Македонија
„Како до ефикасна заштита во случаите на сексуално насилство?“

Мрежата за заштита од дискриминација одржа промоција на документот за јавни политики со фокус на силување и сексуално вознемирување „Како до ефикасна заштита во случаите на сексуално насилство?“.
Настанот се организираше во рамки на обележувањето на меѓународната кампања 16 дена активизам против родово-засновано насилство. Неговата цел беше да промовира предлог-решенија за ефикасна заштита на жртвите на сексуално насилство во согласност со веќе прифатените обврски од Истанбулската конвенција и да побара итно донесување на измените на Кривичниот закон (КЗ).
Во периодот на чекање на измените на КЗ, кои поминаа на првото читање во Собранието на РСМ, после повеќе од една година може да се посведочи на несоодветно спроведување на постапките за кривичен прогон на сторителите на сексуално насилство, одолговлекување на постапките, несоодветно квалификување на делата и неосновано прекинување на прогонот со што се казнуваат жртвите наместо сторителите.
Драгана Дрндаревска од Мрежата за заштита од дискриминација и правна советничка во Коалиција МАРГИНИ го отвори настанот укажувајќи дека „одолговлекувањето на донесувањето на измените на КЗ значи дека сѐ уште немаме консензус меѓу политичките партии по прашањето за заштита на жртвите од родово-засновано и од сексуално насилство“. Дрндаревска зборуваше за предлог амандманите кои Мрежата за заштита од дискриминација и Родовата платформа ги доставиле во Собранието со кои се бара да се промени дефиницијата за сексуално вознемирување. „Во текстот е инкриминирано само сексуалното вознемирување од страна на лице во однос на кое жртвата е во подредена или ранлива состојба, со што не се опфатени случаите кога сторител е колега на иста позиција, со-ученик, колега на факултет или трето непознато лице. Исто така не е предвидено сексуалното вознемирување онлајн, иако Истанбулската конвенција тоа го бара. Случајот Јавна соба се однесуваше на сексуално вознемирување онлајн, а еден од изговорите за непостапување во случаите кон полнолетните жртви беше фактот дека делото не е предвидено во КЗ“, посочи таа.
Извршната директорка на Хелсиншкиот комитет за човекови права, Уранија Пировска потенцира дека e многу важно делото силување да биде видоизменето како согласноста би била клучна за негово докажување, бидејќи сегашниот Закон бара употреба на сила спротивно на меѓународните стандарди што воедно преставува практична пречка за прогон на сторителите во многу случаи. Пировска додаде дека согласноста треба да биде дадена доброволно, без присила, уцена и принуда и да се цени согласно околностите на секој случај засебно.
Елена Димушевска, Извршна директорка на Националната мрежа против насилство врз жени и семејно насилство, на увид даде сознанија за малиот процент од 2% на пријавување на насилства во нашата земја од вкупниот број на случаи во стварноста, што значи дека вистинската бројка на случаи би била алармантна. Според неа, нашите институции не се запознаени со механизмите за поддршка и ретко ги упатуваат жртвите во некои од регионалните центри за нејзино обезбедување. „Процедурата изготвена од Министерството за здравство само ја охрабрува праксата на виктимизација, поради што двојно е помал бројот на пријавени жртви и на оние што добиле услуги од центрите“, посочи Димушевска. Таа објасни дека дури и кога жртвите се одлучуваат да пријават, тие ненавремено добиваат помош и чекаат со часови, што се должи на нерегулираната вработеност и волонтерска работа во центрите. Токму затоа се порачува Министерството за здравство да алоцира доволно финансиски средства за решавање на овие проблеми и мотивирање на жртвите да пријавуваат насилство, што е услов за започнување на процедури на гонење на сторителот.
Снежана Калеска-Ванчева, претседателка на Законодавно-правна комисија на Собранието на Република Северна Македонија изјави дека „измените на КЗ ќе значат вистински почеток на имплементацијата на Истанбулската конвенција, чиешто ратификување се должи на притисокот на жените пратенички во Собранието“. Пратеничката истакна дека амандманите на граѓанските организации се земаат сериозно предвид, но не беше во можност да каже дали и во кој степен ќе се прифатат.
Тона Карева, правна советничка од Хелсиншкиот Комитет за човекови права и членка на Мрежа за заштита од дискриминација, истовремено авторка на документот за јавни политики, ги презентираше наодите од истиот. „Сексуалното насилство што е фокус на овој документ, како едно од насилствата врз жените, е форма на родово-засновано насилство кое непропорционално влијае врз жените. Во најголем број од случаите, пак, мажите се сторителите. Кога ќе се слушне дека некоја жена била жртва на сексуално насилство, вината најчесто се бара кај неа“, изјави таа. Токму затоа Карева ја презентираше компаративната анализа вклучена во публикацијата која опфаќа добри практики од три држави и различни случаи, и ги претстави различните форми на сексуално насилство, вклучувајќи ги сексуалното вознемирување, експлоатација, насилство, напад и силување. „Во овие случаи станува збор за многу повеќе од само физички последици. Овие случаи имаат огромни психолошки последици и насилството што жртвите го искусуваат влијае и на нивните блиски. Документот дава анализа на меѓународните стандарди за заштита од сексуално насилство, како што се: Конвенцијата за елиминација на сите форми на дискриминација врз жените – ЦЕДАВ, Декларацијата за елиминирање на насилството врз жените и Конвенцијата за превенција и борба против силувањето врз жените и семејното насилство позната како Истанбулска конвенција“, појасни таа.
Ангелина Станојоска, професорка по криминологија на Правниот факултет при Универитетот „Свети Климент Охридски“ во Битола, го затвори настанот укажувајќи дека овој документ е значаен за подобрувањето на актуелните инкриминации. „Всушност препораките што документот ги дава би овозможиле целосна усогласеност на меѓународните документи и на законите што ги имаме сега“, вели таа. „Кога станува збор за профилите на сторителите првично треба да ги видиме факторите што му претходат на постоењето на сексуално насилство. Дијана Скали вели дека силувањето не е само збир на биохевиорални техники, туку и стереотипи и искривени вредности што постојат во едно општество и го учат човекот дека одредени акции се оправдани. Истражувањата покажуваат дека силувањето е генерално средство со кое најчесто мажите ги заплашуваат жените. Важен аспект што одговара на македонското општество е дека силувањето е резултат на општествено учење, на тоа како медиумите на пример ги прикажуваат жените…“, укажа Станојоска. „Во однос на превенцијата многу е важно како ги едуцираме младите, како ги учиме момчињата и девојчињата дека треба да се однесуваат, да ги напуштиме родовите стереотипи… момчињата да не се едуцираат да бидат доминантни, додека девојчињата се учат да бидат во улога на предмет. Ваквата едукација мора да биде спроведена од страна на државата, бидејќи образованието во домот не е доволно.“
Документот може да го најдете во целосна верзија на веб-страната на МЗД.
Овој настан како и подготвениот документ за јавни политики се активности во рамки на проектот „Мрежа за заштита од дискриминација: Унапредување на политиките и практиките за заштита од дискриминација и промоција на еднаквост“, кој е финансиски поддржан од Фондација Отворено општество – Македонија.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
Шукова: Приоритет ќе биде имплементацијата на БРТ-системот, за што веќе постои проект

Кандидатката за градоначалник на Град Скопје од СДСМ, Каја Шукова, истакна дека во рамки на нејзината програма, приоритет ќе има имплементацијата на БРТ-системот, за што веќе постојат готов проект, документација и обезбедени финансиски средства, се наведува во денешното соопштение на партијата.
– Првата БРТ-линија ќе се протега од Ѓорче Петров до Ново Лисиче, во должина од 13 километри. Ќе има 21 нова постојка и околу 30 нови автобуси што ќе сообраќаат на секои 5 до 6 минути и ќе можат да превезуваат до 65.000 патници дневно, се наведува во писмената изјава на Шукова.
Таа додава дека линијата може да биде завршена до крајот на 2027 или почетокот на 2028 година, со што Скопје ќе добие модерен, еколошки и ефикасен систем на јавен превоз.
Паралелно со првата линија, како што се потенцира, ќе се изработува и ново решение за север-југ траса, со што ќе се поврзат сите делови на градот.
– Со двете линии ќе добиеме брз, чист и функционален јавен превоз. Предвидена е и набавка на нови еколошки автобуси, по можност на гас, како и изградба на нови пешачки и велосипедски патеки, најавува Шукова, додавајќи дека овие активности се дел од планот за Скопје како зелен и модерен европски град.
Според Шукова, нејзината програма се издвојува по тоа што нуди реални и веднаш спроведливи решенија за клучните проблеми со што се соочува главниот град.
– Во програмата предвидуваме краткорочни, среднорочни и долгорочни мерки, затоа што на Скопје му е потребен континуитет и враќање на изгубените функции, истакнува Шукова.
Таа посочува дека меѓу брзите и реални мерки се бесплатните услуги за чистење оџаци за домаќинствата, со што ќе се намали загадувањето на воздухот.
– Граѓаните денес не добиваат соодветна услуга за она што го плаќаат, нема редовно собирање отпад, има проблеми со водоснабдувањето и канализацијата, а пречистителната станица доцни повеќе од две години. Заради неисполнување на обврските, државата веќе 15 месеци плаќа над 100 илјади евра месечно камати кон изведувачите, се додава во соопштението.
Шукова нагласува дека целта на нејзината програма е брзо враќање на функционалноста на системите и подобрување на услугите за граѓаните, за тие повторно да добијат ефикасен и современ градски сервис.
Македонија
Мицкоски за 11 Октомври: Поразително за целата држава е констатацијата на многумина дека системот во Југославија бил многу поорганизиран од сега

Потребна е длабока мобилизација на сите структури во општеството за да направиме рестарт на системот којшто е трул и нефункционален, оптоварен со многу отстапки, неразумни компромиси, силувања и разочарувања. Не само мобилизација на политичките елити, туку длабока мобилизација на сите структури во општеството. Потребен е суштински дијалог со сите општествени фактори важни за државата, порача премиерот Христијан Мицкоски на централното чествување на Денот на народното востание – 11 Октомври.
Од Центарот за култура во Прилеп, премиерот порача дека е подготвен да го води тој процес и сите да се обединат околу платформа која нема да биде само политичка или економска, туку општествена за целите што сакаме да ги постигнеме како држава.
– Академската средина се подели на „про наши“ и „про нивни“, додека МАНУ секогаш за сите прашања е поттурнувана на страна, и се водат чудни полемики за проценти на застапеност, за тоа кој бил, а кој не бил академик, наместо за проценти на искористеност на нивните знаења и искуства. Има многу прашања за кои не се прашани, но и тие некако автоцензурирачки и задоцнето реагираат. Имам чувство дека престана да се комуницира со младите кои си создадоа свој микросвет, поразличен од нашиот. Одиме заедно низ процесите, но различно зборуваме. Затоа е потребен дијалог. И кога ќе речам дијалог, најмалку мислам на она што најпрво ви поаѓа на ум – покана за лидерска средба со опозицијата, што завршува со сала за состаноци, заедничка фотографија, милион прашања, а малку одговори и изјави во кои се тркаме кој ќе биде помудриот. Овој пат говорам за суштински дијалог со сите општествени фактори важни за државата – академската средина, професорите, академиците, науката, младите, искусните и оние со енергија за движење напред. Подготвен сум да го поведам тој процес и да се обединиме околу платформа, не политичка или само економска, туку општествена, за целите што сакаме да ги постигнеме како држава и патот кон тие цели, рече Мицкоски.
Потсети дека во изминатите 30 години државата поминала низ тешки моменти како ембарга, транзиција, воен конфликт, вета, промена на името и дека секој од нив оставал трага врз колективната свест и меморија.
– Сакам да кажам дека никој од нас не е исклучен од свесноста за она што ѝ се случи на државата и сите овие работи ја уништуваа самодовербата и ја убиваа надежта. Многумина – тоа е причината поради која си заминаа и неповратно се иселија. Оправдано, но сепак поразително за целата држава е констатацијата на многумина дека системот во Југославија бил многу поорганизиран од сега. Не е тоа толку носталгија кон тој систем, нешто што било пред 30 и повеќе години, колку што е пред сè револт кон нефункционирањето на системот што се гради овие 30 години. А системот е трул и нефункционален, оптоварен со многу отстапки, неразумни компромиси, силувања, разочарувања. Затоа на граѓаните им се смачува од политика, од расправии за основните прашања. Затоа што премногу луѓе го заборавија моралот и вредностите што треба да бидат арматурата отпорна на сите потреси. И виновниците за сето ова имаат и име и презиме. И ги знаеме сите нивни репризи, фарси, нивните мотиви и нивните цели што не се исти со нашите. Не знаеме до кога ќе прават вака, но знаеме дека нема да дозволиме да успеат, дури и тогаш кога ќе подаруваат поклони на други држави, а и кога ќе добиваат поклони од други држави. Она што вистински го знам и го потпишувам е сознанието дека оваа генерација, оваа наша генерација, е последната шанса по која ќе нема поправен, нагласи Мицкоски.
Порача дека државата оди по вистинската патека и дека патот не е лесен, но е вистинскиот.
– И тој пат го градиме со срце, со вера и со љубов кон татковината. Секој чекор е за иднината на нашите деца, за младите што сакаат да останат, за Македонија што не се предава, рече Мицкоски.
Македонија
Мицкоски: Местото на оваа мала земја е во Европската унија

Местото на оваа мала земја е во Европската унија, но не по секоја цена, порача денеска премиерот Христијан Мицкоски. Тој го повика Европскиот совет уште на следната седница да испрати заклучок дека никој од нив нема проблем со посебниот македонски идентитет, јазик и култура, а источниот сосед да покаже европска зрелост и да ги почитува пресудите од Меѓународниот суд за човекови права.
– Мораме да испратиме јасна политичка порака – ДА за Европската унија, НЕ за билатерални услови и ДА за гаранции од страна на Европскиот совет, којшто ако навистина сака да ја види оваа мала земја како дел од Европа, мора да испрати заклучок уште на следниот Европски совет во којшто јасно ќе кажат дека никој од нив нема проблем со посебниот македонски идентитет, со македонскиот јазик кодофициран пред 80 години и со повеќевековната култура и традиција. И да кажат нема повеќе вето и препреки поради билатералните прашања. А, нашиот источен сосед мора да покаже европска зрелост и вистински европски вредности и да го почитува меѓународното право кое вели дека пресудите од Судот за човекови права треба да се спроведат и конечно македонскиот народ во Западна Бугарија да го добие тоа што одамна и припаѓа, а тоа е да успеат да се здружат во заедница, а потоа да номинираат свој претставник во министерскиот совет за малцински права во бугарската Влада. Тоа се црвените линии, истакна Мицкоски.
Осврнувајќи се на патот кон Европската унија во изминатите години, Мицкоски рече дека отстапките се секогаш на грбот на македонскиот народ и дека патот до полноправно членство во Унијата е полн со нечесни удари и откажувања, но дека немаме друга опција.
Пречката што мора да се премости, како што посочи, е Францускиот предлог прифатен од СДСМ, за која, рече, дека сега прави политички маневр со нејзините црвени линии.
– Нашата огромна пречка на патот кон ЕУ е прашањето со нашиот источен сосед и т.н. Францускиот предлог што претходната влада сама го прифати. Сега тоа е пречката што мора да се премости. Но, да не заборавиме и на едно огромно лицемерие што се гледа во тоа што истите што нè убедуваа дека нема подобар од Францускиот предлог и дека идентитетот се штити, сега се обидуваат преку политички маневар да цртаат црвени линии што треба да нè заштитат од предлогот што самите го прифатија на маса, нагласи Мицкоски.
Според него, граѓаните со право се загрижени околу клучното прашање дали ова е последната отстапка што треба да се направи.
– И денес, кога работите се неправедни и тешки, има такви од опозицијата што заговараат да се откажеме од преговори. Ајде да го прифатиме и тоа, но истите мора да кажат која е алтернативата на тоа откажување за државата и сите нејзини поколенија, и дали имаме право да го прекинеме сонот во кој веруваме. Има и такви што ќе речат дека не е фер патот до ЕУ. Кога се формираше целта за членство во Европската Унија, никој нам не ни ветуваше фер игра, напротив, судбината на малите народи и држави во голема мера зависеше од игрите на поголемите народи и држави. Нашата умешност мора да биде да ги реализираме нашите цели низ еден таков контекст на работите. И секогаш мора да има план А и план Б, но целта мора да останува иста, порача Мицкоски.
Додаде дека секогаш има план Б и дека нема сила што ќе го натера да донесе погрешна одлука за државата.
– Затоа им пречам на нашите противници, затоа сум предмет на кампања полна со лаги и клевети, затоа што тие живеат на грбот на народот и државата, а ние за татковината и народот. И морам да ви кажам – најважно од сè ми е да бидам чесен и искрен кон народот и да останам со неизвалкан образ, и нема цена што може тоа да го смени или сила што ќе ме натера да донесам погрешна одлука кога во прашање е Македонија. И секогаш има план Б, кој ќе значи заштита на сè она во што веруваме, и знам дека никогаш нема да ве разочарам. Во оваа битка сме заедно и ќе продолжиме да бидеме заедно до остварување на нашата заедничка цел – за Македонија што има иднина и надеж, рече Мицкоски на централната прослава во Прилеп организирана по повод Денот на народното востание – 11 Октомври.