Култура
Утре завршува годинешниот „Скопје филм фестивал“
Со проекција на филмовите од програмите „Светски филм“ и „100-годишнина од раѓањето на Федерико Фелини“, утревечер завршува 23. издание на „Скопје филм фестивал“. Програмата ја затвараат британскиот филм „Фани Лај“ (2019) и култното ремек-дело на Фелини – „Осум и пол“ (1963).
„Фани Лај“ е третиот филм на сценаристот и режисер Томас Клеј, создаван десет години и снимен на 35 мм лента, кој е импресивен и моќен пример на независниот британски филм што ги изместува жанровите. Радикален и субверзивен при истражувањето на еден од најтурбулентните британски периоди, тој создава впечатлив, феминистички пуритански вестерн, фасцинантна и брутална, мрачно-смешна и необично хипнотична приказна од еден каллив период на Англија посветувајќи исклучително внимание на историските детали. Проекцијата почнува од 19 часот во летното кино на Кинотеката.
Филмот „Осум и пол“ има автобиографска нишка, а насловот го добил затоа што Фелини дотогаш имал снимено седум и пол филма: шест долгометражни, два кратки и еден во соработка со Алберто Латуада. Пред почетокот на снимањето Фелини, како и протагонистот во самиот филм, немал конечно сценарио. Во 1964 филмот имаше пет номинации за „Оскар“, а ги доби наградите за најдобар странски филм и костимографија. „Осум и пол“ се смета за еден од најважните филмови на Фелини, но и на светската кинематографија воопшто.
„Скопје филм фестивал“ за своето 23. издание донесе разновидна програма и содржини, во чии рамки понуди повеќе од дваесет играни и документарни филмови поделени во три програми: Панорама на светски филм, Денови на квир-кино и Ретроспективна програма на филмови од Федерико Фелини во соработка со Кинотеката на Северна Македонија.
Фестивалот во рамките на својата годинешна програма ја одбележа и стогодишнината од раѓањето на книжевникот, филмски сценарист и режисер Славко Јаневски.
Автор на плакатот за годинашното издание на фестивалот е македонскиот дизајнер и уметник Зоран Кардула. Годинава, во галеријата на Кинотеката на С. Македонија меѓународно познатиот македонски уметник ги изложи своите верзии на 11 плакати од филмовите на Фелини.
Трета година по ред „Скопје филм фестивал“ ја реализира програмата Денови на квир-кино, која е дел од проектот „Млади артивисти за промена“, поддржан од Министерството за надворешни работи на Кралството Холандија. Оваа програма е дел од проектот Stichting art.1 и Меѓународниот квир и мигрантски филмски фестивал од Амстердам во соработка со „Скопје филм фестивал“. И оваа година филмовите од оваа програма предизвикаа голем интерес кај публиката.
Во рамките на оваа фестивалска програма од 9 до 13 септември се одржа филмска работилница со практична работа за основните филмски техники и камера, развивање на индивидуалните идеи за филм, работилница за монтажа, а последниот ден и создавање на 9 кратки филма. Предавачи и обучувачи на оваа работилница беа професионалци од филмската индустрија од Холандија и Македонија.
Во фоајето на Кинотеката како дел од програмата Денови на квир-кино беше отворена и изложбата на дела што произлегоа од работилницата за артивизам.
Поради здравствените услови, првпат во своето постоење Скопскиот филмски фестивал целосно се одржа на отворено во летното кино „Мирно лето“ на Кинотеката, а сите проекции беа бесплатни.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
„Дедо мраз дојде со воз“: специјална новогодишна театарска претстава за деца на Железничка станица – Скопје
Училиштето за театар „ОД ИГРА ДО ПРЕТСТАВА“, заедно со Македонски железници Инфраструктура и Македонски железници А.Д. Транспорт и оваа година ја продолжуваат успешната приказна што предизвика позитивни реакции кај илјадници посетители.
Интерактивната претстава ќе се одржува секој ден од 20 до 30 декември 2025 на Железничката станица во Скопје, со почеток од 19 часот. Публиката го следи големото доаѓање на Дедо Мраз од Лапонија, со неговиот волшебен воз во центарот на Скопје, преку приказна која се раскажува на различни локации:
– Музејската постановка на Македонски железници
– Театарска претстава во салон
– Посета не волшебниот воз и подарок од Дедо Мраз за секој посетител во вагонот, истакнува организаторот.
„Како куриозитет годинава во соработка со МЖ Транспорт, го имаме и легендарниот воз „ШПАНЕЦ“, неодамна реставриран, во кој се пренесува новогодишната волшебна магија и со која посетителите ќе може да патуваат низ Скопје и да другаруваат со ликови од претставата.
Претставата ги следи патешествијата со кои се соочува Дедо Мраз пред да стигне на Железничката станица во Скопје и неговото доаѓање е неизвесно, па му треба помош од неговите Елени, Џуџиња, Снешко, но најмногу од неговите обожаватели, децата“.
Автор и продуцент на проектот е Миодраг Костиќ, а текстот и режијата на Игор Ивковиќ. Реставратор и автор на музејската изложба користена во проектот е дело на авторот Ванчо Милошевски.
Во претставата играат актерите: Дарко Вељиќ, Андреј Серафимовски, Тодор Стојковски, Симона Петрушева, Ведра Димова, Александар Спироски, во кој се вклучени и 40 ученици од училиштето за театар „ОД ИГРА ДО ПРЕТСТАВА“.
Визуелното обликување на проектот е доверено на Бранкица Јордановска, во соработка со Горан Сачкарски. Музиката е авторско дело на Драган Илиевски, а монтажата е на Андреј Златаноски.
За потребите на претставата, ќе бидат користени: Локомотива создадена далечната 1942 година, серија 33 и Вагон што е изработен 50-те години на 20 век и бил во употреба до крајот на 70. години, а сега реставриран по урнекот на „ОРИЕНТ ЕКСПРЕС“, како и од неодамна реставрираниот воз „ШПАНЕЦ“ серија 712/714.
Билети може да се купат на билетарницата на Железничка станица – Скопје, секој работен ден од 12 до 19 часот.
Култура
„Дон Кихот“ на Дино Имери и Дијана Илкоска-Имери премиерно и во Битола
По фантастично успешната премиера во Скопје и меѓународната премиера во Париз, Франција, делото „Дон Кихот во Скопје“ ќе ја има и својата битолска премиера.
В недела, на 14 декември, во Офицерскиот дом во Битола, со почеток во 20 часот, овој разновиден проект инспириран од култната приказна за славниот витез Дон Кихот на Мигел де Сервантес ќе биде претставен и пред битолската публика.
Делото е создадено по повод Националниот ден на Шпанија – 12 Октомври, и е силно поддржано од Амбасадата на Шпанија во Скопје.
Станува збор за концерт за пијано, гитара, наратор и камерен оркестар, чии автори се Дино Имери и Дијана Илкоска Имери. Под диригентство на маестра Дијана Илкоска Имери, ќе настапи Камерниот оркестар „ID“, а како солисти ќе се претстават:
· Дино Имери – пијано,
· Ади Имери – гитара,
· Тина Иванова – наратор и автор на текст.
Како што кажува и самиот наслов, главната инспирација е едно од најзначајните дела во светската и шпанската книжевност – „Дон Кихот“ од Мигел де Сервантес. Музиката е програмска и ја следи приказната за замисленото патување на Дон Кихот и неговиот верен придружник Санчо Панса низ современа Северна Македонија, каде што тргнуваат во потрага по нови авантури и со намера повторно да се борат против „ветерниците“. Звучниот пејзаж е силно инспириран од шпанскиот и македонскиот фолклор, кои се преплетуваат и создаваат специфична, автентична атмосфера.
Текстот на нараторот, кој ја дополнува концертната форма, се провлекува низ делото како сценски контрапункт. Приказната, чија авторка е Тина Иванова, служи како поддршка и проширување на програмската музика.
Премиерата во Битола се реализира со поддршка од ЈОУ Културно-информативниот центар – Битола.
Култура
Охрид домаќин на министерската конференција на Советот на министрите за култура од ЈИЕ – јакнење на културата во функција на одржливиот развој
Охрид и Република Македонија на 11 и 12 декември 2025 година се домаќини на министерската конференција на „Советот на министри за култура од ЈИЕ – јакнење на културата во функција на одржливиот развој“.
Конференцијата официјално ќе биде отворена на 12 декември во 10:00 часот со воведно обраќање на министерот за култура и туризам Зоран Љутков. Свои обраќања ќе имаат и директорката на Регионалното биро на УНЕСКО за наука и култура во Европа, со седиште во Венеција, Магдалена Ландри, министри за култура, заменици-министри и претставници од земјите од ЈИЕ.
На конференцијата ќе биде усвоена Охридската декларација „Одржливи културни модели за иднината“.
Република Македонија го презеде претседателството со „Советот на министри за култура од ЈИЕ – јакнење на културата во функција на одржливиот развој“ во 2024 година за време на министерската конференција што се одржа во Херцег Нови, Црна Гора.

