Култура
Синдикатот на културата: Да се повлече предлог-законот за култура и да се почне со транспарентна процедура за нов

Синдикатот на културата на Република Македонија (СКРМ) на прес-конференција обвини дека Министерството за култура изготвило нова нацрт-верзија на Закон за културата, во кој социјалниот дијалог со репрезентативните синдикати во културата е сведен на „осум дена за забелешки, мислења и предлози и доколку е потребно, состаноци за заедничка дискусија“.
Од Синдикатот бараат да се повлече предлог-законот за култура и да се почне со транспарентна процедура за нов, во кој ќе бидат вклучени и претставници од репрезентативните синдикати.
„Иако партнерски, искрено и конструктивно претходно договорени дека заеднички ќе учествуваме во изработката на новиот предлог-текст, кој сите ќе нè засега со години во иднина, нашите претставници, кои беа номинирани и доставени до Министерството за култура уште во февруари 2022 година, не беа повикани на ниеден состанок на работната група, која е формирана во април 2022 година. Впрочем, според нашите сознанија токму во овие моменти додека го држиме овој прес, се одржува еден од последните состаноци на работната група, на кој претставници на синдикатите повторно не се повикани.
Нетранспарентноста во донесувањето на Законот за културата од 2014 година од страна на претходната власт, но и неговата катастрофалната содржина, ги сплоти вработените во културата во еден чесен, искрен и одговорен синдикат, а тоа е Синдикатот на културата на Република Македонија, каде што императивот за нашата борба, покрај колективниот договор, стана нов и транспарентен Закон за културата.
Во годините што следуваа нашиот партнерски однос со Министерството за култура макотрпно беше граден преку процесите на нивелација и историскиот колективен договор, во кои активни фактори во нивната изработка постојано беа претставници на СКРМ. Наши претставници беа и дел од тимот што учествуваше во изработката на претходната предлог-верзија на Законот за јавен интерес во културата, која не помина на комисиската дебата во Собранието на РМ и според нашите информации, беше закочен со неколку илјади амандмани.
Повлекувањето на овој предлог-закон за јавен интерес во културата резултира со негово ревидирање од страна на работна група формирана од министерката за култура, која во новата верзија на законот ги отфрли речиси сите предлози на СКРМ што беа интегрирани во претходната верзија на законот.
И, така, повторно се вративме на старата пракса кога од трети лица дознавме дека без нас е изготвуван закон што ќе се однесува токму на нас. Преку целиот нетранспарентен процес на изготвување на предлог-текстот, кој суштински многу и не се разликува од скандалозниот закон од 2014 година и сам по себе заслужува посебна критичка прес-конференција, искрено и јавно се прашуваме дали некој намерно во тоа Министерство сака да го сруши партнерскиот однос, кој макотрпно го градевме толку време? Се прашуваме дали некој тивко и незабележно преку протнување на овој предлог-текст на закон се обидува да го саботира социјалниот дијалог? Се прашуваме дали не сме само ние жртва на нетранспарентноста на одредени поединци во Министерството за култура, туку и самата министерка како највисок претставник на власта во културата? Се прашуваме дали некој на мала врата и за ситни лукративни интереси сака сите нас повторно да нè врати онаму каде што бевме во 2014 година, па и пред тоа и да урне 6 години искрена и чесна соработка. Културата сме ние, а Министерството е сервис кој очигледно работи на наша штета, нè уназадува и ни го сопира напредокот.
Ја повикуваме министерката во знак на досегашниот коректен и партнерски однос да провери кој и зошто инсистира на штетниот закон од 2014 и ја урива праксата на квалитетен, европски принцип на социјално партнерство меѓу Министерството за култура и СКРМ, да го повлече овој предлог-закон и да почне транспарентна процедура за нов, во кој ќе бидат вклучени и претставници од репрезентативните синдикати.
СКРМ отсекогаш настапувал чесно и транспарентно и останува лојален партнер во фер, транспарентен и коректен социјален дијалог, но на секое отстапување од утврдената пракса ќе реагира соодветно, во насока на заштита на сите свои членови, но и фактори на процесите во културата“, истакнаа од Синдикатот.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
(Фото) Премиера на документарниот филм „Планината не оди никаде“ на 16. „МакеДокс“

Со силни и долготрајни аплаузи и овации на 25 август во Куршумли ан се одржа македонската премиера на новиот долгометражен документарен филм „Планината не оди никаде“ на словенечката авторка, режисерка и продуцентка Петра Селишкар. Премиерата се одржа во рамки на програмата на 16. „МакеДокс“.
Публиката во исполнетиот до последно место Куршумли ан во еден здив ја проследи приказната за браќата кои со своето стадо овци најголемиот дел од годината го поминуваат високо во планината, на околу 2.400 метри надморска височина под врвот Солунска Глава. Покрај овците, браќата се опкружени и заштитени од 30-ина шарпланинци, кои се во нивната непосредна близина додека ги исполнуваат секојдневните обврски. Единствениот контакт со цивилизацијата се нивните мобилни телефони, со кои ако сакаат да воспостават контакт мораат да се искачат на околните планински врвови.
На премиерата на филмот присуствуваа тројца од браќата – протагонисти во приказната – Зекир, Басри и Бесам, како и нивниот пријател Марјан. Во Куршумли ан беше присутна и филмската екипа што работеше на најновото документарно остварување на Петра Селишкар.
По премиерната проекција на „МакеДокс“, режисерката Петра Селишкар изрази огромна благодарност до филмската екипа на соработката во изминатите, речиси, шест години, колку што траеше продукцијата на филмот, и огромна благодарност до протагонистите на трпението и искрените намери со кои ја прифатија идејата и филмската екипа во нивниот планински дом.
Режисерката Селишкар рече дека иако потекнува од Словенија, која е позната како планинска земја, сепак прва вистинска средба со животот во планината ја направила во текот на снимањето на филмот и дека открила еден свет што не го познавала.
Со искрена и возбудена емоција и протагонистот Зекир се обрати кон публиката, искажувајќи благодарност за времето што го посветиле да го гледаат филмот во кој тој е протагонист, посакувајќи им на сите да се гледаат само за убаво. За возврат од публиката доби искрени аплаузи, а прашањата што беа поставени се однесуваа на условите во кои живеат, но и на начинот на живот со толку многу кучиња кои им се неопходни за чување на стадото овци во планината. Зекир едноставно одговори дека кучињата имаат внимателен и грижлив однос кон луѓето, а стануваат агресивни кога кон стадото ќе наближи некое диво животно.
Филмот е реализиран како копродукција помеѓу Словенија, Франција, Северна Македонија преку продуцентските куќи „Петра Пан Филм“ (Словенија), „Синефаж продукција“ (Франција), ППФП (Северна Mакедонија) во копродукција со РТВ Словенија.
Сценариото го потпишуваат Петра Селишкар и Танкред Ривиер, директор на фотографија е Бранд Ферро, монтажери се Лорелин Делом и Сашко Потер Мицевски, музиката е на Изток Корен, дизајнот на звук е на Владимир Ракиќ, додека фоли-артист и едитор на звучни ефекти е Вера Галешев. Продуценти се Петра Селишкар, Виктор Еде и Сара Ферро, а извршни продуценти се Бранд Ферро и Ивана Нацева.
Филмот досега е прикажан на 10 фестивали, со 2 номинации и 2 награди, а до крајот на годината веќе е поканет на уште многу фестивали. По фестивалската патека ќе започне редовна дистрибуција во повеќе земји, вклучително и во македонската Кинотека.
Култура
Филмот „Мајка“ на Теона Стругар-Митевска утре во Венеција ја отвора програмата „Хоризонти“

Денес, 26 август 2025 година, се одбележуваат 115 години од раѓањето на Мајка Тереза во Скопје. Веќе утре, 27 август, токму во пресрет на овој значаен јубилеј, на 81. меѓународен филмски фестивал во Венеција, ќе се одржи светската премиера на филмот „Мајка“ (Mother) на Теона Стругар-Митевска.
Филмот ќе ја има честа да ја отвори престижната програма „Хоризонти“ (Orizzonti) на фестивалот, која е посветена на најновите авторски и уметнички тенденции во светската кинематографија.
„Мајка“ е инспириран од животот на Мајка Тереза прикажувајќи ја Колката во 1948 година во моментот кога таа ја носи клучната одлука да го напушти манастирот и да им се посвети на сиромашните.
Филмот е копродукција на Северна Македонија, Белгија, Шведска, Данска и Босна и Херцеговина. Во главните улоги настапуваат светски познатите актерки Нуми Рапас и Силвија Хукс заедно со Никола Ристановски, Лабина Митевска и други.
Официјалната премиера ќе се одржи на 27 август во 16 часот во Sala Darsena во рамките на фестивалот во Венеција.
Култура
Австралиска премиера за „Јон Вардар против галаксијата“ во срцето на Сиднеј

Првиот македонски долгометражен анимиран филм „Јон Вардар против галаксијата“, во режија на Гоце Цветановски, ќе ја има својата австралиска премиера на Sydney Science Fiction Film Festival – најголемиот филмски фестивал во Австралија посветен на научната фантастика.
Шестото издание на фестивалот ќе се одржи од 3 до 5 октомври во центарот на Сиднеј во престижниот комплекс Event Cinemas George Street. Филмот на Цветановски е во трка за наградата Рон Коб за најдобар игран филм – именувана по легендарниот концептуален уметник Рон Коб (Ron Cobb), кој остави траен белег во светската кинематографија со својата работа на филмски класици како Осмиот патник, Војна на Sвездите и Враќање во иднината.
„Фантастиката за мене отсекогаш била средство да зборувам за реалноста. Среќен сум што австралиската публика и македонската дијаспора ќе имаат можност да го проследат филмот на големото платно. “ изјави режисерот Гоце Цветановски.
Сценариото на филмот го потпишува Гоце Цветановски, арт директор е Михајло Димитриевски – Тхе Мичо, а директор на анимација е Димитар Ѓоргиев. Продуценти на филмот се Алан Кастиљо, Ева Конрад, Браќа Калинови и Ладо Шкорин. Во главните улоги настапуваат Жарко Димоски, Дамјан Цветановски и Емилија Мицевска. Другите улоги ги толкуваат Филип Трајковиќ, Тони Денковски, Атанас Атанасовски, Слаѓана Вујошевиќ, Мартин Ѓоргоски, Елена Тарчуговска и Бојана Тосковска.