Култура
Јуни во Кинотека: Од интимата до идеалот, од отпорот до сеќавањето
Месец јуни во Кинотека на Македонија носи богата, внимателно курирана филмска програма што се движи низ темите на телесноста, идеалот, отпорот и културната меморија. Од антологиската класика на европскиот модернизам, до ангажирани современи дела и регионални гласови, јунската понуда ги зближува различните филмски поетики, а го збогатува и самото искуство на гледање како чин на размисла, анализа и емоционален ангажман.
„Смртта во Венеција“ – Естетика на распаѓањето
Филмската класика „Смртта во Венеција“ на Лукино Висконти, адаптација на истоимениот роман на Томас Ман, е можеби највеличествениот пример за визуелизација на естетскиот идеал и неговото проклетство. Музиката на Малер, архитектурата на Венеција и бавната деструкција на духот и телото на Густав фон Ашенбах – тука стануваат метафора на една Европа на раб на историска, морална и духовна пропаст. Висконти маестрално го преведува текстот на Ман во јазик на тишина, симболика и слика, нудејќи филм што не старее – напротив, станува сè поактуелен.
„Секс“ и „Љубов“ – Скандинавска интимна дихотомија
Во јунската програма влегуваат и двата нови филма на Даг Јохан Хогеруд, „Секс“ и „Љубов“ – кои иако може да се гледаат како целина, функционираат и како самостојни интимни истражувања на човековата телесност и афективност.
„Секс“ е еден од најискрените и најинтелигентни филмови за современите форми на сексуалност, телесен контакт и интимна несигурност. Преку прецизна камера и дијалог што не бега од непријатното, Хогеруд го поставува прашањето: колку е интимата телесна, а колку политичка?
„Љубов“, од друга страна, ја отвора просторијата на емоционалниот однос – онаа сфера каде што зборовите тежат повеќе од кожата, а молчењето станува кревко тло за недоразбирање. Скандинавското студенило во изразот е само површина под која тлее драмата на луѓето што не знаат како да се поврзат, но не можат да престанат да се бараат.
„Семето на светата смоква“ – Отпор преку уметноста
Иранскиот режисер Мохамед Расулоф, добитник на „Златна мечка“ и гласен критичар на режимот во Иран, со својот најнов филм „Семето на светата смоква“ го продолжува ангажираниот поетски стил што истовремено е интимен и политички. Филмот, кој се одвива во сенката на иранската диктатура, не нуди лесни одговори и го проблематизира секојдневието на младите луѓе кои се соочуваат со невидливи, но присутни граници на говор, движење и љубов.
„Арманд“ – Семејни сенки во модерно руво
Халфдан Улман Тендел, внук на Ингмар Бергман и Лив Улман, со филмот „Арманд“ ни носи суптилна, психолошки софистицирана драма за релациите меѓу мајка и син, но и за замолчениот товар на машкиот срам и општествениот суд. Филмот, со својата визуелна строгост и драматуршка воздржаност, претставува современ продолжеток на скандинавската филмска традиција, а истовремено носи нов, подмладен тон, со исклучително прецизна актерска игра.
Циклуси: Италија, Перу и Балканот на големо платно
Програмата го вклучува и циклусот „Денови на италијански филм“, со избрани наслови од рецентната кинематографија на Италија – земја што останува бастион на авторскиот филм со јасна визија и длабока чувствителност за политичкото и личното.
„Денови на перуански филм“ претставуваат ретка можност за македонската публика да се запознае со кинематографијата на Латинска Америка надвор од доминантните индустрии. Перу, преку својот филм, зборува за урбаните маргини, сеќавањата на воените конфликти и сè уште живите ритуали во секојдневниот живот.
Особено значајно е присуството на албански, романски, бугарски и грчки филмови од рецентната продукција, кои го отвораат просторот на Балканот како филмска зона на естетска разноликост и културна хибридност. Овие проекции се и можност за регионален дијалог преку уметноста, во време на општествено раздвојување и културна изолација.
Повеќе од програма – Кинотеката како културна мисија
Јунската понуда на Кинотеката не е само репертоар – тоа е културна мапа на современото искуство, каде филмот не е само уметност, ами средство за разбирање, сведочење и сврзување. Во време на глобално забрзување, Кинотеката останува простор на забава, каде секое гледање е и читање, а секоја слика – повик на дијалог.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Смилево станува уметничко јадро со фестивалот „Зрно 2025“
Во живописното село Смилево, под падините на планината Бигла, започна едукативната програма на фестивалот Зрно 2025 – еден од клучните настани во областа на алтернативната фотографија во регионот.
Од 17 до 23 јули, село со богата историја и природна убавина е домаќин на осум интензивни работилници, што ги водат искусни автори и едукатори од различни европски земји. Учесници од цела Европа учат, експериментираат и творат, заедно со локалната заедница.
Овогодишната програма вклучува следниве ментори и тематски области:
· Предраг Узелац (Нови Сад) – колодиумска фотографија
· Ивана Брезовац (Белград) – напредна црно-бела фотографија
· Мартина Павлоска (Милано) – креативна игра со Полароид
· Флориан Копр (Виена) – стратегии за развивање уметничка визија
· Вјеран Хрпка (Осијек) – Фоџо и хемиграм техники
· Дамијан Диаконеску (Темишвар) – гумоил и гум-бихромат принт
· Емилија Сандиќ (Белград) – експерименти со мордансаж
· Сашо Алушевски (Скопје) – цијанотипија и лумен принт
Како дел од фестивалската програма, на 19 јули, во соработка со НУ „Смилевски Конгрес“ и патувачкото кино на МакеДокс, ќе се одржи јавен настан во центарот на селото. Настанот вклучува:
· изложба на австрискиот фотограф Флориан Копр во кооперацијата,
· проекција на филм под отворено небо, и
· акустичен концерт на Филис Синановска (тамбура, ут).
Овој ден ќе биде вистински спој на современата фотографија, традицијата, заедништвото и отворениот дух на Зрно.
Посебен дел од годинашното издание е соработката со Државниот Архив на Македонија – одделение Битола, преку која учесниците ќе имаат можност да работат со дигитализирани негативи од колекцијата на Браќата Манаки. Преку процесот на печатење позитиви, се отвора можност за фотографско патување низ времето и културната меморија на Македонија, и на негативите од старите ненадминати мајстори, да им се даде современ дух, со користење на фотографски техники, некои постари од нивното творештво.
Фестивалот Зрно е посветен на алтернативната фотографија, со фокус на аналогни, историски фотографски постапки-каде секоја фотографија се изработува рачно и е уникат. Покрај работилниците, програмата опфаќа теренски активности, дискусии и простор за слободно творење – сето тоа во опуштена и инспиративна атмосфера.
Мотото на овогодинешното издание е: ФотоСинтеза – основа на животот!
Зрно е повеќе од фестивал – тоа е заедница што поврзува луѓе, култури и идеи, градејќи трајни релации меѓу поединци, институции и локални заедници. Повеќе информации: grain.mk/zrno-2025-2
Култура
Од синоќешната Австриска вечер на Охридско лето
Возбудливо уметничко доживување приредија членовите на гудачкиот квинтет на Тиролскиот симфониски оркестар од Инсбрук, настапувајќи на Австриската вечер на фестивалот „Охридско лето“.
Публиката уживаше во извонредната изведба на виолинистите Сузан Мерт-Томази и Андреј Јаблоков, на виолистката Елеонора де Пои, виолончелистот Леонардо Сесена, како и на контрабасистот Драган Трајковски кој е по потекло од Македонија и е водач на групата контрабаси на Тиролскиот симфониски оркестар повеќе од 15 години.
-Настапот на „Охридско лето“ е голема чест за нас. Доаѓаме првпат на фестивалот и многу ни се допаѓа. Во Охрид владее прекрасна атмосфера, а местото каде што настапуваме е волшебно. Со нетрпение го дочекавме нашиот концерт во црквата, рече виолинистката Сузан Мерт-Томази.
На репертоарот беа гудачки квинтети од композиторите Фридрих Гулда, Антонин Дворжак и Љупчо Трајковски Фис.
Австриската вечер на фестивалот се одржува секоја година со поддршка на Амбасадата на Република Австрија во Р.С. Македонија, Австриската влада и ЕВН Македонија како еден од главните спонзори на оваа најголема музичко-сценска манифестација во земјава.
Отворајќи ја Австриската вечер, директорот на НУ„Охридско лето“, Ѓорѓи Цуцковски, рече дека висококвалитетната уметничка програма која ги носи австриските уметници се должи токму на огромната поддршка што ја има фестивалот.
-Како уметник, минат стипендист на Австриската влада, му се заблагодарувам на неговата екселенција, амбасадорот Мартин Памер, на Австриската амбасада, како и на Владата на Република Австрија за несебичната поддршка на македонската култура и уметност, како и на македонските уметници. Огромна благодарност до нашиот генерален спонзор А1 Македонија, Ексклузивниот спонзор Казинос Аустрија, како и до главниот спонзор ЕВН Македонија без чија поддршка годинешното издание на фестивалот немаше да има ваква висококвалитетна уметничка програма, рече директорот Цуцковски.
Фестивалската програма продолжува вечерва со театарската претстава „12“ напишана по мотиви од „12 гневни мажи“ од Реџиналд Роуз, во режија на Синиша Ефтимов, а во изведба на дванаесет извонредни актери од Македонскиот народен театар-Скопје. Претставата ќе се одигра во Центарот за култура „Григор Прличев“ со почеток во 21 часот.
Култура
МНТ со претставата „𝟣𝟤“ на фестивалот Охридско лето
Во рамките на драмската програма на 65. издание на фестивалот „Охридско лето“, на 17 јули со почеток во 21:00 часот, во Центарот за култура „Григор Прличев“ ќе биде изведена претставата „12“, по мотиви од драмата „12 Angry Men“ од Реџиналд Роуз, во режија на Синиша Евтимов.
„12“ е моќна приказна за група луѓе – дванаесет поротници – кои носат одлука за судбината на еден млад човек обвинет за убиство. Делото го истражува судирот меѓу предрасудите, моралот, правдата и човечката совест. Во затворена просторија, дванаесетмина од различни општествени слоеви, со различни погледи и ставови, се соочуваат меѓусебно, но и со самите себе, додека се обидуваат да донесат правична пресуда.
Иако на почетокот сите се убедени во вината на обвинетиот, еден поротник почнува да се сомнева во докажаното. Оттаму започнува интензивна и длабока дебата, низ која постепено се разголуваат личните уверувања, стереотипите и стравовите на секој од нив. Просторот на поротничката соба прераснува во микрокосмос на македонското општество, каде што се препознаваат пошироките општествени предрасуди и конфликти.
Претставата „12“ премиерно беше изведена во ноември 2024 година и оттогаш гостувала на повеќе фестивали во земјата и во странство. Освои повеќе значајни признанија, меѓу кои: награда за најдобра претстава, награда за најдобро уметничко остварување во целина, специјална награда за колективна игра, како и награда за најдобра епизодна машка улога за актерот Оливер Митковски.
Во претставата играат врвни актери, кои ја освоија и домашната и меѓународната публика: Ѓорѓи Јолевски, Гораст Цветковски, Тони Михајловски, Никола Ристановски, Благој Веселинов, Александар Микиќ, Игор Џамбазов, Јордан Симонов, Нино Леви/Сенко Велинов, Оливер Митковски, Владо Јовановски и Сашко Коцев.
Фестивалот „Охридско лето“ се одржува од 12 јули до 20 август 2025 година.
(Видео) Пожар го зафати покривот на црквата кај селото Мршевци, вели Ангелов
Денес попладне во близина на скопското село Мршевци, Општина Илинден изби силен пожар, кој поради ветерот брзо се прошири на...
„Лажни тврдења и политички инсинуации“, вели Тошковски откако опозицијата оцени дека сака да ја партизира полицијата
Министерот за внатрешни работи Панче Тошковски преку својот Фејсбук профил ги демантираше тврдењата на опозицијата во врска со предложените измени...
Едно починато лице при пожар во стан во Струмица
Денес, (17.07.2025 година), во 15.27 часот, ТППЕ Струмица со три ПП возила и седум пожарникари-спасители учествуваше во гаснење на запален...
Гори помеѓу индустриската зона „Бунарџик“ и рафинеријата „Окта“: силниот ветер и искри од жици предизвикаа пожари на повеќе локации во Скопје и Куманово
Поради ветер кој го зафати подрaчјето на Општина Куманово и Град Скопје на повеќе локации од искрење на жици предизвикни...
Напредок во преговорите за пругата која се гради еден и пол век: тунелот да биде заеднички проект со Бугарија, а да го плати ЕУ
Вчерашната средба во Брисел за пругата кон Бугарија која се гради повеќе од еден и пол век, премиерот Христијан Мицкоски...
Уапсен еден од убијците на припадникот на АРМ во Батинци, обвинителството поведе истрага за двајца соизвршители
Основното јавно обвинителство Скопје денеска поведе истрага против две лица за кои постои основано сомнение дека како соизвршители сториле кривично...
Продолжен рокот за ангажирање на 400 пожарникари: „Има силен инетерес“
Владата соопшти дека рокот за пријавување на јавниот повик за ангажирање 400 пожарникари низ државата е продолжен до 23 јули...
Горат шуми и ниска вегетација во Велес, Македонски Брод и Василево
Во моментот на територијата на државата активни се вкупно три пожари, информираше Надица Вчкова во име на Главниот штаб за...
Партијата Левица поднесе предлог-закон за заштита на името ВМРО, Мицевски вели дека е нарачано од круговите што работат против идентитетот
Пратеникот и лидер на партијата Левица, Димитар Апасиев, на својата фејсбук страница објави дека пратеничката група на Левица во Собранието...
Штекли доставил психијатриско мислење дека не е способен да го следи судењето, рочиштето одложено за август
Почетокот на судскиот процес против Раде Трајковски, познат како Штекли, и уште девет лица обвинети за организирана трговија со дрога...
Уапсена докторка од Битола поради примање поткуп
Вчера, полициски службеници од СВР Битола, во координација со Јавно обвинителство Битола, ја лишија од слобода И. Д. (67) од...
Народниот правобранител Зибери замина во пензија
Народниот правобранител Насер Зибери на 12 јули 2025 година ги исполни условите за старосна пензија, со што му престанува функцијата,...
Загина 16-годишно момче од Охрид: со мопед излетал од пат и удрил во метален столб
Денеска во 01.40 часот во СВР Охрид е пријавено дека, на регионалниот пат Охрид-Св.Наум, на потегот помеѓу населбата Рача и...
Три лица извлечени од морето во разни делови на Грција: меѓу нив и српски државјанин
Три лица, меѓу кои и еден српски државјанин, беа извлечени во несвест од морето во различни делови на Грција, соопшти...
(Видео) Американците: Историска заплена на иранско оружје наменето за Хутите
Американската војска објави дека Националните сили на отпорот (NRF) на Јемен, предводени од генералот Тарек Салех, успешно пресретнале и заплениле...
(Видео) Земјотрес со јачина од 7,3 степени ја погоди Алјаска, издадено предупредување за цунами
Земјотрес со магнитуда од 7,3 степени по Рихтеровата скала го погоди брегот на Алјаска. Геолошкиот завод на Соединетите Американски Држави...
Почувствуван земјотрес во Скопје и околината
Телеметриската сеизмолошка мрежа на Република Северна Македонија, на сеизмолошките станици инсталирани ширум нашата територија, одржувани од Сеизмолошката опсерваторија при Природно-математичкиот...
(Видео) Еруптираше вулкан во Исланд, евакуирана е позната туристичка дестинација
Впечатлива сцена од оган, чад и блескава лава беше снимена денес во југозападен Исланд, каде што еруптираше вулкан на полуостровот...
Американски сенатор до Путин: „Што по 50 дена? Нека му се јави на ајатолахот и нека го праша“
Американскиот сенатор Линдзи Греам го поддржа рокот од 50 дена што Доналд Трамп му го даде на Владимир Путин да...
Сообраќајот на патниот правец Битола – Граничен премин „Меџитлија” е нормализиран
Сообраќајот на патниот правец Битола – Граничен премин „Меџитлија” е нормализиран, извести АМСМ. Од 16 часот, на регионалниот пат Р-1101...
