Македонија
Дали луѓето може да си дозволат да платат за здравствена заштита? – СЗО објави извештај за Македонија
Луѓето во Северна Македонија сѐ повеќе имаат пристап до јавно финансирана здравствена заштита, но катастрофалните трошоци за здравствена заштита остануваат предизвик, открива новиот извештај на СЗО/Европа објавен денес. Извештајот „Дали луѓето може да си дозволат да си платат за здравствена заштита? Нови докази за финансиската заштита во Северна Македонија“ испитува до кој степен луѓето во Северна Македонија се соочуваат со финансиски тешкотии кога користат здравствени услуги. Тој е дел од серија национални извештаи за следење на финансиската заштита во здравствените системи во Европа.
„Првпат имаме сеопфатни, силни податоци и можност да го сумираме напредокот во областа на финансиската заштита што го направи Северна Македонија во последните години“, рече д-р Ханс Хенри П. Клуге, регионален директор на СЗО за Европа, на настанот за претставување на извештајот.
„Посилната примарна здравствена заштита, пократкото време на чекање и поголемиот опфат со здравствено осигурување ја подобрија финансиската заштита во земјата. Сега е време да се надгради овој успех за да се обезбеди секој човек да има пристап до потребните здравствени услуги“.
„Во последните години, Европската комисија постојано ја потенцираше потребата од инвестиции во опрема и капацитети во здравствениот сектор во Северна Македонија, како и од мерки за запирање на одливот на медицински персонал од националниот здравствен систем. Анализата на СЗО за финансиската заштита во здравствениот систем на Северна Македонија ја потврдува оваа проценка и дава увид во финансирањето на здравствените услуги во земјата. Северна Македонија треба да развие организациски и раководни структури, како и клучни функции и вештини, за да обезбеди ефективно управување, планирање и раководење со својот јавен систем за здравствена заштита. Особено се потребни се мерки за отстранување на здравствените нееднаквости, вклучително и преку зајакнување на националниот систем за здравствено осигурување. Поддршката на ЕУ за изработката на стратегија за здравје за периодот 2021-2030 ќе придонесе за подобро здравје за сите“, рече Дејвид Гир, амбасадор и шеф на Делегацијата на Европската Унија во Република Северна Македонија.
Катастрофални приватни плаќања
Во 2018 година над 6 отсто од домаќинствата во Северна Македонија имале катастрофални трошоци за здравствена заштита (големи приватни плаќања мерено според капацитетот на домаќинството да плати за здравствена заштита). Извештајот покажува дека катастрофалните трошоци најмногу ги погодуваат посиромашните луѓе и домаќинствата со постари членови. Тие се должат главно на приватни плаќања за лекови.
„Добро е да се види дека состојбата со пристапот и финансиската заштита се подобрувала пред пандемијата. Сепак, наодите од извештајот покажуваат дека овие теми заслужуваат повеќе внимание во заложбите на Северна Македонија да создаде подобар систем од оној пред кризата“, рече д-р Џихан Тавила, претставникот на СЗО во Северна Македонија.
Финансиските тешкотии поради формални и неформални приватни плаќања се одраз на постојаните празнини во опфатот со здравствена заштита: дел од населението е неосигурено; опфатот со лекови е ограничен; а заштитата од кориснички трошоци (партиципација) е недоволна. Покрај тоа, уделот на јавните расходи за здравствена заштита во БДП опаѓа.
Новиот извештај дава серија препораки за подобрување на пристапот до здравствена заштита и финансиската заштита во Северна Македонија:
· да се опфати целото население со прекинување на врската помеѓу правото на здравствена заштита и плаќањето придонеси за здравствено осигурување, така што пристапот до здравствена заштита повеќе нема да зависи од здравственото осигурување,
· да се направат лековите подостапни за луѓето преку стратешки набавки, редовно ажурирање на позитивната листа, ослободување повеќе луѓе со ниски приходи од кориснички трошоци (партиципација) и проширување на годишното ограничување на партиципацијата на сите видови партиципација и
· да се отстранат причините за неформални плаќања почнувајќи со подобро следење на нивната улога и големина.
Во извештајот се заклучува дека овие промени ќе треба да бидат поткрепени со повисоки јавни расходи за здравствена заштита и со внимателна употреба на новите ресурси за да се исполнат целите за правичност и ефикасност.
„Овој извештај доаѓа во вистински момент кога се соочуваме со акутна потреба од брз одговор на пандемијата на Ковид-19 и премин кон поодржлив и поотпорен здравствен систем, во кој ниту еден човек нема да биде заборавен. Министерството за здравство ќе се обврзе да ги спроведе препораките од извештајот за да се намалат финансиските тешкотии со кои се соочуваат граѓаните при користењето здравствени услуги, како што земјата напредува кон универзална здравствена заштита и гради подобар систем од оној пред пандемијата“, истакна министерот за здравство, д-р Венко Филипче.
Овој извештај е дел од серијата национални студии за собирање нови докази за финансиската заштита во здравствените системи во Европа. Финансиската заштита има клучно значење за универзалната здравствена заштита и претставува основен елемент на функционирањето на здравствениот систем. Регионалната канцеларија на СЗО за Европа им нуди на своите земји членки техничка поддршка за финансирање на здравството преку Канцеларијата на СЗО за финансирање здравствени системи во Барселона. Регионалната канцеларија на СЗО за Европа покрива 53 земји, од Атлантскиот до Тихиот Океан.
Извештајот за Северна Македонија е делумно финансиран од Генералниот директорат за соседство и преговори за проширување (DG NEAR) на Европската комисија во рамките на проектот „Зајакнување на отпорноста на здравствените системи во Западен Балкан“. Овој тригодишен проект ќе придонесе за ублажување на влијанието на Ковид-19 во регионот на Западен Балкан и за поддршка на регионот на патот кон универзална здравствена заштита.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Управата за јавни приходи со свечен настан по повод Денот на даночниците „Свети Матеј“
УЈП продолжува со заложбите за целосна дигитална трансформација, усогласени со принципите на професионалност, транспарентност и доверба.
На свечениот настан присуствуваа Претседателот на Владата на Република Македонија проф. Д-р Христијан Мицкоски, високи владини претставници, пратеници од Собранието на Република Македонија, претставници на дипломатскиот кор, меѓународни и домашни организации, институции со кои УЈП соработува, како и претставници на бизнис заедницата и медиумите. Нивното присуство ја потврди важноста на даночната администрација како столб на економската стабилност и доверба, и ја нагласи поддршката за процесите на модернизација и дигитална трансформација што ги спроведува Управата за јавни приходи.
На настанот свое обраќање имаше директорката на УЈП, м-р Елена Петрова, која пред присутните ги истакна постигнатите резултати и напредокот во клучните сегменти на даночната управа.

Во излагањето директорката Петрова нагласи: „Денес, во Управата за јавни приходи, нашата задача е јасна и одговорна да обезбедиме фер и ефикасна наплата на даноците, придонесите и другите јавни давачки. Тоа го постигнуваме преку едноставни и транспарентни постапки и услуги, и преку постојана поддршка за граѓаните и компаниите за точно и навремено исполнување на нивните обврски.“
„Навременото поднесување на даночните пријави – првиот предуслов за успешна наплата бележи континуиран раст. Навременото плаќање на даночните обврски, како основа на стабилен систем, е во постојано зголемување. До септември 2025 година утврдени се 64 милиони евра дополнителен данок, што претставува раст од над 70% во однос на претходната година.“
Директорката ги посочи и значајните технолошки и инфраструктурни инвестиции во инфраструктура и современа опрема во висина од 2,6 милиони евра, вклучувајќи ја и најголемата набавка во историјата на УЈП од 1,8 милиони евра, со што се обезбедува поголема стабилност и сигурност на системите. „Во финална фаза е подготовката на новиот интегриран систем „е-УЈП“ и системот за е-фактура, кои ќе донесат подобра стабилност, побрзи услуги, поефикасни процеси и посилно управување со ризици.“ – рече директорката на УЈП м-р Елена Петрова.

Додаде и дека позитивен тренд има и кај навременото поднесување на ДДВ пријавите, кое за периодот јануари – септември 2025 година изнесува 95% и навременото плаќање на ДДВ кое во првите десет месеци достигнува 81%. Преку Инфо-линијата обработени се над 20.000 прашања и барања за техничка поддршка од даночни обврзници, издадени се 500 писмени мислења и одговори за примена на даночната регулатива во конкретни ситуации и за прв пат на веб-страницата на УЈП се објавени 260 деперсонализирани прашања и одговори – иницијатива која доби висока поддршка и позитивен прием од асоцијациите на даночните обврзници и стручната јавност.
Поздравно обраќање на настанот имаше и Претседателот на Владата, проф. д-р. Христијан Мицкоски, кој истакна дека денешниот ден не е само професионален празник, тоа е ден кога треба да говориме за дисциплината, знаењето, моралот и професионалноста. Јавните приходи не се бројки – тие се плати на наставници и доктори, патишта, функционално здравство и социјална сигурност за секој граѓанин.

Премиерот ги презентираше и позитивните резултати: од јануари до октомври 2025 година, нето наплатата на даноци и социјални придонеси достигна 3,6 милијарди евра, што е 260 милиони евра повеќе во однос на истиот период минатата година. Растот на даноците и социјалните придонеси се јасен сигнал дека економијата расте, компаниите работат, платите се зголемуваат и довербата меѓу државата и бизнисот е зајакната.
По завршување на официјалниот дел на настанот од страна на високиот менаџмент беше потпишана Декларација за етичко однесување, како симболична, но и суштинска потврда за заложбата на вработените кон интегритет, одговорност и транспарентност. Овој чин е потврда дека етиката не е само документ, туку заложба, одлука и насока по која заедно чекориме.
Македонија
Викендов променливо облачно време, на повисоките места слаб снег
Времето утре ќе биде променливо облачно со сончеви периоди. На планините и на повисоките места ќе провејува слаб снег. Ќе дува слаб до умерен ветер од северозападен правец.
Минималната температура ќе биде во интервал од 1 до 5, а максималната ќе достигне од 5 до 11 степени.
Во Скопје, променливо облачно со сончеви периоди. Ќе дува умерен северен ветер. Минималната температура ќе се спушти до 3, а максималната ќе достигне до 8 степени.
Времето во наредните денови
Во недела во утринските часови на планините и на повисоките места ќе провејува слаб снег. Од понеделник времето ќе биде стабилно со ниски утрински температури, а дневните ќе бидат во пораст. По одделни котлини ќе има појава на магла со пониска дневна температура.
фото: епа
Македонија
Во мусаката од првата смена пронајдени бактерии, истите откриени и на чешмите во училиштето „Димо Хаџи Димов“
По стомачните тегоби кај десетици ученици во „Димо Хаџи Димов“, инспекциите утврдија нехигиена на чешмите во училниците и кујната. На Клиниката за детски болести моментално се лекуваат седум деца.
Институтот за јавно здравје (ИЈЗ) соопшти дека во примерок од мусаката која се служела во првата смена биле пронајдени грам-негативни бактерии од групата Enterobacteriaceae. Исти бактерии, кои се индикатор на фекална контаминација, и предизвикуваат дијареа, повраќање, болки во стомакот, се откриени и на три чешми во училиштето – две во училниците и една во кујната.
„Од девет земени површини, три се позитивни – чешмите во две одделенија и една од кујната. Најдени се бактерии од групата Enterobacteriaceae. Овие бактерии даваат ваква клиничка слика каква што имаат веќе заболените, и укажуваат на нехигиена. Донесени се материјали за две деца од фецес, е едно е позитивно на норовирус – вирус кој се пренесува многу лесно и долго време живее на работните површини, како што се маси, столчиња. Брисевите од грло и нос од пет деца во текот на вчерапниот ден се негативни за ковид, а се чекаат резултати за други вируси“, изјави директорката на ИЈЗ, Марија Андоновска.
Од Институтот додаваат дека бројот на примероци и материјали е голем и дека анализите се во тек. ИЈЗ е во постојана координација со Агенцијата за храна и ветеринарство (АХВ), Државниот санитарен и здравствен инспекторат (ДСЗИ), Центарот за јавно здравје Скопје и Клиниката за детски болести.
Случајот започна на 26 ноември, кога околу 40 ученици се пожалија на стомачни болки. ЈП „Водовод и канализација“ претходно информираше дека водата во училиштето е санитарно исправна по направените физичко-хемиски и микробиолошки анализи.
Во меѓувреме, инспектори од АХВ спроведоа вонредни контроли во кујните на девет основни училишта во Општина Карпош, кои се снабдуваат од истиот оператор со храна, кој го стопанисува и централниот магацин во „Димо Хаџи Димов“.

