Контакт

Македонија

ЗНМ претстави годишен извештај за слободата на медиумите: „Три чекори напред, два назад“

Објавено пред

Здружението на новинарите на Македонија (ЗНМ) го претстави годишниот извештај за показателите за степенот на слободата на медиумите и безбедноста на новинарите во Северна Македонија за 2021 година, изготвен во рамките на проектот „Регионална платформа на Западен Балкан“, финансиран од Европската комисија.

dobivaj vesti na viber

Здруженијата на новинарите од земјите од Западен Балкан, со поддршка на Европската комисија, формираа заедничка платформа Safejournalists.net за да ги следат промените во законодавството и практиката на своите земји и да се вклучат во разни активности за застапување насочени кон унапредување на политичкото, законодавното и институционалното опкружување во кое работат новинарите и медиумите. Почнувајќи од 2020 година, членовите на платформата ја следат состојбата во седум земји (Албанија, Босна и Херцеговина, Хрватска, Северна Македонија, Црна Гора, Косово и Србија).

Секоја година процената на состојбата се врши врз основа на стандардизирани методи за собирање и анализа на податоци, а фокусот на истражувањето за застапување е на промените и во традиционалното и во онлајн-медиумското опкружување во земјите од Западен Балкан. Методологијата на истражувањето е составена од три групи индикатори развиени врз основа на систематска анализа на разни упатства произведени од релевантни меѓународни организации.

„Во контекст на правната заштита 2021 година во извештајот се наведува дека беше направен позитивен чекор бидејќи беа изработени измените и дополнувањата на Законот за граѓанската одговорност за навреда и клевета и на Кривичниот законик. Беа прифатени речиси сите забелешки на ЗНМ за намалување на висината на надоместокот за нематеријална штета при утврдена вина на новинар и дополнување на деловите за исклучување од одговорност за клевета и навреда.

Со измените и дополнувањата на Кривичниот законик, иницирани од ЗНМ и новинарскиот синдикат, беа инкорпорирани барањата за системска заштита на новинарите и медиумските работници, со тоа што нападот врз новинар и медиумски работник ќе се третира како напад кон службено лице, што значи дека ОЈО ќе постапува по службена должност, а казните кон напаѓачите ќе бидат зголемени. Општа оценка е дека во 2021 година социо-економската положба на новинарите беше дополнително влошена поради пандемијата, односно поради намалувањето на приходите од огласување во целиот медиумски сектор.

Работниот статус на многу новинари, особено во приватните медиуми е несигурен, бидејќи новинарите главно имаат договори на определено време или хонорарни договори, не им се исплаќа надоместокот за пензиско и социјално осигурување, примањата им се ниски, а не им се почитуваат и другите работнички права. Поради тоа, новинарите се многу поранливи на притисоци како од менаџерските структури така и од сопствениците и политичарите. Во 2021 година бројот на напади кон новинарите беше намален. Но, иако бројот на вербални и физички закани се намалува, загрижува фактот што новинарите и медиумските професионалци се сè почесто предмет на закани и малтретирања на социјалните мрежи, од кои некои беа сериозни закани по физичката безбедност на новинарите што работат на истражувања на корупција и други негативни општествени појави.

Важно е да се одбележи дека во декември 2021 година беше донесена судска пресуда во корист на Здружението на новинарите на Македонија (ЗНМ) за онлајн-закана кон сите новинари напишана на фејсбук-страницата на ЗНМ. Ова е прв пример Обвинителството и судот да истражат и да санкционираат сериозна онлајн-закана изречена кон новинари.

Но, и покрај намалувањето на бројот на напади кон новинарите и медиумските работници, неказнивоста сè уште е голем проблем бидејќи надлежните институции не соработуваат доволно и ретко кога поднесуваат обвинителни акти кон сторителите на закани или напади, а во случаите кога се поведени истраги, се водат бавно и неефикасно. Особено загрижува говорот на омраза и етикетирањето новинари и медиумски работници од страна на политичари и други носители на јавни функции. Покрај тоа, надлежните институции и судовите сè уште не водат доволно ажурна евиденција за заканите и нападите врз новинари ниту, пак, ги објавуваат ваквите податоци. Сепак, позитивно е што надлежните институции се отворени за соработка со ЗНМ и низ заедничките консултации покажуваат подготвеност да се работи на подобрување на безбедноста на новинарите и медиумските работници преку поажурно преземање мерки и гонење на сторителите на напади и закани.

Во 2021 година бројот на напади кон новинари е намален. Само за споредба, во 2020 година ЗНМ регистрира 14 напади, а во изминатата година ЗНМ регистрира пет. Сепак, иако бројот на вербални и физички закани се намалува, фактот што новинарите и медиумските професионалци сè повеќе се предмет на закани и малтретирање на социјалните мрежи, од кои некои беа сериозни закани за физичката безбедност на новинарите што работат на корупција и други негативни социјални феномени.

Oваа заедничка платформа, Safejournalists.net, претставува одличен пример за заеднички напори и работа на земјите од Западен Балкан. Ваков сличен пример на соработка досега не е забележан во овој регион, каде што на едно место новинарските здруженија од Западен Балкан може да ги следат промените во нивните земји; законодавството и практиката и да се вклучат во разни активности за застапување насочени кон унапредување на политичкото, законодавното и институционалната средина во која работат новинарите и медиумите.

Важно е да се напомене дека секоја година процената на ситуацијата се спроведува врз основа на стандардизирани методи на собирање и анализа на податоци, а фокусот на истражувањето за застапување е на промените и во традиционалната и во онлајн-медиумската средина во Западен Балкан. Сепак, покрај ваквиот извештај за безбедносните индикатори, оваа платформа минатата година спроведе систематско истражување преку прецизно дефинирана методологија и разви индекс за безбедност на новинарите и медиумските работници во Западен Балкан и исто така и оваа година веќе е во финални подготовки и новиот индекс за безбедност на новинарите и медиумските работници во Западен Балкан за 2021 година“, информираат од ЗНМ.

Годишниот извештај за показателите за степенот на слободата на медиумите и безбедноста на новинарите во Северна Македонија, изготвен во рамките на проектот „Регионална платформа на Западен Балкан“, финансиран од Европската комисија, е изработен, лекториран и преведен како на македонски така и на албански и на англиски јазик.

Македонија

„Македонија може да стави крај на ХИВ – потребни се здружени сили и стабилна превенција“

Објавено пред

Од

Северна Македонија има реална можност во следните години целосно да ја елиминира епидемијата на ХИВ, доколку навременото тестирање стане широко достапно, превенцијата биде системски зајакната, а институциите и граѓанскиот сектор продолжат со заедничка работа. Ова беше клучната порака од конференцијата по повод Светскиот ден за борба против ХИВ, организирана од ХЕРА.

dobivaj vesti na viber

„Навременото тестирање претставува најважната алатка за постигнување на целта – искоренување на ХИВ до 2030 година“, истакна Националната координаторка за ХИВ, Милена Стевановиќ, и додаде дека раното откривање значи навремен пристап до терапија и прекин на понатамошното ширење на вирусот.

Јанис Мемелеѕис, советник на Светската здравствена организација (СЗО), додаде дека нема изговор во 2025 година некој да се инфицира со ХИВ и да не биде навремено дијагностициран и поставен на терапија, при што беше потенциран потенцијалот на земјата за брзо ставање под контрола на епидемијата преку јакнење на постојните и развој на нови, иновативни пристапи во превенцијата.

Во текот на дискусијата беше посочена исклучителната важност од поддршка на насоченото тестирање преку граѓанскиот сектор, како што истакна Александра Ефтимова од Министерството за здравство, бидејќи токму ваквиот пристап овозможува да се стигне до лицата кои се дел од најризичните групи и кои најчесто се недијагностицирани.

И покрај фактот дека средствата за превенција во моментов се намалени, институциите работат на воспоставување нови критериуми за распределба на буџетските средства, со очекување дека системот за превенција ќе биде унапреден од 2026 година. Во таа насока беше истакнато дека без финансиски ресурси не може да се постигнат резултати, но дека за успех е неопходна континуирана соработка помеѓу државните институции и граѓанските организации, кои имаат единствен пристап до заедниците со најголем ризик.

Беше нагласена и улогата на здравствениот систем во навременото поврзување на новооткриените случаи со терапија, како што посочи Румена Којчески од Универзитетската клиника за инфективни болести и фебрилни состојби, со што пациентите брзо достигнуваат недетектабилно вирусно оптоварување и можат да водат нормален живот. Сепак, и понатаму останува сериозен предизвик дискриминацијата кон лицата што живеат со ХИВ, особено во рамки на здравствениот сектор.

Конференцијата ја отвори и потребата од обезбедување соодветна правна рамка која ќе им овозможи на граѓанските организации формално да делуваат како даватели на услуги во превенцијата и тестирањето – заложба која ја истакна Елизабета Божиноска од Платформата за ХИВ на 13 граѓански организации – пракса што постои повеќе од 20 години и која е поддржана од 16 политички партии и содржана во три национални стратегии за соработка меѓу Владата и граѓанското општество.

Беше истакната потребата од засилена политичка поддршка, особено во делот на справување со дискриминацијата, одржување на постигнатите резултати во третманот и во обезбедување стабилни и одржливи превентивни програми, како што нагласи пратеничката Даниела Николова, членка на Интерпарламентарната група за сексуално и репродуктивно здравје и права. Таа го истакна и предизвикот дека во моментот недостигаат околу 40 милиони денари за програмата за превенција да може целосно да ги даде очекуваните резултати и дека поднесениот амандман од опозицијата бил одбиен во парламентот.

Настанот заврши со заедничка порака дека елиминацијата на ХИВ во Северна Македонија е достижна цел, но само доколку продолжи тесната соработка меѓу институциите, граѓанскиот сектор и политичките чинители, поддржана со стабилно финансирање, ефикасна превенција и системска борба против стигмата и дискриминацијата.

Конференцијата се реализираше во рамки на проектот „Унапредени здравствени права на девојките, жените и ранливите групи“, кој се имплементира од ХЕРА – Асоцијација за здравствена едукација и истражување, во партнерство со Здружението за поддршка на лицата кои живеат со ХИВ „Заедно посилни“, Здружението за еманципација, солидарност и еднаквост на жените – ЕСЕ и Иницијативата за правата на жените од Шуто Оризари, финансиски поддржан од Владата на Швајцарија преку програмата „Цивика Мобилитас“.

Прикажи повеќе...

Македонија

Муцунски и Муртезани со високата претставничка на ЕУ, Каја Калас: забрзаната и фер динамика на процесот ќе придонесе за зајакнување на кредибилитетот на проширувањето

Објавено пред

Министерот за надворешни работи и надворешна трговија Тимчо Муцунски, заедно со министерот за европски прашања Орхан Муртезани, денеска во Брисел остварија средба со високата претставничка за надворешни работи и безбедносна политика на Европската унија, Каја Калас.

dobivaj vesti na viber

Средбата се одржа во рамки на нивната работна посета на Брисел, а во контекст на континуираната посветеност на државата кон европскиот интегративен процес и заедничките напори за продлабочување на партнерството со Унијата во областа на безбедноста и одбраната.

Муцунски и Муртезани ја потврдија посветеноста на реформите, европската агенда и унапредувањето на соработката со ЕУ во доменот на безбедноста и одбраната. Тие ја реафирмираа и целосната усогласеност со Заедничката надворешна и безбедносна политика на ЕУ, поддршката за Украина, како и значењето на регионалната поврзаност и стратешките инфраструктурни проекти, меѓу кои и Коридор 8.

Двајцата министри упатија порака за важноста од предвидлива, фер и опиплива европска перспектива за целиот регион, нагласувајќи дека забрзаната и фер динамика на процесот ќе придонесе за зајакнување на кредибилитетот на проширувањето, демократската отпорност и безбедноста на регионот и Европа.

Прикажи повеќе...

Македонија

Изградбата на водоводот за Љубанци и Љуботен напредува со одлична динамика, известуваат од општината Бутел

Објавено пред

Денеска градоначалникот на Бутел, Дарко Костовски изврши увид во градежните активности за изградба на систем за водоснабдување на граѓаните на село Љубанци и село Љуботен.

dobivaj vesti na viber

„Историскиот проект – изградба на водовод за Љубанци и Љуботен денес е реалност. Поставени се 400 метри цевковод на двата крака на трасата.

Истовремено, се поставуваат цевки на вториот крак на водоводот, на резервоарот Љуботен. Владата на Република Македонија преку Министерството за транспорт и врски обезбеди 110.000.000 денари за реализирање на еден од најголемите капитални проекти – систем за водоснабдување на селата Љубанци и Љуботен, со чиста вода за пиење од градскиот водовод“, известуваат од Општината

„Градоначалникот Дарко Костовски изрази голема благодарност до претседателот на Владата на Република Македонија Христијан Мицкоски и вицепремиерот и министер за транспорт и врски Александар Николоски, за големата поддршка за овој исклучително значаен проект. Воедно, градоначалникот истакна дека иако многумина политичари не се ни обидоа и не веруваа, а некои политички противници сè уште го оспоруваат и се противат на проектот, граѓаните на Љубанци и Љуботен ќе имаат постојано водоснабдување со здрава и кавалитетна вода за пиење“, додаваат од Општината.

Прикажи повеќе...

Најново

Економија28 минути

(Видео) Потврден квалитетот и безбедноста на македонското злато во Трезорот на Банката на Англија, извести Народната банка

Во рамките на официјалната посета на Банката на Англија, гувернерот на Народната банка, д-р Трајко Славески и неговиот тим имаа...

Македонија1 час

13 мобилни телефони и лаптоп најдени во ќелија на обвинет за „Пулс“: судијката го предупреди дека му следува самица

На почеток на денешното судење за пожарот во кочанската дискотека „Пулс“ судијката Диана Груевска-Илиевска го предупреди обвинетиот Џаваир Камбери, државен...

Македонија1 час

(Фото) Голема акција за чистење во општина Кисела Вода

Од утрово, во координирана заедничка акција на Општина Кисела Вода, ЈП „Паркови и зеленило“ и ЈП „Комунална хигиена“, се спроведува...

Македонија2 часа

Герасимовски: Проверени 30 градилишта во Центар, изречени 24 казни од 1.300 до 1.800 евра

Општина Центар спроведува интензивни инспекциски контроли на градилиштата низ целата локална самоуправа. Во изминатиот период извршени се надзори на 30...

Македонија2 часа

Мицкоски се огради од народот, сега на камерите во Скопје може да види колку е паднат стандардот на граѓаните, велат од СДСМ

„За само 12 часа од поставувањето на камерите од системот во Скопје се покажало дека има над 1.000 возила кои...

Македонија3 часа

Трето судење за „Пулс“: нов обид за воведни зборови на одбраната

Судењето за дискотеката „Пулс“, во која загинаа 63 лица и речиси 200 беа повредени, продолжува денеска со трето рочиште. Се...

Свет4 часа

САД размислуваат за копнен напад врз Венецуела; Мадуро: Подготвени сме да се браниме

Претседателот на Венецуела, Николас Мадуро, изјави дека неговата земја е подготвена да се одбрани додека САД размислуваат за копнен напад....

Свет4 часа

Виткоф и Кушнер денеска се среќаваат со Путин во Москва

Пратеникот на американскиот претседател Доналд Трамп, Стив Виткоф, и зетот на претседателот, Џаред Кушнер, ќе се сретнат со рускиот претседател...

Свет5 часа

Белата куќа е многу оптимистична во врска со мировните преговори во Украина

Белата куќа е „многу оптимистична“ во врска со шансите за постигнување договор за прекин на војната во Украина, изјави нејзината...

Регион5 часа

(Видео) Илјадници протестираа против владата во Бугарија, луѓето се судрија со полицијата

Илјадници луѓе излегоа на улиците на Софија за да протестираат против буџетскиот план на бугарската влада за следната година, првата...

Европа13 часа

Кремљ: Го освоивме Покровск

Руската армија го зазеде украинскиот рударски град Покровск во источниот регион Донецк, кој беше под напади околу една година, изјави...

Свет13 часа

Белата куќа: Магнетната резонанца на Трамп покажа одлична здравствена состојба

Портпаролката на Белата куќа, Каролина Ливит, денес изјави дека неодамнешниот преглед со магнетна резонанца на Доналд Трамп бил превентивен по...

Македонија17 часа

Сиљановска-Давкова: Системските недостатоци во имплементацијата на Истанбулската конвенција, бараат системски пристап во нивото отстранување

Покрај формалната, нужна е реална заштита на жените од насилство, порача претседателката Гордана Сиљановска-Давкова на јавната расправа за имплементацијата на...

Македонија17 часа

Освен во „Димо Хаџи Димов“, во друго училиште во Карпош не се најдени патогени бактерии

На 27.11.2025 АХВ заедно си службени лица од ИЈЗ направи вонредна контрола во 9 основни училишта во рамките на општина...

Македонија20 часа

Продолжува повратот на средствата од мерката „Мој ДДВ“ за скенирани сметки, соопшти Управата за јавни приходи

Управата за јавни приходи информира дека повратот на средства од мерката „Мој ДДВ“ за скенирани сметки во третиот квартал од...

Македонија1 ден

Се вклучија камерите во Скопје, возачите што ќе направат прекршок ќе добијат опомена

Камерите поставени на сообраќајниците во Скопје од денеска ќе снимаат, возачите што ќе направат прекршок ќе добијат опомена, а од...

Македонија1 ден

Пазарниот инспекторат со засилени контроли во угостителските објекти во пресрет на празниците

Државниот пазарен инспекторат најави засилени инспекциски надзори во угостителските објекти во пресрет на претстојните празници и зголемениот број прослави. Целта,...

Македонија1 ден

(Видео) Николоски: Пробиени 17 километри за обиколување на Стража на автопатот Гостивар – Букојчани

Интензивно се одвиваат градежните активности на автопатот Гостивар – Букојчани, кој е дел од Коридорот 8, на релацијата Скопје –...

Македонија1 ден

Синдикатот на вработените на клиниките против реорганизацијата – прераспределбата на кадри може дополнително да ја наруши стабилноста на здравствениот систем

Самостојниот синдикат на вработените во универзитетските клиники, центрите, клиничките болници и други јавни здравствени установи (ССКЦ) предупредува дека предложената внатрешна...

Свет1 ден

Врховниот адмирал на НАТО: Размислуваме за поагресивен пристап против Русија

НАТО размислува за заземање поагресивен став како одговор на руските кибер-напади, саботажи и нарушувања на воздушниот простор, изјави највисокиот воен...