Македонија
Интервју со професорот Рејмонд Акики од Американскиот универзитет на Европа ФОН
(ПР текст)
1. Зошто АУЕ-ФОН?
– Р.А: Зошто АУЕ-ФОН? Затоа што оваа земја заслужува Американски систем. АУЕ има поразличен пристап на предавање, различен од моменталниот систем кој е прифатен од страна на институциите во Македонија. Ние како институција не сакаме да се натпреваруваме со веќе постоечкото високо образование во земјата, но сепак сметаме дека младите и генералната популација во македонија имаат право на различен тип на едукација. Наша цел е Македонија да се гордее со прифаќање на една светска институција која работи со луѓе низ целиот свет.
2. Дали би можеле да ни кажете нешто повеќе околу бордот на доверители?
– Р.А: Нашиот борд на доверители е составен од лауреати и познати научници. „Титаниум Капитал“ ни го претстави бордот при што го замоли да ни помогне да имплементираме еден поширок и подетален образовен систем. Членовите на овој борд се признати експерти во своите полиња. Исто така, бордот ќе помага со грантовите наменети за Македонците, како и нивните потреби и се останато.
3. Каков е Вашиот генерален став за македонското образование?
– Р.А: Нема да критикувам. Но сепак, сметам дека образованието е елемент, право, основно неотуѓиво право, составен дел од човековите права кои ги гарантираат Обединетите Нации. Тоа не е правно прашање, не е фиксно, туку е непрекинат труд и напор, и целта на образованието е да го подобри интелектот. Тоа значи дека образованието мора да оди во линија со потребите на луѓето, наместо со постоечката легислатива.
Поради тоа ние проценивме дека оваа земја мора да стави акцент на некои области кои не се опфатени од сегашниот образовен модел, поради што ги претставуваме овие програми кои придонесуваат кон потребите на земјата во сектори како што е прехрамбената индустрија. Македонија извезува само индустриски прехрамбени производи. Со нашата програма може да се стекнете со знаење како да го продолжите рокот на траење на продуктите. На пример, вчера видовме едно црешово дрво. Црешите се познати по тоа што имаат кус рок на траење, 2-3 дена. Со обработка на црешите нивниот рок се продолжува, а со тоа не само што може да ги извезувате туку и да ја кренете нивната вредност и да го зголемите производството, па наместо да продадете еден продукт вие ќе продавате многу повеќе.
Физиотерапијата е уште една програма на која не се обрнува многу внимание и поради тоа ние сакаме да ја претставиме медицинската перспектива на оваа гранка, наспроти техничкиот курс.
Ние продолжуваме да ја следиме средината во Македонија за да може да воведеме програми кои ќе бидат соодветни на потребите за развојот на оваа земја, како и да создадеме поразновидна работна сила. Ако ја погледнете моменталната состојба во земјата може да заклучите дека има многу повеќе адвокати од земјоделци (производители) и затоа мора да започнеме со производителен процес.
Во никој случај не ги потценувам адвокатите. Но сепак, сметам дека работната сила мора да биде поразновидна и да се стави поголем акцент на производството и извозот.
Во земјата мора да има поголем прилив на странски валути, а тоа значи дека мора да произведува и продава нешто што ќе се купува на меѓународниот пазар. Моменталниот образовен модел е заглавен во една димензија, и ние компензираме и додаваме повеќе од она што е веќе развиено, наместо да критикуваме. Затоа и пробуваме да го воведеме американскиот систем.
4. Која е главната цел на АУЕ?
– Р.А: Главната цел на АУЕ е да понуди флексибилна основа за образование. Во 21ви век оние кои сакаат да се едуцираат најчесто бараат флексибилен систем, поради тоа што многу од родителите на студентите не се во можност да плаќаат за нивните студии па така многу често може да видите студенти кои работат и студираат истовремено. Првата главна цел на овој модел е да создаде можност за студентите да работат и да студираат, како и да си ги покриваат трошоците за студиите. Втората главна цел е да понуди либерален систем во чиј фокус е студентот наспроти старите модели на образование каде фокусот е на професорите. Студентите се главната цел на нашата мисија. Сакаме да им помогнеме да ги гледаат нештата од поинаков агол и да ги продлабочат своите размислувања. Сакаме да имплементираме разновидност и да донесеме студенти од цел свет создавајќи мешавина од луѓе кои ќе придонесат за збогатување на културата при што тие ќе прифатат елементи од македонската култура.
5. Дали би сакале да направите куса споредба меѓу студиите на АУЕ-ФОН и високо-рангираните универзитети во Америка? Кои се придобивките за студентите на АУЕ-ФОН во Македонија?
– Р.А: Кога правевме споредби помеѓу нас и престижните американски институции се обидовме да бидеме целосно синхронизирани со американскиот образовен систем. Сепак, се уште сме во процедура на адаптирање на македонските закони со американската структура за образование. Сметам дека со помошта од македонските власти кои беа навистина отворени и ни дозволија да мигрираме кон американскиот систем, наскоро ќе можеме да бидеме во иста линија со американските правила. Штом ја добиеме акредитацијата од американскиот борд, ќе бидеме целосно компатибилни и еднакви со било кој престижен универзитет во Америка. Доколку дозволи македонската легислатива ние целосно би го имплементирале овој модел, па така нема да заостануваме зад универзитетите во САД. Всушност, ние моментално соработуваме со престижни американски институции со цел да го достигнеме нивното ниво.
Што се однесува до придобивките за студентите, Македонските студенти ќе имаат слобода на избор. Некогаш студенттите се запишуваат на факултет и покрај тоа што не се сигурни во своите одлуки. Со овој систем тие ќе можат да се запишат на некој смер, а подоцна да се префрлат на друг без да изгубат време и пари. Студентите по овој модел ќе може да го инвестираат преостанатото време да работат и учат. На овој начин тие ќе може независно да се грижат за своите лични потреби без да бараат од родителите да ги покриваат трошоците за нивната школарина. Студентите ќе може да се определат и за помал број кредити зависно од можностите на нивните родители и без проблем да го продолжат своето образование.
За студентите кои се на пониско ниво ќе бидат обезбедени курсеви со цел да може да ги следат часовите и да го продолжат своето образование. Американскиот систем не прифаќа студенти кои се откажале. Нема да дозволиме ниту еден студент да нема можности да студира бидејќи тоа е основно право, според ОН. Ќе сториме се во наша моќ да им помогнеме на учениците да земат диплома и да ги достигнат стандардите.
Кога ќе им биде потребно повеќе време ќе им дадеме повеќе време во случај да не се спремни да ги исполнат своите финансиски обврски. Тоа е разликата во двата системи.
Згора на тоа ќе нудиме и дополнителни образовни програми. Ако сте завршиле со студиите и нешто ново е додаено на образовното тело, ние ќе бидеме подготвени да го понудиме тоа за да одите напред и се развивате.
6. Би сакал да се навратиме на темата за вашата соработка со Американските универзитети и да прашам која е вашата дефиниција за образовен систем за пример и зошто го одбравте токму универзитетот во Мајами за соработка?
– Р.А: Се решивме за соработка со американска институција бидејќи се обидуваме да го воведеме тој систем тука. Ќе се обидеме подробно да го истражиме нивното искуство со тој систем бидејќи се работи за институции кои се далеку постари од локалните. Конкретно, Универзитетот во Мајами има двеста годишна традиција, а нивното огромно искуство е вредно за понатамошни истражувања. Тие се вбројуваат во листата на најдобрите 100 универзитети во светот, па така на студентите на АУЕ-ФОН им се овозможува пристап надвор од македонските граници и токму тоа е она што сакаме да го понудиме. Исто така, тука вреди да се спомене и нивното искуство во поглед на различностите. Па така, постојат комбинирани курсеви помеѓу нашиот универзитет и тој во Мајами, кои овозможуваат две гледишта сконцентрирани во една училница. Така студентите добиваат поширока слика за нивните аналитички способности, односно една локална и една интернационална т.е Американска што понатаму би помогнало во проширување на видиците.
7. Како пандемијата со Ковид-19 ја менува иднината на образованието и кои се вашите ставови за тоа како да се продолжи понатаму?
– Р.А: Би сакал да одговорам на ова прашање на нестандарден начин бидејќи, сите тргнуваат од иста гледна точка. Моето мислење е дека технологијата никогаш досега не се уназадила и во тој контекст искуствата со настава од дома, искористувајќи ја технологијата, водат напред, а враќањето на традиционалната училница претставува враќање чекор наназад. Оттаму сметам дека во светски рамки образовниот систем се повеќе ќе ја имплементира наставата од дома (тука не зборувам за учењето на далечина бидејќи станува збор за различен концепт) и ќе опфаќа различни студенти од различни страни на светот, а со тоа ќе имаме мешани и разновидни училници. Можноста да се има повеќе од еден предавач во една училница е вистинско богатство. Сепак, прашањата за практичната настава во овие околности остануваат отворени и секако би барале поголема технолошка подготвеност. Јас се трудам да гледам на иднината по Ковид-19 со позитивни мисли и надежи и знам дека секогаш на крајот светлината преовладува.
8. Дали предвидувате дека различностите би имале клучна улога во обликувањето на начините на предавање на АУЕ-ФОН и кои се негативните аспекти?
– Р.А: Да. Различностите обликуваат на тој начин што студентот е изложен на различни гледишта, односно тој се наоѓа во мешана средина. Со текот на времето тој студент ќе научи да ги цени различностите и ќе усвои различни начини на справување со дадена ситуација, притоа зголемувајќи ги неговите аналитички способности. Државата ќе биде отворена кон прифаќање на културните различности наместо да остане во рамките на националното. Во таа смисла, изложувајќи се на различни начини на размислување и идеи, студентот е подготвен да ги развива своите потенцијали и да ги проширува видиците па така, се отвораат можности за развој на нови бизниси, туристички идеи и маркетинг. Кога студентот го познава другиот, знае како да се обраќа, како да комуницира, а при работењето со различни луѓе веќе го познава и нивниот ментален склоп, начин на размислување, тој станува поспособен да одговори и да ја реши било која ситуација или следен подвиг.
– Што се однесува до негативните аспекти од различностите, лично не ги препознавам, и не очекувам цивилизациски судири, а впрочем тоа е и нашата улога, да се обидеме да ја намалиме постоечката тензија бидејќи на крајот тоа е и целта кон која што се стремат ОН. Нашата мисија е да се придржуваме до агендата 2030 на Обединетите Нации и да го застапуваме интеграцискиот пристап наместо сегрегацискиот. Постојано работиме кон интегрирање на регионално ниво бидејќи свесни сме дека луѓето во Македонија се насочени кон ЕУ, но истовремено наместо да се ограничуваме само на Европа, се трудиме да ги прошириме тие хоризонти.
9. Какви се вашите претходни искуства со образовниот систем?
– Р.А: Моето искуство е глобално. Повеќе од 30 години патував низ светот, предавајќи на различни места, на различни јазици и пред мноштво слушатели што истовремено ми носеше возбуда, но и искуство. Оттаму, кога ќе се искомбинира авантуристичкото гледиште со вашата моментална цел, наместо работа добивате забава, и со текот на времето, изложени на повеќе ситуации станувате посвесни и поспособни за нивно анализирање. Исто така ќе бидете и поотворени за прифаќање на нови предизвици и задачи. Во образовниот процес сум повеќе од 20 години, а исто така имам и 15 годишно искуство во компании во Кипар, Катар, Ирак и Либан, што го збогатува моето искуство.
10. Зошто ја избравте Македонија како дестинација за вашите подвизи?
– Р.А: Македонија е многу слична со Либан во поглед на разновидното население, сензибилитетот, природата како и потребите. Впрочем кога ќе размислам, не гледам никаква разлика помеѓу овие две земји. Кога сум во Македонија се чувствувам како дома.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
(Видео) Мециновиќ за „Пулс“: На почетокот на декември ќе биде свикана анкетна комисија, да утврдиме каде потфрлиле институциите
На денешната прес-конференција пратеникот од Левица, Амар Мециновиќ, информираше дека на почетокот на декември ќе биде свикана седница на Постојаната анкетна комисија за заштита на слободите и правата на граѓанинот, по претставка поднесена од родителите на загинатите во пожарот во дискотеката во Кочани. На седницата ќе присуствуваат и самите подносители, со цел нивната претставка формално да се разгледа пред пратениците.
Мециновиќ посочи дека процесот се движи паралелно со судската постапка помеѓу пратеникот и претседател на комисијата Димитар Апасиев и спикерот Африм Гаши, поради тоа што Гаши го укина обидот за организирање надзорна расправа.
Тој потсети дека ИРЛ јавно апелираше до сите пратеници да поддржат иницијатива за надзорна расправа, а дека првиот потпис го дал пратеникот Борислав Крмов. Мециновиќ посочи дека Левица обезбедила шест потписи и била подготвена во секој момент да ја комплетира листата, но за надзорна расправа се потребни 15, а за посебна анкетна најмалку 12 потписи.
„Ќе ги повикам сите пратенички групи, и ВМРО-ДПМНЕ, и ЗНАМ, и Вреди, и СДСМ, и ДУИ – да се приклучат. Посебно опозицијата која вчера најави дека ќе иницира надзорна и анкетна расправа за пожарот. Ние сме подготвени да ги дадеме нашите шест потписи,“ истакна Мециновиќ, додавајќи дека смета дека условите за таква седница се веќе созреани.
Тој упати забелешка дека партијата на Венко Филипчев, како дел од опозицискиот блок, имала неколку месеци да се приклучи на иницијативата. „Што се чекаше толку долго?“ праша Мециновиќ.
Пратеникот нагласи дека Левица преку комисијата со која претседава Апасиев ќе продолжи да го турка процесот пред почетокот на секоја седница, сè додека не се закаже надзорната расправа.
„Имаме надеж дека ќе се случи надзорната расправа или посебната анкетна комисија. Сметаме дека условите се зрели. Нема оправдувања и затоа искрено се надевам дека ќе успее оваа општествена потреба. Да утврдиме каде потфрлиле институциите, за да можеме во иднина да спречиме да постојат времено темпирани бомби во нашето општество каде што можат да настрадаат наши сограѓани,“ рече тој.
Мециновиќ најави дека следната недела Апасиев ќе одржи прес-конференција на која ќе бидат изнесени сите детали за иницијативата и понатамошните чекори.
Македонија
Министерство за енергетика: „Почнува најголемата енергетска обнова на државните институции – тригодишен план за модернизација на 14 јавни згради“
Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини го финализираше Планот за реконструкција на згради кои ги користат лицата од јавниот сектор на државно ниво за периодот 2025–2028 – документ кој поставува, како што е соопштено, јасна, тригодишна рамка за најобемната енергетска обнова на институции во земјата досега. Планот веќе е усвоен од Владата, по процес на усогласување со вкупно 33 институции.
Овој стратешки документ, нагласуваат од министерството, произлегува од реформската агенда и законската обврска секоја година да се реконструираат најмалку 3% од вкупната корисна подна површина на јавните згради. Притоа, мерките за енергетска ефикасност се задолжителен дел од секоја реконструкција.
Во програмата се опфатени 14 јавни згради со вкупна корисна површина од 102.992 m², во кои функционираат 33 институции, што секојдневно ги користат повеќе од 5.000 лица. Целта е: намалени енергетски трошоци, подобрени услови за работа, помали емисии и модернизиран јавен сектор согласно европските стандарди.
„Кои објекти се реконструираат?
Планот ги групира зградите според нивната состојба и итноста на интервенцијата:
· Прва група – објекти во лоша состојба, кои се приоритет за реконструкција: зградата на Министерството за здравство (заедно со Институтот за јавно здравје и ДСЗИ), зградата на Државниот завод за статистика, објектот на Агенцијата за катастар на недвижности и главната зграда на Управата за хидрометеоролошки работи.
· Втора група – објекти во добра состојба, но со значајни потреби од санација: дел од комплексот на Министерството за економија и труд, зградата во која се сместени Агенцијата за администрација, Државниот инспекторат за енергетика, рударство и минерални суровини, како и големиот административен блок на МИОА, МОН, МЛС, ДИК, Агенцијата за лекови, УМЕ и Секретаријатот за законодавство (НИП „Нова Македонија“).
· Трета група – Осум објекти претходно реновирани, но кои имаат потреба од енергетска надградба и современи системи.
Модернизација со јасен фокус: заштеда, ефикасност и обновливи извори
Секоја зграда ќе мине низ енергетска контрола, по што ќе се дефинираат конкретните мерки – од топлинска изолација на фасади и замена на прозорци, до поставување соларни системи за топла вода, фотоволтаици на кровните конструкции и модерни системи за греење, осветлување и автоматска контрола на потрошувачката.
Овие интервенции се насочени кон драстично намалување на трошоците за енергија во јавниот сектор, кои традиционално се високи и го оптоваруваат буџетот на институциите. Паралелно, планот ги намалува емисиите на CO₂ за 29%, односно за 1.091 тони годишно, што претставува значајна придобивка за квалитетот на воздухот во урбаните средини“.
Индикативната вредност на Планот изнесува околу 11,11 милиони евра, вклучувајќи технички контроли, проекти, надзор и изведба. Процесот ќе се одвива во координација со сите 33 институции чии објекти се предмет на реконструкција.
Паралелно, Планот претставува важен чекор во транспонирањето на европското законодавство во делот на енергетската ефикасност (Директивата 2018/2002/EU и Регулативата 2018/1999/EU) и е директно усогласен со обврските кон Енергетската заедница.
Министерството ќе работи на обезбедување финансиски средства, воспоставување функционална единица за спроведување, како и брза подготовка на документацијата потребна за старт на реконструкциите.
Реализацијата на оваа тригодишна програма ќе значи подготвен јавен сектор со поефикасни и поекономични институции, современи стандарди за одржливост и директни придобивки за граѓаните. Помалку загадување, подобар квалитет на воздухот и поефикасно трошење јавни пари – придобивки што ќе ги почуствуваат и институциите и граѓаните, најавуваат од Министерството за енергетика.
Македонија
Средба Стаменкоска – Трајкоска со Трајков: Заеднички приоритети за меѓународни и ЕУ-проекти
Денес, градоначалничката Бети Стаменкоска Трајкоска оствари работна средба Викторија Трајков, заменик министерката во Министерството за европски прашања на Република Македонија. Средбата беше посветена на можностите за реализација на нови проекти финансирани од странски фондови, со акцент на инструментите на Европската Унија кои би донеле директни и одржливи бенефити за жителите на Општина Кисела Вода.
Градоначалничката ја запозна заменик министерката Трајков со активните проекти и стратешките насоки на Општина Кисела Вода во областа на меѓународната соработка, при што особено го истакна фактот дека Кисела Вода е првата општина во Македонија членка на Форумот на јадранско-јонските градови – ФАИЦ.
Нагласи дека членството во ова престижно европско тело отвора можности за поголема регионална поврзаност, учество во меѓународни настани, размена на добри практики и вклучување во проекти кои се во целосна усогласеност со Стратегијата на Европската Унија за Јадранско-Јонскиот регион- EUSAIR. Во разговорот беше споменато и дека значењето на ова членство станува уште поголемо во периодот од 1 јуни 2025 година, кога Македонија го презеде Претседателството со EUSAIR, што и’ овозможува на Општина Кисела Вода да даде уште поголем придонес во макро-регионалниот развој на Јадранско–Јонскиот регион, следејќи ги принципите на ФАИЦ за еднаков и одржлив развој за сите заедници.
Градоначалничката Стаменкоска Трајкоска ја презентираше и досегашната реализација на повеќе меѓународни и европски проекти, меѓу кои:
-проектот AMPLE Skopje на програмата EIT Food за економско јакнење на жените преку иновации во агро-прехранбениот сектор;
– единственото европско поврзување меѓу ФАИЦ и проектот EIT Food на Програмата на Европската комисија;
– членството во OGP Local. Имено, Општина Кисела Вода е првата општина во Македонија која стана членка на OGP Local-Партнерство за отворена локална власт (ПОВ), како глобална иницијатива која поставува нови стандарди за транспарентност, отчетност и активно учество на граѓаните во процесите на одлучување. Како дел од ПОВ, креиран e првиот акциски план на општина Кисела Вода, со две заложби кои се темелат на главните принципи на ПОВ: промовирање на дигитализацијата во работењето на општината и транспарентност и отворена локална власт.
– Horizon проектот CLIMAS за климатска неутралност,
-имплементацијата на апликацијата City and Me.
Информираше и за проектите за поставување фотонапонски системи во сите основни училишта, прочистувачи на воздух во училиштата и во поголемите паркови, проектот за паметно јавно осветлување, изградбата на новата енергетски ефикасна училишна зграда во Драчево која е во тек, како и обезбедувањето бесплатен WiFi во парк „Шопен“.
Во рамки на разговорот, беше отворена и темата за креирање системски пристап кон искористување на европските фондови, преку заеднички активности, зголемена координација и поддршка на локалните самоуправи во подготовката на стратешки и развојни проекти.
– Како општина која се стреми кон имплементација на европски стандарди, активно работиме на креирање на проекти што носат подобар квалитет на живот за нашите граѓани. Денешната средба со заменик министерката Трајков покажува дека кога локалната и централната власт комуницираат отворено и конструктивно, се отвораат нови перспективи. Сметам дека со јасна визија, партнерства и посветена администрација, европските фондови носат конкретни и видливи резултати. Убедена сум дека заедно ќе создадеме уште многу успешни, европски проекти-изјави Стаменкоска Трајкоска.

