Македонија
Османи во Прага: Мора да обезбедиме издржливост, визија и алатки за справување со итните предизвици
Климатските промени, доброто владеење и антикорупцијата, олеснувањето на трговијата и транспортот, обезбедувањето безбедност на храната, како и управувањето со ризици од катастрофи – беа централни теми во обраќањето на министерот и актуелен претседавач со ОБСЕ, Бујар Османи, кој денеска во Прага го отвори форумот на економската и еколошката димензија на ОБСЕ.
Овој форум е организиран во рамките на претседавањето со ОБСЕ во 2023 година, а се одржува денес и утре на тема „Промовирање на безбедноста и стабилноста во регионот на ОБСЕ преку постигнување одржлив развој и отпорен и инклузивен економски раст“. Настанот претставува, како што рече Османи, можност за потенцијални решенија за некои од најголемите предизвици на нашето време опфаќајќи ги сите клучни приоритети на претседателството, кои се централни за мандатот на Организацијата во нејзината втора димензија.
Османи во своето обраќање, зборувајќи за климатските промени, рече дека мора да се преземат итни заеднички мерки за ублажување на распространетите последици споменувајќи ги страшните поплави во Бугарија, Грција, Турција, Словенија, Австрија и други земји; потоа шумските пожари во САД, Канада и неколку европски и азиски земји, но и разорните земјотреси во Турција и нејзината околина, како и најновиот во Мароко. „Сите овие се страшни потсетници за итноста од координирани напори и плодна заедничка акција во корист на безбедноста на животната средина“, рече Османи.
Тој потсети и дека како претседавач со ОБСЕ назначи и специјален претставник за климатски промени со цел дополнително подигнување на свесноста и изнаоѓање потенцијални решенија за ублажување на овие горливи предизвици.

„Климатските промени се убедливо најитниот предизвик на денешницата и утрешнината. Сепак, постојат многу други долготрајни предизвици, кои и натаму продолжуваат да нè мачат“, рече Османи. Тој додаде дека во исто време глобализацијата и економската меѓузависност трајно ги променија нашите општества, а големите кризи во последните години покажаа колку нашите синџири на снабдување може да бидат ранливи и да влијаат на безбедноста. Меѓу другото, ова важи и за безбедноста на храната земајќи предвид што луѓето во светот најмногу страдаат поради зголемените цени и попречениот пристап до житото, од кое толку многу зависат.
„Земјите учеснички на ОБСЕ беа посветени на олеснување на трговијата и транспортот како важен дел од нивната економска соработка. Во нашиот регион агендата за поврзување на Западен Балкан, зајакната од ЕУ, е вреден пример за соработка на членките на ОБСЕ – ЕУ и земјите од Западен Балкан, што веќе резултира со проширување на трансевропските мрежи и почнување регионални иницијативи. Затоа понатамошниот дијалог е од клучно значење за поттикнување на економскиот раст на земјите од ОБСЕ, а во исто време за зајакнување на стабилноста и безбедноста“, порача Османи.
Османи на отворањето на форумот зборуваше и за корупцијата како повторлива болест во регионот на ОБСЕ. Оттука, тој повика на јасна одлучност, координирани напори и политичка волја за справување со нејзините негативни последици. Во тој контекст ја најави и регионалната конференција за борба против корупцијата во организација на претседателството, која ќе се одржи кон крајот на октомври.
„ОБСЕ има силен мандат во оваа тематска област и ние ќе продолжиме да ги фокусираме нашите заеднички напори во поттикнувањето на транспарентноста, отчетноста и доброто владеење во јавниот и приватниот домен“, истакна Османи.
Своето обраќање тој го заврши со повик до земјите учеснички на ОБСЕ на заедничко дејствување и одлучност во обезбедувањето заеднички решенија за луѓето и нивната иднина.
„Пред нас имаме непредвидлив и несигурен пат, но и најдолгиот пат не треба да нè обесхрабри да најдеме решенија и подобри начини за нас и за следните генерации. Како организација и држави учеснички, ние мора да обезбедиме издржливост, визија и алатки за да се соочиме со овие и други итни предизвици. Тоа е нашата задача. За тоа е основана ОБСЕ и тоа е она за што јас како претседавач ќе продолжам да работам“, заклучи Османи.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Родителите на починатите во „Пулс“ со порака до судиите: Не дозволувајте болката и гневот да станат уште поголеми
Во Кочани денеска родителите на жртвите од пожарот во дискотоеката „Пулс“ одржаа нов „Марш за ангелите“, упатувајќи порака до правосудните институции дека очекуваат вистинска правда за настраданите.
-Не дозволувајте болката и гневот да станат уште поголеми, затоа што ако институциите продолжат да молчат, луѓето ќе ја изгубат вербата во системот. Исполнете ја вашата должност — не за нас, туку за нашите деца и за иднината на сите други што утре ке сакаат да живеат во држава со вистинска правда, порачаа родителите на починатите во „Пулс“ во своето обраќање пред медиумите.
Пред зградата на Основниот суд, мајка на починато дете во името на сите учесници на маршот, упати критика до Јавното обвинителство дека оваа институција не реагирала на тоа што уште пред три недели им биле доставени докази дека осомничено лице се сретнало со оштетен родител, што сметаат дека носи реална опасност да се влијаа врз сведоците и оштетените и да се загрози целата постапка и нејзината правичност. Тие најавија, дека во рок од една недела очекуваат јасен и конкретен одговор за преземените мерки по доставените докази, во спротивно велат ќе преземат посилни јавни и организирани акции.
Првото судско рочиште за пожарот во дискотеката „Пулс“ ќе се одржи на 19 ноември, обвинети се 34 физички и три правни лица, кои се товарат за кривичното дело тешки дела против општата сигурност. Како што информираа од Кривичниот суд Скопје, рочиштето ќе се одржи во судницата во КПУ Идризово, а предметот според Акмис системот е распределен кај судијката Диана Груевска-Илиевска.
Во пожарот во дискотеката во Кочани што се случи на 16 март, годинава, загинаа 63 лица, а повеќе од 200 беа повредени.
Македонија
Продолжува генералката во Скопје, денес на ред е реката Вардар
Од ЈП „Улици и патишта”- Скопје информираат дека продолжуваат активностите со машинско и рачно чистење на коритото и косините на река Вардар.
-Екипи на ЈП „Улици и патишта”- Скопје и денес се активни со машинско чистење на коритото и рачното чистење на косините на река Вардар. Рачно се отстранува насобраната пластична амбалажа и смет од косините на реката, а со багери и останата механизација машински се чисти кабаст и земјан материјал кој е насобран во централниот дел на кејот, информираат од ЈП „Улици и патишта”- Скопје во објава на Фејсбук.
Посочуваат дека во акцијата за чистење од Град Скопје се вклучени сите екипи на ЈП „Улици и патишта”-Скопје со целата расположлива механизација и работен капацитет. Потенцираат дека тие деновиве ќе работат до целосно расчистување на кејот на реката Вардар.
Македонија
Алиу: Примената на вештачката интелигенција во медицината помага за подобрување на дијагностиката
Применаата на вештачка интелигенција има голем потенцијал да ја подобри дијагностиката, персонализираната медицина, откривањето нови лекови и молекули кои ќе овозможат одредени болести многу подобро да се лекуваат со помалку нус појави. Исто така, таа ќе помага во намалувањето на времето коешто лекарите и медицинскиот персонал го трошат на административно работење. Ова се дел од заклучоците од овогодишното издание на „HEALTH INNOVATION EXPO 2025“ – најсовремениот Саем за медицина, стоматологија и фармација, кој денеска и утре се одржува во Скопје.
На Саемот беше посочено дека вештачката интелигенција треба да биде интегрирана заедно со медицинскиот персонал со лекарите и таа ќе даде дополнителна вредност, односно дополнителна способност и вештина на медицинските лица во обезбедување подобра здравствена заштита на самите пациенти, а не нивна замена.
Министерот за здравство, Азир Алиу истакна дека дигиталната трансформација во здравствениот систем не е едноставна, бидејќи, како што рече, еко-системот во секоја земја е комплициран.
-Ценам дека чекалните со пациенти кои имаат папки и ќесиња со документи треба да биде минато, историја. Знаете дека еден од клучните пет столба кои ги имаме како Министерство е дигиталната трансформација. Дигиталната трансформација во здравствениот систем не е едноставна, бидејќи еко-систем како во секоја земја е комплициран. А кога се прави свичување од еден во друг процес, дигитализирање на процесите, тогаш треба и обуки и заеднички пристап и на приватните и државните институции со цел таа дигитална трансформација да не биде скенирање и дигитализација на документи, туку да донесе автоматизирани и дигитализирани процеси во здравството, рече тој.
Министерот нагласи дека за да имаме алгоритми што обработуваат и алармираат за некој процес во здравството, вие морате да имате интегриран систем кој што црпи податоци од секоја здравствена институција во државата.
-Првиот наш чекор беше тоа – мапирање на здравствените институции и од аспект инфраструктура, човечки капацитети и сервиси коишто ги нудат. Еден од податоците веќе е јавно достапен на нашата веб-страна и веќе имате податоци за здравствени институции обработени од нашиот систем. Многу скоро, најверојатно за недела-две ќе имаме прес-конференција за човечките капацитети во државата кои ги кластериравме на доктори, медицински сестри, технички персонал. Врз основа на тие податоци на човечки ресурси, ние ќе треба да дефинираме и мапираме кој тип на протоколи ќе ги дефинирани, а поврзани со дигиталните процеси во здравството. И понатаму сите алгоритми поврзани со вештачката интелигенција ќе бидат алатки коишто ќе помагаат на дневна основа и за медицинскиот персонал и за докторите, но и за пациентите. Тие се алатки коишто постигнуваат интеракција помеѓу здравствениот систем и пациентот и целта на тие алатки не е да се менува доктор со машина или алгоритам, туку тие да бидат алатки што ќе помагаат и ќе носат здравствени услуги кои ќе бидат во реално време, попрецизни и достапни од секоја точка. Фактички, здравството да биде поблиску до граѓаните, а не граѓанинот да трча по здравствени институции, рече тој.
Алиу информира дека веќе работат на пилот проект во два града – во Дебар и во Делчево за теле-медицина. Потенцира дека работат и на измени на 12 закони кои се однесуваат на здравствената заштита.
-Ќе имаме центар за теле-медицина, кој во првата фаза ќе почнеме и веќе е при крај проектот за консултации помеѓу специјалисти и пациенти во овие два града и понатаму ќе се развие тој протокол за да може да биде дел од здравствената инфраструктура и теле-медицината. Во моментот работиме на промена на 12 закони – во Законот за здравствена заштита ќе има поглавје за дигитална трансформација на здравството, бидејќи во моментот немаме дефинирани протоколи за нудење на здравствени услуги преку теле-медицина или преку дигитални алатки. Сите здравствени институции се известени од страна на Министерството за здравство. Технички гејтот е отворен, значи имаме двојна комуникација помеѓу нашиот систем и здравствени систем. Идејата е дека државата треба да креира протоколи и правила, додека сите здравствени институции во државата треба да ги следат и да се адаптираат на тие протоколи и правила и тоа ние го направивме – креиравме стандарди и протоколи за комуникација помеѓу институциите и тоа е во согласност со европските стандарди. Ние мора да креираме здравствен систем кој ќе биде централизиран и за кој ќе имаме јасна здравствена слика за секој наш граѓанин, без разлика дали тој црпи здравствени услуги од приватна или државна здравствена институција, рече министерот Алиу.
Алиу истакна дека лекарите не треба да се плашат дека вештачката интелигенција ќе им го заземе местото во здравствените установи.
-Не треба да се плашат. Мојот докторат е поврзан со медицина. Јас пред околу 15 години имав докторат кој се поврзува со дигитализација и детектирање на мирко-фалсификати во радиологија. Тогаш беа првите почетоци на тоа како треба технологијата да биде дел од здравствениот систем. И тогаш имаше вакви прашања – дали вашите софтвери ќе не менуваат нас како доктори? За наша среќа, денеска технологијата е дел од нивниот секојдневен живот и тие гледаат реално спас во дигиталните содржини и таа технологија е вклучена во нивниот секојдневен живот. Ние веќе имаме дигитални решенија кои се препознатливи не само кај нас, туку и надвор од државата. Како што е Мој термин, кој е функционален, функционира и е една добра база за дигитализација. Дигитална трансформација на здравството веќе постои кај нас, само треба да се надополни со други компоненти и елементи и да имаме здравствен систем во кој секој од нас папката за нашата здравствена картичка ќе ја имаме на нашиот мобилен телефон, а не да трчаме со папки и ќесиња пред доктор. Треба да креираме здравство во кое податоците ќе ги следат пациентите, а не пациентите да трчаат по податоци, рече Алиу и најави дека за брзо време ќе имаат прес-конференција на која ќе биде претставено логото – една ќесе и црта, со кое кесата веќе не треба да се носи и да биде дел од нас.

