Култура
Со филмот „Манаки – приказна во слики“ вечерва ќе се спуштат завесите на фестивалот „Браќа Манаки“ во Битола
Вечерва, на затворањето на 40. јубилејно издание на ИФФК „Браќа Манаки“ на лауреатот на Златна камера 300 за животно дело, кинематограферот Јоргос Арванитис свечено ќе му биде врачена наградата, а меѓународното жири ќе ги соопшти имињата на добитниците на Златна, Сребрена и Бронзена камера 300 за најдобри кинематографски остварувања од годинашанта Главна селекција. Исто така ќе биде врачена и наградата „Мала камера 300“ за најдобиот кинематографер во селекцијата Кратки филмови. Веднаш потоа ќе се одржи специјална проекција на филмот „Манаки – приказна во слики“,чиј режисер и кинематографер е Роберт Јанкуловски и кој ја прикажува фотографската работа на Јанаки и Милтон Манаки и нивното големо творештво.

Ерик Готје и Јоргос Арванитис на „Браќа Манаки“
Вчера вечер, пак, свечено беа доделени и наградите кои се доделуваат првпат годинава – за најдобар ангажиран документарен филм, која ја доделува Општина Битола и за најдобар филм според публиката од програмата Мак поинт.
Трочленото жири кое одлучуваше за најдобар документарен филм, го награди „За Сама“ на режисерката и кинематограферка Ваад ал-Катеаб и кинематограферот Едвард Вотс, опишувајќи го како интимно и епско патување во време на војна, низ очите на една новинарка. Користејќи ја камерата, новинарката ги има уловено драматичнните мигови во Алепо, Сирија и страдањето на невините луѓе за време на стравотните бомбардирања и воените напади на градот.
„Заедно со градоначалничката на Битола, Наташа Петровска одлучивме да ја воведеме оваа награда на фестивалот бидејќи на тој начин ја продолжуваме традицијата на браќата Манаки, кои се првите документаристи на овие простори. Се надевам дека овој пристап и однос кон нивното творештво ќе остане аманет и за оние кои и во иднина ќе бидат дел од овој фестивал и дека ќе го негуваат документарниот филм“, рече Гена Теодосиевска, директорка на фестивалот.
Во програмата Макпоинт, која ги прикажува најновите остварувања на македонските автори, публиката гласаше по секокја проекција и според нејзините гласови, победи филмот „Скопје 2020“ на режисерот Радован Петровиќ и кинематограферот Андреј Лембанов.
„Одлучивме да ја воведем оваа награда и на тој начин дополнително да ја вклучиме публиката во фестивалот и во филмскиот свет. Се надевам дека наградата ќе ги мотивира младите македонски филмски професионалци да продолжат да творат и да бидат дел од Мак поинт програмата, рече Ана Василевска“, селекторка на оваа програма.
Френк Грибе, кинематографер на филмот „Лара“ кој беше прикажан во главната компетиција, денеска во разговор со Благој Куновски Доре , селектор на програмата се потсети на своето прво доаѓање во Битола пред 24 години.

Френк Грибе – кинематографер на филмот „Лара“
-„Лара“ има поестетски пристап и создава атмосфера со главниот лик која во Карлови вари беше наградена како најдобра млада актерка. Неговиот последен филм е трета соработка со еден од најинтересните режисери и претставува германски филм со француска естетика. Вчера околу 450 луѓе го гледаат филмот и публиката остана до крајот на филмот, рече Куновски.
За тоа какво е чувството да се присуствува на проекција на која се исполнети седиштата, за естетиката на филмот и соработката со режисерот, Грибе рече дека им требало подолго време за да го најдат заедничкиот јазик со режисерот.
-Откако на првиот ден за снимањето ја поставивме камерата и почнавме да се движиме, следниот ден режисерот рече дека треба да бидеме статични и така продолживме да снимаме до крајот на филмот со статични кадри. Зборувавме при снимањето за работата на Бергман и Антониони и нивното влијание може да се почувствува во филмот, рече Грибе.
Во филмот се мешаат трагедија и комедија, а поголемиот дел од тоа е содржано во сценариото кое е старо 10 години. Сценаристот доаѓа од Словенија, Блаш Кутин и тој ја раскажа приказната за Лара која го слави 60 роденден и во таа посебна вечер нејзиниот син ќе одржи деботантски пијано-концерт. Лара ја зацртала неговата музичка кариера, но на настапот не е добредојдена.
Минатогодишниот добитник на Сребрена камера 300 дојде во Битола за да ги поддржи своите пријатели Лакман и Арванитис.
Ерик Готје, кинематографер кој минатата година на фестивалот „Браќа Манаки“ ја доби наградата „Сребрена камера 300“ допатува во Битола и денеска сподели искуства од учеството на фестивалите во Венеција, Кан и овде во Битола.

Ерик Готје со Куновски. Готје минатата година на фестивалот „Браќа Манаки“ ја доби наградата „Сребрена камера 300“
„Секогаш е задоволство да се биде во Битола. Благодарен сум што ме побаравте да бидам член на жирито, поради обврски не можев да учествувам, но еве направив напор да дојдам на свеченото затворање на фестивалот. Овде се запознавам со многу кинематографери, драго ми е што Ед Лахман и Арванитис имаа специјални проекции во нивна чест, бидејќи тие се мои пријатели и колеги кои многу ги ценам, и каде би дошол на друго место ако не овде-на местото каде се спојуваат кинематограферите“, рече Готје.
Константин Есаѕе, кинематографер на филмот „Деде“ во разговор со Слаѓан Пенев, во рамки на програмата Грузија-земја во фокус“ разговараше за предизвиците при снимањето.
Филмот раскажува приказна за една жена и три мажи. Дина може да ги предизвика строгите традиции на длабокиот Кавказ, но дали ќе издржи нејзиниот дух?

Константин Есаѕе во разговор со Слаѓан Пенев, во рамки на програмата Грузија-земја во фокус“
„Ова е одличен фестивал за кинематографери , но каде е мојата награда?, се пошегува на почетокот Константин. Мојот германски колега кој пред мене беше овде рече дека 1 милион долари е мал буџет, па би сакал да прашам каков буџет е 100.000 евра? Патувавме низ Кавказ баравме локации за снимање во текот на три сезони: зима, пролет и есен. Поради малиот буџет моравме да набавиме евтина камера, тоа е АGASO. Дали некој слушнал за ваква камера? Мислам дека не. Тоа е многу евтина камера, но филмот го снимивме со неа. Поради временските неприлики, на Кавказ е многу студено и имаше многу снег, сите се разболевме, но успеавме да го завршиме филмот“, рече Есаѕе.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Младиот кочански рок бенд „Корка“ на 14 декември настапува на меѓународен музички натпревар во Брисел
Кочанскиот рок бенд „Корка“ ќе настапи во финалето на меѓународен музички натпревар во рамките на проектот „Imagine Experience“. Нивниот настап ќе биде на 14 декември, недела, во културниот центар „La Botanique“ во Брисел, Белгија, каде ќе ја делат сцената со други млади бендови од Франција, Белгија, Норвешка, Шведска, Унгарија, Холандија, Велика Британија и Зимбабве. Натпреварот ќе може да се следи во живо онлајн и гледачи од дома ќе можат да гласаат.
„Корка“ првично беа победници на националниот натпревар од „Imagine Macedonia“, кој се одржа на 10 октомври во Младинскиот културен центар, во рамките на фестивалот „Здраво млади“, на кој тие се натпреваруваа со други просперитетни македонски бендови како „Sunneater“, „The Pot“, „Tsar von Time“, „Venom“, „LSD During War“, „Мираж“ и „Големата вода“.
Во изминатата година „Корка“ се покажаа како еден од најважните нови гласови во македонската алтернативна сцена, отсликувајќи го гневот на младите луѓе преку нивниот тврд, емотивен и некомпромитирачки звук. Тие се истакнаа со нивниот самонасловен албум, кој беше издаден во мај оваа година, како и преку низа концерти низ државата и во Србија.
Освен со својата музика, „Корка“ придонесува на културната сцена и преку нивното организирње на настани во Кочани. Членовите од бендот, повеќето од кои сѐ уште во средно училиште, беа движечката сила зад дводневниот хуманитарен фестивал „Расплет“, кој се одржа кај Споменикот на слободата во градот. Фестивалот беше посветен на нивната другарка Сара Алексова, која воедно беше и првата тапанарка на бендот, која го загуби својот живот во пожарот во дискотеката „Пулс“.
Култура
Мултимедијалната изложба „Реминисценции“ на Страхил Петровски на 30 декември во Њујорк
Македонскиот визуелен и мултимедијален уметник, Страхил Петровски, на 30 декември 2025 година ќе ја отвори својата мултимедијална изложба – просторна инсталација со наслов „Реминисценции“ во Македонскиот културен центар во Њујорк, во Галерија МЦ (Gallery MC).
Изложбата ќе биде отворена од 18 до 21 часот, а публиката ќе може да ја посети до 9 јануари 2026 година. Станува збор за најновиот циклус на Петровски, кој опфаќа големоформатни индустриски хартии со димензии до 530 x 83 сантиметри, цртежи во комбинирана техника, како и просторни и мултимедијални елементи кои, како што е наведено во кураторскиот текст, добиваат ново и подлабоко значење во секој изложбен простор.
Кустос на изложбата е историчарката на уметност Сандра Деспотовиќ, која во текстот посочува дека „Реминисценции“ ја означува новата креативна ера во творештвото на Петровски, обележана со апстрактни форми, фрагментација и потрага по значење во современиот свет. Во делата доминираат три бои – белата, црвената и црната – кои, како што се наведува, асоцираат на светлината, земјата и празнината, а визуелниот израз е поврзан со индустриски и прогресивен рок како културна и естетска референца.
Изложбата во Њујорк е дел од серијата самостојни изложби „Реминисценции“, кои Петровски ги реализира во текот на 2025 година во повеќе европски и светски културни центри, меѓу кои Париз, Скопје, Битола и други градови.
Страхил Петровски е роден во 1974 година во Куманово. Дипломирал и магистрирал сликарство на Факултетот за ликовни уметности при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје. Неговата уметничка практика опфаќа сликарство, инсталација, концептуална уметност, фотографија и видеоуметност, а делата му се застапени во јавни и приватни колекции во земјата и во странство. Петровски е член на ДЛУМ од 1997 година и на ДЛУБ од 2025 година, а од 2024 година работи како советник конзерватор-реставратор во НУ Музеј на македонската борба за самостојност и како вонреден професор по фотографија и мултимедија на Факултетот за арт и дизајн при Европски Универзитет – Скопје.
Култура
Љутков од Охрид: Културата што денес ја негуваме, утре ќе биде јазикот преку кој нашиот регион ќе зборува – со заемна почит, доверба и визија
„Нашето културно наследство, како материјален и нематеријален ресурс, бара внимателно и одговорно управување. Во услови на климатски промени, деградација на просторот и притисок од масовниот туризам, неопходно е да применуваме интегрирани методологии што ги поврзуваат научните знаења, стручните практики и современите технологии. Заштитата на наследството е чин на стратешко планирање, но и чин на одговорност кон идните генерации“, истакна министерот за култура и туризам Зоран Љутков на отворањето на министерската конференција на „Советот на министри за култура од Југоисточна Европа – јакнење на културата во функција на одржливиот развој“ (КОМОКОСЕЕ), што денеска се одржа во Охрид.
Според Љутков, глобалните кризи во последната деценија јасно покажуваат дека културата мора да биде интегрален дел од општествениот развој. Според него, Регионалната стратегија за културна соработка во Југоисточна Европа, усвоена во Охрид 2014 година, постави важни темели за соработка, но денес е потребно тие да се надградат со поефикасни механизми, функционална соработка и засилена доверба меѓу земјите од регионот.
Тој ја нагласи важноста на заштитата на културното наследство, дигиталната трансформација и зголемената улога на локалните заедници, како клучни елементи за развој на современи културни политики. Министерот ја потенцираше и иницијативата за воспоставување Регионален фонд за културна соработка, оценувајќи дека тоа ќе обезбеди поголема стабилност и професионализација на заедничките активности.
„Заедничката иницијатива за воспоставување Регионален фонд за културна соработка може да биде важен институционален чекор кој има потенцијал да обезбеди стабилност, предвидливост и професионализација на регионалните активности. Искрено верувам дека 2026 година и претседавањето на Република Молдавија со Советот на министри за култура се реална можност за негово финално воспоставување, што ќе ја потврди нашата способност, но и зрелост да го претвориме заедничкиот интерес во конкретен механизам. Само на тој начин Комокосе ќе биде релевантна платформа која ќе генерира влијание и ќе трасира остварување на заеднички посакуваните цели“, рече Љутков.
Министерот се заблагодари на партнерите од УНЕСКО, Европската Унија и Советот на Европа, истакнувајќи дека нивната поддршка е признание за потенцијалот на регионот и важен поттик за понатамошна интеграција на заедничките културни политики.
Дводневната конференција во Охрид е во организација на Министерството за култура и туризам, кое е претседавач на „Советот на министри за култура на Југоисточна Европа – јакнење на културата во функција на одржливиот развој“. На собирот во Охрид учествуваат министри за култура, заменици-министри и шефови на делегации од: Молдавија, Албанија, Босна и Херцеговина, Хрватска, Србија, Црна Гора, Словенија, Турција, Бугарија, Грција, Романија, како и голем број експерти.
На конференцијата се обрати и директорката на Регионалното биро на УНЕСКО за наука и култура на Европа со седиште во Венеција, Магдалена Ландри, која потенцираше дека Југоисточна Европа е регион со извонредно културно богатство, а нејзината културна разновидност ги одразува вековите креативност и издржливост, како и живиот идентитет на нејзините народи.
„УНЕСКО останува цврст партнер на Комокосе и е целосно посветен на поддршка на неговата мисија за унапредување на културната соработка, добрососедските односи и помирувањето. Особено ја поздравуваме улогата на Република Северна Македонија во заштитата и промоцијата на културното наследство преку националните развојни политики“, рече Ландри.
На конференцијата, со акламација беше усвоена „Охридска декларација 2025“, документ кој ја потврдува заедничката посветеност на земјите од Југоисточна Европа за зајакнување на регионалната културна соработка, одржливиот развој и заштитата на културното наследство.
Следната, 2026 година со Советот на министри за култура на Југоисточна Европа, ќе претседава Република Молдавија.

