Македонија
МЖСПП: Мечкиното грозје важен ресурс, кој треба грижливо да го собираме

На денешниот видеонастан организиран од Фондацијата „Информација и заштита на природата“ (ФИЗП), подружница во Република Северна Македонија, во соработка со Министерството за животна средина и просторно планирање (МЖСПП) и Програмата за животна средина на ОН (УНЕП), се презентираа резултатите од проектната активност „Заштита на диви видови растенија, кои се собираат за трговски цели“.
Проектната активност има цел да се направи оценка на состојбата и да се идентификуваат расположивите количини за одржливо користење на мечкиното грозје (Аrctostaphylos uva-ursi), растение што интензивно се собира од природата.
Во споредба со развиените западноевропски земји, Северна Македонија има богата биолошка разновидност поради разните климатски услови присутни на оваа релативно мала територија, како и самата положба, но и добро зачуваните природни екосистеми. Има повеќе од 700 видови лековити и ароматични растенија (ЛАР). од кои најчесто се користат околу 220. Речиси 75-80 % од лековитите растенија и бобинки во Република Северна Македонија, како и во повеќето балкански земји, се собираат од природата. Дел од ова природно богатство е од голема важност и за локалната економија бидејќи повеќе од 50.000 семејства или 200.000 луѓе (просечно четиричлено семејство) имаат дополнителен приход од нивно собирање. Дури една четвртина од локалното население може да живее од споредните шумски производи ако тие се обработуваат во близина на местото каде што се собрани.
Мечкиното грозје се смета за едно од највредните диви растенија и за природата и за локалната економија. Во Република Северна Македонија тоа не е опфатено во листата на строго заштитени и заштитени диви видови и не е под забрана за собирање. Популацијата на мечкиното грозје во Република Северна Македонија е единствениот извор на оваа суровина во регионот. Во сите соседни земји е заштитен вид и е забранет за комерцијално собирање. Економски развиените западни членки на ЕУ одамна толку многу го оштетија својот биодиверзитет што речиси нема што да се собере од дивината. Германија, Италија, Франција и други увезуваат билки, печурки, бобинки, лишаи од нашиот регион и ги преработуваат, со што се создаваат работни места за нивните луѓе и индустри. Сепак, тие немаат проблеми со зачувување на дивите живеалишта на тие растенија бидејќи традициите за собирање речиси исчезнаа и нема притисок врз дивите живеалишта. Од оваа причина во ЕУ не постои посебно законодавство што се грижи за зачувување на лековити растенија, габи и сл. Затоа балканските земји не можае да се потпрат на Европската комисија бидејќи старите земји членки немаат такви проблеми.
Искуствата од соседна Бугарија кажуваат дека е наша одговорност, на владите и луѓето од нашиот регион, да го развиеме и спроведеме нашето национално законодавство, кое ќе ги зачува вредните видови, кои воедно се важни ресурси за локалниот економски развој. Во таа насока препораките се Северна Македонија да има свои системи на рано предупредување, контрола, санкции и поддршка за одржливо користење на ресурсите на диви растенија, кои се собираат од природата.
На настанот се презентираа заклучоци и препораки во корист на зачувување и одржлива употреба на мечкиното грозје. Главното укажување беше дека природните ресурси не растат во неограничени количини и потребна е заедничка акција од сите инволвирани институции во нивната одржлива употреба. Во таа насок, беше спомената кампањата за подигнување на јавната свест со мотото „Грижливо собираме“, спроведена во рамките на истиот проект.
Настанот иницира дискусија на разни заинтересирани страни како најефикасно да се подобри заштитата на дивите видови растенија што се собираат за трговски цели.
Проектна активност се имплементира во рамките на проектот „Постигнувањето на заштита на биолошката разновидност преку создавање и ефикасно управување со заштитените подрачја и интегрирање на биолошката разновидност во планирање за користење на земјиштето“. Проектот е финансиран од Глобалниот фонд за животна средина (ГЕФ), се спроведува преку УНЕП, главен партнер и корисник е МЖСПП, а локален партнер во спроведувањето на оваа проектна активност е Фондацијата „Информација и заштита на природата“ – ФИЗП, подружница во Република Северна Македонија.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
Собраниска делегација на 108. Рос-Рот семинар во Ереван

Делегацијата на Собранието на Република Северна Македонија во Парламентарното собрание на НАТО, во состав: Драган Ковачки, шеф на Делегацијата и Беким Сали, член, учествуваше на 108. Рос-Рот семинар, што се одржа во Ереван, Република Ерменија на 22 и 23 септември 2025 година, во заедничка организација на ПС НАТО и Ерменскиот парламент и со финансиска поддршка на Женевскиот центар за управување со безбедносниот сектор (DCAF) и Владата на Швајцарија.
На Семинарот учествуваа голем број парламентарци од земјите членки на ПС НАТО и придружните членки, како и од земјите партнери, високи функционери и претставници на меѓународни организации, невладиниот сектор, универзитетите, владите и претставниците на јавното мислење.
Семинарот го отворија Маркос Перестрело Де Васконселос, претседател на ПС на НАТО, Андраник Кочарјан, шеф на Ерменската делегација во ПС на НАТО, Сурен Папикјан, министер за одбрана на Република Ерменија и Андреа Бауман, амбасадор на Швајцарија во Република Ерменија. Како главни воведничари беа Рубен Рубинјан, потпретседател на Парламентот на Република Ерменија и Бурчу Сан, заменик на помошникот на генералниот секретар на НАТО за оперативни активности.
Своите излагања тие ги посветија на актуелните прашања за безбедноста и одбраната од страна на земјата домаќин, заедничките демократски вредности во областа на Јужен Кавказ, како и меѓународниот поредок во овој поглед. Се презентираа моменталните одбранбени капацитети на Ерменија во контекст на обезбедување на безбедноста на граѓаните и нивниот имот, како и преглед на потенцијалните ризици и закани во контекст на безбедносните предизвици кои се од интерес на НАТО.
Парламентарците имаа уникатна можност да разменат мислења и да имаат дискусија за прашања што се однесуваат на: ‘Мировниот договор меѓу Ерменија и Азербејџан: патот напред и преостанатите предизвици; Геополитичката конкуренција и внатрешните предизвици во областа на Јужен Кавказ”; „Ерменија и Јужен Кавказ во светот што се менува: Зајакнување на демократијата и регионалната безбедност“, „Геополитичка конкуренција и внатрешни предизвици во Јужен Кавказ“, „Партнерството на Ерменија со НАТО и Европската Унија“, „Зајакнување на демократската отпорност во Ерменија и пошироко“, „Безбедност и хибридни закани во Ерменија и регионот“, „Економски предизвици и соработка во областа на Јужен Кавказ“ и „Зајакнување на демократското управување со безбедносниот сектор во рамките на партнерските области: предизвици, пристапи и лекции“.
Беа разгледани и прашањата за споделените демократски вредности, меѓународниот поредок базиран на правила и мерките за зајакнување на парламентарните демократии, регионалниот развој и динамика, како и прашањето за политичката ситуација во Грузија и перспективите за решение на моменталната ситуација меѓу Ерменија и Азербејџан.
Македонија
Сѐ уште активни пожарите на Кожуф, во Македонски Брод и во Студеничани

На ден 22/23.09.2025 година, до 07:00 часот, на територијата на Македонија имало вкупно 30 пожари на отворен простор, од кои три се активни, четири се под контрола и изгаснати се 23 пожари, информира Центарот за управување со кризи.
Сѐ уште се активни пожарите на Кожуф планина, кај село Пeтрово каде гори букова шума; потоа пожарот во Македонски Брод над село Бенче на планината Добра Вода каде гори дабова шума и папрат и во Општина Студеничани помеѓу селата Цветово и Драчевица, каде гори шума.
Под контрола се пожарите во село Трубарево (електричен отпад); во село Виниче, м.в.Муратица (нискостеблеста шума); во село Батинци (ниска вегетација и мешана шума); и во Општина Демир Хисар на Градската депонија каде гори отпад.
Македонија
Животот на Теодора згасна, а казната изгледа како подбив наместо вистинска правда, добивме минимизирање на трагедијата што нè скрши, вели семејството Ристовски

Семејството на починатата Теодора Ристовска преку писмено сооопштение извеси дека Апелациониот суд во Гостивар ја потврди пресудата на Основниот суд во Тетово за двегодишната затворска казна за Менсур Пајазити.
Обраќањето го пренесуваме во целост.
„Ние, семејството на Теодора Ристовска, со длабока болка и бес ја известуваме јавноста: Апелациониот суд во Гостивар ја потврди пресудата на Основниот суд во Тетов, со која обвинетиот Менсур Пајазити од с. Голема Речица е прогласен за виновен и осуден на само ДВЕ ГОДИНИ ЗАТВОР за кривичното дело што ѝ го одзеде животот на нашата ќерка и сестра.
Оваа пресуда е срам за правдата. Животот на Теодора згасна, а казната изгледа како подбив. Наместо вистинска правда, добивме минимизирање на трагедијата што нè скрши.
Обвинетиот во жалбата се повикува на интересот на јавноста и на владејачката партија како фактор за „превисоката“ казна, но тој интерес е многу природен – затоа што кога млад живот е згаснат, секој е потресен. Ако судството не беше гнило и корумпирано, никому немаше да му пречи овој интерес. Наместо правда што ќе донесе мир, добиваме систем, кој со својата блага и селективна казна создава уште поголема недоверба и омраза.
Ние не бараме привилегии. Бараме човечност и фер однос – она што му припаѓа на секој граѓанин. Кога казната е непропорционална со загубата, виновен станува не само сторителот туку и самиот систем.
Го гледаме осудениот како слободно се движи, дури повторно седнува зад воланот, без видливо чувство на вина. За нас, тоа е брутална навреда за сеќавањето на Теодора и за секој што знае што значи да изгубиш дете, сестра или најблиска личност.
И покрај тоа што понатамошниот правен пат до Врховниот суд зависи од Јавното обвинителство, ние нема да молчиме. Ќе продолжиме да бараме одговорност и да сведочиме пред јавноста дека оваа неправда не смее да остане без последици.
Трагедијата на Теодора ќе остане наша вечна болка. Но срамот на оваа пресуда му припаѓа на правосудниот систем. Кога убиецот шета слободен, целата нација е жртва.
Правдата мора да биде видлива, опиплива и вистинска. Животот на Теодора не е бројка во досие – тоа е нашата вечна рана.
И нема да престанеме да бараме правда за да покажеме дека жртвите не се оставени сами.
Со почит и болка, семејството на Теодора Ристовска“.
Теодора Ристовска беше смртно прегазена во август 2022 година. На првото судење во ноември 2023 година, по признавањето вина, Пајазити беше осуден на три години и шест месеци затвор. По жалбата, Апелациониот суд ја намали казната на две години затвор, па Врховниот суд ги укина двете пресуди на Основниот и на Апелациониот суд и предметот го врати на повторно судење.
Последната пресуда за Пајазити е 2 години затвор, на што јавноста жестоко реагира, а Судскиот совет побара увид во пресудата и ја оправда.