Култура
Филхармонијата ги демантира тврдењата на Дијана И. Илкоска: „Наводите се неосновани, невистинити, неаргументирани и паушални“

„На ден 09.01.2025 година во медиумите е објавен текст врз основа на Отворено писмо на диригентката Дијана И. Илкоска, во кое се изнесени обвинувања кон НУ Филхармонија на РСМ, а се во врска со нејзниот работен однос во установата. Читајќи ја содржината на наведениот текст, приморани сме да го доставиме овој демант“, велат од НУ Филхармонија на РСМ.
Демантот го објавуваме во целост.
„Неосновани, невистинити, неаргументирани и паушални се наводите, кои авторката на текстот Дијана Имери Илкоска ги навела во текстот објавен врз основа Отворено писмо на диригентката Дијана И. Илкоска, поради следните причини:
Дијана Имери Илкоска во објавениот текст наведувајќи ги нејзините автобиографски податоци и изнесувајќи ги личните наводи дека е преквалификувана за работното место кое го извршувала во НУ Филхармонија изоставила да го наведе фактот дека во ниту еден момент не била присилена да го напушти работно место наставник на неопределено време (во ДМБУЦ Илија Николовски – Луј Скопје) и да прифати да биде ангажирана на работно место на определено време. Тој избор го направила самоволно, како што и самата наведува. Оттука, мораме да потенцираме дека во ниту еден момент од страна на НУ Филхармонија или било кој вработен не ѝ било ветено дека тој работен однос ќе биде трансформиран од определено во неопределено време. Со ова сакаме да потенцираме дека авторката на текстот знаела или требала да знае дека договорот за вработување на определено време, може да престане да важи со изминување на временскиот рок за кој истиот е склучен и при тоа установата нема законска обврска да понуди нов договор, односно договор за продолжување на работниот однос.
Во насока на ова согласно член 77 – в од Законот за културата (текст на законот кој бил во важност во 2022 година) работното место нототекар, како и останатите 3 места од делот на продукција и помошно техничкиот персонал предвидено е да се засноваат на неопределено време. Непознато е зошто тогашната директорка решила и се согласила да ги спроведе огласите на определено и покрај укажувањата на правната служба на установата, дека истото е противзаконско. Сметаме дека целиот овој проблем произлегува токму од овој клучен минат момент, а сегашното раководство истиот само го наследува и го решава во рамките на законот.
Исто така, мораме да укажеме дека она што е напишано во демантираниот текст, досега неколку пати било предмет на дискусија меѓу авторката на текстот и установата. На Дијана Имери Илкоска во повеќе наврати ѝ е објаснето која е причината и законската регулатива по која не ѝ е продолжен работниот однос. Исто е аргументирано и во рамките на постапката по поднесената тужбата која таа ја има против работодавачот, за трансформација на работен однос. Но, од објавениот текст можеме да заклучиме дека за неа ниту еден одговор/ аргумент не е валиден, бидејќи тој не е во нејзин личен интерес.
На позицијата на која беше ангажирана Дијана Имери, нототекар, во минатото бил вработен еден извршител. Во времето кога таа била ангажирана на оваа работна позиција, од 01.07.2022 година до 31.12.2024 година бројката се искачила на три извршители, а при тоа и немало реална потреба за тоа, бидејќи немало значително зголемување на бројот на концерти во текот на сезоната.
Во делот од текстот кој се однесува на трансформација на нејзиниот работен однос од определено време во неопределно време врз основа на одредбата од членот 46 став 3 од ЗРО, од авторката на текстот поднесена е тужба и сметаме дека во моментов судот е тој кој треба да утврди дали наведените услови во споменатиот член се исполнети или не. Секако, НУ Филхармонија на РСМ како правен субјект кој е активен во правниот промет во државата, има законска обврска да постапи по пресудата која во иднина ќе биде донесена од страна на судот. Во меѓувреме, сметаме дека секое изнесување на факти и образложување на ставови врзани за предметот на тужбата, дали преку медиуми, портали или социјални медиуми, нема да вроди со плод, е непотребно, беспредметно и бесцелно.
Установата навремено поднела барање за продолжување на финансиската согласност за 2025 година за работното место нототекар, кое го извршувала авторката на текстот. Но, тоа не ја докажува трајната потреба од нејзино вработување во установата, туку потребата за продолжување на нејзиниот договор евентуално за уште една година.
Причината поради која работното место нототекар не е предвидено во Годишниот план за вработувања за 2025 година е утврдена во Законот за вработени во јавниот сектор и Методологијата за начинот на пополнување на плановите за вработување, каде јасно и недвосмислено е наведено дека работните места кои се пополнети со договори за врботување на опредeлено време не треба да се впишуваат во годишните планови за вработување. Дополнително, тоа е план за вработувања кои треба да се реализираат во следната година и не е логично да се впишуваат работни места кои веќе се пополнети.
Неточни и неосновани се наводите дека тоа е причината поради која барањата за продолжување на согласностите се отфрелени од страна на надлежните институции поради тоа што работното место не било впишано во годишниот план за вработување за 2025 година. До денес во установата не е пристигнат ниту еден допис или било какво писмено известување во кое истото е наведено. Впрочем, не ни е познато врз основа на кои докази или информации, авторката на текстот истото го тврди.
Секако, разбирливо е дека на секое лице на кое му престанува работниот однос во одреден правен субјект, потребно е да му се ограничи пристапот во деловните простории на работодавачот, при тоа во ниту еден момент на авторката на текстот не ѝ беше забрането да пристапи до објектот и да си ги подигне своите лични предмети.
Сметаме дека изнесените ставови во демантираниот текст се лично мислење на авторката на текстот и се во насока на повреда на интегритетот и угледот на установата, како и на лицата кои работат во неа.
Во врска со концертот „Севда“ кој се одржа на ден 16.02.2023 година, кој авторката на текстот го сработила со „волја и љубов“ сакаме да посочиме дека за истиот примила хонорар во износ од 123.000,00 денари во нето износ. Исто така, за дополнителните ангажмани кои ги работела надвор од описот и пописот на работното место, покрај погоре споменатиот надомест, на неколку наврати ѝ биле исплатени нето износи од 123.000,00 денари и два пати по 61.500,00 денари“, се наведува во демантот.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Откриј ја „Ноксиа“ – аудиовизуелна магија оваа сабота во Аеродром

В сабота (20.9.2025), со почеток од 20 часот, ќе биде поставена аудиовизуелната инсталација „Ноксиа“ во надворешниот простор на локалот Books&Dogs Café во Аеродром.
Проектот интегрира транс-медиуми кои со поврзување на алатките на генеративната вештачка интелигенција прикажува комуникациски можности и дисфункционалности. Дигиталнaта комуникација со виртуелните соговорници е функционално истражување на аудио-визуелната инсталација која поврзува уметничко видео, звучен дизајн, актерска игра и поезија.
Инсталацијата интегрира експериментално прикажување на специфична локација (site-specific).
Автори на проектот се видео-авторката Вероника Камчевска и дизајнерoт на звук Горан Москов. Актерката Јасмина Василева ја деконструира човековата состојба, а поезијата е на авторката Елена Пренџова и Владимир Петровиќ. Ова е почеток на серија истражувања на влијанието на алатките на ВИ, а како прв соговорник се анализира Chat GPT.
Повеќе за проектот
Аудио-визуелниот проект „Ноксиа“ (noxia) е видео инсталација која претставува систем на медиумски можности во пренесување на информација и прекини во комуникациски процеси. Низ видео и звучен приказ „Ноксиа“ прикажува недоследности во искази кои настануваат со користење на алатките на генеративната вештачка интелигенција. Во проектот се истражува начинот на кој вревата (noise, noxia) која постои или настанува во перцептивниот процес на комуникаторите станува дисфункционален дел на информацијата сè до пренесувањето на пораката. На тој начин таа метаморфозира и созадава код на новонастаната ситуација во која когнитивната способност на рецепиентот е тестирана. Како замислените факти се претвараат во препозиција на логичности и стварности е истражувачки предизвикот на аудиовизуелниот проект „Ноксиа“ со кој низ експеримент се обидуваме да симулираме комуникациски процес на човекот кој користи алатки на генеративна вештачка интелигенција за да постигне значење. Може ли да се создаде комуникациска состојба ако комуникаторите не користат човечки предиспозиции туку синтетички изградени модели на свест? Алатките на генеративната вештачка интелигенција преку ChatGPT, Character AI, Gemini, X, Facebook овозможуваат виртуелни соговорници и виртуелни асистенти да помогнат или остварат комуникациски систем преку природен процесиран јазик (NLP). Возможно ли е да се комуницира ако комуникаторот е празен простор исполнет со кодови и факти, а емоционалноста ја создава врз база на интерпункциски знаци, емотикони, емоџи и граматички структури во реченицата?
Аудиовизуелниот проект „Ноксиа“ симулира врева која настанува во самата намера да се комуницира со податоци кои создаваат логички композиции каде се исклучува одговорноста за влијанието од создаденото значење врз корисниците. Кога фактите изгледаат навидум реални и стварни, настанува поле на фантазии и замисли кои можат да креираат простор на брзо и автоматизирано комуницирање, но да го намалат потенцијалот на човековото автономно размислување.
Како автори го следиме и аналзираме процесот на создавање комуникациски варијации на визуелни искази кои се генерички и синтетички. Низ аудио-визуелен процес , „Ноксиа“ ја интегрира природата како основен функционелен дел на пренесување пораки.
Аудиовизуелниот проект „Ноксиа“ ќе започне циклус на истражувачки процес за тоа како генеративната вештачка интелигенција создава нов систем на разбирање на стварноста, потенцијалните ризици врз разбирањето на информациите и влијанието на аудио визуелните потенцијали на креативното изразување.
Вероника Камчевска
Култура
Собрана поезија од Игор Исаковски на 55-тата годишнина од неговото раѓање

Во слава на поетот Игор Исаковски (1970-2014), на 55-годишнината од неговото раѓање, на 19 септември во кафе-книжарницата Буква од 20 часот ќе се претстави книгата со неговата собрана поезија со наслов „Совршен поет“ во издание на Или-Или.
Книгата има 700 страници собрана поезија на еден од најзачајните и најпознати современи македонски поети.
Уредничката на ова издание, Елизабета Баковска, во поговорот на книгата вели:
„Препрочитувањето на поезијата на Игор за мене беше еден долготраен, тегобен и мачен, но едновремено и неверојатно просветлувачки процес, едно од оние животни искуства кои некако го менуваат човека. Читањето на овој обемен корпус стихови што се мрачни, љубовни, еротски, безобразни, сурови, цинични, алкохолизирани, повторливи, баладни, епски, сатирични, филозофски, осамени, гневни, возбудливи, ритмични, екстатични, телесни, отуѓени, бунтовни, помирливи, животворни, смртоповикувачки, разурнувачки, бесни, смирувачки, роморливи, обилни, но никако невпечатливи, рамнолиниски и занемарливи, беше едно повторно, длабоко медитативно соочување со она што за (во и од) Игор беше поезијата: „чувствено продирање низ суштината“.
Во вториот поговор на ова издание, Елизабета Шелева истакнува:
Никојпат не знаеме која песна ќе (ни) биде последна, заветна – и која песна (или книга) ќе ја втисне неизбежната есхатолошка точка на нечие творештво и, уште поважно, живот.
Кога станува збор за близок и драгоцен човек, одличен и посветен поет, бескомпромисен и огнен маж, граматиката одеднаш станува мошне сурова дисциплина. Како (одеднаш) да се говори за некого во минато време, како веќе еднаш да бил и никојпат повеќе нема да биде? Ова (студено граматичко време) особено паѓа тешко, кога тој исклучителен и редок човек заминал ненадејно, во својата полна животна и, уште повеќе, творечка сила, кога немал ниту едно бело влакно во бујната долга коса, ниту еден траг од толку блиската конечност…
Оти премногу енергија, премногу супстанција, премногу живот, премногу „музики“, премногу прашања, што живот значат „полн сум сокови и стихови“ – му останале несподелени, недокажани, незаобиколни – да ги сподели со своите читатели-сојузници, од онаа страна на баналното, од онаа страна на рамнодушноста, од онаа страна на темницата и на небитието…
Фотографиите во книгата се на Сашо Димоски, дизајнот на корицата е на Марија Смилевска а графичкото уредување на Светлана Кочовска-Стеовиќ.
Култура
Изложба на Друштвото на ликовните уметници на Македонија во македонскиот КИЦ во Софија

На 19 септември, со почеток од 18:30 часот, во галеријата на Македонскиот културно-информативен центар во Софија ќе се одржи отворањето на изложбата на Друштвото на ликовните уметници на Македонија со наслов „Експериментален цртеж“.
Изложбата ќе биде отворена во присуство на претседателката на ДЛУМ – проф. д-р Јана Манева Чупоска, претставници на управниот одбор, совет и членови на Друштвото.
Учествуваат 42 ликовни уметници: Синиша Новески, Иво Пецов, Јасмина Главинче, Стефан Младеновски, Татјана Ристовска – Керакамика, Јана Јакимовска, Ана Ивановска, Ненад Тонкин, Ирена Паскали, Дејан Иванов – Маргуш, Дијана Томиќ-Радевска, Марина Цветановска-Мартиновска, Стефан Јакимовски – Стеф, Марија Сотировска-Богдановска, Марија Мицова-Гацова, Кирил Гегоски, Валентина Илијевска, Ристо Мијаковски, Љубица Мешкова-Солак, Гоце Божурски, Ивона Велковска, Страхил М. Петровски, Борче Богоевски, Трајче Чатмов, Ангел Димовски, Душан Георгиевски, Златко Глигоров, Ана Спасова, Христина Зафировска, Ацо Таневски, Стефан Анчевски, Филип Јовески, Јана Манева-Чупоска, Јовица Мијалковиќ, Шќипе Мехмети, Софија Грабулоска, Златко Хаџи Пецов, Анета Стојчевска, Драган Вреговски – Алпи, Марија Чепешиева, Слободан Милошески, Љупка Делева.