Култура
46 поднесени дела на конкурсот за традиционални годишни награди на ДПМ
На конкурсот за традиционалните годишни награди на Друштвото на писателите на Македонија оваа година се пријавени вкупно четириесет и шест дела, единаесет повеќе од делата пријавени на конкурсот за годишни награди на ДПМ за 2023 година.
Оваа година, за разлика од минатата, доминира поетската продукција, но и книжевноста за деца и млади.
За наградата „Стале Попов“ за најдобро прозно дело објавено во 2024 г. конкурираат следните 10 наслови:
1. „Ветрилиште“ (Игор Анѓелков, „Или-или“)
2. „Стриптиз на душата“ (Филип Георгиевски, „Батапрес“)
3. „Искра“ (Петре Димовски „Дијалог“)
4. „Собирачите на пластични шишиња“ (Љубинка Донева, „Современост“)
5. „Кој го уби Едгар Алан По“ (Владо Јаневски, „Или-или“)
6. „Леска Брезоска“ (Симона Јованоска, „Или-или“)
7. „Човек глагол (Homo-verbum)“ (Елизабета Јончиќ, „Слово љубве“)
8. „Приказничар“ (Жарко Кујунџиски, „Антолог“)
9. „До_адната книга“ (Стефан Марковски, „Современост“)
10. „Јод“ (Снежана Младеновска-Анѓелков, „Или-или“)
За наградата „Ацо Шопов“ за најдобра поетска збирка објавена од член на Друштвото на писателите на Македонија во 2024 г. конкурираат следните 16 наслови:
1. „Си беше една љубов“ (Ана Бунтеска, „Просветно дело“)
2. ,,Рајсфершлус“ (Јулијана Величковска, „ПНВ Публикации“)
3. „Бог на ба(к)терии“ (Митко Гогов, „Макавеј“)
4. ,,Јазикот што само ние го разбираме“ (Зоран Јакимоски, „ПНВ Публикации“)
5. „На грбот на неповратот“ (Владо Јаневски, Агенција за иселеништво)
6. „Светлината во нашите вени“ (Стефан Марковски, „Современост “)
7. „Зборови од хартија“ (Милчо Мисоски, „Антолог“)
8. „Моќта на водата“ (Жаклина Михајлова, самиздат)
9. „Одглас (на нечуеното)“ (Сузана Мицева, самиздат)
10. „Чекор до амбисот“ (Драгица Најческа, „Дијалог“)
11. „Непронајдено прибежиште“ (Сашо Огненовски, „Антолог“)
12. „Се умира ли од премногу сакање“ (Зоран Пејковски, „ПНВ Публикации“)
13. „Тројанско слепило“ (Милован Стефановски, „АД Вербум“)
14. „Разговор со љубовта“ (Лилјана Стоилковска, самиздат)
15. „Ехо на светлината“ (Мирјана Тренчева, „Академска мисла“)
16. „Посвети и пофалби“ (Ивица Џепароски, „Дијалог“)
За наградата „Ванчо Николески“ за најдобра книга за деца и млади објавена во 2024 г. пријавени се следните 10 наслови:
1. „Бакнежи на небото“ (Иван Антоновски, „Светулка“)
2. „Играме, растеме“ (Владо Димовски, „Арс Ламина“)
3. „Саканија“ (Љубинка Донева, „Панили“)
4. „Големиот слон лета дрон“ (Зоран Јакимоски, „ПНВ Публикации“)
5. „Со големо Д (прозен воспев на Другарството)“ (Александар Кујунџиски, „Антолог“)
6. „Очи во очи“ (Ели Маказлиева, „Едука Мак“)
7. „Тино – бездомното полжавче“ (Сузана Мицева, „Средби под јаворите“)
8. „Збрка во трка“ (Весна Мундишевска-Велјановска, „Перун Артис“)
9. „Првото жарче Љ У Б“ (Велко Неделковски, „Арс Ламина“)
10. „Мојата азбука“ (Мирјана Стојановска, „ЗНК ‘Нова’ – Битола“)
За наградата „Димитар Митрев“ за најдобро дело од областа на книжевната критика и есеистиката објавено во 2024 г. конкурираат следните седум наслови:
1. „Книжевни паметници“ (Наташа Аврамовска, Институт за македонска литература)
2. „Нивното време низ Битола“ (Петре Димовски, „Дијалог“)
3. „Авторските неологизми во поезијата на Весна Мундишевска-Велјановска“ (Елизабета Јончиќ, Македонско научно Друштво – Битола)
4. „Жени во македонската книжевност од XIX век“ (Славчо Ковилоски, Институт за македонска литература)
5. „Дом во тишина“ (Никола Маџиров, „Арс Ламина“)
6. „Тантели од зборови“ (Гоце Ристовски, „ВиГ Зеница“)
7. „Милчо за Манчевски“ (Атанас Чупоски, Кинотека на Р. С. Македонија)
Од Друштвото на писателите на Македонија со особено внимание и благодарност информираат дека по извесен период пауза, оваа година ДПМ ќе ја додели и наградата „Мост“, со која се одликува дело објавено на некој од јазиците на националностите во Р. С. Македонија. За наградата „Мост“ на ДПМ за 2024 г. се пријавени следните три наслови:
1. „Била једном једна кућа“ („Беше еднаш една куќа“) (Гордана Јовиќ Стојковска, „Слово љубве“)
2. “Vetëtimat e heshtjes” („Молњи на молкот“) (Делвина Крлуку, самиздат)
3. “Kopeja Me Zgjebe ndjek autorin” („Шугавото стадо го брка авторот“) (Каљош Челику, самиздат)
На конкурсот за годишни награди на ДПМ за 2023 г. беа пријавени 14 прозни дела, 7 поетски збирки, 6 книги за деца и млади и 8 книги критика и есеистика. Добитници на наградите беа романот „Ако се родат некакви чувства“ (Блаже Миневски, „Матица“), поетската збирка „Коњски житија“ (Зоран Анчевски, „Арс Ламина“), пиесата за деца „Земјата на заборавените сказни“ (Билјана С. Црвенковска, „Чудна шума“) и научната студија „Птици во аквариум: надреализам, 1924-2024“ (Лидија Капушевска-Дракулевска и Влада Урошевиќ, „Полица“).
За доделувањето на традиционалните годишни награди на ДПМ одлучува тричлено жири, кое е избрано со тајно предлагање и гласање од страна на членовите на Управниот одбор на ДПМ. Годишните награди на ДПМ традиционално се доделуваат на 13 февруари, денот на основањето на Друштвото. Во 2025, Друштвото на писателите на Македонија ќе одбележи 78 години од своето постоење.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Изложба на Сашо Алушевски во Скопје: „На мајката земја – шума“ го истражува односот меѓу фотографијата и природата
В среда, 3 декември, од 18 часот, авторот Сашо Алушевски ќе постави изложба од циклусот „На мајката земја – шума“ во мобилната монтажна галерија во Паркот на франкофонијата во Скопје.
Поставката „На мајката земја“ го истражува односот меѓу фотографијата и материјалната природа/реалност/нашите доживувања третирајќи ја фотографската слика како симулакрум – визуелен знак што не ја претставува природата директно, туку нејзините кодови и траги. Потпирајќи се врз Платоновата разлика меѓу идеја, имитација и сенка, изложбата укажува дека уметничката практика не може да го реплицира светот, туку само сопствените граници и јазикот.
Преку суптилна деконструкција на лисја, земја, камен и вода, сликите ја расплетуваат врската меѓу визуелното и физичкото. Материјата се претвора во знак, а фотографијата – иако фиксирана – упорно одбива да биде статична. Таа сведочи за својата ограниченост нудејќи простор во кој претставата и реалноста се разидуваат.
Овој јаз меѓу сликата и природата ја носи и главната порака: ниедна визуелна репрезентација не може да го замени директното, органско доживување на природата. Мирисот на мов, текстурата на кората, здивот на шумата – без соработка со идеалниот гледач – остануваат искуства што фотографијата само ги навестува, но не ги поседува.
Поставката ја преиспитува нашата перцепција: Дали сликите се надвор од нас – или во нас? Каде завршува сопствената проекција, а каде почнува реалното?
Во реализацијата се користени природни материјали и повеќе аналогни фотографски техники: цијанотипија, Ван Дајк, гумотипија и гумомаслена техника, колодиум, мордансаж и лумен-процеси.
Изложбата е реализирана со поддршка од Министерството за култура и туризам.
Култура
Почнува 24. „Синедејс“ со репертоар од над 50 европски остварувања
Со слоганот „Се гледаме од другата страна“ од 3 до 10 декември се одржува 24. „Синедејс“ – Фестивал на европски филм.
Осумте селекции, повеќе од 60 филма, кои ја одбележаа тековната европската филмска година и врвната работилница „Маркетинг на филм“ се фактографски белег на годинешниот „Синедејс“.
„Оваа година публика не ја водиме на филмско патување, туку ја водиме низ премин. Типично за Дејвид Линч, кому му го посветуваме ова издание, надреално, сонувачки, убаво и контрастно. Тој премин и покрај сѐ е богат со најновите и најнаградувани филмови. Свесни сме дека земја како Македонија, со мал продукциски импакт, филмот се докажа како најголем амбасадор и за да може да виреат такви креативци, но и на таквата префинета публика должни сме да ѝ го дадеме најдоброто што знаеме да го правиме, а тоа е фестивал, пред сé“, вели Маргарита Арсова, програмски координатор на „Синедејс“.
Два филма се на почетокот на фестивалот – „Тоа беше само несреќа“ во режија на Џафар Панахи, добитник на наградата „Златна палма“ на Канскиот фестивал и „Човек лавина“ на Слободанка Рудин, филм за еден од најдобрите музичари и тапанари во поранешна Југославија, Драгољуб Ѓуриќиќ.
„Ова издание на ‘Синедејс’ ги носи и ‘Тајниот агент’ на Мендонса Фило, ‘Домот на младата мајка’ на браќата Дарден, и двата номинирани за ‘Златна палма’, ‘Татко мајка сестра брат’ на Џим Џармуш, кој е добитник на наградата ‘Златен лав’ во Венеција и досега не е прикажан во кината во Европа, потоа филмови во кои македонските филмски екипи се копродуценти, како ‘Оче наш’ на Горан Станковиќ, ‘Ера’ на Парта Келменди, ‘Павиљон’ на Дино Мустафиќ… А ќе гледаме и филмови на Сорентино, Парк Чан-Вок. Особено сме благодарни што годинава и ‘Македокс’ ни се придружува со своја селекција, победници од нивниот фестивал. Многу гости, музика и филмски завршок на годинава за МКЦ“, дополнува Арсова.
Селектор на програмата на 24. „Синедејс“ е Бернд Будер и годинава ќе ги гледаме филмовите структурирани во повеќе селекции: официјална селекција, гала-програма, МК во ЕУ, МК-премиери на кратки филмови, музички документарци, СЕЕ-програма, селекција на Дејвид Линч и „Македокс“.
Жири-комисијата во состав: Сара Климовска – актерка, Северна Македонија, Арсен Оремовиќ – режисер, Хрватска, и Алеш Павлин – режисер. Словенија ќе одлучува за филмовите во официјална конкуренција, а Ана Опачиќ – режисерка, Хрватска, Фатос Бериша – режисер, Албанија, и Јасмина Карајловиќ – продуцентка, Црна Гора, за филмовите во СЕЕ-програмата.
На 4 и 5 декември во клубот МКЦ, во рамките на вечерите „Синемјузик“ имаме специјална селекција од десетина млади европски бендови, поддржани од програмата „Лајвјуроп“. Влезот за концертите е бесплатен.
Фестивалот ќе се случува во просториите на МКЦ, во киното „Фросина“ и во Дансинг-салата „25 мај“.
Билетите за годишното издание на „Синедејс“ ќе бидат по цена од 200 денари за сите филмови, а може да се купат онлајн, преку bileti.mkc.mk (препорачуваме онлајн-продажба), како и на самиот влез на МКЦ.
Фестивалот во најголем дел е поддржан од Агенцијата за филм на РСМ. Други финансиски покровители се Град Скопје, Делегацијата на ЕУ преку програмата за поддршка на европските филмски фестивали, како и мрежата „Лајвјуроп“.
Култура
Премиера во Африка и во Португалија на „Јон Вардар“
Македонскиот анимиран филм „Јон Вардар против галаксијата“ неделава ќе ја има својата афричка и португалска премиера на два значајни меѓународни фестивали.
Првата проекција ќе се одржи на Zuma International Film Festival во Абуџа, главниот град на Нигерија, што ќе биде воедно и афричка премиера на филмот. Фестивалот е организиран од Нигериската филмска корпорација, а ова 15. издание се одржува под мотото: „Раскажувањето приказни и глобалното влијание: Филмот како моќно средство за економски развој“. Тематскиот фокус ја нагласува стратешката улога на кинематографијата во обликување на перцепциите, влијание врз глобалните општествени разговори и поттикнување културна размена.
„Јон Вардар против галаксијата“ пристигнува и на Азорските острови — филмот ќе се најде во изборот на 9. AnimaPIX во Португалија, каде што официјално ќе ја одбележи својата португалска премиера.
Анимапикс има репутација на фестивал кој го слави „детето во секој од нас“, со фокус на креативност, визуелна уметност и експериментални форми. Освен проекции, на фестивалот се одржуваат изложби и промоции на илустрирани книги, стрипови и други форми на визуелната уметност.
„Јон Вардар против галаксијата“ е прв долгометражен македонски анимиран филм. Досега беше прикажан на над 40 меѓународни фестивали и освои 5 награди. Сценариото и режијата се на Гоце Цветановски, арт директор е Михајло Димитриевски – Тхе Мичо, продуцент е Алан Кастиљо, а главните улоги ги толкуваат Жарко Димоски, Емилија Мицевска и Дамјан Цветановски.

