Култура
Словенечкиот писател Драго Јанчар е добитник на наградата „Прозарт“

Наградата „Прозарт“, што Интернационалниот литературен фестивал „ПРО-ЗА Балкан“ 11. пат ја доделува на истакнат автор за авторски придонес кон развојот на книжевноста на Балканот, годинава му припадна на словенечкиот писател Драго Јанчар. Станува збор за автор со изострен нерв за современо раскажување и писателска моќ, во кои слика оригинални страници во словенечката и балканската проза. Неговите прозни дела во современата балканска и европска литература се наметнуваат како силен потенцијал во разоткривањето нови стратегии и можности на прозното писмо, стои во образложението за доделување на наградата, во состав Ермис Лафазановски, претседател, Александар Прокопиев и Дејан Трајкоски, членови.
Освен Јанчар, гости на 11. издание на фестивалот ќе бидат: Владимир Левчев од Бугарија, Тарик Туфан од Турција, Даница Вукичевиќ од Србија, Ренато Баретиќ од Србија, Слободан Шијан од Хрватска и Снежана Младеновска Анѓелков од Македонија.
Како романсиер, раскажувач, драматург и есеист, Драго Јанчар е централна фигура во современата словенечка литература. Неговите романи, есеи и раскази се преведени на 33 јазици и објавени во Европа, Азија и САД. Додека неговите драми, поставени од голем број странски театри, дома се сметаат за најважни настани во словенечката театарска сезона. Јанчар има добиено голем број словенечки и меѓународни книжевни награди, вклучувајќи ја Прешерновата награда, највисоката словенечка награда за уметнички достигнувања за 1993 година; четири награди „Кресник“ за најдобар словенечки роман на годината за 1999, 2001, 2011 и 2018 година, како и наградата „Кресник“ за најдобар роман на деценијата во 2020 година; Европската награда за краток расказ, 1994 година; наградата „Хердер“, 2003 година; „Жан Амери“, 2007 година; Европската награда за литература, 2011 година; Наградата за најдобра странска книга, 2014; Австриската државна награда за европска литература, 2020 година и други.
Тарик Туфан е познат романсиер, раскажувач, есеист и сценарист. Има објавено десет книги, вклучувајќи романи и збирки раскази. Негови изданија се: Хор на деца кои пелтечат (2000), Болвите на кралицата (2002), И ти стануваш птица (2004), Сонот Мејал (2007), Еден човек влезе во градот трчајќи ( 2010), Сала за свадби Шанзелизе (2015), Не ми ги давај (2017), Додека паѓа (2018), Изгубени (2020), Доцна (2021), Нема простор за љубовници (2023). Неговите книги се преведени на грчки, бугарски, босански, српски, македонски, албански, грузиски, арапски, азербејџански и на романски јазик. Покрај пишувањето за литературни списанија, тој пишува и документарни филмови и сценарија за играни филмови. Освоил награди за сценаријата што ги напишал за филмовите „Погрешна розарија“ на Филмскиот фестивал во Истанбул во 2009 година и „Јозгат блуз“ на Филмскиот фестивал во Адана во 2013 година. Исто така, ја освоил специјалната награда на жирито на Филмскиот фестивал во Венеција во програмата „Хоризонти“, со филмот „Најава“, во кој биле еден од продуцентите.
Владимир Левчев е бугарски поет, писател и вонреден професор по литература и пишување на Американскиот универзитет во Бугарија. Дипломирал на Академијата за ликовни уметности во Софија во 1982 година. Неговото незаконски печатено списание „Глас“ било забрането од страна на комунистичките власти пред ноември 1989 година. Тој добил Фулбрајтова стипендија во 1994 година, а магистрирал на програмата за креативно пишување на Американскиот универзитет во Вашингтон во 1996 година. 13 години престојувал и работел како лектор и професор по литература во САД. Објавил четири книги поезија во САД, една во Италија, една во Романија, една во Македонија и 20 книги поезија во Бугарија. Тој е исто така автор на три романи и четири книги научно-стручна литературна проза, вклучително и една монографија со наслов „Поезија и музика: Четири квартети“ од Т.С. Елиот. Неговиот роман „Крали Марко: Балканскиот принц“ е преведен и на македонски јазик.
Даница Вукиќевиќ дипломирала компаративна книжевност и теорија на литература и женски студии. Живее и работи во Белград. Нејзини книги се: Како хотел на ветрот (1992); Кога слушнав гласови (1995); Шаманка (2001); Лак и стрела (2006); Премин од еден во друг вид (2007); Високи фабрички оџаци (2012); Раскош и милост (2013); Сè додека ги има Сонцето и Месечината (2015); Јас, Клаудија, (2018); Кога ние, мртвите, се будиме, (2014); книга поезија на германски јазик (превод Матијас Јакоб, избор и предговор Драгослав Дедовиќ) Шаман (2014); книги со кратка проза: На плажите (1998); Животот е горила, (2000); збирката раскази Мајката на превртените нешта, (2017); романот Внатрешно море, (2022). Ги освоила следните награди: Профемина; Билјана Јовановиќ; Милица Стојадиновиќ-Србинка; Кондирот на косовка девојка; наградата НИН.
Пишува и книжевна критика и есеи. Нејзините песни се преведени на шпански, англиски, германски, полски, француски, грчки, македонски, холандски…
Ренато Баретиќ работи периодично како филмски и телевизиски сценарист, новинар; коосновач е, а од 2007 година и уметнички директор на популарниот фестивал за раскажување приказни „Причигин“ во Сплит, Хрватска. Член е на Хрватското здружение на новинарите, хрватскиот ПЕН-центар и Друштвото на хрватските писатели; порано бил член на хрватскиот разгранок на Менса (IQ 153), но бил исклучен поради нередовно плаќање на претплатата за членство. Негови книги се: Последен допир (2021); Јадран Лазиќ – 50 години фотографија (2021); Следи го срцето низводно, поетски есеи во монографија за хрватската област Сисачко-мославинска жупанија, која претрпе последици од разорниот земјотрес во 2020 (2021). Одиме во кино, едукативен водич за училишта, (2019); Маката на малиот волк, сликовница (2015); Сплит за почетници, во коавторство со Ивица Иванишевиќ (2015); Хотел Гранд, роман (2008); финалист на книжевните наградни конкурси на Саемот на книгата во Пула на „Јутарњи лист“ и „Т-портал“ за соодветната година; преведен и објавен во Украина, Словенија, Македонија и во Албанија, а објавен во оригинал во Србија; Зборувај ми за неа (2006); (полуфиналист на литературниот награден конкурс на „Јутарњи лист“ за соодветната година); преведено и објавено во Украина и Македонија; Кому да испратиме разгледници, собрани песни (2005); Кадрови на кадарот, (2005 година); Осмиот повереник, (2003) и други.
Снежана Младеновска-Анѓелков дипломирала на ФДУ на отсекот за филмска и ТВ-монтажа во 2000 година, а магистрирала во 2012 година. Нејзиниот прв роман „Единаесет жени“ (2011) ја доби наградата „Роман на годината“ на „Утрински весник“ и таа потоа доживеа уште три изданија. Во 2014 година ја издаде филмско-есеистичката книга „Слики со животна уверливост“ посветена на филмовите на режисерот Владимир Блажевски.
Како автор е застапена во тематската збирка раскази „Тивка анестезија“ (2016, Антолог) и во антологиите Best European Fiction 2017 и Contemporary Macedonian Fiction (2019) на Dalkey Archive Press. Нејзиниот втор роман „Молчи со отворена уста“ (2019) беше финалист на наградата „Роман на годината“ на Фондацијата „Славко Јаневски“. Нејзината најнова книга „Луѓето, а не градот“(2022) е слоевито, хибридно дело, документарна проза, книга посветена на Скопје, кое веќе го нема.
Слободан Шијан (1946, Белград) е филмски режисер, сценарист, писател, публицист, сликар и мултимедијален уметник. Автор е на неколку најпопуларни српски играни филмови и низа публикации и книги за филмот и визуелната култура. Автор е на поетската проза за познатиот филм на Алфред Хичкок „Вртоглавица“ во издание на „Геопоетика“. Објавил повеќе книги за филмот, меѓу кои и книгата за Џон Форд. За книгата „Кино Том“ во Хрватска во 2013 ја доби престижната награда на „Јутарњи лист“ за најдобра публицистичка книга. Режисер е на некои од најпознатите филмови од поранешна Југославија, како „Кој тоа таму пее“, „Маратонците го трчаат почесниот круг“, „Како бев систематски уништуван од идиот“, „Давител против давител“, „Тајната на манастирската ракија“, „Сироти мали хрчки“ и „С.О.С Спасете ги нашите души“, како и на повеќе телевизиски филмови и преку дваесет експериментални филмови и видеа. Шијан е добитник на многу домашни и меѓународни признанија за своите филмски остварувања. Шијан ја доби и наградата „Традиција на авангардата“ за придонес кон авангардната уметност.
Во рамките на „ПРО-ЗА Балкан“ годинава се одржува 10. програма „Скопје фелоушип“, која годинава е дел од меѓународниот проект „Читај, сподели, уживај“. Се реализира во соработка со КУД „Содобност“ од Словенија, а кофинансиранa е од програмата „Креативна Европа“ на Европската Унија.
Организатор на фестивалот „ПРО-ЗА Балкан“ е издавачката куќа „Прозарт медија“ од Скопје.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Македонскиот филм „Лена и Владимир“ освои две Златни Реми награди на фестивал во Хјустон

Македонскиот филм „Лена и Владимир“ освои две Златни Реми награди на 58-от Меѓународен филмски фестивал WorldFest-Houston: во категоријата Странски Игран Филм, и за Специјални Ефекти во Шминка (доделено на дизајнерот на маска Горан Игњатовски и уметникот за специјални ефекти во шминка Валентин Валов).
Режиран од Игор Алексов, „Лена и Владимир“ ја раскажува приказната за мистериозен човек со трагична тајна кој засолнува младо побегнато девојче со насилно минато. Нивната неочекувана врска придонесува секој од нив да ја надмине својата лична трагедија наоѓајќи надеж на неочекувано место.
Режисерот Игор Алексов, кој присуствуваше на фестивалот во Хјустон, ја изрази својата благодарност за признанието:
„WorldFest-Houston има богата историја на признавање на независната кинематографија, и да бидеме признаени меѓу толку висококвалитетни филмски творци од целиот свет е навистина oгромна чест за целиот тим. Моето време во Тексас беше, едноставно кажано, извонредно и инспиративно. Вистинска бајка“.
Филмот е финансиски поддржан од Агенцијата за филм на Македонија и Филмскиот центар на Србија (Терирем продукција).
Главните улоги ги толкуваат: Сара Климоска и Тони Наумовски, а во филмот се појавуваат и Дениз Абдула, Луран Ахмети, Петар Мирчевски, Петре Арсовски, Благоја Чоревски, Kирил Коруновски.
Сценариото е на Александар Русјаков. Продуценти се Дејан Илиев (ДМФ Филм) и Илија Циривири (МИНД Продукција). Кинематографер е Душан Кардалевски, сценографијата е на Влатко Зафирковски, а монтажер е Мартин Иванов.
Музиката е на Дарко Спасовски и Горан Керкез, костимограф е Раде Василев, дизајнер на маска е Горан Игњатовски, а кастинг директор е Катерина Грубач.
Култура
Агенцијата за филм на 78. издание на Канскиот филмски фестивал

Агенцијата за филм на Република Северна Македонија и оваа година активно ќе учествува на 78. издание на престижниот Кански филмски фестивал, во рамките на Филмскиот маркет (Marché du Film), кој претставува една од најзначајните светски платформи за промоција и развој на филмската индустрија.
Почнувајќи од 2010 година, Агенцијата континуирано има свој промотивен штанд во рамките на Павилјонот на земјите од Југоисточна Европа (SEE Pavilion), заедно со уште седум земји од регионот: Бугарија, Босна и Херцеговина, Црна Гора, Кипар, Србија, Словенија и Хрватска. Преку овој штанд, се реализираат бројни активности со цел промоција на македонската кинематографија, нејзините автори и потенцијалите за меѓународна соработка.
Македонската кинематографија оваа година ќе биде претставена и преку неколку филмови и копродукции: „Лојнс“ во режија на Доријан Нур Жесперс, малцинска копродукција што е дел од престижната програма Directors’ Fortnight; „Додакамерон“ на Минос Папас, вклучен во програмата Frontieres за проекти во пост-продукција; „Утре наутро“ на Јани Бојаџи, кој ќе има проекција во рамките на филмскиот маркет со поддршка од Агенцијата; како и краткометражниот филм „Лима“ на Батухан Ибраим, вклучен во Short Film Corner.
Претставниците на Агенцијата ќе земат активно учество и на неколку значајни меѓународни настани: Генералните собранија на EFAD (Европска асоцијација на филмски агенции) и European Film Promotion, панелот „Ajde!“ посветен на копродукции во Југоисточна Европа, како и Конференцијата на Европската аудиовизуелна опсерваторија.
Делегацијата на Агенцијата за филм оваа година ја сочинуваат: Вероника Бучковска, в.д. Директор, Анита Стојческа Алексовска, виш соработник за филмска дејност, како и Мартина Петреска и Леона Јариќ, студентки на Факултетот за драмски уметности.
Учеството на студентките е резултат на потпишаниот Меморандум за соработка меѓу Агенцијата за филм и Факултетот за драмски уметности, со кој се овозможува млади и талентирани филмски професионалци во развој директно да присуствуваат на еден од најзначајните светски филмски настани. Преку оваа иницијатива, студентите добиваат уникатна можност да се запознаат со светските текови во филмската индустрија, да стекнат вредни искуства и контакти, како и да го прошират своето професионално видик.
Дополнително, ќе се реализираат бројни билатерални средби со партнери од светот со цел презентација на можностите кои Република Северна Македонија ги нуди за копродукции, снимање и интернационална дистрибуција на македонски филмови.
Култура
Денови на Крали Марко во Прилеп

Меѓу настаните кои претставуваат традиционални културни обележја на град Прилеп се и „Денови на Крали Марко“, кои се одржуваат кон средината на месец мај, со што се одбележува годишнината од загинувањето на легендарниот крал и се промовира Прилеп како град каде што живеел најпознатиот јунак на епското народно творештво, не само кај Македонците, туку и пошироко на Балканот.
Манифестацијата ќе се одбележи со концертниот проект „Гласови под Кулите“ кој го спојува древното и современото, македонското и медитеранското, балканското и западноевропското. Концертот е во организација на Општина Прилеп во соработка со НУЦК Марко Цепенков – Прилеп.
Програмата ќе биде полна со изведби на традиционални македонски песни, чалгиски интерпретации, но и нови инспирации од европскиот и балканскиот музички фолклор.
Од „Гласот ми се чуе горе в планината“ и „Крали Марко и Митре Тирочанче“, „Зајде сонце, зајде“, до „Douce Dame Jolie“ „Pourquoi, doux rossignol” и „Узви се лоза алова“ – концертот ќе ги обедини сите тие елементи во еден уникатен музички концепт.
„Болката, разочарувањето и жртвите на јунаците кои се борат со својата судбина, песните за борба и храброст, преку контрадикторните моменти на одлуки и жртви што ги носат, ќе бидат само дел од патувањето низ нашите музички корени. Емоција која допира до најдлабоките основи на нашето постоење и сеќавање, додека ги поврзува епохите и просторот, можеби поврзувајќи ги нашите исконски звуци со трупите на некои патувачки музичари и минатото со сегашноста и иднината.
Ана Митоска (вокал, сантур), Петар Христов (цариградска лира, вокал, ут, лаута, дудук, сопран саксафон, блокфлејта…), Зоран Беговски (кавал, деф, вокал), и Симон Облешевски (клавијатури), ќе оживеат легенди и звуци што се носат од далеку – и остануваат длабоко во нас“, се вели во најавата за настанот.