Култура
45 години изучување на македонскиот јазик и култура на московскиот Универзитет „Ломоносов“
Македонскиот јазик, литература и култура веќе 45 години се изучуваат на Филолошкиот факултет при Московскиот државен универзитет „М. В. Ломоносов“ – јубилеј што е исклучително значаен за македонистиката. По овој повод, на 18 мај 2021 година, со почеток во 13 часот, преку платформата „Зум“ ќе се одржи свечен настан.
Настанот ќе го отвори ректорот на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје (УКИМ), проф. д-р Никола Јанкуловски, а свои пригодни обраќања ќе имаат: Сергеј Александрович Баздникин, амбасадор на Руската Федерација во РС Македонија, Оливера Чаушевска-Димовска, вд амбасадорката на РС Македонија во Руската Федерација, Андреј Александрович Липгарт, декан на Филолошкиот факултет при Московскиот државен универзитет „М. В. Ломоносов“, и Анета Дучевска, деканка на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ при УКИМ.
Работниот дел ќе го отвори директорката на Меѓународниот семинар за македонски јазик, литература и култура при УКИМ (МСМЈЛК), Весна Мојсова-Чепишевска, по што ќе следуваат излагања и сеќавања за работата на лекторатот по македонски јазик на Филолошкиот факултет при МГУ „М. В. Ломоносов“ и тоа од некогашни и сегашни лектори, како и од предавачи и професори што вистински се вградиле во работата на лекторатот по македонски јазик на Универзитетот „М. В. Ломоносов“, а кои како кадри, пред сѐ, излегоа од Филолошкиот факултет „Блаже Конески“, како и од Институтот за македонски јазик „Крсте Петков – Мисирков“ и Институтот за македонска литература при УКИМ.
Настанот ќе го одбележат со свој прилог:
– академик Ала Шешкен, професор на Катедрата за словенска филологија при Московскиот државен универзитет, научен соработник на Институтот за славистика при РАН, член надвор од работниот состав на МАНУ;
– проф. д-р Максим Каранфиловски од Катедрата за славистика на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ при УКИМ (некогашен директор на МСМЈЛК и некогашен лектор на Московскиот државен универзитет);
– д-р Елена Верижникова, доцент на Катедрата за словенска филологија при Московскиот државен универзитет, почесен доктор на универзитетот „Св. Кирил и Методиј“;
– Роза Тасевска од Катедрата за славистика на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ при УКИМ (некогашен лектор на Московскиот државен универзитет);
– м-р Марија Пандева, актуелен лектор по македонски јазик на Катедрата за словенска филологија при Московскиот државен универзитет.
Свое учество ќе имаат и студентите по македонистика на Катедрата за словенска филологија при Московскиот државен универзитет – на сите нивоа: додипломски, постдипломски и докторски студии, и тоа: Марија Јарославцева, Елена Гаркуша и Никита Никитин (студенти од прва година), како и Полина Гаврилова и Татјана Кленова (студенти на магистерски студии) и Наталија Кикило (студентка на докторски студии).
Во рамките на настанот говорниците одделно ќе се осврнат и на влогот на оние без кои почнувањето со работа на лекторатот во Москва немаше да се случи – академик Рина Павловна-Усикова и нејзиниот руски ментор, професорот Самуил Борисович Бернштејн, како и нејзиниот македонски ментор, професорот Блаже Конески.
Овој значаен јубилеј – 45 години македонистика на „Ломоносов“, кој се одбележува во текот на годината кога се навршуваат 100 години од раѓањето на Блаже Конески, покажува дека мостот меѓу универзитетите „Св. Кирил и Методиј“ и „М. В. Ломоносов“, како и меѓу двете земји и двата народа, одлично функционира и до ден-денес, но и дека обврзува и понатаму да се создаваат нови генерации македонисти и слависти од двете земји.
Одбележувањето на јубилејот следува по зимската школа организирана од МСМЈЛК, која се одржа на почетокот од оваа година, како и по извонредно организираната тркалезна маса на Рускиот центар, и двата при УКИМ. Со одбележувањето 45 години изучување на македонскиот јазик, литература и култура на Филолошкиот факултет при Московскиот државен универзитет „М. В. Ломоносов“, Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ го продолжува и достоинственото чествување на ликот и делото на Блаже Конески.
Овој настан е дел од годишната програма на МСМЈЛК при УКИМ, а се остварува во рамките на богатата програма посветена на големиот јубилеј на великанот Блаже Конески како дел од програмата на манифестацијата „2021 – година во чест на Блаже Конески“, под покровителство на претседателот на Република Северна Македонија, Стево Пендаровски, а во координација на Министерството за култура во соработка со Министерството за образование и наука.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Мице Јанкуловски со самостојна изложба во Риека
Во Музејот на град Ријека – Коцкица во тек е самостојната изложба на слики и видеа од Мице Јанкуловски „Коегзистенција – црно и црно“ (23.10. – 3.11.2025).
Освен директорот на Музејот на град Ријак, Младен Урем, на отворањето присуствуваа и зедоа збор Ермина Дурај (раководител на Одборот на директори за работа на окружниот префект и на окружното собрание на Приморско-Горанскиот округ), Корнелија Конеска, куратор на изложбата, а изложбата ја отвори градоначалничката на град Ријека, Ива Ринчиќ.

Директорот на Музејот, Младен Урем, истакна дека оваа изложба е „уникатно културно искуство за жителите на Риека“, бидејќи ги комбинира традицијата и модерноста и ја претставува Македонската уметност „на глобално релевантен начин“.
Кураторот Корнелија Конеска го објасни концептот на изложбата, нагласувајќи дека авторот ги истражува бескрајните можности на црната боја преку монохроматски, минималистички и модуларен принцип, истакнувајќи: „Црната е боја на драмата – драмата на животот“!, а градоначалничката на град Ријека се обрати до зборовите:
„Му благодарам на авторот што не тера на размислување, ни отвора нови хоризонти, кои ни покажуваат дека црното не е така мрачно, туку дека може да биде и нов почеток ако се потсетиме дека ноќта е најтемна пред зората и дека она што денес изгледа темно, утре можеби нема да биде така…“

Посебно значење и шарм на настанот му даде настапот на Друштвото на Македонците во Ријека „Илинден“ кои истовремено ја започнаа традиционалната манифестација Денови на македонската култура во Ријека 2025.
Култура
Убедлив театарски успех – МНТ со „Народен пратеник“ ја освои главната награда на фестивалот „Борини позоришни дани“ во Србија
Главната награда „Борисав Станковиќ“ за најдобра претстава во целина на 45. фестивал „Борини позоришни дани“ во Врање, Србија, беше прогласена претставата „Народен пратеник“, во продукција на Македонскиот народен театар.
Со едногласна одлука, жирито во состав: Наташа Гвозденовиќ, театарска критичарка, Трајче Кацаров, драматург, и Васил Василев, театарски режисер и претседател на жирито, во образложението истакнаа дека претставата „Се издвојува како најдобра, бидејќи е комплексно и вешто режирана и е сместена во автентичен простор што го засилува доживувањето на дејствието“.

„Ова признание е потврда за континуираната посветеност и креативност на целиот ансамбл на МНТ. Горди сме што претставата „Народен пратеник“, во режија на Егон Савин, успеа да ја пренесе универзалноста на Нушиќевата комедија и да ја доближи нашата театарска енергија до публиката во регионот. Победата во Врање, не е само успех на претставата, туку и на целата институција, која постојано вложува во уметнички вредности, професионализам и меѓународна соработка. Ова е поттик да продолжиме со уште поголем ентузијазам и креативна сила.“, изјави по овој повод, директорот на МНТ, Никола Кимовски.
Во конкуренција за наградите годинава учествуваа седум претстави, а фестивалот по третпат имаше меѓународна селекција. Четири претстави беа од Србија, две од Република Српска и една од Македонија.

Ова сценско остварување, на големиот комедиограф Бранислав Нушиќ, во режија на Егон Савин – еден од водечките театарски режисери на Балканот – беше изведено на сцената „Бора Станковиќ“ на 24 октомври.
Во претставата со брилијатна актерска игра настапуваат: Александар Микиќ, Дарја Ризова, Тони Михајловски, Јордан Симонов, Тања Кочовска и Александар Михајловски (глас), како и ансамблот Дејан Стамчевски, Синан Ракип, Скендер Бериша, Зекирија Алим, Мирослав Атанасовски, Мартин Китановски и Хусеин Халили.


Фестивалот „Борини позоришни дани“ годинава се одржа од 21 до 28 октомври, под слоганот „Смеење, тишина, вистина и уште по нешто“.
Веќе четири и пол децении, овој фестивал претставува значаен културен репер на српската и регионалната театарска сцена, промовирајќи висококвалитетни сценски уметности и создавајќи простор за дијалог меѓу различни естетики и културни вредности.
Со учеството и победата на овој престижен фестивал, Македонскиот народен театар уште еднаш ја потврди стратегиската ориентација кон регионална соработка, културна размена и афирмација на македонската театарска уметност пред пошироката меѓународна јавност.
Култура
Објавен романот за млади „Ванда“ на хрватската писателка Силвија Шесто
„Македоника литера“ неодамна го објави романот за млади „Ванда“ на хрватската писателка Силвија Шесто, која е меѓу најчитаните писатели во Хрватска. Преводот од хрватски јазик е на Славчо Пеев.
„Ванда“ е симпатичен и лесно читлив роман, наменет за деца и млади. Заплетот се врти околу едно градско семејство и нивните секојдневни, тривијални проблеми. Во центарот на ова семејство е девојката по име Ванда, која, влегувајќи во пубертет, почнува да го запознава реалниот живот.
На преминот од детска во младешка возраст, Ванда ја открива љубовта, ги доживува своите први разочарувања и сите други проблеми поврзани со заљубувањето. Тоа води до низа компликации, мали недоразбирања и, на крајот, до научена лекција. Ванда ја мачат многу пубертетски проблеми со кои не знае секогаш соодветно да се соочи. Растргната меѓу растењето и половото созревање, од една страна, и детинестата потреба за внимание и грижа, од друга страна, запаѓа во генерациски несогласувања, во несреќна заљубеност и се соочува со сознанието дека светот е многу поразличен од тоа како што го замислувала.
Книгата ги следи личните размисли на сите членови на семејството, освен на најмладиот – помладиот брат на Ванда. Главните ликови се претставени преку нивните лични записи (искази), напишани во форма на дневник, односно – секој лик раскажува дел од приказната од свое гледиште. Овие искази се кратки поглавја напишани во прво лице, преку кои читателот има можност да ја погледне истата ситуација од различни перспективи. Тоа се субјективни искуства на секој учесник во приказната. Преку реакциите на учесниците на настанот, се запознава нивниот лик.
Покрај семејството, читателот ги запознава и пријателите на Ванда, но еден од најважните ликови е домаќинката. Таа е помошничка на семејството во секоја смисла на зборот. Чистењето и готвењето не се нејзини најголеми доблести. Нејзината вистинска улога е да биде емоционална поддршка за членовите на семејството. Таа е доверлива личност, чуварка на тајни, решавач на проблеми, а понекогаш и рамо за плачење. Таа учествува подеднакво во воспитувањето на децата, како и во превоспитувањето на родителите. Како добар дух на семејството, таа помага повеќе со своето присуство и љубезност отколку со чистењето и готвењето. Авантурите на ова до некаде хаотично но симпатично семејство, чии проблеми најчесто ги заплеткува своеглавата, палавата и досетлива Ванда, се лесна забава за сите деца кои штотуку влегуваат во адолесценцијата. Иако зрелоста изгледа многу поинтересна од детството, Ванда сфаќа дека и таа носи свои проблеми. Овие проблеми се дополнително комплицирани од силни чувства, како што се љубовта, болката и желбата за одмазда.
Силвија Шесто (1962, Загреб, Хрватска) е афирмирана хрватска писателка за деца и млади. Дипломирала филозофија и литература и завршила Виша тренерска школа. Објавува проза, поезија и драми. Автор на близу 60 книги за деца и млади и на петнаесетина за возрасни, од кои десет романи. Таа има и богат драмски опус. Изведени се петнаесет радиодрами и неколку драми на театарските сцени.
Нејзините најпознати дела се романите за деца и млади. За деца и млади го објавила романите „Ванда“, „Дебела“, „Кој ја уби Паштетка“, Зезомјанци“, „Па тоа е љубов“, „Леон Наполеон“, како и збирката раскази „Розева сонувачка“, серијалот „Бум Томица“ и др.
Пет нејзини книги за деца и млади, меѓу кои и романот „Ванда“, се задолжителна лектира во основно образование во Хрватска. Таа е меѓу најнаградуваните хрватски писатели.

