Култура
Концерт „Светлина“ со Станко Мадиќ и Оливер Балабурски
Македонската филхармонија најавува уште еден импресивен концерт. Станува збор за концертот „Светлина“, кој ќе се одржи в четврток, на 4 април, во 20 часот, а на кој како солист ќе настапи извонредниот виолинист Станко Мадиќ (Србија/Германија), концертмајстор на Радио-оркестарот на Минхен.
Станко Мадиќ првпат во Македонија ќе го изведе Концертот за виолина и оркестар бр. 1 еден од највлијателните современи живи композитори, Петерис Васкс од Латвија. „Чиста убавина на звукот“ – така е опишано ова дело со наслов „Далечна светлина“, а создадено во 1996 година на барање на латвинскиот познат виолинист Гидон Кремер. По скоро две децении од неговото создавање, денес овој концерт е веќе класика и е дел од репертоарот на големите симфониски оркестри. Петерис Васкс во ова дело ги внел својата душа и меланхолична страст, неговите силни врски со природата, верувањата и идеалите кои ги гледа како полека исчезнуваат насекаде, и претставува центар на севкупното негово творештво.
Диригент на концертот „Светлина“ е маестро Оливер Балабурски кој долги години живее и твори во Канада, а со Македонската филхармонија ќе диригира по подолг период пауза. Оваа вечер, заедно со оркестарот на Филхармонијата и маестро Балабурски, ќе биде изведена и Симфонијата бр.4 во F-moll, оп.36 од рускиот музички гениј Петар Илич Чајковски. Токму Четвртата симфонија претставува своевиден автопортрет – симфониски хибрид, во кој се вкрстуваат архитектонската форма со поетиката на симфониската поема.
Македонскиот диригент Оливер Балабурски, кој годиниве наназад живее и работи во Канада, во неговата 30-годишна кариера како уметник, имал можност да изведува дела од различни музички жанрови – оперска, симфониска, камерна и забавна музика, како и живи изведби на неми филмови со оркестар. Во изминатите неколку години, маестро Балабурски се внесе и во полето на компонирањето и како резултат на тоа, се реализираа две светски премиери на неговите дела – музичка нарација во пет дела со наслов „Вратата на Сејди“, со приказна напишана од Едвард Мол, како и Рапсодија за оркестар „Багосеним“, што значи „Постои надеж“. Преводот е направен благодарение на луѓето од Чипвас од Рама првата нација и чуварите на јазикот и дијалектот Mnjikaning/Rama. Оливер Балабурски зад себе има многу успешни концерти и настапи со истакнати оркестри и ансамбли, како Симфонискиот оркестар на Кралскиот музички колеџ од Лондон, Националната опера и балет, Националната филхармонија, Симфонискиот оркестар на Поголемата Област на Торонто, Симфонискиот оркестар на Универзитетот во Торонто, Операта на народниот театар во Белград, Нишкиот симфониски оркестар, Симфонискиот оркестар на Хуронија…
Инаку, маестро Балабурски во 2008 година дипломира како магистер по музика, магистер по изведба (диригирање) на Универзитетот во Торонто, под менторство на еминентниот диригент, проф. Рафи Армениан. Како дел од неговите магистерски студии, тој тесно соработува со проф. д-р Дорин Рао на Универзитетот во Торонто, исполнувајќи ја неопходноста за филозофскиот и практичниот пристап кон екстензивната вокално-инструментална музика.
Неговата диригентска кариера започнува со првите ангажмани во 1991 година, во Македонската опера и балет, под менторство на истакнатиот диригент Ванчо Чавдарски. Во 1999 година беше награден со „Норман Дел Мар Јуниор“, стипендија за диригирање на Кралскиот музички колеџ во Лондон, Велика Британија, каде специјализира симфониски репертоар и студира со истакнатиот диригент и професор Џон Кару. Тој ја имаше честа активно да учествува на мастер-часовите со Сер Роџер Норингтон и Мајкл Тилсон Томас и со еден од најголемите авторитети за творештвото на Јохан Себастијан Бах, Хелмут Рилинг.
Во 1992 година дипломира како хорски диригент во класата на проф. Драган Шуплевски и во 1995 година дипломира диригирање на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“, во класата на проф. Фимчо Муратовски.
По враќањето на маестро Балабурски од Велика Британија, тој беше назначен за уметнички директор и диригент на тогашната Опера на Македонскиот народен театар. До 2004 година беше главен диригент во истата оперска компанија, по што емигрира во Канада. Добитник е на многу награди и признанија како што се: Награда за признание на новодојденец – имигрантски уметник од округот Симко, Онтарио, Канада; признание на извонредната служба од Харт Хаус, Универзитетот во Торонто; Стипендија за успех „Артур Плетнер“ на Универзитетот во Торонто; стипендија на Универзитетот во Торонто; „Норман Дел Мар Јуниор“– стипендија на Кралскиот музички колеџ, Лондон, Велика Британија; стипендија од Македонската влада за специјализација; Македонска национална стипендија за талентирани студенти.

Станко Мадиќ (Белград, 1984) студиите по виолина ги започнал на шест годишна возраст во класата на проф. Роберт Тошков и продолжил со проф. Дејан Михаиловиќ, во чија класа на само 14 години станал студент на Белградската музичка академија како прворангиран студент на приемниот испит. На 17 години дипломирал како најдобар ученик на својата генерација. Мадиќ е добитник на стипендија од Кралското семејство Караѓорѓевиќ. Магистерските студии на Новосадската државна академија на уметности ги завршил на 19 години, повторно во класата на проф. Михаиловиќ, а студиите ги продолжил во класата на проф. Игор Малиновски на Музичката академија „Карл Марија фон Вебер“ каде што се стекнува со втора магистерска диплома. Од 2002 до 2008 бил вработен во Новосадската државна академија на уметностите како асистент на проф. Мегуми Тешима, а во меѓувреме се усовршувал следејќи различни мастер-класи кај светски познати виолинисти како Виктор Третјаков и Мидори Гото. Потоа во Операта во Дрезден станал постојан член, а од 2011 до 2018 и концертмајстор на Државната филхармонија во Нинберг. Моментно е концертмајстор на Радио-оркестарот на Минхен, но беше и првиот концертмајстор на регионалниот „Ноу Бордерс“ оркестар, кога снимија ЦД за „Дојче Грамофон“ и реализираа светска турнеја. Но, како концертмајстор, Станко Мадиќ гостувал во различни оркестри во Германија и во светот, а како солист, камерен и оркестарски музичар настапувал со едни од најистакнатите уметници во светот: Марта Аргерич, Зубин Мехта, Пласидо Доминго, Емануел Пају, сер Колин Дејвис, Албрехт Мејер… Се разбира, како солист настапувал и во неговата родна земја со сите оркестри. Во 2020 година сними ЦД за „БР Класик“ изведувајќи го Концертот за виолина „Далечна светлина“ од Васкс, за кој критиката напиша дека е една од најдобрите снимки на ова дело. Добитник е на први и специјални награди на многу значајни меѓународни натпревари. Свири на виолина на Карло Карлети од 1908 година, добиена со поддршка на Комерцбанк од Нинберг, како и на модерна виолина направена специјално за него од Сава Гришенко, познат изработувач на виолини од Минхен.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Младиот кочански рок бенд „Корка“ на 14 декември настапува на меѓународен музички натпревар во Брисел
Кочанскиот рок бенд „Корка“ ќе настапи во финалето на меѓународен музички натпревар во рамките на проектот „Imagine Experience“. Нивниот настап ќе биде на 14 декември, недела, во културниот центар „La Botanique“ во Брисел, Белгија, каде ќе ја делат сцената со други млади бендови од Франција, Белгија, Норвешка, Шведска, Унгарија, Холандија, Велика Британија и Зимбабве. Натпреварот ќе може да се следи во живо онлајн и гледачи од дома ќе можат да гласаат.
„Корка“ првично беа победници на националниот натпревар од „Imagine Macedonia“, кој се одржа на 10 октомври во Младинскиот културен центар, во рамките на фестивалот „Здраво млади“, на кој тие се натпреваруваа со други просперитетни македонски бендови како „Sunneater“, „The Pot“, „Tsar von Time“, „Venom“, „LSD During War“, „Мираж“ и „Големата вода“.
Во изминатата година „Корка“ се покажаа како еден од најважните нови гласови во македонската алтернативна сцена, отсликувајќи го гневот на младите луѓе преку нивниот тврд, емотивен и некомпромитирачки звук. Тие се истакнаа со нивниот самонасловен албум, кој беше издаден во мај оваа година, како и преку низа концерти низ државата и во Србија.
Освен со својата музика, „Корка“ придонесува на културната сцена и преку нивното организирње на настани во Кочани. Членовите од бендот, повеќето од кои сѐ уште во средно училиште, беа движечката сила зад дводневниот хуманитарен фестивал „Расплет“, кој се одржа кај Споменикот на слободата во градот. Фестивалот беше посветен на нивната другарка Сара Алексова, која воедно беше и првата тапанарка на бендот, која го загуби својот живот во пожарот во дискотеката „Пулс“.
Култура
Мултимедијалната изложба „Реминисценции“ на Страхил Петровски на 30 декември во Њујорк
Македонскиот визуелен и мултимедијален уметник, Страхил Петровски, на 30 декември 2025 година ќе ја отвори својата мултимедијална изложба – просторна инсталација со наслов „Реминисценции“ во Македонскиот културен центар во Њујорк, во Галерија МЦ (Gallery MC).
Изложбата ќе биде отворена од 18 до 21 часот, а публиката ќе може да ја посети до 9 јануари 2026 година. Станува збор за најновиот циклус на Петровски, кој опфаќа големоформатни индустриски хартии со димензии до 530 x 83 сантиметри, цртежи во комбинирана техника, како и просторни и мултимедијални елементи кои, како што е наведено во кураторскиот текст, добиваат ново и подлабоко значење во секој изложбен простор.
Кустос на изложбата е историчарката на уметност Сандра Деспотовиќ, која во текстот посочува дека „Реминисценции“ ја означува новата креативна ера во творештвото на Петровски, обележана со апстрактни форми, фрагментација и потрага по значење во современиот свет. Во делата доминираат три бои – белата, црвената и црната – кои, како што се наведува, асоцираат на светлината, земјата и празнината, а визуелниот израз е поврзан со индустриски и прогресивен рок како културна и естетска референца.
Изложбата во Њујорк е дел од серијата самостојни изложби „Реминисценции“, кои Петровски ги реализира во текот на 2025 година во повеќе европски и светски културни центри, меѓу кои Париз, Скопје, Битола и други градови.
Страхил Петровски е роден во 1974 година во Куманово. Дипломирал и магистрирал сликарство на Факултетот за ликовни уметности при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје. Неговата уметничка практика опфаќа сликарство, инсталација, концептуална уметност, фотографија и видеоуметност, а делата му се застапени во јавни и приватни колекции во земјата и во странство. Петровски е член на ДЛУМ од 1997 година и на ДЛУБ од 2025 година, а од 2024 година работи како советник конзерватор-реставратор во НУ Музеј на македонската борба за самостојност и како вонреден професор по фотографија и мултимедија на Факултетот за арт и дизајн при Европски Универзитет – Скопје.
Култура
Љутков од Охрид: Културата што денес ја негуваме, утре ќе биде јазикот преку кој нашиот регион ќе зборува – со заемна почит, доверба и визија
„Нашето културно наследство, како материјален и нематеријален ресурс, бара внимателно и одговорно управување. Во услови на климатски промени, деградација на просторот и притисок од масовниот туризам, неопходно е да применуваме интегрирани методологии што ги поврзуваат научните знаења, стручните практики и современите технологии. Заштитата на наследството е чин на стратешко планирање, но и чин на одговорност кон идните генерации“, истакна министерот за култура и туризам Зоран Љутков на отворањето на министерската конференција на „Советот на министри за култура од Југоисточна Европа – јакнење на културата во функција на одржливиот развој“ (КОМОКОСЕЕ), што денеска се одржа во Охрид.
Според Љутков, глобалните кризи во последната деценија јасно покажуваат дека културата мора да биде интегрален дел од општествениот развој. Според него, Регионалната стратегија за културна соработка во Југоисточна Европа, усвоена во Охрид 2014 година, постави важни темели за соработка, но денес е потребно тие да се надградат со поефикасни механизми, функционална соработка и засилена доверба меѓу земјите од регионот.
Тој ја нагласи важноста на заштитата на културното наследство, дигиталната трансформација и зголемената улога на локалните заедници, како клучни елементи за развој на современи културни политики. Министерот ја потенцираше и иницијативата за воспоставување Регионален фонд за културна соработка, оценувајќи дека тоа ќе обезбеди поголема стабилност и професионализација на заедничките активности.
„Заедничката иницијатива за воспоставување Регионален фонд за културна соработка може да биде важен институционален чекор кој има потенцијал да обезбеди стабилност, предвидливост и професионализација на регионалните активности. Искрено верувам дека 2026 година и претседавањето на Република Молдавија со Советот на министри за култура се реална можност за негово финално воспоставување, што ќе ја потврди нашата способност, но и зрелост да го претвориме заедничкиот интерес во конкретен механизам. Само на тој начин Комокосе ќе биде релевантна платформа која ќе генерира влијание и ќе трасира остварување на заеднички посакуваните цели“, рече Љутков.
Министерот се заблагодари на партнерите од УНЕСКО, Европската Унија и Советот на Европа, истакнувајќи дека нивната поддршка е признание за потенцијалот на регионот и важен поттик за понатамошна интеграција на заедничките културни политики.
Дводневната конференција во Охрид е во организација на Министерството за култура и туризам, кое е претседавач на „Советот на министри за култура на Југоисточна Европа – јакнење на културата во функција на одржливиот развој“. На собирот во Охрид учествуваат министри за култура, заменици-министри и шефови на делегации од: Молдавија, Албанија, Босна и Херцеговина, Хрватска, Србија, Црна Гора, Словенија, Турција, Бугарија, Грција, Романија, како и голем број експерти.
На конференцијата се обрати и директорката на Регионалното биро на УНЕСКО за наука и култура на Европа со седиште во Венеција, Магдалена Ландри, која потенцираше дека Југоисточна Европа е регион со извонредно културно богатство, а нејзината културна разновидност ги одразува вековите креативност и издржливост, како и живиот идентитет на нејзините народи.
„УНЕСКО останува цврст партнер на Комокосе и е целосно посветен на поддршка на неговата мисија за унапредување на културната соработка, добрососедските односи и помирувањето. Особено ја поздравуваме улогата на Република Северна Македонија во заштитата и промоцијата на културното наследство преку националните развојни политики“, рече Ландри.
На конференцијата, со акламација беше усвоена „Охридска декларација 2025“, документ кој ја потврдува заедничката посветеност на земјите од Југоисточна Европа за зајакнување на регионалната културна соработка, одржливиот развој и заштитата на културното наследство.
Следната, 2026 година со Советот на министри за култура на Југоисточна Европа, ќе претседава Република Молдавија.

