Македонија
Засилена регионална соработка и усогласување на реформите: Клучот за интеграција на Западен Балкан во ЕУ

На денешниот настан „Унапредување на регионалната соработка: Патот кон заедничкиот регионален пазар (ЗРП) и интеграцијата во ЕУ во Западен Балкан“ беше истакната итната потреба за посилна регионална соработка и усогласување на реформите за да се обезбеди успешна интеграција на Западен Балкан во Европската унија.
Настанот следуваше по 10-тиот Самит на Берлинскиот процес, но и растечките економски предизвици, поради што беше нагласена критичната улога на граѓанското општество и креаторите на политиките во обликувањето на реформите кои ќе обезбедат долгорочна стабилност и раст за регионот.
Настанот, организиран од Институтот за европска политика (ЕПИ) – Скопје и Институтот за соработка и развој (ЦДИ), се одржа во Europe House во Скопје како дел од CRM Week. Дискусиите се фокусираа на иднината на Акциониот план на Заедничкиот регионален пазар (ЗРП) 2025-2028 и Планот за раст на ЕУ за Западен Балкан, потпирајќи се на препораките од граѓанското општество, владините претставници и меѓународните партнери.
Настанот беше отворен со обраќања на Н.Е. Петра Дрекслер, германска амбасадорка во Северна Македонија, која ја истакна важноста на Берлинскиот процес за унапредување на регионалната соработка и вклучувањето на тинк-тенк и граѓанските организации во мониторирање на процесот уште на самиот почеток со цел да се обезбеди фокус на самата имплементација на целите.
Бен Нупнау, заменик-шеф на Делегацијата на ЕУ во Северна Македонија, кој ја повтори посветеноста на ЕУ за поддршка на реформските агенди на Западен Балкан и истакна дека ЕУ е силно посветена на унапредувањето на напорите за регионала интеграција во патот кон полноправно членство со што ќе се отвори потенциал за економски раст. Дополнително нагласи дека таков заеднички регионален пазар би можел да додаде 10% од производството на западниот свет.
Оливера Цени Бардиќи, експерт за трговија од ЦЕФТА, даде детален преглед на Акциониот план за ЗРП 2 и ги наведе следните чекори по Самитот на Берлинскиот процес. Таа истакна дека со ЗРП1 имало пораст во тргувањето со стоки и услуги за околу 19% и дека регионалната трговија во ЦЕФТА е згоелемена двојно во послдениве пет години.
„Со иницијативата за Зелени коридори успеавме да заштедиме 20 години во чекање во време на 2023 година. Дополнително во 2023 година извозот на стоки во рамките на ЦЕФТА достигна 8,5 милијарди, што претставува зголемување од 123% во однос на 2013 година, кога изнесуваше 3,8 милијарди“ рече Цени-Бардиќи.
Една од клучните препораки од дискусијата за Планот за раст на ЕУ за Западен Балкан е потребата од реформи во зелената и дигиталната трансформација, како и развој на човечкиот капитал за да се затворат празнините во пазарот на труд низ регионот. За да се обезбеди успешно спроведување на овие реформи, од клучно значење е да се зајакнат административните капацитети и реформските напори на национално ниво да се усогласат со пошироките регионални цели. Координацијата на реформите низ Западен Балкан е од суштинско значење за да се избегнат несогласувања и да се зајакне целокупниот процес на интеграција со ЕУ.
Во однос на Акциониот план за Заедничкиот регионален пазар 2025-2028 година, граѓанските организации ја истакнуваат важноста од справување со недостатоците на информации и имплементацијата, обезбедувајќи граѓаните ширум Западен Балкан да се свесни за нивните права и да имаат пристап до релевантна поддршка. Исто така, беше препорачано рамката за ЗРП да се прошири за да вклучи посилна социјална димензија и мерки за ублажување на негативните екстерналии. Дополнително, беше предложено формирање на постојан механизам за консултации и ангажирање на граѓанското општество за да се зајакне транспарентноста и да се овозможи континуиран придонес на ГО во креирањето на политиките за ЗРП.
Дополнителни придонеси на настанот дадоа и амбасадорот Андреј Лепавцов, CRM Шерпа во Министерството за надворешни работи на Северна Македонија, кој зборуваше за предизвиците и научените лекции од ЗРП1 и Марк Барет, експерт за економска политика од GIZ, кој го поврза ЗРП со поширокото законодавство на ЕУ. Настанот, исто така, имаше увид од граѓанското општество, при што Стефан Ристовски, истражувач во ЕПИ, и Сокол Зенели, експерт на проектот, понудија критички размислувања за улогата на граѓанското општество во ЗРП и потенцијалот за поинклузивни процеси на консултации за политиките.
Настанот заврши со дискусија за следните чекори за регионална соработка и улогата на граѓанското општество во обезбедувањето на ефективна имплементација на Акцискиот план ЗРП2 и реформите на Планот за раст на ЕУ.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
ИЈЗ смирува: Нема тешки метали во почвата и водата не е радиоактивна

Институтот за јавно здравје изврши вонредно испитување во засегнатото подрачје, и во неделата беа земени примероци, мостри од страна на професионален експертски тим од ИЈЗ за испитување на радиоактивност во вода, почва, и воздух како и примероци за испитување на тешки метали во почва, земја и испитување на тешки метали во вода.
Во текот на вчерашниот ден, ИЈЗ извести дека според резултатите и направените анализи, во земените примероци не е утврдено присуство на радиоактивност во воздух и почва, исто така не е утврдено присуство на тешки метали во вода.
Во текот на денешниот ден ИЈЗ ги заврши анализите и испитувањата на примероците за испитување на тешки метали во почва како и испитувањата за радиокативност во вода.
Од добиените денешени резултати, ИЈЗ информира за следното. Земени се мостри од повеќе локации од засегенатото подрачје за испитување на тешки метали во почва, и тоа: Pb, Cd, As, Ni, Hg Cr, Cu, Zn, Sn, Ba, Be, Co, V, Tl, Mo, Sb.
По анализата на резултатите од сите земени примероци, може да се заклучи дека нема отстаптување од референтните вредности за сите испитани 16 тешки метали (Pb, Cd, As, Ni, Hg Cr, Cu, Zn, Sn, Ba, Be, Co, V, Tl, Mo, Sb). Се забалежува зголемување на 2 параметри Cu (бакар) и Zn (цинк) само од едно испитано место, а тоа е површинскиот слој каде што гореле литиумски батерии и истото е во рамките на очекувањата, соопштуваат од ИЈЗ.
Во сите останатите места нема отстапување од референтните вредности за испитаните 16 тешки метали.
Исто така, во текот на денешниот ден, ИЈЗ информира дека е испитана и радиоактивноста во примероците од вода и според добиените резултати, нема радиоактивност на земени примероци од вода.
Институтот за јавно здравје во најкус можен рок успеа да ги направи потребните анализи. Истите ќе бидат повторени согласно протоколите во времето предвидено за тоа.
ИЈЗ останува во понатамошна координација со Министерството за здравство и со сите надлежни државни институции, и за секоја наредна активност јавноста ќе биде соодветно информирана.
Македонија
Муртезани на ГАК во Брисел: „Механизмот за владеење на правото претставува огледало на нашата демократска совест“

Министерот за европски прашања, Орхан Муртезани, денеска во Брисел учествуваше на состанокот на Советот за општи работи на Европската Унија, кој се одржа на покана на Данското претседателство со Советот на ЕУ и беше посветен на владеењето на правото. Ова беше второ учество на министри од земјите-кандидатки да бидат на иста маса на формален состанок на ГАК, заедно со земјите членки, во рамки на европскиот Механизам за владеење на правото.
Состанокот беше фокусиран на Извештајот на Европската комисија за 2025 година и на состојбите во четири области: судскиот систем, антикорупцискиот рамковен механизам, медиумската слобода и плурализам и институционалните прашања поврзани со контролните механизми.
Во своето обраќање, министерот Муртезани нагласи дека вклучувањето на Северна Македонија во Механизмот за владеење на правото е силна потврда за европската перспектива на земјата и признание за нејзиниот напредок. Тој посочи дека учеството во формалниот Совет за општи работи, втора година по ред, претставува јасна порака дека земјите кандидати се дел од заедничките напори за унапредување на владеењето на правото во цела Европа.
Муртезани исто така посочи дека Извештајот за владеење на правото 2025 за Северна Македонија потврдува реален напредок, но и дека истовремено остануваат предизвици кои не смеат да се игнорираат. Во продолжение, тој нагласи дека владеењето на правото не е само услов за членство, туку основа врз која се гради довербата меѓу институциите и граѓаните. Според него, реформите во оваа област се од заеднички интерес, бидејќи посилните институции и поголемата доверба во правдата придонесуваат кон стабилност и развој не само во Северна Македонија, туку и во целиот регион.
Муртезани потсети на неодамнешното обраќање на претседателката на Европската комисија во Стразбур, дека Европската Унија нема да биде целосна без Западен Балкан и дека проширувањето е стратешки интерес на цела Европа. Тој истакна дека Северна Македонија учествува во Советот не како набљудувач, туку како партнер кој активно придонесува во заедничките напори за унапредување на демократијата и владеењето на правото.
Муртезани заврши со порака дека зајакнувајќи ја правната држава дома, Северна Македонија ја зајакнува и Европската Унија и дека овој процес не е само национален приоритет, туку заедничка инвестиција во стабилноста, сигурноста и иднината на целата Европа.
Македонија
Сиљановска-Давкова ги прими акредитивите на новоименуваната амбасадорка на Словачка, Ивета Хрицова

Претседателката Гордана Сиљановска-Давкова денеска на свечена церемонија ги прими акредитивните писма на новоименуваната амбасадорка на Република Словачка, Ивета Хрицова.
Таа ѝ посака добредојде и успех во извршувањето на дипломатската мисија, истакнувајќи подготвеност за соработка.
Соговорничките потсетија дека двете држави ги обединува наследството на Светите браќа Кирил и Методиј, како и тридецениските пријателски односи.
Претседателката се заблагодари за континуираната и гласна словачка поддршка за македонските надворешнополитички цели, особено за членството во ЕУ, како и за сојузништвото во НАТО во регионалните и глобалните безбедносни прашања. За неа, отворањето на македонската амбасада во Братислава во 2021 година е важен придонес за унапредување на билатералното партнерство.
Амбасадорката Хрицова потенцираше дека Словачка останува силен и искрен поддржувач на евроинтеграцискиот пат на земјава и изрази уверување дека ЕУ мора да најде решение за да ги отвори вратите за прием на нови членки. Таа вети унапредување на политичките односи и отворање нови можности за соработка во економијата, културата, образованието и одржливиот развој. Според неа, јакнењето на односите меѓу студентите, уметниците, претприемачите и заедниците е основата на вистинската дипломатија.
Во претстојната официјална посета на словачкиот претседател Петер Пелегрини на земјава, обете препознаваат ново поглавје во билатералните односи, што ќе ги поттикне политичкиот дијалог и економската соработка.
Говорејќи за силните културни врски меѓу двете држави, претседателката потсети на словачкиот поет Иван Штрпка, добитник на „Златниот венец“ на годинешното издание на Струшките вечери на поезијата, за што амбасадорката изрази големо задоволство.