Култура
Со програмата Критичка култура низ филмови завршува фестивалот КРИК 03

На годинашното издание на фестивалот КРИК во делот насловен: Критичка култура низ филмови, на 16, 17 и 18 декември, во Џебното кино во МКЦ ќе бидат прикажани три филма по избор на Петар Милат, публицист и филозоф од Загреб. Се работи за филмовите „The Waldheim Waltz“ (2017) во режија на Ruth Beckermann, Araby (2017), режија João Dumans, Affonso Uchoa и Transit (2018), режија на Christian Petzold што премиерно се прикажуваат во Скопје.
16 декември (недела), Џебно кино МКЦ, 20 часот
„The Waldheim Waltz“ е филм за вистината и лагите или за „алтернативните факти“. Рут Бекерман го документира процесот на разоткривање на поранешниот генерален секретар на ОН, Курт Валдхајм. Тој покажува брза прогресија на нови обвинувања од страна на Светскиот еврејски конгрес за време на неговата претседателска кампања во Австрија, негирање од страна на австриската политичка класа, појава на антисемитизмот и патриотизмот,што конечно ќе доведат до негов избор. Создаден од меѓународниот архивски материјал и она што Бекерман го снимил во тоа време, The Waldheim Waltz го анализира колапсот на големата илузија на Австрија: дека биле првата жртва на нацистите.
Времетраење: 93 мин Земја: Австрија, 2018 Јазик: германски, англиски, француски.
17 декември (понеделник) Џебно кино МКЦ, 20 часот
„Araby“ е филм за Андре е осумнаесетгодишно момче кое живее во близина на фабрика за алуминиум во индустрискиот град Оро Прето, во југоисточен Бразил. Еден ден, по една фатална несреќа која се случила во фабриката, тој е пратен во домот на еден од загинатите работници, Кристијано, да собере дел од работите кои му припаѓале на работникот. Таму ќе најде весник, во кој се опишани последните години од животот на работникот, кој целиот свој живот го поминал во сиромаштија и социјално угнетување. Првиот филм, заедничка режија на Жоао Думас и Афонсо Ушоа, ја прикажува авантурата, љубовта и маките на Кристијано, еден фасцинантен лик кој со својот чувствителен поглед нè вo воведува стварноста на најзагрозената класа во Бразил.
Времетраење: 96 мин Земја: Бразил, 2017 Јазик: португалски
18 декември (вторник) Џебно кино МКЦ, 20 часот
Филмот „Transit“ беше во официјалната програма на Берлинале и на фестивалот „Браќа Манаки“. Германските трупи се пред портите на Париз. Жорж во последен момент бега во Марсеј. Багажот му се состои од оставината од писателот по име Вејдел кој се самоубил од страв од прогон. Неговата оставина се состои од ракопис, некои писма и уверение за виза од мексиканската амбасада. Влез во овој пристаништен град им се дозволува само на оние што можат да докажат дека ќе заминуваат, што значи дека ви треба дозвола за влез од потенцијална земја домаќин… Филмот се одвива во современ Марсеј каде што овие ликови од минатото се движат, на тој начин бегалци од минатото се среќаваат со бегалци од денешнината, историјата се сретнува со сегашност и се создава еден вечен транзитен простор…
Времетраење: 101 min. Земја: Германија 2018 Јазик: германски
Селекторот Петар Милат работи како програмски раководител во Мултимедијалниот институт / MaMa [Загреб, Хрватска], каде што е задолжен за издаваштво, експериментална музика и филмски програми. Од 2008 година тој е директор на Филмскиот фестивал за човекови права, фестивал на cinéma d’auteur engagé. Главниот фокус на неговото истражување е врската помеѓу нормативната социјална и естетска теорија. Во 2018 година бил член на жирито на фестивалот за кратки филмови во Оберхаузен.
Со оваа тридневна филмска програма завршува годинешното трето издание на КРИК – фестивал за критичка култура. Во 14 фестивалски денови во Скопје гостуваа светски познатите мислители Маурицио Лазарато, Алфредо Саад Фиљо и Крестон Дејвис, потоа активистите од FAIRCOOP и Bank of the Commons, потоа уметниците од Германија – Ангела Мелитопулос и од Словенија – Ника Аутор, како кураторката од Берлин, Катрин Бекер. Се одржа промоција на книгата „Мало фолио за театар“ од Иван Додовски на која учествуваа Милица Стојанова, Владимир Милчин, Никола Ристановски и Искра Гешоска, како и меѓународна дискусија за критиката во регионот со учесници од Македонија, Србија, Хрватска и Словенија. Во Скопје настапи култната музичка група „Millions of dead tourists“ од Грција. Беше презентиран меѓународниот проект „Простори на слободата“ на Гете институтите во Европа, на која гостуваше првиот човек на институцијата, Јоханес Еберт. Се одржаа две работилници за критичко пишување со Маја Ќириќ и Иван Додовски, а дискурзивната програма завршува вечерва (15 декември) со предавањето на Ана Вујановиќ, една од најзначајните авторки и кои ги спојуваат световите на критичката теорија и современите уметности. Разговорите со гостите од различните критички области ги модерираа Артан Садику, Елена Вељановска, Никола Гелевски и Бранимир Јовановиќ.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Фестивалот „Културен амалгам“ почна во Скопје, а вечерва продолжува во Крива Паланка

Првата вечер од второто издание на фестивалот „Културен амалгам“ започна во Културно информативен центар – Скопје на 15 јули со впечатлив настан во Скопје, обединувајќи фотографија, документаристика и уметнички експеримент во еден културен мозаик. Публиката во КИЦ Скопје имаше ретка можност да ја проследи изложбата „ФотоСинтеза“, која претстави над 40 автори од Романија специјализирани за алтернативни фотографски техники како цијанотипија, вандајк и гум-бихромат. Делата беа силно поетични, но и технички прецизни, нудејќи свежа перспектива на историските процеси во современ контекст.
Веднаш потоа, беше прикажан документарниот филм „Манaки – Приказна во слики“, режиран од Роберт Јанкулоски, кој со внимателно истражена нарација и автентични фотографии нè врати во времето на првите балкански кинематографери, преку факти кој ретко кој ги знаел. Филмот остави силен печат врз публиката со својот достоинствен пристап кон културното наследство, давајќи историски контекст на приказната.
Со ова, фестивалот започна како што и најави: со јасна визија, културна длабочина и отвореност кон интердисциплинарна уметност.
Вечерва Крива Паланка станува нова станица на патувачкиот фестивал „Културен амалгам 2025“. Во просториите на Градскиот музеј, од 20 часот, публиката ќе има можност да ја проследи ревијалната изложба „ФотоСинтеза“, која прикажува редок избор на алтернативна фотографија од фотоклубот „Ирис“. Техники како цијанотипија, гумоил и вандајк ќе бидат изложени преку дела на над 40 автори, кои го оживуваат минатото со современа чувствителност.
По изложбата ќе следува и проекција на документарниот филм „Манаки – прикзна во слики“, посветен на животот и делото на пионерите на балканската фотографија – браќата Манаки.
Настанот е бесплатен и отворен за сите љубители на уметноста, културата и фотографијата.
Следна станица на естивалот е Куманово на седми август во Центарот за култура „Трајко Прокопиев“.
Со овие активности Културно-информативниот центар – Скопје настојува да поттикне децентрализација на културата во Македонија и да воспостави трајна соработка меѓу културните институции низ земјата.
Целта е да се заживеат локалните простори преку изложби, проекции, работилници и трибини, како и да се создадат нови услови за самоорганизирано културно делување. Годинешната тема е фотографијата, со фокус на нејзиниот историски развој и алтернативни техники кои повторно стануваат актуелни. Проектот има и амбиција да се прошири на регионално и меѓународно ниво.
Фестивалот е поддржан од Министерството за култура и туризам.
Култура
14. издание на Интернационалниот детски театарски фестивал „Битолино“

Под мотото „Театарот го менува светот“ од 3 до 7 август во НУ Центар за култура – Битола ќе се одржи 14. издание на Интернационалниот детски театарски фестивал „Битолино“.
Во традиционалниот термин на две сцени во Центарот за култура ќе се одиграат десет претстави. А покрај официјалната натпреварувачка програма, фестивалот оваа година подготви богата придружна програма.
Шест претстави од Грузија, Унгарија, Хрватска, Бугарија, Албанија и Македонија ќе се натпреваруваат за фестивалското Гран-при за најдобра претстава во целина. Дел од програмата се театрите „Нодар Думбадзе“ и „Пиро Ќеци“, национални установи од Грузија и Албанија. А ни доаѓаат и признатите независни продукции: „Колибри“ од Унгарија и „Мала сцена“ од Хрватска кои важат за најстари и водечки театри за деца во своите земји. На програмата е и куклениот театар „Сенџу“ од Бугарија кои ни носат јапонски куклен театар по методот на Такеда а за прв пат на „Битолино“ ќе учествува и Театарот „Сенки и облаци“ од Скопје.
„Нашите сцени се место каде што детската насмевка, фантазијата и искрените емоции се во центарот на вниманието. Преку театарот ние не само што раскажуваме приказни, туку и ги воспитуваме идните генерации – во духот на емпатија, разбирање и љубов кон уметноста. Срдечно им се заблагодарувам на сите театари од целиот свет кој изразија интерес да учествуваат. А особено – на децата, нашата верна публика изминатите тринаесет години кои се срцето на сè што правиме.“ – истакна Филип Етмишовски, директор на Бабец театар и Интернационалниот детски театарски фестивал „Битолино“.
Во годината кога Драмскиот аматерски фестивал во Кочани, кој важи за носечка платформа за театарските аматери, е оправдано одложен. „Битолино“ одлучи да ја отстапи својата сцена на аматерските театри и театарски школи од земјата. Оваа година во придружната програма ќе бидат Театар Чекори од Скопје и Театарот при ЈОУ Дом на култура „Иван Мазов – Климе“ од Кавадарци. Фестивалот ќе го отвори и затвори Театарската школа „Бабец“ со претставите „Зборови“ и „Аудиција“. Токму со премиерата на младинската постановка на „Аудиција“ по текст на Александар Галин, Бабец театар ќе го одбележи и својот јубилеен 15. роденден.
Во придружната фестивалска програма е и дводневна театарска работилница за куклен театар „Светот на куклите“ со бугарската режисерка и актерка Ефимиа Павлова. Токму директорката на Државниот куклен театар во Сливен, Бугарија ќе биде претседател на фестивалското жири. Останатите два члена се македонските актери со интернационална театарска, филмска и телевизиска кариера: Тони Наумовски и Мартина Тапарчевска.
Фестивалот е поддржан како проект од национален интерес во рамки на Годишната програма на Министерстовото за култура и туризам на Македонија, Годишната програма за култура на Општина Битола а генерален спонзор е Комерцијална банка АД Скопје.
Култура
Пет книги влегоа во потесен избор за наградата „Браќа Миладиновци“ на Струшките вечери на поезијата за 2025

Пет книги влегоа во потесен избор за наградата „Браќа Миладиновци“ на Струшки вечери на поезијата за 2025.
„Жири-комисијата за доделување на наградата „Браќа Миладиновци“ на СВП за 2025 година одржан на 18 јули 2025 година По завршување на првата, поединечна фаза на работа, во согласност со Правилникот за наградата, Во текот на првиот дел на состанокот, во согласност со Правилникот, едногласно ја усвои следнава листа на потесен избор од пет поетски книги (наведени по азбучен ред, според презимето на авторот):
– „Рубедо“ од Андреј Ал-Асади (Скопје: ПНВ Публикации, 2025)
– „Рајсфершулс“ од Јулијана Величковска (Скопје: ПНВ Публикации, 2024)
– „Маслина и младост“ од Гордана Михаилова Бошнакоска (Скопје: Макавеј, 2025)
– „На ти со Ерос и Танатос“ од Виолета Танчева-Златева (Скопје: Три, 2025)
– „Вообразби: лирски етиди за некој друг свет“ од Бранко Цветкоски (Скопје: Макавеј, 2025)“, се истакнува во информацијата.
На конкурсот, според соопштеното, се пристигнати 37 книги од исто толку автори, кои влеголе во конкуренција.
Согласно планираните програмски активности, читањето на застапените автори во потесниот избор ќе биде на 22 август, додека добитникот на наградата „Браќа Миладиновци“ за најдобра поетска книга меѓу две фестивалски изданија, објавена на македонски јазик, што ја доделува СВП ќе биде прогласен на 23 август.
„На конкурсот пристигнаа вкупно 35 наслови. Покрај паричниот износ, како дел од наградата од 2012 година во издание на СВП наредната година наградената книга ја објавува во превод на еден странски јазик и ја претставува преку промоција и портрет на добитникот“.