна сала во земјата. Нејзината репутација како солист ја одвела на толку престижни места низ целиот свет, заедно со нејзината љубов кон камерната музика и редовно се појавувала на камерни и оркестарски музички рецитали. За време на неодамнешниот турнир во Германија, критичарите ја сметале за „извонреден интерпретатор“ на Равел (Рајн-Некар-Хајделберг). Во 2019 година го свирела интегралниот опус за пијано на Равел во Париз во Театарот на островите Сент Луис. Во 2023 година, го снимила интегралниот опус за пијано на Равел за издавачката куќа „Кентаур рекордс“ во Луизијана.

Исто така, има изведено многу снимки за RAI (Италијанско радио и телевизија) како соло пијанистка и придружничка на оперски пејачи. Таа била професорка по пијано многу години во Рим на Академијата за уметности, Музичката академија Алирио Дијаз, Парма и Конзерваториумот за музика Ла Специја и на Академијата „Каса дела музика“ во Џенова. Всушност, предава пијано на постдипломските студии по музика при италијанското Министерство за образование. Предавала и на бројни мајсторски курсеви низ целиот свет: Аргентина, Бразил, САД, Јапонија, Кина и Европа. Промоторка и претседателка на Музичкото друштво „Дионисо“ од Савона, Чинција Бартоли, веќе 35 години организира концертна сезона со важни национални и меѓународни настапи во Џенова и Савона (Италија). Во 2017 година ја освои наградата „Одлични жени во уметноста“ од Италијанското здружение ФИДАПА. Била членка на жирито на бројни меѓународни натпревари по пијано.

Прикажи повеќе...

Култура

Љутков од министерскиот форум во Рим: Културното наследство да стане двигател на одржлив туризам

Објавено пред

Министерот за култура и туризам, Зоран Љутков, учествува на првиот министерски форум „Поврзување на дестинациите: Италија – Балкан туристички форум“ (Bridging Destinations: Italy – The Balkans Tourism Forum), што денеска се одржува во Рим, Италија.

dobivaj vesti na viber

На форумот, на кој учествуваат министри за туризам од Албанија, Србија, Хрватска, Бугарија, Грција, Црна Гора и од Македонија, како и претставници на бизнис-секторот од Италија, се одржаа неколку панел-дискусии посветени на создавање нови заеднички туристички програми, производи и иницијативи за подобро интегрирање на балканскиот и на медитеранскиот туристички простор.

Во своето обраќање министерот Љутков пред присутните ја нагласи потребата од регионална интеграција во туризмот потенцирајќи дека Балканот треба да се гледа како единствена туристичка целина, а не како изолиран пазар.

„Туризмот е многу повеќе од економија, тоа е мост што ги поврзува луѓето, културите и историјата. Балканот има шанса да стане обединета дестинација, која ќе нуди уникатно, автентично и мултинационално искуство“, истакна Љутков.

Тој предложи Балканот да се вклучи како образовна рута во италијанскиот едукативен систем преку организирање екскурзии за ученици и студенти, кои би се запознале со културното наследство на регионот и би ја продлабочиле врската меѓу Италија и земјите од Југоисточна Европа.

Министерот ја промовира и идејата за создавање нови заеднички програми, продукти, проекти, кои би ги обединиле земјите од регионот и Италија како една дестинација. Во тој контекст, како конкретна иницијатива, тој предложи соработка во рамките на проектот „По стапките на славните Римјани“, кој ќе ги поврзе историските и археолошките локалитети од Македонија, од Балканот и од Италија, а со цел да се привлечат туристи од глобалниот пазар, особено од Азија, Америка и од Блискиот Исток.

Министерот Љутков потенцира дека Македонија нуди препознатливо, автентично и културно богато туристичко искуство, што е во тесна врска со интересите на италијанските патници, особено оние што бараат историја, авантура и култура. Тој ги посочи локалитетите Стоби, Таор и Охрид како силни туристички адути на Македонија, особено привлечни за љубителите на античката историја и на културен туризам, а Вевчани и Крушево ги издвои како успешни примери за одржлив и зелен туризам.

„Со визија, почит и креативност можеме да го претвориме културното наследство во вистински двигател на одржлив туризам и европска поврзаност. Заедно со Италија можеме да изградиме не само мостови меѓу дестинациите, културите, туку и меѓу народите“, порача Љутков.

Инаку, форумот, кој е во организација на Министерството за туризам на Италија, има цел да поттикне соработка и стратешко позиционирање на Италија и на земјите од Балканот како единствена туристичка дестинација. Учеството на Македонија, пак, претставува значаен чекор кон нејзино поинтензивно интегрирање во регионалните и во европските туристички текови, поголема видливост на македонската туристичка понуда, зајакнување на институционалната соработка, пристап до добра практика, како и позиционирање на земјата како дел од една поширока европска туристичка приказна.

Прикажи повеќе...

Култура

В недела почнува манифестацијата „На зајдисонце“ во Трпејца

Објавено пред

Од 20 до 28 јули, годинава по 14 пат во Трпејца ќе се одржи културно – забавната манифестација „На зајдисонце“. Организаторот Здржението „За Трпејца со љубов“, ветува интересна програма за туристите и домаќините.

dobivaj vesti na viber

На денот на отворањето во недела од 20.30 часот по поздравниот говор на претставник на општина Охрид под чие покровителство се одржува манифестацијата, Фото клубот „Охрид“ ќе ја претстави најновата продукција на фотографии насловена „Убавината на дофат“. Вечерта со својот настап музички ќе ја „обои“ познатиот саксофонист Горан Папаз.

Во понеделник на 21 јули во истиот термин ќе биде промовиран првиот роман на младата трпејчанка Анастасија Ристеска „Париска сложувалка“ напишан на англиски јазик. Промотор ќе биде д-р Габриела Неделкоска. Претходно деца од Трпејца пред публиката ќе ги покажат своите таленти.

Филмот како уметност годинава има посебно место на Зајдисонцето во Трпејца. Под ведро небо како што впрочем сите овие години се одвива манифестацијата во вторник на 22 јули ќе гостува Антонио Вељаноски, млад режисер, сценарист и фотограф кој живее на реалцијата Охрид – Прага. Присутните ќе можат да го погледаат неговиот филм „И(с)згубени“.

Во среда од 19 и 30 часот ќе се одржи популарната Трка со куфери по скалинадата во Трпејца која има натпреварувачки карактер а потоа ќе настапат Мила, Македонка и Билјана. Трите девојки недоамна дипломираа на ФМУ во Скопје.

Ден потоа гостува Драмското студио „Цвет“ под раководство на Драгана Боцеска со претставата „Приказни“ а пред тоа ќе бидат прикажани и наградени најдобрите три фотографии од Трпејца направени со мобилен од страна на туристите.

Петокот е резервиран за промоцијата на монографијата „Златните години на КК „Рибар“ од Трпејца од авторот м-р Милчо Јованоски. Промотор ќе биде новинарот и публицист Горан Момироски. Претпладнето ќе се одржи традиционалната регата „Номче Митрески“.

Во сабота на 26 јули ќе гостува Театарскиот проект на ОСУ „Св. Климент Охридски“од Охрид со „Виолината што одекнува низ вековите“од авторот и ментор м-р Михаил Патчев а ќе биде прикажан и документарецот „Охридските трубадури“.

Прикажи повеќе...

Најново

Македонија1 час

ДУИ ги соопшти имињата за градоначалници и во Тетово и Желино, за Гостивар ќе чека предлог од Таравари, а за Струга од Села

Претседателот на Демократската унија за интеграција (ДУИ), Али Ахмети, свика редовна седница на Централното претседателство на партијата, на која беа...

Македонија2 часа

Бујар Османи ја објави кандидатурата за градоначалник на Чаир: „Не се работи за функција“

Бујар Османи од Демократската унија за интеграција (ДУИ) денес официјално ја објави својата кандидатура за градоначалник на општина Чаир. Одлуката,...

Македонија3 часа

Стабилизирана ситуацијата со пожарот кај Преспа, продолжува гаснењето во прилепско

Пожарот што избувна во близина на Преспанското Езеро е ставен под целосна контрола, информира директорот на Дирекцијата за заштита и...

Економија7 часа

Мицкоски предлага пет различни потрошувачки кошнички: Не се исти потребите на еден пар пензионери и на еден млад брачен пар

На првата седница Економско-социјалниот совет во кој ќе членуваат претставници на сите синдикати, ќе се разгледува нов начин на пресметување...

Македонија9 часа

(Видео) „Во мандатот на Шукова во МЖСПП бевме труени со отровен мазут, СДС и Каја губат во првиот круг“, вели Манасиевски

„СДС И Каја Шукова губат во прв круг, во мандатот на Шукова во МЖСПП бевме труени со отровен мазут. Кој...

Македонија9 часа

Зајкова: Ако некој пратеник мисли дека банките му се поважни од народот, нека излезе и нека каже – „гласав за банките, а не за народот”

Претседателката на Либерално-демократската партија (ЛДП) и пратеничка во македонското Собрание, Моника Зајкова, повторно, по трет пат ќе ги поднесе измените...

Топ10 часа

Две скопјанки се истепаа во автокамп на Охридското Езеро, подоцна се вклучило уште едно лице

Вчера во 20:54 часот, во авто-камп лоциран на Охридското езеро, 31-годишната К.Д. физички ја нападнала 45-годишната Е.Р.А., двете од Скопје...

Топ10 часа

Маж од Србија пронајден мртов на охридското крајбрежје

Вчера во 19.41 часот, во СВР Охрид е пријавено дека, во близина на хотелски комплекс на охридското крајбрежје, има починато...

Економија11 часа

Пониски цени на бензините од полноќ

Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Северна Македонија (РКЕ) донесе Одлука...

Македонија13 часа

(Фото) Сиљановска-Давкова го прогласи отворен Летниот европски младински олимписки фестивал

Претседателката Гордана Сиљановска – Давкова вчеравечер го прогласи за отворен Летниот европски младински олимписки фестивал и рече дека организацијата на...

Свет14 часа

Односот меѓу Трамп и Путин се менуваше во текот на годините, сега се чека конечен резултат

Американскиот претседател Доналд Трамп неодамна му даде на Владимир Путин 50 дена да постигне мировен договор и најави драстични трговски...

Свет15 часа

(Видео) Кина почнува со изградба на најголемата хидроелектрана во светот, Индија и Бангладеш загрижени

Кинескиот премиер Ли Чијанг го објави почетокот на изградбата на најголемата хидроелектрична брана во светот, која се наоѓа на источниот...

Европа15 часа

(Видео) Ноќен напад врз Киев: најмалку едно лице загина, чад влезе во подземно засолниште

Најмалку едно лице загина, а две други беа повредени во голем руски напад со беспилотни летала и ракети врз Киев...

Македонија16 часа

Изменет сообраќаен режим во наредните четири дена во Скопје кај кањонот Матка – реката Треска

Секторот за внатрешни работи Скопје ги известува граѓаните дека поради одржување на Европските младински игри Скопје 2025 во кајак на...

Македонија16 часа

(Видео) Спасувачка мисија на полицискиот хеликоптер во Струмичко

Вчера полициски хелиокптер од типот Бел-412 од Одделот за воздухопловни единици дејствуваше на пожар во Василево, село Нивичино. Поради разгорување...

Македонија16 часа

Следува период на многу топло време со температури над 40 степени

Времето денеска ќе биде претежно сончево и многу топло со слаб до умерен ветер од западен и југозападен правец. Минималната...

Македонија1 ден

(Видео) Лефков: Структури од СДС делуваат со бугарската антимакедонска пропаганда

До нас стигнаа информации кои укажуваат на јасна поврзаност на бугарската антимакедонска пропаганда и политички структури поврзани до и од...

Македонија1 ден

(Видео) Кузеска: Тошковски кога ќе порасне сака да биде како Груевски – со партиска милиција под своја контрола

Очигледно министерот Панче Тошковски оди по стапките на својот идол – Никола Груевски и делува како негов партиски клон, рече...

Економија1 ден

(Видео) Мицевски: Обезбедени се средства од двата повици на Владата за Крива Паланка, ВМРО-ДПМНЕ се грижи за сите општини и сите граѓани

Координаторот на пратеничката група на ВМРО-ДПМНЕ, Никола Мицевски, денеска од Крива Паланка изјави дека преку двата повици на Владата, за...

Македонија1 ден

(Видео) Манасиевски: СДС во октомври ги очекува дебакл

СДС ги очекува невиден дебакл во Скопје. Изборите ќе ги изгубат во октомври, како што 1 + 1 = 2....