Македонија
Манолева: Прифатена Декларацијата за заштита од тутунски чад поддржана од СЗО
Заменик министерката за здравство д-р Маја Манолева, денеска учествуваше на состанокот организиран од Светската здравствена организација на којшто петте земји од Западен Балкан: Албанија, Босна и Херцеговина, Црна Гора, Северна Македонија и Србија ја прифатија заедничката Декларација за заштита од тутунски чад. Документот е одобрен и поддржан од СЗО Европа и содржи низа конкретни чекори за намалување на високата распространетост на употребата на тутун во регионот на Западен Балкан, нагласувајќи го правото на секоја индивидуа да дише чист воздух.
Во своето излагање пред останатите министри, д-р Манолева потенцираше дека се препознава критичната важност на координирана регионална акција во контролата на тутунот и дека целосно сме посветени на соработката со нашите регионални партнери за зајакнување на мерките за контрола на тутунот и заштита на здравјето на нашите граѓани.
„Непобитна е итната потреба за акција. Нашите неодамнешни студии на случај за инвестиции во тутунот и бихејвиоралните студии за однесувањето на населението кон пушењето, спроведени со поддршка на СЗО во 2023 година, открија алармантна статистика. 45,4 % од нашата возрасна популација пуши цигари, што е значително повисоко од просекот во регионот на СЗО за Европа од 25 %. Над 5.000 граѓани во Северна Македонија годишно ги губат своите животи поради болести поврзани со тутунот, што претставува речиси 25 % од сите смртни случаи. Во 2019 година, тоа значеше дека речиси 6.000 лица починаа и речиси половина милион години живот беа изгубени поради тутунот, ставајќи значителен товар врз нашиот здравствен систем и економија“, рече Манолева.
Таа посочи дека економското влијание на употребата на тутунот во Северна Македонија е запрепастувачко, што ја чини земјата 38 милијарди македонски денари (МКД) годишно, што е еквивалентно на 5,6 отсто од нашиот бруто домашен производ во 2019 година.
Состојбата е загрижувачка и за целиот регион на СЗО Европа којшто има најголема распространетост на употреба на тутун во светот, надминувајќи 23% до 2030 година.
„Неодамнешните трендови се алармантни и покажуваат јасна склоност кон подлегнување на влијателните тактики на производителите на тутун. Владите се соочуваат со сериозен опонент олицетворен во индустријата за тутун, која користи економски притисок и тактики за да ги подрие нашите напори. Мора да се справиме со овој предизвик. Мораме да останеме одлучни во спротивставувањето на такви тактики, а тоа ќе го сториме со помош на силни политики кои ќе ја ограничат употребата на тутун“, рече д-р Ханс Хенри П. Клуге, регионален директор на СЗО за Европа.
„Инвестирањето во деветте клучни точки на Рамковната Конвенција на СЗО за контрола на тутунот сега може да спречи речиси 12.300 смртни случаи и избегнување на 131 милијарда денари здравствени трошоци и економски загуби до 2038 година. За секој денар инвестиран во деветте акции на политиката за контрола на тутунот на СЗО денес,
Северна Македонија ќе добие повратни 19 денари од избегнати трошоци и економски загуби до 2038 година. Овие инвестиции не се само морален императив, туку и економски издржани. Охрабрени сме од силната поддршка на јавноста за сеопфатни мерки за контрола на тутунот. Бихејвиоралните студии спроведени со помош на СЗО од 2023 година, покажуваат дека мнозинството од нашите граѓани ги поддржуваат политиките против пушење во кафулињата и рестораните (56 проценти) и на работните места (68 проценти). Ова ја покажува подготвеноста за промени и ја нагласува важноста од спроведување на сеопфатни мерки за контрола на тутунот во Северна Македонија“, изјави Манолева.
Манолева потенцираше дека Северна Македонија останува посветена на преземање решителни активности за намалување на употребата на тутун, заштита на јавното здравје и создавање средини без пушење.
„Со прифаќање на Декларацијата на министрите за здравство на земјите од Западен Балкан за заштита од чад од тутун, ја потврдуваме нашата посветеност на благосостојбата на нашите граѓани и нашата решеност да изградиме поздрава иднина за сите. Ја упатувам мојата искрена благодарност до Регионалната канцеларија на СЗО за Европа и д-р Ханс Клуге за свикувањето на овој состанок на високо ниво за контрола на тутунот во земјите од Западен Балкан и за воспоставувањето на подрегионална платформа за зајакнување на имплементацијата на политиките за контрола на тутунот во земјите од Западен Балкан“, изјави Манолева.
Некои од најзначајните мерки наведени во декларацијата, се:
1. Забрана на пушење – ќе се разработи и спроведе целосно законодавство за зони без чад и аеросол.
2. Засилена правна примена – постоечките закони за контрола на тутунот ќе бидат засилени со робусни мерки базирани на докази.
3. Јавна свесност – преку образовни програми и кампањи ќе се истакнат опасностите од употребата на тутун и предностите на животна средина без чад.
4. Робусен надзор – ќе се востанови систем за надзор и процена на политиките за средина без.
Покрај тоа, декларацијата повикува и на востановување платформа за размена на информации и заеднички активности кои ќе ја поддржуваат соработката и споделувањето на земјите во Западен Балкан за да се справуваат со заедничките предизвици.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Бензините поевтинуваат
Од ноќеска на полноќ цените на бензините ќе се намалат за два денари, а цената на дизелот ќе остане иста, соопшти Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Северна Македонија (РКЕ).
Од 19.12.2025 година од 00:01 часот максималните цени на нафтените деривати ќе изнесуваат:
Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 95 71,00 (денари/литар)
Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 98 73,00 (денари/литар)
Дизел гориво ЕУРОДИЗЕЛ БС (Д-Е V) 66,50 (денари/литар)
Масло за горење Екстра лесно 1 (ЕЛ-1) 65,50 (денари/литар)
Мазут М-1 НС 32,635 (денари/килограм)
Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98 се намалуваат за 2,00 ден/лит.
Малопродажните цени на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V), како и на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) и на Мазутот М-1 НС не се менуваат.
„Напоменуваме дека ова се максималните цени на нафтените деривати од 00:01 часот на 19.12.2025 година. Трговците на големо и трговците на мало со нафтени деривати и горива за транспорт можат да ги формираат цените на одделни нафтени деривати и горива за транспорт и пониско од највисоките утврдени цени“, се наведува во соопштението на РКЕ.
Македонија
СДС намерно шири паника, Резолуцијата не ја гуши слободата на говор, велат од ВМРО-ДПМНЕ
Наводите на СДС дека усвоената Резолуција е неуставна и дека ја нарушува слободата на изразување претставуваат грубо неразбирање или свесна злоупотреба на уставно-правната природа на овој акт, велат од ВМРО-ДПМНЕ.
„Резолуцијата е политички акт на Собранието, со декларативен карактер, преку кој законодавниот дом изразува став, оценува појави од јавен интерес и утврдува политички позиции. Таа не е закон, не е подзаконски акт и не создава општообврзувачки норми, ниту пак воведува забрани, санкции или ограничувања на права и слободи. Оттука, тврдењата дека со Резолуцијата се „гуши слободата на говорот“ се правно неосновани. Слободата на изразување, гарантирана со Уставот, може да биде ограничена само со закон, под строго утврдени услови. Во конкретниот случај, не постои ниту законска интервенција, ниту правен механизам што би ја ограничил политичката активност или јавното изразување на СДС или на кој било друг политички субјект“, велат од партијата.
Од ВМРО-ДПМНЕ појаснуваат дека Резолуцијата не забранува дебата, не забранува изнесување ставови и не воведува цензура.
„Таа осуда на дезинформации не претставува уставно-правна санкција, туку политичка оценка, што е целосно легитимно право на Собранието“, велат од партијата.
Дополнително, додаваат од ВМРО-ДПМНЕ, уставната слобода на изразување не подразбира апсолутна слобода за ширење невистини, манипулации и намерно создавање паника кај граѓаните, особено по прашања што директно ја засегаат јавната безбедност и општествената стабилност, политичката критика е дозволена и заштитена; дезинформациската кампања не е уставна вредност.
„Апсурдно е СДС да зборува за „уривање на правниот поредок“, кога токму тие во минатото носеа одлуки и склучуваа аранжмани поврзани со мигрантски центри без транспарентност, без јавна расправа и без јасна политичка одговорност. Денес, кога преку Резолуцијата јасно се потврдува дека нема и нема да има мигрантски кампови, СДС се обидува преку Уставниот суд да ја продолжи сопствената лажна кампања“, велат од ВМРО-ДПМНЕ.
Според нив, најавите за обраќање до меѓународни институции и „прогресивни сили“ не можат да ја сменат правната реалност: Резолуцијата е уставно дозволен политички акт; Резолуцијата не задира во човекови права и Резолуцијата не создава правни последици по слободата на говорот.
„СДС повторно избира паника наместо аргументи, политичка конструкција наместо уставно право. Вистината е едноставна и правно чиста: Резолуцијата е уставна, а лагите за мигрантски кампови се политичка манипулација“, велат од ВМРО-ДПМНЕ.
Македонија
Одбележани 30 години од воспоставувањето на дипломатски односи помеѓу Македонија и 14 земји
Денес во Министерството за надворешни работи и надворешна трговија, со свечен настан беа одбележани 30 години од воспоставувањето на дипломатските односи на Република Северна Македонија со 14 земји: Соединетите Американски Држави, Република Грција, Комонвелтот на Австралија, Кралството Саудиска Арабија, Романија, Република Молдавија, Република Индија, Република Естонија, Украина, Република Казахстан, Монголија, Република Азербејџан, Република Литванија и Државата Израел.
На настанот свои обраќања имаа заменик министерот за надворешни работи и надворешна трговија, Зоран Димитровски, како и амбасадорката на Романија, Адела Моника Аксинте.
Посакувајќи им добредојде на свечениот настан по повод јубилејот, заменик министерот Димитровски истакна дека денес со гордост се слават три децении на просперитетни дипломатски односи, кои започнаа во 1995 година и претставуваат долгогодишно патување со заедничко меѓусебно почитување, соработка и споделени вредности.
„Во тие рани години на нашата независност, кога младата држава ги правеше првите чекори на меѓународната сцена, секое воспоставување на дипломатски односи претставуваше камен-темелник во градењето на нашата државност. Овие први чекори беа почетоците на нашата непоколеблива определба кон западноевропските вредности и нашите аспирации кон евроатлантското семејство“, нагласи Димитровски.
Тој потсети и на приоритетите на Владата, кои се фокусирани на странските инвестиции, надворешната трговија, развојот на стратешките партнерства и меѓународното позиционирање на земјата.
„Гледајќи наназад, нашите односи прераснаа во силни стратешки партнерства. Со некои од овие земји денес сме НАТО сојузници, споделувајќи заеднички безбедносни цели и придонесувајќи кон колективната одбрана. Цврсто сме посветени на забрзување на евроинтегративниот процес и реализација на нашата стратешка цел – полноправно членство во Европската унија. Оваа определба е нeпоколеблива и претставува инвестиција во иднината на нашите граѓани“, истакна заменик министерот.
Амбасадорката на Романија, Адела Моника Аксинте, од името на сите 14 земји со кои прославуваме денес, во своето обраќање пред присутните истакна дека овие 30 години донеле значајни развои, извонредни настани, еволуции и забележителни достигнувања.
Таа нагласи дека „Иднината на Северна Македонија е во Европската унија. Нè обединуваат историјата, културата и вредностите. Затоа, топло ѝ честитаме на земјата за нејзината европска посветеност и за сите реформи усвоени и спроведени досега на нејзиниот европски пат. Силно ја охрабруваме да го следи овој пат, колку и да е тежок, и да продолжи со своите напори насочени кон спроведување на сите потребни реформи.“

